ادبسار
🔥سده، جشن پیوند زمین و آسمان برای چیرگی بر تاریکی علی بلوکباشی، مردمشناس و پژوهشگر فرهنگ و آیینهای ایران درباره جشنهای آتش در زمستان نوشته است که ایرانیان باستان در #جشن_سده آتشی بزرگ و بلند میافروختند تا درخشش و گرمای آن را به آسمان برسانند و خورشید…
🔥 پیوند افسانهای جشن سده با نخستین زن و مرد روی زمین
«ابوریحان بیرونی» با نگاه به افسانههای ایرانی، چند دیدگاه دربارهی پیدایش #جشن_سده گفته است. یکی از افسانهها این است که در این روز فرزندان مَشی و مَشیانه (نخستین زن و مرد روی زمین که خود از ریواس روییده بودند) به ۱۰۰ تن رسیدند و از میان خود یک تن را به سروری برگزیدند.
بیرونی همچنین این جشن را بر آمده از افروختن آتش در بامها به دستور فریدون میدانست. به نوشتهی او روزی که آژیدهاک(ضحاک) در بند شد و مردم از ستم او رستند، به دستور فریدون در بامها آتش افروختند و جشن سده بنیاد نهاده شد.
دربارهی آیینهای سده در زمان بیرونی از زبان او بخوانید: «آتش افروزند تا شر آن "جهنم" برطرف گردد و گیاه خوشبو تبخیر میکنند تا مضرات آن را برطرف کنند. در خانهی ملوک رسم شده که آتش بیافروزند و چون شعلهور گردد، جانوران وحشی را به آتش میاندازند و مرغها در شعلهی آن میپرانند و در کنار این آتش مینشینند و به لهو و لعب مشغول میشوند.»
🔥🌱 @AdabSar
«ابوریحان بیرونی» با نگاه به افسانههای ایرانی، چند دیدگاه دربارهی پیدایش #جشن_سده گفته است. یکی از افسانهها این است که در این روز فرزندان مَشی و مَشیانه (نخستین زن و مرد روی زمین که خود از ریواس روییده بودند) به ۱۰۰ تن رسیدند و از میان خود یک تن را به سروری برگزیدند.
بیرونی همچنین این جشن را بر آمده از افروختن آتش در بامها به دستور فریدون میدانست. به نوشتهی او روزی که آژیدهاک(ضحاک) در بند شد و مردم از ستم او رستند، به دستور فریدون در بامها آتش افروختند و جشن سده بنیاد نهاده شد.
دربارهی آیینهای سده در زمان بیرونی از زبان او بخوانید: «آتش افروزند تا شر آن "جهنم" برطرف گردد و گیاه خوشبو تبخیر میکنند تا مضرات آن را برطرف کنند. در خانهی ملوک رسم شده که آتش بیافروزند و چون شعلهور گردد، جانوران وحشی را به آتش میاندازند و مرغها در شعلهی آن میپرانند و در کنار این آتش مینشینند و به لهو و لعب مشغول میشوند.»
🔥🌱 @AdabSar
ادبسار
🔥 سده، درود ستارهی گرما به زمین در مازندران، لرستان، سیستانوبلوچستان، کشاورزان، روستاییان و چوپانها هنگام پسین(عصر) روی بام، دامنهی کوه یا کنار کشتزار و چراگاه آتش میافروزند و گرد آن میآیند. در استان کرمان، سده جشنی با شکوه است. در چادرنشینان بافت…
🔥 سده، امید دمیدن سپیده و پایان سرمای اهریمنی
🔥 برخی ایرانشناسان آیینها را در پیوند با شمارش روز و ماه و بخشبندی سال میدانند:
- این جشن ۱۰۰ روز پس از آغاز زمستان (آغاز آبان در ایران باستان که سوز سرما میآغازید) برگزار میشد. #جشن_سده پنجاه روز پیش از نوروز است که سرما به آرامی کاهش مییابد و اگر روز و شبهای مانده تا نوروز را جداگانه شمارش کنیم، ۱۰۰ شب و روز به فرا رسیدن نوروز میماند. پس واژهی «سده» برگرفته از «ست» پارسی پهلوی به چَم(معنی) شمارهی ۱۰۰ است.
- سده یا چلهی کوچک ۴۰ روز پس از زایش خورشید(فردای یلدا)، ۴۰روز مانده تا ۲۰ اسپند(اسفند) که جشن آغاز سرسبزی و گرماست و یا ۲۰ روز و ۲۰ شب مانده به آغاز اسپند است.
🔥 مهرداد بهار و غیاثآبادی میگویند که سده پیوندی با ست ۱۰۰ ندارد و «سَدَه» یا «سَذَه» در پارسی اوستایی به چم سپیدهدم است و جشن سده امیدی برای کاهش یافتن سرما است. بر این پایه، سَدَه، سَدَک یا سَذَک کنایه از آتش هستند.
ایرانیان ماههای دی و بهمن را که هوا بسیار سرد بود، زمان نیرومند شدن اهریمن میدانستند و برای پایان یافتن روزگار اهریمنی نیایش میکردند.
🔥☀️ @AdabSar
🔥 برخی ایرانشناسان آیینها را در پیوند با شمارش روز و ماه و بخشبندی سال میدانند:
- این جشن ۱۰۰ روز پس از آغاز زمستان (آغاز آبان در ایران باستان که سوز سرما میآغازید) برگزار میشد. #جشن_سده پنجاه روز پیش از نوروز است که سرما به آرامی کاهش مییابد و اگر روز و شبهای مانده تا نوروز را جداگانه شمارش کنیم، ۱۰۰ شب و روز به فرا رسیدن نوروز میماند. پس واژهی «سده» برگرفته از «ست» پارسی پهلوی به چَم(معنی) شمارهی ۱۰۰ است.
- سده یا چلهی کوچک ۴۰ روز پس از زایش خورشید(فردای یلدا)، ۴۰روز مانده تا ۲۰ اسپند(اسفند) که جشن آغاز سرسبزی و گرماست و یا ۲۰ روز و ۲۰ شب مانده به آغاز اسپند است.
🔥 مهرداد بهار و غیاثآبادی میگویند که سده پیوندی با ست ۱۰۰ ندارد و «سَدَه» یا «سَذَه» در پارسی اوستایی به چم سپیدهدم است و جشن سده امیدی برای کاهش یافتن سرما است. بر این پایه، سَدَه، سَدَک یا سَذَک کنایه از آتش هستند.
ایرانیان ماههای دی و بهمن را که هوا بسیار سرد بود، زمان نیرومند شدن اهریمن میدانستند و برای پایان یافتن روزگار اهریمنی نیایش میکردند.
🔥☀️ @AdabSar