پخش ققنوس

ما، هم به جهت جنگ های داخلی و هم به جهت جنگ جهانی اول، با مشکلات زیادی روبه رو شدیم. کیفیت چاپ و کتاب و طراحی و … پایین آمد و به دلیل رکود اقتصادی شدید، قیمت کتاب گران شد.

جلیسه گفت: در دوره پهلوی، اتفاق هایی در این زمینه می افتد، اما باز هم نشر همان شکل قدیمی و سنتی خود را حفظ می‌کند، به این معنا که ناشرها حَسَب شغل اجداد خود کار می‌کردند و پدرپیشگی وجود داشت؛ یعنی با همان دانش محدود و امکانات محدود کار می‌کردند. تبعات جنگ جهانی دوم و کودتای ۲۸ مرداد هم، در چنین شرایطی، ایران را در این زمینه بیشتر به عقب می‌اندازد. البته، بعد از دوره ای، ثباتی نسبی ایجاد می‌شود تا اینکه افراد و ارگان‌هایی تصمیم می‌گیرند کارهایی بکنند. یکی از این افراد همایون صنعتی‌زاده است.

وی افزود: از بخت یاری صنعتی‌زاده، جنگ میان بلوک شرق و غرب منتج به این می‌شود که آمریکا برنامه‌ای را تحت عنوان برنامه کتاب «فرانکلین» راه‌اندازی کند. رئیس این پروژه که به ایران آمده بود، از خوش شانسی اش، همایون صنعتی‌زاده را پیدا می‌کند و متوجه هوش و نبوغ او می‌شود. در این دوره، به جهت یک ثبات نسبی سیاسی و اقتصادی که به کمک نخبگان و علاقه مندان آمد، یک سری استارتاپ به معنای امروزی شکل می‌گیرد. همایون صنعتی‌زاده و مؤسسه «فرانکلین» حکم شتاب دهنده را در این میان ایفا می کنند. او گفت: «هرکه می خواهد در حوزه چاپ و کتاب کاری بکند، من حمایتش می کنم و سرمایه لازم و امکانات لازم را در اختیارش قرار می دهم.» نتیجه این اتفاق شگفت انگیز چاپ قریب به ۳هزار عنوان کتاب در دوره پهلوی دوم است، کاری که بدون این پشتوانه به هیچ وجه اتفاق نمی افتاد. در این دوره، بهترین منابع روز در آمریکا و اروپا با کمترین فاصله به ایران می آمد، ترجمه می شد و با بهترین کیفیت به دست ما می‌رسید.

تا پیش از این دوره، اصلاً کتاب کودک به معنای امروزی نداشتیم

این نویسنده و پژوهشگر خاطرنشان کرد: یکی از نکات جالب توجه در این بازه زمانی توجه به کتاب کودک بود در واقع، تا پیش از این دوره، اصلاً کتاب کودک به معنای امروزی نداشتیم؛ کتاب‌ها فقط محدود بود به داستان‌هایی مثل حسین کرد شبستری و خاله سوسکه و بهرام گل اندام و این قبیل، داستان‌هایی عموماً فولکلور که فکر می‌کردند برای بچه ها خوب است. بچه‌های توی مکتب‌خانه‌ها هم یا این قصه‌ها را می‌خواندند یا «گلستان» سعدی را. در دسته بندی سال به سال آثار «فرانکلین»، در ۱۰ سال اول که خود همایون صنعتی‌زاده سردمدار آن بود، به یکباره با ژانر کتاب کودک از نوع علوم و فنون روبه‌رو می شویم، کتاب‌هایی با محوریت نو درباره صوت و نجوم و تاریخ و علم. یعنی سطح آگاهی کودکان ما از شنگول ومنگول می‌رسد به اینکه جهان چگونه می‌چرخد.

جلیسه در پایان گفت: مهم‌تر از این، نکته ای بود که صنعتی‌زاده به آن اشاره می‌کرد، اینکه ما، مادران و پدران، هم باید آگاهی داشته باشیم. به دنبال این تفکر، یک مجموعه کتاب هم در این ژانر منتشر می‌شود، کتاب‌هایی مثل «سازگاری اطفال در خانه»، «آموزش جنسی اطفال»، «خانه، مدرسه و کودک»، «پرورش مسئولیت در اطفال» و «مشکلات روحی اطفال.» او همچنین در سال ۱۳۴۶ کارخانه کاغذ «پارس» را راه می‌اندازد که همه نیاز کاغذ داخلی ما را تأمین می‌کرد.

وی یادآور شد: اینها چیزهای بسیار مهمی است. ما باید چاپ و نشر را به دوره قبل و بعد از همایون صنعتی‌زاده تقسیم بکنیم. او یک نقطه عطف بزرگ در این زمینه است.

306 views05:45