🕌 ممنوعیت شکنجه در اسلام

(بخش اول)

برخی از معترضانِ ناآگاه بر حقوق اسلامی ایراد گرفتند که شکنجه در اسلام مشروعیت دارد و بر همین اساس گاهی به برخی از روایات ضعیف یا مجعول و یا احادیثی که منسوخ و یا غیرصریح هستند استناد نیز می‌کنند و با دستاویز قرار دادن آن روایات قصد دارند که این فعل را اصلی از اصول در مجازات‌های دشمنان توسط پیامبراکرم (صلی الله علیه وسلم) بدانند. در حالی که به قول دکتر عبدالحسین زرین‌کوب آنچه مخصوصاً مایه‌ی پیشرفت کار پیامبر (صلی الله علیه وسلم) می‌شد رفق و مدارایی بود که با مغلوبین داشت. [۱]
علی‌ای‌حال در جواب به شبهه جواز شکنجه و ادعای واهی پیرامون آن، قصد داریم که در چند بخش متنوع و سلسله‌وار به روشنگری در این زمینه پرداخته و از زوایای مختلف، موضوع را مورد بررسی قرار بدهیم.

اصل بر ممنوعیت شکنجه است

برای کسی که به آموزه‌های اسلام کم‌ترین آشنایی داشته باشد پرواضح است که شکنجه (مثله) [۲]، حرام و ممنوع است و دلایل متعددی از سنّتِ ثابت و صحیح بلکه متواتر برای آن وجود دارد که غیرقابل انکار است؛ به‌طور نمونه:

▪️عمران بن حصين (رضی الله عنه) می‌گوید: «ما خطبنا رسول الله صلى الله عليه وسلم إلا أمرنا فيها بالصدقة، ونهانا عن المثلة» [۳]
▫️ترجمه: «رسول الله (صلی الله علیه وسلم) برایمان خطبه‌ای نخوانده مگر اینکه در آن ما را به صدقه‌دادن امر نموده و از مثله (شکنجه) نهی کرده‌است.»

▪️یعلی بن مُرَّه (رضی الله عنه) می‌گوید: «سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: لاتمثلوا بعباد الله» [۴]
▫️ترجمه: «شنیدم رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: بندگان خدا را مثله نکنید.»

▪️انس بن مالک (رضی الله عنه) می‌گوید: «كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يحث في خطبته على الصدقة، وينهى عن المثلة» [۵]
▫️ترجمه: «رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در خطبه‌اش بر صدقه‌دادن تشویق می‌کرد و از مثله نهی می‌نمود.»

▪️سمُره بن جُندب (رضی الله عنه) می‌گوید: «كان نبي الله صلى الله عليه وسلم يحثنا على الصدقة، وينهانا عن المثلة» [۶]
▫️ترجمه: «رسول الله (صلی الله علیه وسلم) ما را بر صدقه‌دادن تشویق می‌کرد و از مثله کردن نهی می‌نمود.»

▪️عبدالله بن یزید (رضی الله عنه) می‌گوید: «نهى النبي صلى الله عليه وسلم عن النهبى والمثلة» [۷]
▫️ترجمه: «پیامبر (صلی الله علیه وسلم) از چپاول نمودن [دیگران] و مثله نهی فرمودند.»

▪️جریر بن عبدالله (رضی الله عنه) می‌گوید: «كان رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا بعث سرية، قال: بسم الله، وفي سبيل الله، وعلى ملة رسول الله، لا تغلوا، ولا تغدروا، ولا تمثلوا، ولا تقتلوا الولدان» [۸]
▫️ترجمه: «رسول الله (صلی الله علیه وسلم) هرگاه سریه‌ای را می‌فرستاد می‌فرمود: به‌نام خدا و در راه خدا و بر شریعت رسول خدا رهسپار شوید، تجاوز و خیانت نکنید، شکنجه ندهید و کودکان را نکشید.»

