نکاتی از زبان مدرس دوره

🔹این دوره توسط خانه اندیشه‌ورزان و با همکاری اندیشکده جامعیت برگزار می‌شود‌‌. من سعی کردم برگزاری این دوره عقب بیافتد تا اوضاع کمی به سامان‌ شود، اما چون برنامه‌ریزی این دو مجموعه با تاخیر بیش از این به هم می‌خورد، قرار شد از هفته آینده دوره شروع شود.

🔹کتابی که برای این دوره انتخاب شده The Routledge Companion to Philosophy of Science است که ویرایش دوم آن سال 2014 منتشر شده است.
این کتاب به نظر من بهترین نمونه‌ای است که رویکردهای جدید در فلسفه علم را بصورت نسبتا جامعی پوشش می‌دهد.
فلسفه علم تا 70، 80 سال پیش غالبا شامل نظریاتی می‌شد که اولا به دنبال یک تبیین یکپارچه از علم بودند، ثانیا در هسته مرکزی این تبیین یکپارچه، روش علمی و تفاوت علم با شبه‌علم مورد توجه بود. بیشتر کلاس‌های فلسفه علم در ایران هنوز در همین فضا هستند.
اما فلسفه بطور کلی و فلسفه علم بطور خاص، همپای تغییرات و پیشرفت علم جلو می‌آیند. و این کتاب به خوبی این پیشرفت‌ها را مدنظر قرار داده.

🔹کتاب، یک مجموعه مقاله است و مقاله‌ها توسط بهترین فلاسفه‌ای که متخصص آن موضوع هستند نوشته شده‌. کل کتاب شامل ۶۲ مقاله است که برای این دوره ۱۷ مقاله انتخاب شده است. انتخاب مقالات طوری بوده که یک مرور کلی بر همه موضوعات مهم کتاب صورت گیرد. ممکن است دوره‌های دیگری برگزار شود و همه مقالات را مرور کنیم. اما دوره‌های دوم و سوم، بصورت سری به دوره اول وصل نیستند!

🔹در یک دسته‌بنده کلی در این دوره به چهار دسته از مسائل خواهیم پرداخت:
1. دیدگاه فلاسفه علم مثل پوپر و کوهن درمورد ساختار نظریات علمی.
2. برخی مفاهیم فلسفی که در نظریه‌پردازی علمی مهم هستند‌، مثل تبیین، قوانین طبیعت، رئالیسم علمی
3. موضوعات عمومی‌تر مرتبط با علم مثل اخلاق علم، نقش ارزش در علم و مطالعات اجتماعی علم
4. فلسفه علوم خاص. مثل فلسفه زیست شناسی، فلسفه فیزیک و فلسفه علوم شناختی

❗️لازم به ذکر است هزینه درنظر گرفته شده برای این دوره بیشتر با هدف نظم برگزاری آن و همچنین رعایت رویه‌های مجموعه برگزار کننده است‌. هر کس به هر دلیلی مایل به پرداخت هزینه دوره نیست ولی متعهد به حضور منظم است، از نظر بنده مانعی برای شرکت او در دوره نیست.

——————
🆔: @philsharif

«نقض در معرفت‌شناسی»
دکتر حمید وحید
پژوهشگاه دانش‌های بنیادی
دوشنبه دوم آبان ساعت ۱۶-۱۸
——————
🆔: @philsharif

جلسه‌ی سخنرانی چهارشنبه این هفته، چهارم آبان‌ماه لغو شده و تشکیل نمی‌گردد.
——————
@philsharif

ارائه کتاب
"In a different voice: psychological theory and women's development" by Carol Gilligan

دکتر ابراهیم آزادگان

چهارشنبه ۴ آبان ماه
ساعت ۱۵:۳۰
تالار گروه فلسفه علم

*این کتاب با عنوان «با صدایی متفاوت: نظریه روان شناختی و رشد زنان» به فارسی نیز ترجمه شده است.

