کارگاه یک‌روزه: درس‌هایی از انتخاب مدل برای فلسفه‌ی علم
سه‌شنبه ۹ مهر ۱۳۹۸
جلسه اول: ۱۰ تا ۱۲
جلسه‌ دوم: ۱۴ تا ۱۶
مکان:‌میدان شهید باهنر (نیاوران) ، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، سالن شماره ۱

🔸در باب چیستی و چگونگی «جعبه ابزاری برای فلسفیدن»

🔺یاد دارم در ایام جوانی چنان که افتد و دانی سر کلاس‌ها و سخنرانی‌ها و بحث‌های فلسفی چیزهایی به گوشم می‌خورد که برایم چندان قابل هضم نبود. استادها و آنها که ژست فلسفی عمیق و منطقی داشتند (با آن عینک‌های گرد) موقعیت‌های داستانی خاصی را خلق می‌کردند و با جدیت خاصی نتیجه‌های فلسفی عمیق و منطقی می‌گرفتند. مثلاً داستان آن کس که صبح از خواب بلند شد و لیوانی روی میز دید حاوی مایعی شفاف و آن را خورد و گفت «عه! آب!» اما نمی‌دانست شب قبلش یک عده آدم بیکار او را از زمین به سیارۀ دیگری منتقل کرده‌اند کاملاً شبیه زمین (سیارۀ دوقلوی زمین) با یک تفاوت جزئی: در این سیاره همه چیز مثل زمین است جز اینکه فرمول شیمیایی آب «هاش دو او» نیست بلکه «ایکس وای زی» است. این قصه را می‌گفتند و آنگاه در باب چیستی آب و ذات و ماهیت و فلان و بهمان می‌فلسفیدند و ما انگشت به دهان. (اصل قصه از پاتنم است.)

🔺در فلسفه از این گونه داستان‌ها زیاد است. یکی از مشهورترین‌هایش داستان «اتاق چینی» است. داستان آن شخص که درون اتاقی محبوس بود و دستورالعملی داشت برای اینکه چگونه یک سری علائم چینی را به یک سری دیگر از علائم چینی تبدیل کند. این اتاق یک دریچه کوچک هم داشت که میشد از طریق آن کاغذهایی حاوی علائم چینی را به داخل اتاق فرستاد و کاغذهایی حاوی علائم چینی را از اتاق دریافت کرد. در این داستان آن فرد داخل اتاق چینی نمی‌دانست اما دستورالعمل‌های مفصل و دقیقی داشت که به او امکان می‌داد علائم چینی را طوری دستکاری کند که افراد خارج از اتاق گمان کنند کسی داخل اتاق هست که چینی می‌داند. اما ما که داستان را درست کردیم می‌دانستیم آن فرد چینی نمی‌داند. پس تناقضی رخ می‌داد: آن فرد چینی می‌داند اما چینی نمی‌داند! هاها! پس «چینی دانستن» چیزی است بیشتر از «دستکاری علائم». (قصه مال جان سرل است.)

🔺من شخصاً با این هنرنمایی‌ها مشکل داشتم. نه اینکه با داستان درست کردن مشکل داشته باشم. مشکلم این بود که اگر اینها داستان درست می‌کنند و نتیجه دلخواهشان را می‌گیرند چرا ما نکنیم؟ این داستان کلی جزئیات دارد که داستان‌گو آنها را پیش‌فرض گرفته است و با تغییر آنها نتایج تغییر می‌کند. اصلاً داستان «اتاق چینی» چه فرقی با «تست تورینگ» دارد؟ «گل شبدر چه کم از لالۀ قرمز دارد؟»

🔺در این وادی سرگشته بودم تا اینکه با آقا دنیل دنت آشنا شدم که می‌گفت «داستان اتاق چینی برای این ساخته شده که شهود ما را پمپ کند.» خیلی‌ها گمان کردند دنت می‌خواهد جان سرل، این هم‌درس و دشمن دیرینه‌اش را، تحقیر کند. اما برعکس! دنت می‌خواست بگوید این کاری که تو می‌کنی بد نیست اما بدان می‌توان دکمه‌های «پمپ» تو را (یعنی همین داستان را) طوری دستکاری کرد که «شهود» دیگری را پمپ کند و نتیجۀ دیگری حاصل شود. حس کردم یک چیزی در مغزم تکان می‌خورد. انگار چیزی داشت چیز دیگری را پمپ می‌کرد. دانستم دنت با این حرفش «پمپی» در مغز من کار گذاشته.

