خیره‌سر متمرد

Forwarded from خیره‌سر متمرد (جاوید شاه)

«ترس از مرگ»

اگر در همان پست دنباله‌اش را می‌نوشتم، حرف تو حرف می‌شد؛ پس در اینجا و از یک منظر دیگر می‌نویسم:

نوشتم که در پنج مهر، آن‌هم در آبادان و زیر تابش خورشید افتاده بودم و نوشتم که گاهی از لج نیروهای ایرانی، عراقی‌ها به سمت جنازه‌ها تیراندازی می‌کردند و…؛ نمی‌دانم چه موقعی از نیمه شب بود که یک تیر درست خورد به محل اتصال ساق پا و روی پایم. دیگر مسئلهٔ مرگ و زندگی بود و من که به کوچکترین دردی واکنش نشان می‌دهم و داد و فریادم به آسمان می‌رود، در این لحظه نه‌تنها سکوت مطلق کردم، که به‌درستی نقش یک مرده را هم بازی کردم.
- کات -

در روزها و ماه‌های نخست جنگ، سازماندهی وجود نداشت و نیروها در دسته‌های کوچک به‌طور خودجوش علیه عراقی‌ها می‌جنگیدند. فراموش نکنید که آشفتگی و به‌اصطلاح بلبشو، جزء لاینفکی از همهٔ بحران‌هاست. دوستی داشتم به نام نعمت که گمان می‌کردیم در شکستن محاصرهٔ سوسنگرد کشته شده و عکس او چاپ شد و بعد هم نامش در لیست شهدا رفت، در حالی که او در یکی از بیمارستان‌های اصفهان بستری بوده است. تا اینکه چند ماه از سال ۶۰ گذشته بود و نعمت سروکله‌اش پیدا شد و همه دورش جمع شدیم و با شادی از او استقبال کردیم. البته عکس‌های شهادتش را هم به او با خنده هدیه دادیم. علاوه بر پای مجروحش روی گونهٔ سمت چپش جای تیری آشکار بود.

نعمت تعریف کرد پس از اینکه عراقی‌ها در موضعی اطراف سوسنگرد (دِه ابوهمیزه در ۵ کیلومتری سوسنگرد) پیشروی کردند، آمدند بالای سر ما و شروع کردند به زدن تیر خلاص به کسانی که کشته و یا زخمی شده بودند. و به نعمت که تیری به پایش خورده بود و خودش را به مردن زده بود رسیده بودند و یک تیر خلاص هم به او زده بودند که به گونهٔ چپش خورده بود. تنها واکنش نعمت، همان واکنش طبیعی خوردن تیری بود که به گونهٔ انسان برخورد می‌کند. و اگر صدا از سنگ در آمد، از او هم در آمده بود.
- کات -

نعمت که عراقی‌ها و همچنین ما (بنا بر شواهد) گمان می‌کردند و می‌کردیم در اواخر آبان ماه سال ۵۹ مرده باشد، عمرش تا اول اردیبهشت سال بعد ادامه داشت. تا روزی که در ذوالفقاری آبادان چند ترکش کوچک که معمولا (طبق تجربه‌های بعدی) کسی را نمی‌کشت، او را کشت. و به جرئت می‌توانم بگویم «ترس از مردن» باعث مردن او شد. هنوز بی‌تابی‌های او را به یاد دارم. بی‌تابی‌هایی که رنگش، رنگ ناشی از زخم و درد نبود، بلکه ناشی از ترسی بود که تجربه کرده بود. او یک بار مرگ را تجربه کرده بود و هنگامی که ترکش خورد و ما بنا بر تجربه گمان می‌کردیم این‌بار هم جان سالم به در خواهد بود، به‌خاطر «ترس از مردن» و فکر کردن به آن، برای همیشه مرد؛ اما یادش همیشه حداقل در نزد من زنده است.
- کات -

در عملیات خیبر در سال ۶۲ گلولهٔ توپ افتاد وسط چند نفر و…؛ شاید روزی تعریف کردم که چه دردها و رنج‌هایی از این مجروحیت کشیدم، اما فقط بگویم که من هم مانند دوستمان نعمت، بی‌تابی‌هایم رنگ دیگری پیدا کرده بود و ترس از مرگ را کمابیش آنجا تجربه کردم. تنها شانسی که آوردم این بود که چون شرایط عملیات بود و امدادگران حضور کافی داشتند، نیروهای امداد در طول راه برگشت تا می‌توانستند به من مرفین تزریق کردند. و اگر یک نفر در آن لحظه مثل آن همرزم که تشخیص داده بود آب برای من مضر است تشخیص می‌داد مرفین برای سلامتی من مضر است، به احتمال زیاد من هم امروز قادر به نوشتن این خاطره‌ها نبودم و زیر خروارها خاک پوسیده بودم.

و به‌مرور تجربه کردم که تنها راه گریز از ترس ناشی از افتادن از اسب، نشستن دوباره بر روی زین اسب است. تجربه کردم هرگاه دنبال مرگ بدوی، مرگ است که از تو می‌ترسد. و من «مرگ اگر مَرد است گو نزد من آی - تا در آغوشش بگیرم تنگِ تنگ» را با گوشت و پوست خودم تجربه کردم و باور دارم.
@KhiresarMotamared

پی‌نوشت:
انسان «زنده» هرگز به مرگ فکر نمی‌کند. ادیان و مذاهب تلاش بسیاری کردند که انسان را از مردن بترسانند و البته موفق هم شدند، ولی هنوز نتوانسته‌اند انسان را وادار کنند که لحظه‌لحظهٔ زندگی خود، به نبودن، به نیستی، به عدم و به مرگ فکر کند. تجربه کردم که در جوامع غیرمذهبی، عنصر «شجاعت» نمود بیشتری دارد و در جوامع مذهبی «ترس از خدا» باعث زندگی برده‌وار در جامعه می‌شود.