——————
@philsharif

سخنرانی «ادراک و علیت: تفسیری بر متافیزیک وایتهد»
نرگس بهمن‌پور

Mutual Causation: an Interpretation of Whitehead’s Metaphysics:
Causality is primarily considered as sequential in philosophical contexts, that is, the cause must be temporally prior to its effect. In this paper we present the possibility of mutual causation where cause and effect are simultaneous. We build our discussion upon Whitehead’s metaphysics which consists in a process-based ontology. According to this ontology, pure potentialities are actualised through process, thus creating the facts of our experience. By assuming that these potentialities form the only data for process, we conclude that they must causally interact timelessly and therefore simultaneously. We refer to this type of causality as mutual causation, and will define the idea of mutual non-conscious perception based on that. The implications of such a view involve a fresh description of objects of perception as well as a new explanation for the quantum mechanical problem of entanglement.

چهارشنبه ۱۱ آبان ماه
ساعت ۱۵-۱۷
تالار گروه فلسفه علم
——————
@philsharif

سخنرانی «دلالت‌های ارزشی وجود خدا»
زینب سالاری

چکیده: در طول تاریخ فلسفه و الهیات، نزاع عمده حول خداوند همواره از بعد متافیزیکی یا هستی‌شناختیْ یعنی تلاش برای استدلال بر وجود یا عدم خدا بوده است. اخیراً ادعا شده است که پیش از پرداختن به بعد هستی‌شناختی خدا، باید حیث ارزشی‌شناختی وجود یا عدم وی را مد نظر قرار داد. زیرا بخش عمدهای از نزاع‌های هستی‌شناختی، در خود حاوی پیش‌فرض‌های ارزشی مهمی پیرامون وجود یا عدم خدا هستند که در این نزاع‌ها پیش‌فرض گرفته شده‌اند و بطور شایسته مورد بحث و بررسی قرار نگرفته‌اند. مقصود از جنبه ارزشی وجود یا عدم خدا چیست، چه دلالت‌هایی دارد و اهمیتشان از چه روی است؟ در این ارائه ابتدا به تبیین چیستی ارزش وجود یا عدم خدا در قیاس با بعد هستی‌شناختی، شرح مختصری از زمینه‌های بروز توجه به بعد ارزشی وجود خدا و انواع جهت‌گیری‌ها و تفکیک‌های مهم در این بحث میپردازم. در ادامه با نظر به مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بحث از ارزش وجود خدا، تلاش خواهم کرد به بعضی از دلالت‌های مهم این بحث و چرایی اهمیتشان در برخی از حوزه‌های مهم فلسفه دین تحلیلی جدید بپردازم.

چهارشنبه ۱۸ آبان ماه
ساعت ۱۵-۱۷
تالار گروه فلسفه علم

——————
@philsharif

چکیده سخنرانی این هفته پژوهشکده فلسفه تحلیلی
عنوان: توضیح هنجاری پارادکس مور
سخنران: علیرضا کاظمی، پژوهشگاه دانش های بنیادی
زمان: دوشنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۱، ساعت ۱۶ تا ۱۸
تالار شماره ۱، پژوهشگاه دانش های بنیادی، میدان نیاوران

#مقاله

مقاله دکتر سیدحسن حسینی (استاد گروه فلسفه علم) و علیرضا کاظمی (فارغ التحصیل دکتری گروه فلسفه علم) با عنوان
Ibn Sina and Mulla Sadra on God’s Knowledge of Particulars: Criticism and Analytic Assessment
در مجله
Religious Studies and Theology
به چاپ رسید.

🔴مدرسه پاییزه «زمینه‌های فلسفی فلسفه دین» به همت گروه کلام مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در روزهای ۲۳ الی ۲۵ آبان ماه ۱۴۰۱ برگزار می‌شود.


@hekmatfalsafe

💢 سخنرانی افتخاری کلی جیمز کلارک (Kelly James Clark) و افتتاحیهٔ مدرسهٔ پاییزهٔ «زمینه‌های فلسفی فلسفهٔ دین»

🟦 عنوان: فلسفهٔ تحلیلی و فلسفهٔ دین
Analytic Philosophy and the Philosophy of Religion

📆روز یکشنبه ۲۲ آبان ۱۴۰۱
⏰ساعت ۱۷
📌 مجازی

🌐لینک:
www.irip.ac.ir/u/140

چکیده:

The late 20th Century renaissance in the philosophy of religion coincided with the mastery of new analytic techniques on the part of its distinguished practitioners—Nicholas Wolterstorff, William Alston, Bob and Marilyn Adams, and especially Alvin Plantinga. From modal logic to Bayes’ Theorem, philosophers of religion reconceived of the landscape in their discipline. Through the work of Alvin Plantinga, I will show the importance of three analytic practices—modal logic, conceptual analysis, probability theory—to the philosophy of religion. I will conclude with a brief exploration of the importance developments in science—especially in the cognitive science of religion—to philosophical inquiry.

