بی‌شک #رضاشاه‌بزرگ نخستین دستگاه حکومتی غیر قبیله‌ای از دوران صفویان تا روزگار خویش را بنا نهاد. تا پیش ازین، صفویان، زندیان، افشاریان و قاجاریان همه بر اساس پیوندهای ایلی و قبیله‌ای و آنچه که ابن خلدون رشته‌های عصبیت می‌نامد بر ایران فرمان رانده بودند.
رضا شاه عرفی‌ترین پادشاه ایران تا زمانه‌ی خویش است. همو بیشترین همت را در کار عرفی ساختن جامعه‌ی ایران کرد و بدین روی روشنفکرانی که پس از دوران مشروطه درگیر مبارزه با انحصار طلبی و اندیشه‌های سنتی و قبیله‌ای شده بودند نمی‌توانستند به پشتیبانی از برنامه‌ی عرفی گرای او برنخیزند.
بدست گرفتن تدریجی قدرت ترفند نوینی در پهنه‌ی سیاست ایران بود و پیش از این در خاطر نمی‌گنجید که کسی که کودتا را سامان داده چند سالی در پس پرده بماند و آنگاه به آهستگی سررشته داری کارها به‌دست خویش را آشکار سازد تا درین فاصله نخبگان پیشین را گام به گام از میدان سیاست بدر کند. براستی چگونه رضا شاه توانست دست خانواده‌های مهمی چون فرمانفرما، اسفندیاری، هدایت و مهدوی را از دامان سیاست ایران کوتاه کند.
اصلاحات رضا شاه راه و رسم زندگی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور را دگرگون ساخت. بی‌شک ساختار دولت مدرن در ایران وامدار تکاپوی دستگاه رضاشاهی درین دوران است. به زبان پیروان فوکو، رضا شاه جامعه‌ی ایرانی را “خوانا” (legible) کرد کاری که مدرنیته و مدرنیزاسیون با جامعه می‌کند تا با بدست دادن “نقشه” و چند و چون سازوکار آن امکان چیرگی علمی-عملی، برنامه ریزی فرهنگی اقتصادی و مهارسیاسی و نظامی جامعه را فراهم آورد. راه و رسم‌های نوینی چون سرشماری، نام خانوادگی، واحد یکسان اندازه گیری، درجه‌های تحصیلی، سنجه‌های بهداشتی، مرزبندی، شناسنامه، گذرنامه، نشانه‌ی کار و زندگی و … همه وهمه بکار بسامان کردن و خوانا ساختن جامعه می‌آمدند و پیش زمینه‌ی دموکراسی یعنی حکومت قانون را امکان پذیر می‌ساختند. چراکه بدون خوانا ساختن جامعه و بدون داده‌هایی چون شناسنامه، گذرنامه، نقشه‌ی راه، آمار و … قانون زمینه‌ی پدیداری و کاربست خویش را از دست می‌دهد.
اینچنین بود که روشنفکران ایرانی برنامه‌ی رضاشاه در خوانا ساختن جامعه‌ی ایرانی را تایید و همراهی میکردند.


♡     ❍ㅤ   ⎙ㅤ  ⌲            
ˡᶦᵏᵉ  ᶜᵒᵐᵐᵉⁿᵗ  ˢᵃᵛᵉ  ˢʰᵃʳᵉ

رضـــــا شـــــاه روحـــــت شـــاد
𓄂𓆃 @Rezapahlavism