در چنین روزی ( یکم آذر ماه ۸۷۴ زایشی)
سامانيان بر سر كار آمدند و در پی اين آمدن زبان پارسی و فرهنگ ايرانی زنده شد(874 زایشی)

📖در این روز سامانيان بر سركار آمدند و كمر به زنده کردن زبان و ادبسار فارسی، فرهنگ ايرانی و گسترش دانش ایران بستند و در اين راه هرگز از کوشش باز نايستادند.
پايتخت سامانيان شهر بخارای خراسان بزرگتر و رودكی از سرایندگان بزرگ اين زمان بود.
برخی از تاریخ‌نگاران سامانيان را از تبار بهرام چوبين، افسر نامدار ايرانی می‌دانند.
در ميان ايرانی تبارها، تاجيک‌ها بيش از ديگران ارج‌گذار سامانيان هستند.
کشور تاجیکستان پول خود را"سامانی" نام نهاده است.

#تاریخ_ایران
#سامانیان
#نائین_ما
🆔 @Naeene_Ma

🌺‍ جشن مهرگان و ساز رباب ثبت جهانی شد.❤

در نوزدهمین اجلاس کمیته بین دولتی پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس جشن مهرگان و ساز رباب به ثبت جهانی رسید.

جشن #مهرگان با همکاری ایران و تاجیکستان تهیه شده است. مراسم مهرگان شامل جشن‌هایی در این دو کشور است که از ۲ اکتبر تا ۲ نوامبر به صورت سالانه برگزار می‌شود.
جشن مهرگان در نوزدهمین جلسه کمیته بین دولتی حفاظت از میراث فرهنگی یونسکو به ثبت جهانی رسید.

#جشن_مهرگان که از جشن های بزرگ ایرانی است، به صورت مشترک همراه با تاجیکستان در نوزدهمین جلسه کمیته بین دولتی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس که به میزبانی پاراگوئه در حال برگزاری است، مطرح شد و با موافقت کشورهای عضو یونسکو به ثبت جهانی رسید.
این جشن پس از نوروز و سده، سومین جشن ایرانی است که به ثبت جهانی رسیده است. جشن #تیرگان نیز دیگر جشنی است که پرونده آن برای ثبت جهانی تکمیل و ارسال شده است.

در زمان ساسانیان بر این باور بودند که اهورامزدا یاقوت را در روز نوروز و زبرجد را در روز مهرگان آفریده‌است و از دیر باز ایرانیان بر این باور بودند که در این روز کاوه آهنگر علیه ضحاک به پاخاست و فریدون بر اژی‌دهاک (ضحاک) غلبه کرد.

مردم ایران از هزاره دوم پیش از میلاد آن را جشن می‌گیرند. مهرگان نیز همانند نوروز با آیین یگانه و آداب و رسوم ویژه برگزار می‌شود.

مهر یا میترا در زبان فارسی به معنای «فروغ، روشنایی، دوستی، پیوستگی، پیوند و محبت» است و ضد دروغ، دروغ‌گویی، پیمان‌شکنی و نامهربانی کردن است.
فلسفه جشن مهرگان سپاسگزاری از خداوند به خاطر نعمت‌هایی است که به انسان ارزانی داشته و استوار کردن دوستی‌ها و مهرورزی میان انسان‌هاست.

ساز #رباب نیز یکی از قدیمی‌ترین سازهای ایرانی است و در اشعار مولانا جلال‌الدین بلخی و بسیاری از شاعران ایرانی‌، بارها به این ساز اشاره شده است. این ساز در مراسم مذهبی و آیینی کاربرد زیادی دارد و در نقاشی مینیاتوری تکرار شده و در نهایت در #یونسکو ثبت جهانی شد.

#جشنهای_باستانی
#نائین_ما
🆔 @Naeene_Ma

امروز یکشنبه #مهرشید
۲۵ آذرماه ۱۴۰۳ خورشیدی
برابر با یکم دیماه در گاهشمار باستانی

⚘امروز نخستین روز دیماه در گاهشمار  باستانی است که «اورمزد»نام دارد.

⚘در ماه دی چهار جشن با نام دیگان نام گذاری شده است(اورمزد ،دی بآذر، دی بمهر، دی بدین) جشن دیگان  به مناسبت همنام شدن روز و ماه در گاهشمار ایرانیان باستان برگزار می‌شد.

⚘دی به روشنی صفت پروردگار است
دی از صورت پهلوی «دَی» و اوستایی «دَذوَه» به معنی آفریننده است.