@hekmatfalsafe

سخنرانی این هفته گروه فلسفه علم:
مسئله شر در فلسفه مبتنی بر آزمون

Problem of Evil in Experimental Philosophy

نعیمه پورمحمدی؛ عضو هیئت علمی فلسفه در دانشگاه ادیان و مذاهب

«فلسفه مبتنی بر آزمون» در دو دهه اخیر از سوی جاشوا نوب (Joshua Knobe) فیلسوف جوان آمریکایی در دانشگاه ییل معرفی شده و گسترش پیدا کرده است. فلسفه مبتنی بر آزمون، از راه مشاهده و آزمایش رفتار مردم، به دنبال پیدا کردن الگوی شهود آنها در بحث‌ها و منازعات فلسفی است. واقعیت آن است که تقریبا در اکثر موارد همچون مسائل فلسفه زبان، نظریه کنش، مسئله اختیار و مسئله معرفت و در اینجا مسئله شر، مردم همچون فیلسوفان فکر نمی‌کنند! مردم آشکارا تحت تأثیر سوگیری‌ها و علل شناختی و روانی‌اند. اثرگذاری عواملِ شناختی و روانی از عامل‌های منطق، تحلیل و استدلال در شکل‌گیری شهود فلسفی مردم به مراتب بیشتر است.

به علاوه، فلسفه مبتنی بر آزمون، بر تنوع فرهنگی، قومی، گروه‌های اجتماعی و طبقات اقتصادی نیز تأکید می‌کند اما من در مطالعه مقالات تا کنون تأثیر این عوامل را در تغییر نتایج فلسفی ندیده‌ام. ضمن اینکه تنوع جنسی و جنسیتی، تنوع بدنی و ذهنی و روحی، تنوع نژادی، تنوع دینی و مذهبی و جز آن را هم نادیده گرفته‌اند. اما نکته مهم در فلسفه مبتنی بر آزمون، تردیدی است که در این ادعا یا امید فیلسوفانه ایجاد می‌کنند: اینکه یک شهود فلسفی مشترک در همه انسانها که لزوما با شهود شخص فیلسوف یکسان است، دست‌یافتنی است. چندین اعتراض به فلسفه مبتنی بر آزمون وجود دارد که مطرح خواهم کرد و پاسخ آنها را خواهم گفت.

سپس به بحث از مسئله شر از منظر فلسفه مبتنی بر آزمون می‌رسم. دو استدلال مهم شر در زمانه ما از آن ویلیام رو و پل دریپر است. در هر دوی این استدلال‌ها ادعا شده است که منظر، شهود، تجربه و دانش و اطلاعاتِ شخصِ ویلیام رو و پل دریپر برتر و کاربردی‌تر از دیگران است گویی این‌ها عقلای قوم‌اند! اما این منظر و شهود و تجربه و دانش و اطلاعات از شخصی تا شخصی دیگر و حتی در وجود یک شخص از زمانی تا زمان دیگر متفاوت و متنوع است. دست آخر، فیلسوفانِ فلسفه مبتنی بر آزمون، در بررسی استدلال شرِ رو و دریپر، پاره‌ای از سوگیری‌های شناختی را با تکیه بر روان‌شناسی شناختی تشخیص داده و تذکر می‌دهند:

برانگیختن احساسات: اینکه دو نمونه بچه آهوی سوخته و دختر بچه به قتل رسیده آورده می‌شود.

خوش‌بینی معرفتی: اینکه پیش‌فرض این است که دلیل تجویز شر برای ما دست‌یافتنی است.

خصلت روایت‌گرانه: اینکه قصه رنج برای ما تعریف می‌شود تا درک ما را از شر و رنج با خود همراه کند.

بسامدگیری نسبی: اینکه ما صرفا از مشاهده اتفاقات اطراف خودمان بسامد کلی نسبت شر به خیر را در عالم تعیین می‌کنیم.

غایت‌مندانگاری: اینکه انگار مجبوریم برای هر چیزی غایتی پیدا کنیم.

جلوه‌های کادربندی : اینکه شر در برابر سه صفت قدرت و خیر و علم مطلق خدا قرار داده است و بر نبود دلیل موجه تجویز شر تکیه شده است.

📣دانشکده‌ی الهیات دانشگاه تهران و موسسه‌ی حامی برگزار می‌کنند:

✅«سه مضمون اساسی الهیات رنج پس از لوتر»

⬜️مدرس:سامان مهدور، دانشجوی الهیات همگانی دانشگاه بن - آلمان

🔺شروع دوره: پنجشنبه ۲۶ آبان ۱۴۰۱ ساعت ۱۲ به مدت ۶ جلسه

✔️غیر حضوری

✔️زمان: پنجشنبه ساعت ۱۲ تا ۱۴

✔️ هزینه‌ی دوره:
آزاد: ۲۵۰ هزار تومان
دانشجویان : رایگان

🔻برای ثبت نام در دوره، نام و نام خانوادگی، رشته تحصیلی و داشگاه و ایمیل خود را به شماره‌ی 09020087053 پیامک کنید.
@haameeorg

جلسه‌ی سخنرانی چهارشنبه این هفته، بیست و پنجم آبان‌ماه لغو شده و تشکیل نمی‌گردد.
——————
@philsharif

ارائه این هفته گروه فلسفه علم شریف، چهارشنبه ۲ آذر

مواجهه علم و دین در قلمروی مشترک، و راهبردهایی برای تعامل ثمربخش

زهرا زرگر؛ کارشناسی ارشد گروه فلسفه علم شریف و دکتری دانشگاه تربیت مدرس


رابطه علم و دین از زمان تکوین و استقلال علم مدرن به عنوان مساله‌ای بحث‌برانگیز میان دانشمندان، دین‌داران و فیلسوفان مطرح بوده است. انواع گوناگونی از نظریه‌‌ها در باب چیستی این رابطه ارائه شده‌اند. از نظریه‌های ذات انگار که رابطه‌ای سرراست و ذاتی همچون تعارض، تایید، وحدت، یا استقلال میان علم و دین قائل هستند، تا نظریه‌های نوع‌شناسانه که حالات گوناگونی از روابط میان علم و دین را ممکن می‌دانند. اما با رونق گرفتن رویکردهای جامعه شناختی در علم‌پژوهی و دین‌پژوهی، نسل جدیدی از نظریه‌های علم و دین مطرح شدند که در کنار جنبه معرفتی، بر ابعاد اجتماعی علم و دین تاکید داشتند. این نظریه‌‌ها تصویری از رابطه علم و دین ارائه‌‌ ‌می‌دهند، که پیچیده، چندگانه و زمینه‌مند است. در این تصویر وجود قلمرویی مشترک میان علم و دین و وقوع رابطه تعاملی میان علم و دین در این بستر اجتناب ناپذیر می‌ نماید. با این حال، تاریخ علم و دین مملو از تعاملاتی است که برای علم یا دین مضر بوده‌اند و همین، انگیزه بسیاری از فیلسوفان برای دفاع از ایده استقلال علم و دین، و یا تعارض میان آن دو را رقم زده‌است. در ارائه حاضر ابتدا دلایل حامی رویکرد تعاملی میان علم و دین برشمرده می‌شود، و سپس با توجه به دو ارزش «بقاء» و «شکوفایی» هر یک از دو نظام علم و دین، راهبردهایی برای مواجهه تعاملی این دو نظام پیشنهاد می‌شود.

#اطلاعیه

درباره کنکور فلسفه علم لازم است به اطلاع همه دوستان برسانیم که در تلاش هستیم که امسال چهار نفر دانشجو در مقطع دکتری بگیریم. در دفترچه هم عنوان فلسفه علم ذکر شده ولی رشته ذکر نشده است که با نامه دانشگاه تصحیح خواهد شد.
به هر حال کنکور برگزار خواهد شد و کسانی که علاقمند هستند در کنکور شرکت کنند.

جلسه‌ی سخنرانی چهارشنبه این هفته، ۹ آذرماه تشکیل نمی‌گردد.
——————
@philsharif