▪️عبدالله بن عباس (رضی الله عنهما) می‌گوید: «كان رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا بعث جيوشه قال: اخرجوا بسم الله تقاتلون في سبيل الله من كفر بالله، لا تغدروا، ولا تغلوا، ولا تمثلوا، ولا تقتلوا الولدان، ولا أصحاب الصوامع» [۹]
▫️ترجمه: «رسول الله (صلی الله علیه وسلم) هرگاه سپاهش را برای جنگ می‌فرستاد می‌فرمود: به‌نام خدا در راه خدا خارج شوید و با کسانی که به خدا کافر هستند بجنگید، خیانت و تجاوز نکنید و شکنجه ندهید و کودکان و صاحبان عبادتگاه‌ها را نکشید.»


ادامه دارد ...

▪️هشام بن حکیم (رضی الله عنه) می‌گوید: «قال رسول الله صلی الله علیه و سلم: إن الله يعذب الذين يعذبون الناس في الدنيا» [۱۰]
▫️ترجمه: «رسول الله (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: به راستی خداوند کسانی را که در دنیا مردم را تعذیب می‌کنند، [در آخرت] عذاب می‌دهد.»

📝توجه: نهی در این احادیث به‌طور قطعی بر تحریم دلالت دارند و اهل علم بر تحریم و ممنوعیت شکنجه قائل هستند. [۱۱]

برگرفته از مجموعه «رد شبهات ملحدین»

📚پی‌نوشت‌ها:
[۱] نک: تاریخ ایران بعد از اسلام، عبدالحسین زرین‌کوب، (تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ دهم، ۱۳۸۳)،ص۲۶۵.
[۲] در تعریف مثله آمده که به معنای بی احترامی کردن با تکه تکه نمودن اعضای جسم زنده و یا مُرده است. (نک: معجم لغة الفقهاء، قلعجی و قنیبی،ص۴۰۴).
[۳] سنن الدارمی، ج۲،ص۱۰۳۲ح۱۶۹۷.
[۴] المعجم الكبير للطبرانی، ج۲۲،ص۲۷۲ ح۶۹۷.
[۵] السنن الكبرى للنسائی، ج۳،ص۴۳۸ ح۳۴۹۶.
[۶] سنن أبی داود، ج۳،ص۵۳ ح۲۶۶۷.
[۷] صحیح البخاری، ج۳،ص۱۳۵ ح۲۴۷۴.
[۸] مسند أبی يعلی الموصلی، ج۱۳،ص۴۹۳ ح۷۵۰۵.
[۹] مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج۴،ص۴۶۱ ح۲۷۲۸.
[۱۰] صحیح مسلم، ج۴،ص۲۰۱۸ ح۲۶۱۳.
[۱۱] نک: تحفة الأحوذی بشرح جامع الترمذی، المبارکفوری، ج۴،ص۵۵۳؛ فقه السنة، سید سابق، ج۲،ص۶۵۶.


✅@anti_shobahat

📚 قبر حقیقت است،وهیچ کس نمی تواند آن را اِنکار کند، و هرکس خواه ناخواه به آن داخل می شود.
که برای داخل شدن فقط《 سه راه》با 《سه شکل مختلف》 وجود دارد، نه بیشتر.

🔴 راه اول
برای اهل ایمان، قبر دَری ست،به عالَمی به مراتب زیباتر از این دنیا.
🔴 راه دوم
برای کسانی که با وجود ایمان به آخرت،بازهم راه سفاهَت وضلالت را برگزیده اند، قبر به مَنزله ی زندان ابدی و یک سلول اِنفرادی ست،که آنها را از دوستانِ شان جدا می کند.
درواقع برای آنها دَری رو به زندان است. لذا به سبب عمل نکردن به آن چه به وضوح دیده و اِعتقاد داشته و باور کرده، این گونه با آنان معامله خواهد شد.
🔴 راه سوم
برای اهل انکار وضلالت که به آخرت ایمان ندارند،قبر دارِ اِعدم و نیستیِ اَبدی ست؛ یعنی در نظر آن ها قبر، دارِ اِعدامی ست که آن ها را با تمام دوستان و علایِقِ شان به دار می آویزد،
زیرا بر اساس شناختی که دارند مکافات خواهند شد ...
🌹 رساله نور .سعید نورسی🌹

➖🍂🍃🌺🍂🍃➖

✅@anti_shobahat

✅انواع ریای آشکار و پنهان
✍️ سلطان العمیری

علما ریا را از جهت پنهان و آشکار بودنش بر دو نوع دانسته‌اند:

نوع نخست: ریای آشکار که قصد شخص به طور واضح جلب ستایش مردم است.