⚘در ایران باستان نخستین جشن دیگان، در ماه دی یعنی روز اورمزد برگزار میشد.

واژه دی، آفریدن و آفریدگار معنی می‌دهد و در ماه دی غیر از نخستین روز ماه که اورمزد نامیده می‌شود و نام خداوند است، سه روز دیگر به نام‌های دی بآذر، دی بمهر و دی بدین وجود دارد. بنابراین جشن دیگان برابر است با یکی از این روزها در ماه دی، که دوم، نهم، و هفدهم در تقویم خورشیدی است.

نخستین جشن دیگــــان بر همگان فرخنده و شاد باد🌺

#جشنهای_باستانی
#جشن_دیگان
#نائین_ما
🆔 @Naeene_Ma

آن چه از آیینهای شب چله میان همه‌ی ایرانیان بر جای مانده است.

🔹شب‌نشینی در این درازترین شب سال مهمترین آن است. در این شب، میوه‌های پاییزی همچون انار و خرمالو و هندوانه و سیب و بِه و انگورهای آویخته، زیبایی‌بخشِ خوانِ شب چله‌اند و ایرانیان به گردِ این خوان به شادی می‌نشینند.

🔹شادی بنیادِ جشنهای ایرانی است. انگیزه‌ی آفرینش شادی، این است که پروردگار شادی را آفرید تا مردمان بتوانند در روزگار آمیختگی نیکی و بدی زندگی را تاب آورند.
شادی ، کاری ایزدی و گونه‌ای ستایش و سپاس از پروردگار است و واژگونه‌ی آن اندوه و زاری است که ناخرسندی خداوند را در پی دارد.

🔹 با چنین نگرشی، ایرانیان شب چله را، به شادی و خوشی و پایکوبی سپری می‌کنند و شادند و گفت‌وگو می‌کنند، و از آن جا که با این شب زمستان آغاز می‌شود و میوه‌ای هم دیگر پرورش نمی‌یابد  این خوانِ خوراکی و میوه پرشگون بوده و نشانه‌ای از این است که باوجود آمدن زمستان، باز هم خوان‌ و خانه‌ی ایرانیان پرمیوه و پرخوراک خواهد بود.
در این میان، گاهی مادربزرگها داستانهای شیرین روزگاران گذشته را برای خانواده بازگو می‌کنند، و پدربزرگ یا سالخورده‌ای دیگر بخشهایی از شاهنامه‌ی فردوسی را می‌خواند و از حماسه‌های پهلوانی و سرفرازی و آزادیخواهی ایرانیان سخن می‌گوید.

🔹ایرانیان بدین گونه به پیشباز «چله‌ی بزرگ» می‌روند که از یکم دی آغاز می‌شود و دهم بهمن به سر می‌آید. در این چهل روز سرما استخوان‌سوز می‌شود و پس از آن «چله‌ی کوچک» فرامی‌رسد که تا اسفندماه ادامه دارد و در آن سرما رو به کاستی می‌رود و نویدبخش فرارسیدن بهار است و از میان رفتن سرما و شکفتن شکوفه‌ها.
در شهرستانهای ایران آیینهای شب چله گستردگی بیشتری دارند.

🔹 گفتنی است که در روزگاران گذشته، برخی از مردم به این امید، چله‌نشینی می‌کردند که قارون به سراغشان رود و به پاسِ این چله‌نشینی، شمش زر به آنها بدهد.

#چله
#چله_بزرگ
#جشنهای_باستانی
#نائین_ما
🆔 @Naeene_Ma
‎‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

✅ جشن چله زمستان متعلق به مردمانی است که برای ثبت لحظه وقوع این پدیده نجومی، ابزارها و سازه‌های شگفت‌انگیزی می‌ساختند، از چارطاقی‌ها تا میل‌ها که در سرتاسر ایران‌بزرگ وجود دارند ...

🏛 برج رادکان خراسان ؛ شگفتی معماری و نجوم و هنر ایرانیان در سده ۷ قمری / تصویر : لحظه طلوع خورشید در آغاز زمستان و یکم دی‌ماه

🔸 این یک بنای نجومی اثر ریاضی‌دان، ستاره‌ شناس و دانشمند بزرگ ایرانی « خواجه نصیر الدین توسی » است که جهت تعیین فصل‌ها و ماه‌ها و آیین‌های تقویمی تنظیم شده بود ؛ برج یا میل رادکان از ۱۲ دیوار خشتی ۳۰ درجه‌ای ساخته شده و ۳۶۵ ترک نی ستونی دارد. انتخاب مکان درها، دریچه‌ها در برج اتفاقی نیست، درها درست در راستای طلوع خورشید در آغاز زمستان و غروب خورشید در آغاز تابستان در پهنه برج ساخته شده‌ است و این برج تنها برجی است که می‌توان از طریق آن چهار فصل، سال کبیسه و آغاز نوروز و جشن‌های #ملی را تعیین کرد.

#رادکان
#چله
#نائین_ما
🆔 @Naeene_Ma

شب چله در نایین

جشن شب چله از آیین‌های باستانی به‌جامانده از پیشینیان و بزرگان است که به ما یادآور می‌شود قدر تک‌تک لحظه‌های کنار هم بودن را بدانیم و مردم شهرنایین بر این اساس، چله را طبق سنت گذشتگان خود سپری می‌کنند.

در قدیم دو هنگام از سال را به نام چله می‌شناختند، چله تابستان که از تیر شروع‌شده و اول دی‌ماه که چله زمستان نام داشته است و شب اول آن را به نام شب چله می‌شناسند.
در شب چله به‌عنوان طولانی‌ترین شب سال و با اعتقاد بر پیروزی نور و روشنایی بر تاریکی، یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های ایرانی برپا می‌شود که مردم برخی مناطق ایران این جشن را با سنت‌های خاص گرامی می‌دارند.
❄نایینی‌ها این شب را با آداب‌ و رسومی که از نیاکان خود به ارث برده‌اند، جشن می‌گیرند و با برگزاری دورهمی اقوام علاوه بر دید و بازدید، فرصتی برای کنار گذاشتن کدورت‌ها و نزدیک شدن دل‌ها برای از بین بردن تاریکی روابط فراهم می‌آورند تا در یک دقیقه بیشتر باهم بودن، خاطرات شیرین برای لحظات زندگی یکدیگر بسازند.
 
❄در روستاهای شهرستان نایین مادربزرگ خانواده قبل از طلوع آفتاب، آتش این جشن را در تنور خانه روشن می‌کند، پخت نان سنتی ساده و شیری و آش جو در تنور گلی یکی از آیین‌های خوش‌بو و خوش‌طعم نایینی‌ها برای چله بوده که همه اهالی خانه را از این شب بزرگ خبردار می‌کند.
❄در محله محمدیه پخت نان جو، نان سبزی و نان پیاز نیز رواج دارد.
آش دونچی «دندونی»، آش رشته، آش آنغوزه، فَیُّو، هفتومو «هفت‌دانه» و قَلیه گِزر «قلیه زردک» از غذاهای سنتی دست پخت بانوان نایینی و کلیچه «کلوچه»، چنگمال، سیرک، کُماج، لبو، زردک، چغندر، شلغم و ماستینه «ماست محلی» ازجمله خوراکی‌های لذیذ و خوشمزه برای شب چله است.
《کام ما با کُپَچو شیرین است
خوردنش رسم و ره دیرین است
ترد و خوشمزه و خوش‌رنگ و لعاب اندرونش همه عطرآگین است
این‌همه جلوه و این نقش و نگار
هنر دست‌زن نایین است》

در ایام خاص سال از جمله شب چله بانوان نایینی با پخت این شیرینی، کام مهمانان چله را شیرین می‌کنند.
گفتنی است که نان کوفته سبزی از دیگر خوراکی‌های خوشمزه بانوان محله محمدیه است که با کوبیدن نان خشک و پیازچه در هاون سنگی برای این شب آماده می‌شود.

همیشه بزرگ‌ترها برای استقبال از روزهای بلند رحمت و برکت پیش‌رو، شب یلدا در چهارگوشه کرسی که با آتش زغال گرم شده است، می‌نشستند و در دستان کوچک‌ترها آجیل ساده نخودچی، کشمش، گندم برشته، شاهدانه و یا برنجک ریخته و با داستان‌های شیرین بر لب‌های همگی شادی و خنده می‌نشاندند.

