کانال محمد امین مروتی

گفتار ادبی

رستم و اسفندیار(قسمت ششم)

محمدامین مروتی

گفتیم گشتاسب با وعده تاج و تخت و به بهانه بددین بودن رستم، اسفندیار پسرش را به دست بستن رستم فرامی خواند و اسفندیار نهایتاً به طمع تاج و تخت می پذیرد.
در روایات زرتشتی آمده که اسفندیار و جاماسب (وزیر گشتاسب) و پشوتن (برادر اسفندیار) هر سه نظر کرده ی زرتشت بودند. زرتشت در حق آن ها دعا کرد که اسفندیار رویین تن و قوی شد و آن دوی دیگر از دانایی و خرد بهره یابند. به دستور زرتشت اسفندیار را در چـشمه ای غـسل دادند. او در چـشـمه چشمش را بست و بـنابراین به جز چشم هایش سایر نقاط بدنش رویین گشت. اما به گفته ی دکتر محجوب، رویین تنی با عقل فردوسی جور درنمی آمده و از شاهنامه برنمی آید که اسفندیار واقعاً رویین تن بوده، بلکه چنین استنباط می شود کـه تیر بر او - به هر دلیلی مثلا نفوذ ناپذیری لباس رزمش- کارگر نـمی شده است. به هـر جهت اسـفندیار، پـسرش بهمن را با عـده ای نـزد رستم می فرستد تا این پیام را به او بدهد که هرکس که به جایگاه بلندی می رسد، باید سپاسگزار خداوند باشد ولی تو که از قِبَل نیاکان ما به این مقام و موقعیت رسیده ای چرا از گشتاسب یاد نمی کنی و به او نامه نمی نویسی؟ او که از همه پادشاهان گذشته سر است و دین زرتشت را پراکنده کرده است:
درودش ده از مـا و خــوبــی نـمــای
بـیارای گــفـتار و چـــربــی فــزای
بگـویش کـه هر کس که گردد بــلند
جهاندار ، وَز هــر بـدی، بـی گـزند،
زِ دادار، بــایــد کــه دارد ســـپــاس
که اویـست جـاویــدِ نـیـکی شـنـاس
به گیتی هر آن کس که نیکی شناخت،
بـکوشـید و بـا شـهریـاران، بـساخـت
هـمـان بر که کـاری، هـمـان بـِدروی
سـخـن هرچه گویی، همان بـشـنـوی
اگــــر بــــازجــویــی زِ راهِ خـــرد
بـدانی که چونین، نــه انــدر خــورَد
کــه چـندین بزرگی و چـندین سپاه،
گـرانمایه اسبان و تــخـت و کـلاه،
ز پــیــشِ نـیــاکـان مـا یـافـتــی
چــو در بـنـدگـی، تــیز ، بـشتافتی
چه مایه جـهان داشت لهراسب شــاه
نــکردی گـذر ســویِ آن بــارگــاه
چو او شــهرِ ایــران به گشتاسب داد
نـیامد تـو را هـیچ از آن تخـت، یـاد
ســویِ او یــکـی نــامه نـنوشته ای
از آرایــش بـنـده ای، گــشـتـه ای

اسفندیار نخست بهمن پسرش را نزد رستم می فرستد. بهمن از هیرمند می گذرد و دیده بان زابل او را می بیند. راهـنما ، شکارگاه را به بـهمن می نماید و خود برمی گردد. بـهمن از بالای بلندی در شکارگاه نظر می کند و رستم را می بیند که گورخری را بر درخت کرده و بریان می کند:
نـگه کرد بـهـمن به نـخجیرگـاه
بـدید آن بر، آن پـهـلوانِ سـپـاه
یـکی نـره گـوری زده بر درخـت
نهاده برِ خـویش، گوپال و رخـت

بهمن حیرانِ برز و بالای رستم می شود و فکر می کند که اسفندیار تاب جنگ با این پهلوان را ندارد و بهتر است با غلطاندن یک سنگ بزرگ او را بکشم تا ماجرا همین جا ختم شود:
به دل گفت بهمن که این رستـم است
و یــا آفـتـابِ سـپــیـده دم اســـت؟
به گیتی کسی مرد از این سان نه دید،
نــه از نـامـدارانِ پـیـشین، شـنـیـد
بـتـرسـم کـه بـا او، یـل اسـفـنـدیار
نـتـابـد ، بـپـیـچـد ســر از کــارزار
من این را به یک سـنگ، بیجان کنم
دل زال و رودابــه، پــیـچـان کـنـم
یـکی سنگ زان کوه خــارا، بـکَـنـد
فـروهـشـت زان کـوهـسـارِ بـلـنــد

برادر رستم ، زواره که افتادن سنگ را می بیند به رستم هشدار می دهد ولی رستم از جایش تکان نمی خورد و سنگ را - که گرد و خاکش همه جا را تیره و تار کرده - با پاشنه ی پایش بـه گوشـه ای می اندازد.
بهمن به سوی رستم می رود و می گوید پیامی از اسفندیار برایت دارم. رستم می گوید حالا که سر سفره رسیده ای بهتر است اول غذا بخوریم.
غذاخوردن رستم هم بهمن را حیران می کند و او نمی تواند یک دهم گورخر را بخورد. رستم به شوخی به او می گوید با این مقدار خوراک چگونه از هفت خان گذشته اید و بهمن هم جواب می دهد، جنگاوری و پهلوانی به خوردن نیست و خلاصه پیام اسـفـندیار را به او می رسانـد، رسـتم در جواب می گوید به اسفندیار بگو انسان خردمند پایان کار را می نگرد. به اسفندیار بگو جهان را به چشم جوانان خام مبین و خشم و کین از دل بیـرون کن. من خودم هم با تو به نزد شـاه می آیم و از او پـوزش می خواهم و دلش را به دست می آورم:

ادامه دارد....

966 viewsAmin, edited 09:11