نوع دوم: ریای پنهان است که چالش اصلی همین است و علما و عابدان از همین نوع می‌ترسیدند که این نوع نیز نمونه‌ها و شکل‌های گوناگونی دارد:

شکل نخست: اینکه بنده عبادتی را به دور از چشم مردم انجام دهد و کسی از آن آگاه نشود و خودش نیز دوست نداشته باشد مردم از آن آگاه شوند اما با این وجود وقتی مردم را می‌بیند دوست دارد [برای عبادتی که در خلوت انجام داده] آنان نخست با وی سلام کنند و با روی گشاده و احترام با او برخورد کنند.

.

شکل دوم: اخلاص برای الله را ابزاری برای رسیدن به یک خواسته‌ی دنیوی قرار دهد.
شیخ الاسلام ابن تیمیه به این نمونه اشاره کرده می‌گوید: «ابوحامد [غزالی] نقل کرده که به وی گفتند: هر کس چهل روز برای الله اخلاص ورزد چشمه‌های حکمت از قلبش بر زبانش جاری می‌شود. وی می‌گوید: چهل روز اخلاص ورزیدم اما چیزی جاری نگردید! پس این را به یکی از عارفان گفتم: گفت: «تو برای حکمت اخلاص ورزیدی نه برای الله!» زیرا انسان وقتی مقصودش علم و حکمت یا به دست آوردن مکاشفات و تاثیرات یا به دست آوردن گرامی‌داشت مردم و ستایش آنان یا دیگر اهداف باشد و بداند که اینها به واسطه‌ی اخلاص و جلب رضایت الله به دست می‌آید، حال اگر بخواهد به واسطه‌ی اخلاص به این اهداف دست بیابد دچار تناقض شده، زیرا کسی که چیزی را برای رسیدن به چیز دومی بخواهد آن چیز دوم هدف اصلی است و اولی یک وسیله است برای رسیدن به دومی. پس اگر برای عالم شدن یا عارف شدن یا دست یافتن به حکمت یا مکاشفه و دیگر مسائل، خواهان اخلاص شود اینجا او در اصل الله را نخواسته بلکه الله را وسیله‌ای برای رسیدن به آن خواسته‌ی پایین‌تر قرار داده، اما الله کسی را می‌خواهد که از همان اول شیرینی محبت و ذکرش را بچشد.

.

شکل سوم: اینکه انسان نزد دیگران خود را نکوهش کند تا مردم اینگونه او را متواضع بدانند و به این صورت مقامش نزد آنان بیشتر شود. ابن رجب می‌گوید: «اینجا یک نکته‌ی دقیق هست و آن اینکه شاید انسان خودش را در بین مردم نکوهش کند تا مردم او را در نگاه خودش متواضع ببینند و اینگونه منزلتش نزد آنان بالا رفته و وی را به سبب این تواضع ستایش کنند و این از ریزترین ابواب ریا است که سلف صالح به آن اشاره کرده‌اند. مطرف بن عبدالله می‌گوید: «برای بزرگداشت نفس همین کافی است که خود را در حضور جمع نکوهش کنی، انگار می‌خواهی با نکوهشش آن را زیبا کنی و این نزد الله کاری است سفیهانه».

.

«اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أُشْرِكَ بِكَ وَأَنَا أَعْلَمُ، وَأَسْتَغْفِرُكَ لِمَا لاَ أَعْلَمُ» [صحیح؛ الادب المفرد بخاری: ۷۱۶]
خداوندا! از اینکه دانسته چیزی را شریک تو قرار دهم به تو پناه می‌برم و از اینکه ندانسته چیزی را با تو شریک سازم از تو آمرزش می‌خواهم
أمین.
#اخلاص

✅@anti_shobahat

#پیام_هایی_از_قرآن

▪️﴿إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ﴾ [سبأ: ۴٧]
▫️«پاداش من جز بر [عهدهٔ] الله نیست»

از حکیمی پرسیدند: آیا صفتی زشت‌تر از بخل نیز وجود دارد؟
پاسخ داد: بله، آنگاه که شخص نیکوکار از کار خود تعریف می‌کند.
در هر عمل خیری که انجام می‌دهی، الله را مدنظر داشته باش.
از هیچ کسی توقع پاداش نداشته باش.
به دنبال تشویق و تشکر نباش.
هر کاری که برای رضای مخلوق می‌کنی، پاداشت نیز بر عهده مخلوق است.
و هر کاری که برای رضای خدا انجام دهی، مزدت را از او خواهی گرفت.
واقعا این سخن ابن قیم هولناک است:
«اگر اخلاص نداری، خودت را خسته نکن».

✾•┈┈••✦❀✦••┈┈•✾
🇵🇸@no_atheism | رد شبهات ملحدین

🕌 ممنوعیت شکنجه در اسلام

(بخش دوم)

در بخش اول دلایلی صریح از سنّت پیامبراکرم (صلی الله علیه وسلم) مبنی بر توصیه‌های موکد بر ممنوعیت شکنجه ارائه گردید و در بخش دوم نیز به دیدگاه برخی از علماء در مورد حرمت شکنجه اشاره خواهیم کرد.

✅اجماعِ علماء بر حرمت شکنجه

دانشمندان مسلمان باتوجه به دلایل صریح و فراوان شرعی‌ای که از سنّت وارد است بر حرمت شکنجه اتفاق دارند.

▪️امام ابن عبدالبر (رحمه الله) می‌گوید:
«مثله و شکنجه به اجماع - علماء - جائز نیست و شکنجه‌ی شناخته‌شده مانند، بریدن بینی، گوش، کور‌کردن چشم و شبیه آن که جزو تغییردادن باطل و لغو مخلوقاتِ خداوند است.» [۱]

▪️امام صنعانی (رحمه الله) می‌گوید:
«خیانت، شکنجه و قتل کودکان مشرکین به اجماع حرام است.» [۲]

📝توجه: این حرمت شکنجه مربوط به اسارت‌گرفتن و غلبه بر دشمن است وگرنه به اقتضای جنگ در قدیم که با ادوات جنگی همچون شمشیر و نیزه و امثالش بوده و غالباً به‌صورت تن‌به‌تن نیز بوده‌ است در اثنای جنگ و زد و خوردها، دست یا پا و یا عضوی از بدن بریده می‌شد، جزو شکنجه تلقی نمی‌شود و یا در قصاص و اجرای حدودی که باز به اقتضای احقاق حقوق مردم ستم‌دیده بوده‌ باشد، شکنجه محسوب نمی‌شود. در غیر این‌صورت حتی زندانی‌کردن فرد جنایتکار به مجرد زندانی‌اش شکنجه است، درحالی‌که هیچ عاقلی چنین نظری ندارد بلکه مجازات متناسب با نوع جنایت اجرا می‌شود.

.
✅شکنجه‌دادن اجساد دشمنانِ محارب

وقتی که با توجه به دلایل صریح، شکنجه اجساد دشمنان زنده حرام است، بنابراین اگر حکم به کشتن کسی که مستحق آن باشد و او کشته شود در این حالت شکنجه‌کردن جسد بعد از مرگ وی نیز جائز نیست و در حکم ممنوعیت شکنجه‌ی زنده تلقی می‌شود.

▪️پیامبراکرم (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: «إن الله كتب الإحسان على كل شيء، فإذا قتلتم فأحسنوا القتلة...» [۳]
▫️«همانا خداوند احسان را بر هرچیزی مقرر فرموده است، پس هرگاه [در قصاص یا حدود] کشتید به نیکوئی بکشید.»