#چله_فرخنده_باد
#شب_چله
#فرهنگ
#نائین_ما

اینستاگرام 👈https://Instagram.com/naeene_ma

🆔 @Naeene_Ma

‍ ‍ ☀️🍉 شب چله، آیینی که از فراز و فرود هزاره‌ها گذر کرد
✍ پریسا امام وردیلو

☀️ جشن‌های ایرانی هزاران سال پیشینه دارند و هزاران سال در این سرزمین ارج داشتند. اکنون پس از نوروز ، یلدا است که از پس هزاره‌های دور و دراز برآمده و می‌تواند خانواده‌ها را گرد هم آورد و مردمان را به تکاپو وادارد. هرچند که خوشبختانه در این سال‌ها گرایش به جشن‌های ایرانی به‌‌ویژه مهرگان، سده و آیین بزرگداشت کوروش در ایران افزایش یافته است.

☀️ به گفته‌ی فریدون جنیدی، یلدا نشان از دانش باستانی نیاکان ما است که هزاران سال پیش به گاهشماری خورشیدی دست یافته و دریافته بودند که نخستین شب زمستان بلندترین شب سال است و در پایان این شب با زایش مهر یا میترا یا همان خورشید، روشنایی بر تاریکی پیروز می‌شود.
از دیگر سو پیدایش مهر یا خورشید نمادی روشن از مهرورزی و دوستی جهانی است.

☀️ مهر یا خورشید، ایزد جنگاوران و پهلوانان، خدای راستی و پیمان و همچنین نگاهبان جهان و جهانیان بود. در افسانه‌های ایرانی، مهر نخستین خدایی بود که هر بامداد سوار بر گردونه(ارابه)ی خود بر چهار اسب کشیده می‌شد و از فراز کوه البرز بر ایران و ایرانیان می‌نگریست و از آنان نگهداری می‌کرد.

☀️ روشن است که در جهان باستان مردم با دام‌پروری و کشاورزی زندگی خود را می‌گذراندند و با دوگانگی و دشواری‌های زیست‌بوم روبرو بودند. سپیدی و سیاهی، خوبی و بدی، روشنی و تیرگی، دوستی و دشمنی، گذشت و کینه، سرما و گرما برخی از این دوگانگی‌ها بودند.
قبل از گسترش آیین زرتشت ،در باور آن‌‌ها آنچه برای زندگی‌شان خوب بود نشانه‌ی خدای خوب و آنچه برای زندگیشان زیان‌آور بود نشانه‌ی خدای بد شمرده می‌شد.
نیاکانمان، روشنایی که در آن بالندگی و کوشش بود دوست داشتند و با فرارسیدن شب آتش می‌افروختند تا از روشنایی پاسداری کنند.

☀️ یادبود سیاوش در شب یلدا
گفته می‌شود در ایران باستان و در این جشن، هیچ خوراک ویژه‌ای پخته نمی‌شد. خوراک این شب خشکبار، اندوخته‌های کشاورزی و میوه‌های تابستانی بود که به سختی نگه‌داری می‌کردند. در میان این خوراکی‌ها میوه‌های سرخ جایگاه ویژه‌ای داشتند. این رنگ در آیین مهر نشانه‌ی فراز آمدن روشنایی و زایش شید (نور) بود. انار که در وِرشیم (موسم) سرد به فراوانی یافت می‌شود، بیش از هر میوه‌ی دیگری در خوان یلدا خودنمایی می‌کند و امروز در هنر ایرانی نمادی زیباست. به گفته‌ی «علی بلوکباشی» انار و آبِ سرخِ آن یادآور خون سیاوش بود. همچنین انار و سیب نماد باز زایی و باروری هستند. میوه‌های سرخ میوه‌هایی هستند که بر پایه‌ی دانش امروز ما دارای پاداُکسایِش*(آنتی‌اکسیدان) فراوانند و از تن آدمی در برابر بیماری‌ها نگه‌داری می‌کنند.

☀️ «چله» چیست؟
چله‌ی بزرگ از فردای یلدا آغاز شده و تا جشن سده (چهل روز) دنباله داشت. در چله‌ی بزرگ هوا بسیار سرد بود ولی با فرارسیدن جشن سده (۱۰ بهمن) و پایان چله‌ی بزرگ، چله‌ی کوچک آغاز می‌شد و بیست روز دنباله داشت. در چله‌ی کوچک از سرمای هوا به آرامی کاسته می‌شد و پس از آن با فرا رسیدن ماه اسپند آب و هوا نوید فرا رسیدن گرما، بهار و شکفتن گل‌ها را می‌داد.

