🎬 کویانیسکاتسی (Koyaanisqatsi) مستندی ساخته گادفری رجیو در سال ۱۹۸۲ است. این مستند همراه موسیقی و بدون هیچ کلامی، نشان دهنده صحنه هایی از محیط زیست و برخی شهرهای آمریکاست. رجیو معتقد است که دیگر «کلام» نمی تواند جهانی را که ما در آن زندگی میکنیم توصیف کند. بی کلامی این مستند، تماشای آن را شاید برای مخاطب کم حوصله، تا حدودی دشوار کند.

🎬 واژه کویانیسکاتسی از یک زبان سرخپوستی انتخاب شده و به معنای «زندگی خارج از تعادل» است. مستند کویانیسکاتسی در واقع نقد زندگی مدرنی است که غرق در تکنولوژی شده و به تعرض هرچه بیشتر به طبیعت ادامه میدهد. رجیو معتقد است این مستند درباره تأثیری نیست که تکنولوژی بر زندگی ما گذاشته، چرا که تکنولوژی چیزی خارج از ما نیست؛ تمام چیزهایی که ما میشناسیم از جمله سیاست، آموزش، ساختارهای اقتصادی، دولتها، زبان، فرهنگ و مذهب در جهان معاصر، درون ظرفی به نام تکنولوژی حضور دارند. او میگوید «ما از تکنولوژی استفاده نمیکنیم، ما تکنولوژی را زندگی میکنیم.»

🎬 اولین صحنه این مستند، نگاره ای از انسانهای اولیه بر روی یک سنگ و بعد از آن صحنه ای از پرتاب آپولو ۱۱ را نشان میدهد. سپس به تدریج تصاویر مستند از طبیعت بکر آغاز میشوند و آرام آرام به زندگی صنعتی سرک می کشد.
تماشای این فیلم به علاقه مندان مبحث فلسفه تکنولوژی توصیه میشود.

#تکنولوژی #فیلم
@philsharif

🎬 دلیل این‌که مثل یک سبک دیگر فرانسوی و یا صرفا از روی حس کنجکاوی تاریخی با مکتب اگزیستانسیالیسم برخورد نمی‌کنم، این است که مطلب‌های خیلی مهمی برای گفتن دارد، خصوصا برای نسل جدید. از این می‌ترسم که داریم معنای واقعی زندگی با احساسات را از دست می‌دهیم، همچنین حس مسئولیت‌پذیری برای کسی که هستیم، قدرت این‌که چیزی برای خودمان درست کنیم و حس خوبی دربارهٔ زندگی پیدا کنیم. اگزیستانسیالیسم معمولا طوری در موردش بحث میشود، انگار فلسفه‌ای دربارهٔ نابودی و از دست رفتن است. ولی به نظر من، درست مخالفش است. سارتر در مصاحبه‌ای گفته هرگز حتی یک روز از عمرش را از دست نداد. ولی چیزی که از خواندن زندگی‌نامهٔ این بزرگان متوجه می‌شویم، این است که نگرانی‌هایی که نسبت به زندگی دارند، هرگز قابل مقایسه با روحیهٔ بالای زندگیشان نیست. حرف آنها این است که خودتان، زندگی خودتان را می‌سازید.

📽 از سخنان رابرت سولومون در فیلم «زندگی بیداری» (۲۰۰۱)

#اگزیستانسیالیسم #سارتر
#فیلم
@philshari

بر روی جعبه دی‌وی‌دی فیلم «ماتریکس» جملات زیر به چشم می‌خورد:
«ادراک: دنیای هر روزه‌ی ما دنیایی واقعی است.
واقعیت: آن دنیا حقه‌ای بیش نیست، هزارتویی در هم تنیده از نیرنگ و فریب آن هم توسط ماشین‌هایی که ما را به کنترل خود درآورده‌اند.»

به گمان من این دیدگاه کاملا هم صحیح نیست و حتی اگر در یک ماتریکس هم باشم، جهان من همچنان واقعی است. یک مغز در خمره کاملا فریب نخورده است (دست کم اگر همواره در خمره بوده باشد). نمی‌توان گفت تمام باورهای نئو درباره‌ی جهان باورهایی سراسر دروغند.
به عکس، موجودات درون خمره درباره‌ی جهان خود عمدتا باورهایی درست دارند. در این صورت، فرضیه‌ی ماتریکس فرضیه‌ای شک‌گرایانه نخواهد بود و احتمال وجود آن، همه‌ی آن‌چه را که فکر می‌کنیم می‌دانیم، تضعیف نمی‌کند.

پیش از این نیز فلاسفه قائل به چنین نگرش‌هایی بودند. جرج برکلی فیلسوف ایرلندی قرن هجدهم عقیده دارد که در واقع نمود همان واقعیت است‌. گفته‌ی مورفیوس [در فیلم] را به یاد بیاوریم:
«واقعی یعنی چه؟ تعریف تو از واقعیت چگونه است؟ اگر منظور تو آن چیزهایی است که می‌توانی لمس کنی، ببویی، بشنوی، بچشی و ببینی آنگاه واقعیت چیزی نیست مگر علائمی الکتریکی که به وسیلهٔ مغز تو تفسیر می‌شوند.»

از مقالهٔ «ماتریکس به مثابه متافیزیک»، نوشتهٔ دیوید چالمرز، ترجمهٔ محمد ایمانیان

#معرفت_شناسی #متافیزیک
#فیلم
@philsharif