🔺دنت کتابی دارد با عنوان

Intuition Pumps And Other Tools for Thinking

پمپ‌های شهود ترجمۀ بدیست چون اصلاً آن حسی که یک انگلیسی‌زبان از «پمپ» دارد ما نداریم. ایدۀ دنت در کتاب این است که «پمپ‌های شهود» رایج در فلسفه و علم را در معرض دید عموم قرار دهد. صدالبته با تنظیمات خاص خودش. ایدۀ این دوره از این کتاب درآمده اما محتوای آن لزوماً منطبق بر محتوای کتاب نخواهد بود چون نتوان ریخت «بحر را در کوزه‌ای...» اما سعی بر این است که بخش‌های کوچکی از دنیای فلسفه را با عینک دنت (و رفیق شفیقش هافستادر) مرور کنیم.

————————
🆔: @philsharif

✅ مدرسه‌ی «مطالعات اجتماعی فناوری در ایران»
🔰 عبور از تاملات متافیزیکی به پژوهش‌های انضمامی

🔹 همۀ ما از پیامدهای فناوری در جزئی‌ترین ساحات حیات فردی و اجتماعی‌مان مطلع‌ایم. پیامدهایی که شاهد اثرگذاری فزایندۀ آنها هستیم. همین آثار و پیامدهای درازدامن و گسترده باعث شده‌اند تا امروزه مطالعۀ فناوری براساس رویکردهای مبتنی بر علوم انسانی رواج بسیاری داشته باشد. اوج این رویکرد را می‌توان در به وجود آمدن رشته‌ای مستقل و نیرومند تحت عنوان مطالعات علم و فناوری (Science & Technology Studies) مشاهده کرد.

🔸 اگرچه این رشته هنوز به طور رسمی در ایران راه‌اندازی نشده است، محققان بسیاری در زمینه‌های مرتبط با آن مشغول تحقیق و پژوهش‌اند. بسیاری از فیلسوفان و جامعه‌شناسان ایرانی در مورد فناوری تامل کرده و آثارِ گاه قابل توجهی را خلق کرده‌اند. با دقت در این آثار اما دو مشکل اساسی به چشم می‌آید. پژوهش‌های فلسفی در باب فناوری اغلب رویکردهایی بسیار کلی، انتزاعی و غیرانضمامی به مسئله دارند. پرداختن به این رویکردها بدون تردید لازم و ضروری است، اما در عین حال، عدم توجه به مسائل انضمامی نهایتاً منجر به غیر واقعی شدن خود این رویکردها می‌شود. آنچنان که امروز نزدیک به یک دهه است فیلسوفان تکنولوژی دم از چرخش تجربی (Empirical Turn) می‌زنند و تلاش می‌کنند تا نگاهی نیز به مسائل واقعی فناوری داشته باشند. از سوی دیگر، مطالعات جامعه‌شناختی تکنولوژی در ایران نیز دچار انضمامِ افراطی است. چنان که در اغلب این آثار می‌بینیم، خبری از بصیرت‌های و چهارچوب‌های کلی نیست، چهارچوب‌هایی که می‌توانند در تحلیل عمیق تر مسئله بسیار راهگشا باشند.

