پیشرفت تکنولوژی و گسترش شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای، علاوه بر خوبی‌ها و نکات مثبتی که داشته‌اند، موجِ عظیمی از توهّم دانایی و سواد هم به بار آورده‌اند. منتقد دین در این آشفته‌بازار، آخرین کتابِ دینی که خوانده است «هدیه‌های آسمانی» یا «دین و زندگی» دبیرستان است و اوج تحقیق او را چند پست تلگرامی و اینستاگرامی به ثمر رساندند! با این وجود، حق به جانب و خود عاقل‌پندارانه از نقد دین و کنار گذاشتن تعصب می‌گوید! سرانهٔ مطالعهٔ ما ۶ ساعت در ماه! است و اغلب درگیر کتاب‌های زرد روانشناسی و موفقيت یا آشپزی و تعبیر خواب هستیم! اگر هم کمی اهل مطالعه شویم، با نسکافه و قهوه سراغ چند رُمان و داستان می‌رویم نه کتابی علمی و تخصصی! آخرین جنگی که در ذهن ما نقش بسته، نبرد "جومونگ" با "هوانگ زیگینگ" است و با همین ذهنیت عمیق! کنار بخاری لم داده و با شلوار راحتی و انگشت در دماغ در مورد تاکتیک‌های جنگی تحلیل می‌دهیم و از اشتباهات حماس یا فلان حزب می‌گوییم! برخی از ما با خواندن "دنیای سوفی" فیلسوف می‌شویم، با خواندن "بی‌شعوری"  روان‌شناس می‌شویم، با خواندن "قلعهٔ حیوانات" سیاستمدار می‌شویم و شوربختانه اغلب همین روند را هم طی نکرده و با سلسله مباحثات داخل تاکسی به نبوغ می‌رسیم! نوابغی داریم که به شدت از پیشرفت اروپا و آمریکا می‌گویند و خودشان نماد تهی‌بودن از علم و دانش هستند و می‌شود آن‌ها را به عنوان کیسِ مطالعاتی فلاکت و عقب‌ماندگی تدریس کرد!! هرچه داریم از برکت کلیپ‌های یک دقیقه‌ای اینستاگرام است و آنقدر روشنفکر شدیم که تنها چیزی که نداریم و نمی‌خریم کتاب است...
اما همچنان اصرار داریم که «سواد» داریم و صبحِ دانایی، شب جهل را پشت سر گذاشته است!

ألا تشهد الجنازة؟
قال: كما أنت حتى أنوي، ففكر هنيهة، ثم قال: امض.
ترجمه:
آیا در تشییع جنازه شرکت نمی‌کنی؟
او گفت: همان‌طور بمان تا نیت کنم. سپس کمی فکر کرد و بعد گفت: برویم.

«يا نفس، أخلصي تتخلصي»
ترجمه: