کانال محمد امین مروتی

👆👆ادامه از پست قبلی👆👆 اما همه این سوال ها از کجا می آید؟ از خودآگاهی ما. ما تنها موجوداتی هستیم که از آغاز و انجام عالم سوال داریم و در پی یافتن جوابیم.

ماهیت خودآگاهی:
موضوع ماهیت خودآگاهی، مدخل دیگری بر معمای وجود می گشاید. در تاریخ فلسفه شاهد تقابل ایدئالیسم و ماتریالیسم بوده ایم که اولی قائل به تقدم آگاهی به ماده است و دومی قائل به تقدم ماده به آگاهی. ورژن تکامل یافته ماتریالیسم، فیزیکالیسم است که قائل به تفسیر فیزیکی همه پدیده ها من جمله آگاهی است.
مفهوم "انرژی" در فیزیک و تبدیل متقابل آن به ماده، دریچه جدیدی به منازعه را می گشاید.
همچنین مفهوم "موج" به خصوص در فیزیک کوانتوم، ابعاد جدیدی به موضوع می دهد.
اگر بپذیریم که آگاهی هم خصلتی موجی دارد و نهایتاً نوعی فرکانس است، قدم دیگری برداشته ایم.
در یک تصویر کلی تر، ماده نسبت به کل وجود به حاشیه می رود. آنگاه که صحبت از ماده تاریک و انرژی تاریک می شود. در این حالت کل جهان مرئی نسبت به جهان غایب یا غیب، جزئی ده درصدی بیش نیست. ماهیت این تاریکی چیست؟ حتی می توان مفهوم ضد ماده را پیش کشید.
جهان بزرگتر و انسان کوچکتر از آنست که سوال از معمای وجود، پاسخ صریح، سرراست و دقیقی داشته باشد. این ناتوانی دلیل ریاضی هم دارد. انسان محدود و جهان نامحدود است و به جهت ریاضی انسان محاط(احاطه شده) و جهان محیط(احاطه کننده) است. لذا ذهن کوچک بشر نمی تواند بر نامتناهی احاطه یابد. فقط می توان با احتیاط حدس و گمان زد و قدمی جلوتر رفت.
سوال این است که اگر آگاهی خصلتی موجی داشته باشد و اگر جهان ماده کسر ناچیزی از عالم وجود باشد و اگر آن سوی بیگ بنگ برای ما جهانی کاملاً ناشناخته و تاریک است، چرا اصالت را به نوعی شعور و آگاهی برتر ندهیم؟ از کجا می دانیم اصالت با ماده است؟ وزن ماده بیشتر است یا آگاهی؟

آیا مفهومی به نام "فراآگاهی" داریم؟ فراآگاهی نوعی از آگاهی است که محصور در پنج حس و توانایی های کنونی ذهن بشر نیست.آیا خودآگاهی ما منتهای آگاهی است یا همانگونه که از جماد تا انسان محتوای آگاهی تکامل یافته برتر رفتن از خودآگاهی هم میسر است؟ چرا که نه؟ اصلاً باید چنین احتمالی را بالا گرفت. عرفا از آگاهی حاصل از وحدت وجود سخن می گویند که حاصل وحدت انسان با جهان است. باز هم باید پرسید چرا که نه؟
اگر همه این ها احتمال هم باشد، راه را بر ماتریالیسم خام می بندد.
حالا اگر آگاهی به مثابه موج، همانند انرژی، دوقلوی ماده باشد و آگاهی و ماده بتوانند به هم تبدیل شوند بی آنکه نابود شوند، چرا نتوانیم از قانون بقای آگاهی در کنار قانون بقای ماده و انرژی سخن بگوییم؟ آیا امواج آگاهی نمی توانند پس از مرگ، نوعی بقا داشته باشند؟

"خودآگاهی" جنبه مهمتری هم دارد و آن حس "من" بودن است. این حس برای بشر منحصر به فرد است و موجودات دیگر فاقد آنند و همین حس است که انسان را به پرسش گری نسبت به هستی می کشاند. وجود به خودی خود برای موجودات ایجاد سوال نمی کند مگر این که یک "من" داشته باشند تا بتوانند از خود بپرسند من اینجا چه می کنم و آمدنم بهر چه بود؟ به همان اندازه که تامل در چیستی آسمان باعث می شود که به قول خیام انسان "سررشته خرد" یعنی عقل خود را گم کند، تامل در کیستی من هم انسان را متحیر می کند. نه تنها اینکه چرا احساس من بودن می کنم بلکه این که چرا من، تو نیستم و هر یک برای خود عالمی داریم، تاملی حیرت افکن است. این "من" یگانه است که دارد راجع به میلیاردها سال عالم وجود کنکاش می کند. شاید عجیب ترین پدیده عالم همین "من" باشد. چرا من منم و تو نیستم؟ امکان دارد تو بشوم؟ شاید زمانی که پیوند مغز میسر شود، بتوان جواب این سوال را داد.

همه این سوال ها را ما را از ساده ترین و دم دست ترین و خام ترین پاسخ که همانا ماتریالیسم قرن نوزدهمی است برحذر می دارند.
ما با این حد و اندازه چه می دانیم و چقدر می دانیم که بخواهیم به خیالات خود نسخه کائنات را بپیچیم. کسی چه می داند، هیچ بعید نیست، اطواری دیگر از زندگی و آگاهی در انتظارمان نباشد. هیچ بعید نیست.

10 آذر 1404

🙏1

710 viewsAmin, edited 14:47