🔹 مدرسه "مطالعات اجتماعی فناوری در ایران" به منظور تلفیق این دو نوع مواجهۀ با تکنولوژی، و ارائۀ رویکردی که هم به اندازۀ کافی کلی است و هم به اندازۀ کافی انضمامی برگزار خواهد شد. اساتید این مدرسه، با ارائۀ آخرین مقالات و پژوهش‌های خود، پژوهش‌هایی که در عین کلیت، از مسائل تاریخی – اجتماعیِ انضمامی نیز غافل نشده‌اند، تلاش خواهند کرد تا نمونه‌ای از رویکرد تلفیقی به مطالعات فناوری را ارائه نمایند.

🔸 گفتنی است که این مدرسه، در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه، 17 و 18 مهر ماه، در دانشگاه صنعتی شریف و به همت اندیشکدۀ مهاجر و انجمن علمی گروه فلسفه علم برگزار خواهد شد. برگزاری چنین مدرسه‌ای در قلب دانشگاه‌های صنعتی ایران، می‌تواند آغازگر گفت‌وگویی نو بین اصحاب علوم انسانی و علوم فنی و مهندسی باشد.

📝 جهت ثبت‌نام از لینک زیر استفاده نمایید:
📎 http://bit.ly/2mtzWlY

🔴 جهت کسب اطلاعات از شرایط تخفیفی به آیدی زیر مراجعه بفرمایید:
🆔: @behzadface

————————
🆔: @ethics_technology
✅: @philsharif

#یادآوری

سخنرانی «ارزیابی محافظه‌کارانه‌ی شواهد ناموید» امروز ساعت 14 در سالن اجتماعات گروه فلسفه علم برگزار می‌شود.

—————
🆔: @philsharif

کلاس آزاد
دوره مقدماتی متافیزیک تحلیلی
مدرس: محمود مروارید
یکشنبه‌ها ساعت 3 تا 6، از 14 مهر تا 15 دی 98
پژوهشگاه دانشهای بنیادی، سالن شماره 1
خواهشمند است علاقمندان به شرکت در کلاس نام و میزان تحصیلات خود را حداکثر تا تاریخ 13 مهر به ایمیل md.morvarid@gmail.com ارسال کنند.

📌 فراخوان دعوت به ارائه بحث و/یا کارگاه آموزشی در پژوهشگاه دانش های بنیادی (IPM)

📝 پژوهشکده علوم شناختی پژوهشگاه دانش های بنیادی (IPM) در نظر دارد در راستای ترویج علوم اعصاب و آموزش محققین، کارگاه های آموزشی و سخنرانی های علمی در زمینه علوم شناختی و حوزه های مرتبط از جمله علوم داده، هوش مصنوعی، علوم کامپیوتر، مهندسی برق، علوم زیستی و فلسفه ذهن برگزار نماید. در این راستا از شرکت ها، اساتید مجرب و پژوهشگران متخصص داخل و خارج کشور که علاقمند به برگزاری رویداد، تدریس و یا سخنرانی در حوزه های یاد شده هستند دعوت می شود با پر کردن گوگل فرم زیر عناوین پیشنهادی به همراه چکیده بحث و/یا سرفصل های آموزشی خود را به پژوهشکده ارسال نمایند. پس از بررسی های اولیه و در صورت احراز شرایط با متقاضی مربوطه تماس گرفته خواهد شد.

🔗 https://forms.gle/PJE1AQHzowELmiw56
🌐 http://scs.ipm.ac.ir/

⚠️ لطفا در نظر داشته باشید که اولویت با طرح های زودتر ارسال شده می باشد.

🔔 اطلاع رسانی های آتی از طریق کانال تلگرامی @convent انجام خواهد شد.

❗️ #اطلاعیه

🔸 مهلت ثبت‌نام در مدرسه‌ی «مطالعات اجتماعی فناوری در ایران» دو روز دیگر تمدید شده و در تاریخ چهاردهم مهر 1398 به پایان می‌رسد.
🔹 لازم به ذکر است که تنها پنج نفر از ظرفیت ثبت‌نام در این دوره باقی مانده است.

📅 زمان برگزاری: ۱۷ و ۱۸ مهر ۱۳۹۸
🏢 مکان برگزاری: دانشگاه صنعتی شریف
امکان شرکت برای عزیزان غیرشریفی نیز وجود دارد.

📝 جهت ثبت‌نام از لینک زیر استفاده نمایید:
📎 http://bit.ly/2mtzWlY

🔴 جهت کسب اطلاعات از شرایط تخفیفی به آیدی زیر مراجعه بفرمایید:
🆔: @behzadface

————————
🆔: @ethics_technology
✅: @philsharif

#معرفی_استاد
#مدرسه_مطالعات_اجتماعی_فناوری

❇️ دکتر بابک رحیمی
🔺 عنوان سخنرانی: پست ماشینیسم؛ شریعتی در عصر الگوریتم

📝 جهت ثبت‌نام در مدرسه از لینک زیر استفاده نمایید:
📎 http://bit.ly/2mtzWlY

🔴 جهت کسب اطلاعات از شرایط تخفیفی به آیدی زیر مراجعه بفرمایید:
🆔: @behzadface

————————
🆔: @ethics_technology
✅: @philsharif

#کلاس

✅ جعبه ابزاری برای فلسفیدن
🔰 ارائه‌دهنده: صادق میرزایی؛ دانشجوی دکتری فلسفه علم

⏰ چهارشنبه‌ها ساعت 17 الی 18:30
📅 از 17 مهر 98 به مدت 7 هفته
🏢 گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف

❗️ جهت ثبت نام و اطلاع از شرایط تخفیف برای دانشجویان به آیدی @behzadface مراجعه بفرمایید.

—————————
🆔: @philsharif

#اطلاعیه

🔸 فردا چهاردهم مهر آخرین مهلت ثبت نام در کلاس «جعبه ابزاری برای فلسفیدن» خواهد بود.

❗️ جهت ثبت نام از طریق لینک زیر اقدام کنید:
https://bit.ly/2ms9E3S

—————————
🆔: @philsharif

#معرفی_استاد
#مدرسه_مطالعات_اجتماعی_فناوری

❇️ دکتر یاسر خوشنویس
🔺 عنوان سخنرانی: از تلگراف تا تلگرام
🔹 بخش اول: تلگراف در عصر قاجار، قدرت زیرساختی و نیروهای گریز از مرکز
🔸 بخش دوم: رادیو و تلویزیون در عصر پهلوی، ساختن دولت-ملت بر مبنای فره ایزدی
🔹 بخش سوم: شبکه‌های اجتماعی در دهه اخیر، تلاش برای بازسازی حوزه عمومی و رویت‌پذیری حاکمیت

📝 جهت ثبت‌نام در مدرسه از لینک زیر استفاده نمایید:
📎 http://bit.ly/2mtzWlY

🔴 جهت کسب اطلاعات از شرایط تخفیفی به آیدی زیر مراجعه بفرمایید:
🆔: @behzadface

————————
🆔: @ethics_technology
✅: @philsharif

#برنامه

🔹 ساخت سیاسی علم در ایران: بررسی و نقد کتاب اخلاق علم در علوم اجتماعی

🔸 یکشنبه 21 مهر 1398؛ ساعت 16 الی 18
📍 مکان برگزاری: خیابان ملاصدرا، خیابان شیراز جنوبی، خیابان فاتحی‌راد، شماره 9، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

—————————-
🆔: @philsharif

#حلقه‌ی_مطالعاتی
#نظرسنجی

🔺 قصد داریم که در ترم جاری(#پاییز_98) "حلقه‌ی فلسفه فیزیک" را در یکی از چهار موضوع زیر برگزار کنیم:

1️⃣ کلیات فیزیک (با محوریت Everywhere and Everywhen, by Nick Huggett)
2️⃣ کوانتوم (با محوریت کتاب Quantum Non-locality and Relativity, by Tim Maudlin)
3️⃣ نسبیت خاص(با محوریت کتاب Physical Relativity, by Harvey Brown)
4️⃣ زمان(با محوریت کتاب What makes time special?, by Craig Callender)

🔺 از همه‌ی عزیزانی که قصد شرکت در این حلقه را دارند، تقاضا می‌کنیم که در فرم زیر به یکی از موضوعات بالا رای داده و زمان‌های مناسبشان را برای شرکت در "حلقه‌ی فلسفه فیزیک" انتخاب کنند.

📎 https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfmITshdzf-onCb7Ek8a1kmOSfTZEYEYyBvUgAevsUNFb6xZg/viewform?usp=sf_link

❗️ مهلت شرکت در نظرسنجی: پایان روز جمعه 19 مهر 1398

—————————
🆔: @philsharif

#حلقه‌ی_مطالعاتی
#نظرسنجی

🔺 قصد داریم که در ترم جاری(#پاییز_98) "حلقه‌ی فلسفه احتمالات" را با محوریت دو کتاب زیر برگزار کنیم:

1️⃣ کتاب فلسفه احتمال نوشته دانالد گیلیز ترجمۀ مشکانی
2️⃣ کتاب Philosophy and Probability, by Timothy Childers

🔺 از همه‌ی عزیزانی که قصد شرکت در این حلقه را دارند، تقاضا می‌کنیم که در فرم زیر زمان‌های مناسبشان را برای شرکت در "حلقه‌ی فلسفه احتمالات" انتخاب کنند.

📎 https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeXMN5HI3cmOAsCixX5nehe4uYjLbxtZLLH3e2PwiCCjcgN1g/viewform?usp=sf_link

❗️ مهلت شرکت در نظرسنجی: پایان روز جمعه 19 مهر 1398

—————————
🆔: @philsharif

🔵سخنرانی ماهانه‌ی انجمن منطق

🗓تاریخ: دوشنبه ۲۹ مهر ماه
۱۳۹۸

🕰ساعت ۱۷-۱۶

🏷عنوان: وامداری سهروردی به ابن‌سینا در نظریه‌ی قیاس
سخنران: مهدی عظیمی (دانشگاه تهران)

🏡محل برگزاری: تهران، خیابان ولیعصر، خیابان نوفل‌لوشاتو، خیابان آراکلیان ، پلاک ۴، مؤسسهٔ پژوهشی حکمت و فلسفهٔ ایران

🔖چکیده‌ی سخنرانی را در وبسایت انجمن ببینید:
https://ialogic.ir/

کانال تلگرام انجمن منطق ایران:
@IranLogic

🔵تمدید مهلت ارسال چکیدۀ مقالات همایش «سهروردی و احیاء حکمت فهلوی»
——————————🔖
✅ دبیرخانۀ همایش «سهروردی و احیاء حکمت فهلوی» به اطلاع می‌رساند که با توجّه به برگزاری کارگاه‌های «رموز اشراقی شاهنامه»، «شرح آبان یشت» و «شرح دینکرد ششم» (برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید) در جهت آشنایی با موضوعات و اهداف همایش، مهلت ارسال چکیدۀ مقالات تا یکم آذرماه 1398 تمدید شد.

🔆برای ارسال چکیده مقالات، پژوهشگران گرامی بعد از ثبت نام در سایت همایش (fahlavi2020.irip.ir) و دریافت نام کاربری و رمز عبور مبنی بر ایجاد سامانه کاربری، می‌باید که از قسمت ارسال مقاله، اقدام به ارسال چکیدۀ مقالۀ خود بفرمایند .
از تاریخ یکم آذرماه تا دوم بهمن‌ماه 1398، امکان ارسال اصل مقالات از طریق سایت همایش فراهم خواهد شد.
در صورت بروز هر گونه سوال یا مشکل در ارسال چکیده از طریق ایمیل همایش fahlavi2020@irip.ir مکاتبه شود.
📌 علاقه مندان جهت دریافت اطلاعات تکمیلی به وب سایت 👇
http://www.irip.ir/Home/Single/66399

مراجعه و یا جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با واحد روابط عمومی به شماره تلفن۶۶۴۰۰۸۸۸-۰۲۱
تماس حاصل نمائید.

https://t.me/hekmatfalsafe