▪️امام شافعی (رحمه الله) می‌گوید:
«اگر مسلمانان، مشرکین (محارب) را اسیر کردند و قصد کشتن آن‌ها را داشته باشند و گردن‌هایشان را زدند، در این صورت برای مسلمین جائز نیست که دست، پا، عضو و مفصلی از بدن آن‌ها را ببرند و همچنین پاره‌کردن شکم، آتش‌زدن، غرق‌کردنشان و چیزی که با این اوصافی که بیان شد نیز جائز نیست. زیرا رسول (صلی الله علیه وسلم) از مثله و شکنجه نهی فرمودند.» [۴]

▪️امام ابن حزم اندلسی (رحمه الله) می‌گوید:
«تدفین کافر حربی و غیر او، واجب است و رهاکردن انسان بدون دفن‌کردنش شکنجه محسوب می‌شود.» [۵]

✅دیدگاه برخی از مستشرقین در مورد حرمت شکنجه

▪️پطروشفسکی (Petrushevsky) - مستشرق روسی‌تبار - در کتاب «اسلام در ایران» می‌نویسد:
«فقه اسلامی شکنجه را اجازه نمی‌دهد (و حال آنکه در بسیاری از کشورهای اروپایی حتی در قرن هجدهم نیز به شکنجه متوسل می‌شدند) و همچنین «قضاوت خدایی» («اردالیا» یا آزمایش با آب و یا آتش و یا «جنگ تن‌به‌تن قضائی» میان مدعی و مدعی‌علیه که در اروپای غربی و روسیه در قرون وسطی معمول بوده) را مجاز نمی‌داند.» [۶]

📚پی‌نوشت‌ها:
[۱] التمهید لابن عبدالبر، ج۲۴، ص۲۳۴.
[۲] سبل السلام، الصنعانی، ج۲، ص۴۶۷.
[۳] صحیح مسلم، ج۳، ص۱۵۴۸ ح۱۹۵۵.
[۴] الأم، الشافعی، ج۴، ص۲۵۹. همچنین برای اطلاع بیشتر در مورد ممنوعیت مثله‌کردن اجساد مقتولین کفار، بنگرید به: (المهذب للشیرازی، ج۳، ص۲۸۲؛ المغنی لابن قدامة، ج۹، ص۳۲۶).
[۵] المحلی بالآثار، ابن حزم، ج۳، ص۳۳۸.
[۶] اسلام در ایران، پطروشفسکی، ترجمه: کریم کشاورز، (تهران: انتشارات پیام، چاپ هفتم، ۱۳۶۳)، ص ۱۷۵.

برگرفته شده از مجموعه رد شبهات ملحدین


✅@anti_shobahat

#آرامش_امشب 🤲🌙☁️🪐 ✨

.

.

.

🎙عُثمان الحداد

🩵ᓚ₇ @anti_shobahat
┈┉┈┉•▴•🌸•▴•┉┈┉┈

⭕️مخاطبین گرامی

اگر می‌خواهید به اکثر شبهات اسلام ستیزان در یک نگاه دسترسی داشته باشید، کانال آرشیو آنتی شبهات را دنبال کنید.

🌀لینک آرشیو کانال↓
✅@Antii_shobahaat

✅بررسیِ یکی از مهم‌ترین شبهاتِ ملحدین: همبستری با کنیزان

بدون شک رابطه‌ی جنسی با کنیز تحتِ برخی شرایط مجاز است:

المؤمنون:
وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ ﴿۵﴾ إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ ﴿۶﴾
و آنان كه دامان خود را نگه مى‌دارند. مگر با همسرانشان، یا كنیزانى كه به دست آورده‌اند، پس آنان [در آمیزش با این دو گروه] سرزنش نمى‌شوند.

.
ملحدین تا این‌جا اعتراضی ندارند و اشکالِ اصلیِ آن‌ها روی رابطه‌ی اجباری با کنیز است. بدون تردید هم صرفِ رابطه‌ی جنسیِ زن و مرد به خودیِ خود قبحی ندارد. امّا بلاخره رضایتِ کنیز شرط است یا خیر؟ واقعیت این است که در نصوصِ اسلامی (قرآن و سنّت) به صراحت نیامده که برای رابطه با کنیز نیاز به رضایتِ اوست و حکمِ جوازِ همبستری اطلاق دارد؛ امّا نکته‌ی مهم این است که عدمِ رضایتِ کنیز، آثار و پیامدهایی با خود به همراه دارد که خلافِ برخی فرامینِ قرآن و سنّتِ پیامبرﷺ است. یعنی نفسِ رضایت، شرط نیست، امّا جلوگیری از آثاری که همبستری بدونِ رضایت به همراه دارد، در قرآن و سنّت امر شده است. در ادامه به این آیات و روایات اشاره می‌کنیم.

موردِ اوّل:

وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡـٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا ﴿النّساء: ۳۶﴾

.
این آیه به اِحسان با کنیز امر می‌کند. بدون تردید اگر کسی بدونِ رضایتِ کنیز با او همبستر شود، به دلیل آسیب‌های روانی‌ای که ممکن است وارد شود، خلافِ آیه رفتار کرده است. امام ابوعبدالله الحلیمی (ت. 403) فقیه، محدّث و قاضیِ شافعیِ قرنِ چهارم و پنجمِ هجری در بابِ احسان با برده و کنیز می‌نویسد:
وإن اشترى جارية فكرهت أن يمسها أو يضاجعها، فلا يمسها ولا يضاجعها ولا يطأها إلا بإذنه
يعنی: اگر کسی کنیزی خرید و آن کنیز کراهت داشت که او را لمس کند و با او همبستر شود، پس او را لمس نکند و با وی همبستر نشود مگر با اجازه‌اش. [۱]

موردِ دوم:

لا ضرر و لا ضرار (صحيح إبن ماجة: ١٩١٠)

این روایتِ صحيح به اصلی بسیار مهم اشاره دارد: ضرر رساندن به خود و دیگران در اسلام حرام است. بنابراین اگر رابطه‌ی اجباری موجبِ تضرّرِ جسمی یا روحیِ کنیز شود، مجاز نخواهد بود.

موردِ سوم:

مَن لَطَمَ مَمْلُوكَهُ، أَوْ ضَرَبَهُ، فَكَفَّارَتُهُ أَنْ يُعْتِقَهُ (صحيح مسلم: ١٦٥٧)

پیامبرﷺ در این روایت بیان می‌کند هرکس کنیزش را کتک بزند یا به او سیلی‌ای بزند، باید به عنوان کفّاره او را آزاد کند. نتیجه‌ای که از این فرمانِ پیامبرﷺ در این‌جا به کارِ ما می‌آید، این است که کسی حق ندارد برای اجبارِ کنیز به خشونت فیزیکی متوسّل شود.

موردِ چهارم:

كان آخر ُكلامِ رسولِ اللهﷺ الصلاةَ الصلاةَ ! اتقوا اللهَ فيما ملكت أيمانُكم (صحيح أبي داود: ٥١٥٦)

امام علی (رض) برای‌مان نقل می‌کند آخرین کلام پیامبرﷺ این بود که فرمودند: «نماز! نماز! (یعنی حواس‌تان به نماز باشد) و تقوای الهی را درباره‌ی کنیزان رعایت کنید». بنابراین، برخورد نیک با کنیزان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های پیامبرﷺ بوده است که در آخرین کلام خود در کنار سفارش به نماز (ستون دین) به نیکی با کنیزان سفارش می‌کند. از طرفی، رابطه‌ی اجباری با کنیز اگر موجب ناراحتی و آسیبِ روانیِ او شود، بی‌تردید خلافِ فرمانِ رسول اللهﷺ است.