☀️ شب چله همیشه زمانی برای گرد هم آمدن خانواده‌ها و دور ریختن دلخوری‌ها بود که نماد همبستگی و کنار هم بودن برای شکست دادن دشواری‌هاست. یکی از آیین‌های این شب داستان‌گویی درباره‌ی دلاوری‌های پهلوانان میهن و سربلندی‌های آنان بود. شب چله که با شادی و سرور همراه بود تا سپیده‌دم دنباله داشت تا بتوان زایش شید را پس از تاریکی و شبی سرد نگریست.

📚 برگرفته از:
ـ پیشینه و تبارشناسی یلدا، شب هزاره‌های تاریخ «مجتبا شهرآبادی»
ـ آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز «محمود روح‌الامینی»
ـ جشن‌های ایرانی «پرویز رجبی»
ـ جستار درباره مهر و ناهید «محمد مقدم»
ـ شب یلدا «سیما سلطانی»

#نائین_ما
🆔 @Naeene_Ma
‎‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‌‌‎‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌

امروز شنبه #کیوان_شید
یکم دیماه ۱۴۰۳ خورشیدی
دی (به چم: آفریدگار)

گاهشمار ایرانی مناسبتهای دیماه

۱ دی ، روز خور یا خرم ، جشن آغاز زمستان

۲ دی ، روز دی به آذر، دومین جشن دیگان در گاهشمار باستانی

۳ دی ، زادروز استاد باستانی پاریزی ، روز بزرگداشت ژاندارمری، روز ملی ثبت احوال

۴ دی ، زادروز و روز بزرگداشت رودکی

۵ دی ، سالروز شهادت اشوزرتشت پیامبر ایرانی،
سالروز زلزله بم ( ۱۳۸۲ خورشیدی )

۶ دی ، زادروز زکریای رازی

۷ دی ، بزرگداشت کمال الدین اسماعیل اصفهانی

۸ دی ، روز بزرگداشت رادمان پور ماهک نامی به (یعقوب لیث صفاری) ،
روز بزرگداشت صفاریان ، زادروز فروغ فرخزاد

۹ دی ، روز دی به مهر، سومین جشن دیگان در گاهشمار باستانی

۱۴ دی ، جشن سیر سور، سالروز شهادت جمشیدشاه ،
سالروز درگذشت نیما یوشیج ،
روز بزرگداشت نیروی زمینی ارتش ملی ایران

۱۷ دی ، روز دی به دین ، چهارمین جشن دیگان در گاهشمار باستانی،
سالروز درگذشت بابک خرمدین، روز بزرگداشت خرمدینان

۱۹ دی ، زادروز امیرکبیر
(۱۱۸۵ خورشیدی)

۲۰ دی ، سالروز درگذشت امیرکبیر
(۱۲۳۰ خورشیدی)

۲۶ دی برابر با دوم بهمن در گاهشمار باستانی، جشن بهمن گان

۳۰ دی ، روز بزرگداشت اشکانیان،
سالروز درگذشت شاه عباس صفوی

#گاهشمار_ایرانی
#دیگان
#نائین_ما
🆔 @Naeene_Ma

جشن #خرم_روز یا خور

✅ نخستین برآمدن خورشید در صبح زمستانی پس از جشن شب چله زمستان و آمدن پادشاه میان مردم.

برپایه منابع تاریخی همچون ابوریحان بیرونی :

« در این روز عادت ایرانیان چنین بود که پادشاه از تخت شاهی به زیر می‌آمد و جامه سپید می‌پوشید و بر فرش‌های سپید می‌نشست و دربان‌ها را که هیبت ملک بدان‌ هاست بکنار میراند و در امور دنیا فارغ بال نظر می نمود و هر کس نیازمند می‌شد که با پادشاه سخن بگوید، خواه گدا باشد یا دارا و شریف باشد یا وضیع، بدون هیچ حاجب و دربانی به نزد پادشاه می رفت و بدون هیچ مانعی با او گفتگو می کرد و در این روز پادشاه با دهقانان و برزیگران مجالست میکرد و در يک سفره با ایشان غذا میخورد و می گفت : من امروز مانند یکی از شما هستم، من با شما برادر هستم زیرا قوام دنیا به کارهایی است که بدست شما میشود و قوام عمارت آن هم به پادشاه است، نه پادشاه را از رعیت گریزی است و نه رعیت را از پادشاه و چون حقیقت امر چنین شد من که پادشاه هستم با شما برزیگران برادر خواهم بود و مانند دو برادر مهربان خواهیم بود بخصوص که دو برادر مهربان هوشنگ و ويكرد چنین بودند. »

#جشنهای_باستانی
#نائین_ما
🆔 @Naeene_Ma