موردِ پنجم:

لقد رأيتنِي سَابِع سَبْعَةٍ مِن بَنِي مُقَرِّنٍ ما لَنَا خَادِمٌ إلَّا وَاحِدَةٌ، لَطَمها أَصْغَرُنَا، فأمَرَنَا رَسولُ اللهﷺ أَنْ نعتقها. (صحيح مسلم: ١٦٥٨)

در این روایت، یکی از صحابه (سُوَیْدُ بنُ مُقَرِّن) نقل می‌کند که او، جزوِ هفت برادری بود که مشترکاً یک کنیز داشتند. وقتی یکی از این برادران، به این کنیز سیلی زد و این ماجرا به سمعِ پیامبرﷺ رسید، دستور داد که همان کنیز هم آزاد شود. وقتی پیامبرﷺ تنها کنیزِ هفت‌برادر را فقط به دلیلِ سیلی‌زدنِ یکی از آن‌ها، از همه‌ی آن‌ها آزاد می‌کند، واضح است نمی‌خواهد کوچک‌ترین رنج و ناراحتی‌ای به کنیز برسد و می‌خواهد به بهترین شیوه با کنیز رفتار شود. پس اگر به صورتِ اجباری با کنیز رابطه‌ی جنسی برقرار کنیم -خصوصاً در این عصر که پذیرشِ چنین چیزی سخت‌تر است- بعید است بتوان این عمل را با اهدافِ پیامبرﷺ مطابقت داد.

ادامه دارد...

بنابراین، اگرچه مالک، در مقابلِ تهیه‌ی خوراک و پوشاک و مسکن و امنیت و سلامت و تأمینِ تمامِ نیازهای مادی و معنویِ کنیز و فرزندانش، حقِّ تمتّع جنسی دارد و این هیچ قبحی ندارد، امّا باز هم اجبار به رابطه به دلیل تبعاتی که دارد، خلاف برخی فرامین قرآن و سنّتِ رسول اللهﷺ به شمار می‌رود. با این حال، نکته‌ی مهمِّ دیگر این است که بنابر آیه‌ی قرآن، کنیز می‌تواند «مکاتبه» انجام دهد و با پرداختِ مبلغِ کمی خودش را کاملاً آزاد کند و از زمانِ پرداختِ نخستین قسط، رابطه با او دیگر جواز نخواهد داشت.

وَلۡيَسۡتَعۡفِفِ ٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغۡنِيَهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۗ وَٱلَّذِينَ يَبۡتَغُونَ ٱلۡكِتَٰبَ مِمَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ فَكَاتِبُوهُمۡ إِنۡ عَلِمۡتُمۡ فِيهِمۡ خَيۡرٗاۖ وَءَاتُوهُم مِّن مَّالِ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ ءَاتَىٰكُمۡۚ وَلَا تُكۡرِهُواْ فَتَيَٰتِكُمۡ عَلَى ٱلۡبِغَآءِ إِنۡ أَرَدۡنَ تَحَصُّنٗا لِّتَبۡتَغُواْ عَرَضَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَمَن يُكۡرِههُّنَّ فَإِنَّ ٱللَّهَ مِنۢ بَعۡدِ إِكۡرَٰهِهِنَّ غَفُورٞ رَّحِيمٞ ﴿النّور: ۳۳﴾

و آنان که امکان ازدواج نمی‌یابند، باید پاکدامنی پیشه کنند تا الله آنان را از فضل خویش توانگر نماید. و درخواست آن دسته از بردگانتان را که خواهان نوشتن قراردادی برای بازخرید خویش هستند، بپذیرید و قراردادی برایشان بنویسید، اگر در آنان شایستگی و خیری سراغ داشتید. و از ثروتی که الله به شما بخشیده، به آنان بدهید. و برای به دست آوردن کالای ناچیز دنیا، کنیزانتان را که خواهان پاکدامنی هستند، به زنا و خودفروشی وادار نکنید. و هر کس آنان را مجبور سازد، به راستی که الله پس از واداشتن آنان (نسبت به آنها) آمرزنده‌ی مهرورز است.

.
حتّی مفسّرین در تفسیرِ قسمتِ «وَءَاتُوهُم مِّن مَّالِ ٱللَّهِ ٱلَّذِیۤ ءَاتَىٰكُمۡ» نوشته‌اند منظور این است که خودِ مالک هم کنیزش را در مکاتبه یاری کند و بر او آسان بگیرد! پیامبرﷺ نیز می‌گفت خداوند بر خودش واجب کرده است تا به چنین کسانی یاری برساند و آن‌ها را در ادای مبلغ‌شان کمک کند:

ثلاثة حق على الله عونهم المجاهد في سبيل الله والمكاتب الذي يريد الأداء والناكح الذي يريد العفاف (صحيح الترمذي: ١٦٥٥)

حال به سراغِ اعتراضِ دیگر می‌رویم؛ یعنی این ادّعا که اسلام به همبستری با کنیزانِ شوهردار هم اجازه داده است. آیه‌ی ۲۴ سوره‌ی نساء به عنوان شاهدی بر این قضیه شاید پرتکرارترین شبهه‌ی ملحدین باشد و تا بحثِ دینی پیش آید، ملحدین فوراً به آن متوسّل می‌شوند. البته درباره‌ی این‌که این آیه راجع به چه زنانی صحبت می‌کند دیدگاه‌های مختلفی‌ست؛ مثلاً امام فخر رازی چند دیدگاه را نقل می‌کند و خودش هم نهایتاً با استناد به آیه‌ی بعدیِ آن، موردی را ترجیح می‌دهد که ربطی به کنیزانِ شوهردار ندارد. [۲] امّا چه این آیه مرتبط با کنیزانِ شوهردار باشد چه نباشد، به بررسیِ این می‌پردازیم که دیدگاهِ اسلام درباره‌ی کنیزانِ شوهردار چیست. برای کنیزی که هنگامِ اسارت شوهر داشته باشد، دو حالت ممکن است رخ دهد:

1. شوهرش نیز با او اسیر شود.
2. شوهرش در دیارِ کفر باشد.

در حالتِ نخست، بسیاری از فقهاء از جمله امام احمد بن حنبل، امام ابوحنیفه و امام مالک (بنابر یکی از اقوال) و... قائل بر این هستند که رابطه با چنین کنیزی مجاز نیست. امّا در حالتِ دوم، اگر زنی باردار بود، تا زمانی که وضعِ حمل کند، و اگر زنی باردار نبود، تا زمانی که یک یا دو بار حیض شود و یا اگر حیض نمی‌شد، تا زمانی که سه‌ماه بگذرد، صبر می‌شود [٣] نهایتاً اگر در این مدّت، همسرِ زن برای بازپس‌گیریِ او اقدامی نکرد، عقدِ زن با همسرش فسخ خواهد شد. پس با این شرایط می‌بینیم که اطلاقِ لفظِ شوهردار به این زنان، چقدر گمراه‌کننده است. در نهایت، سرپرستیِ این کنیز را یکی از مسلمانان به عهده می‌گیرد و خوراک و پوشاک و مسکن و تمامِ نیازهای او و فرزندانش را تأمین خواهد کرد و صاحبش بنابر سفارش‌های مکرّرِ پیامبرﷺ باید به بهترین شیوه با او برخورد کند و در مقابل همبستری با او نیز جایز است (درباره‌ی نقشِ رضایتِ کنیز هم که پیشتر توضیح دادیم). امّا باز هم اگر از این شرایط رضایت نداشت، به راحتی همان‌طور که اشاره کردیم، از قانونِ زیبای «مکاتبه» استفاده می‌کند و با قسطِ اوّل رابطه با او حتّی با رضایتش هم ممنوع است و وقتی هم که مبلغ را کامل عطا کرد، کاملاً آزاد خواهد شد‌.

والسلام عليكم ورحمة الله وبركاته
نوشته شده توسط برادر هادی

📚ارجاعات
[۱] المنهاج في شعب الإيمان، الجزء ٣، الصفحة ٢٦٧
[٢] مفاتيح الغيب، فخر الدين رازي،(الناشر: دار إحياء التراث العربي - بيروت)، ج ١٠، ص ٣٣
[٣] الخراج لأبي یوسف، (ط: المكتبة الأزهریة للتراث، مصر)، ص225


✅@anti_shobahat