آموزشکده توانا

آسیبهای شبه روانشناسی

با مدرن شدن جوامع و در پی آن گسترده و پیچیده تر شدن مسائل و دغدغه های بشر و از سوی دیگر ناکارآمدی روشهای سنتی و ریش سفیدی و یا فالگیری و رمالی و جادو جنبل؛ نیاز آدم ها به مشاور و روانشناس و بهره گیری از کتابهای خودیاری بیش از پیش احساس می شود.
علاوه بر مردم عادی صاحبان صنایع و مدیران سازمانها و تجارت کنندگان بزرگ و کوچک نیز دریافته اند که برای بهره وری اقتصادی بیشتر، مدیریت بهتر و برقراری ارتباط کاراتر با همکاران و کارکنان خود نیاز به بهره گیری از علم روانشناسی دارند.
این نیاز فراگیر موجب شد که کاسبان و شارلاتانهای زیادی به پر کردن جیب خود از این راه بیندیشند و اینگونه ماحصل خلاقیت و تلاش آنها و استقبال مردم "شبه روانشناسی" را به وجود آورد.
این کاسبان بی بهره از اخلاق که غالبا در زمینه های غیرمرتبط تحصیل کرده اند و بسیاری از آنها حتی تحصیلات آکادمیک ندارند، "شبه روانشناسی " را به جای علم روانشناسی عرضه می کنند. فراوانی سمینارها و کلاس ها و دوره های آموزشی و چاپ پی در پی کتابهایی چون راز، چگونه ثروتمند شویم، انرژی درمانی، جادوی اعتماد به نفس، کتابهای پائولوکوئیلو، اوشوو و نویسندگانی از این دست نشان می دهد که آنها نیاز مردم را شناخته اند و از کم کاری روانشناسان نهایت سواستفاده را می کنند.

دلیل موفقیت کلاهبرداران "شبه روانشناسی" چیست؟

برخلاف رمالان و فالگیران بخش بزرگی از مشتریان این افراد را "باسوادها" تشکیل می دهند. به دو دلیل:
اول اینکه آنها برای فروش رساندن تئوری ها و کتابهای غیرعلمی خود از اصطلاحات علم روانشناسی استفاده می کنند: "ناخودآگاه"، "ذهن"، "مکانیسم دفاعی" و ....که باعث اعتماد افراد می شود.
دلیل دوم بهره بردن این افراد از ناآگاهی مخاطب است. مردمی که می دانند نیاز به کمک دارند اما منابع موثق و صحیح کمک را نمی شناسند و یا بهره بردن از منابعی همچون مشاوره و رواندرمانی برایشان هزینه بر است و ترجیح می دهند با صرف هزینه کمتر از کمک استفاده کنند.
از سوی دیگر "شبه روانشناسان" به آنها وعده هایی می دهند که روانشناسان به درستی از دادن این وعده ها به مراجعان اجتناب می کنند.
این تاجران به شما می گویند که می توانید از پله اول به پله دهم برسیدبدون اینکه به خودتان سختی بدهید.

آنها به شما وعده پولدار شدن آسان، لاغری سریع، خوشبختی، اعتماد به نفس جادویی و سلامتی ماندگار می دهند بدون اینکه شما باورهای غلط خود را در سطح رفتار و عمل تغییر دهید و به معنای واقعی تلاش کنید.

روانشناسی اما چنین وعده ای به شما نمی دهد. در دیدگاه روانشناسان بر خلاف"شبه روانشناسان" رخ دادن تغییر فقط در سطح باور و عقیده کافی نیست و منجر به تغییر رفتار و ماندگاری رفتار جدید نمی شود. از این دیدگاه تغییری ماندگار است که در سطح رفتار و با تمرین و تلاش بسیار رخ بدهد و البته این روانشناس نیست که به جای شما کاری انجام می دهد. مهمتر اینکه این تغییر در زمان کوتاه و با دو یا چند جلسه رفتن به سمینار رخ نمی دهد. تغییر در رفتار بر خلاف تغییر در باور و عقیده پروسه ای زمانبر است که نیاز به شناخت و تمرین دارد. وظیفه مشاور و روانشناس این است که به مسیر تاریک و ناهموار شما نور بتاباند تاشما بتوانید از پله اول به پله دهم برسید.

چرا شرکت در سمینارها و دوره های "شبه روانشناسی" و خواندن این دست کتابها حال شما را بهتر می کند؟آیا این بهبود نشانه مثبتی نیست؟

مثالی می زنم: فرض کنید فردی مبتلا به بیماری پیش رونده استخوانی است و به همین دلیل درد مزمنی را تحمل می کند. "شبه روانشناسی" در چنین شرایطی نقش مسکن را برای دردهای مزمن این فرد ایفا می کند. در حالی که روانشناسی نقش متخصصی را دارد که می خواهد ریشه های درد پیدا و درمان شود تا فرد برای همیشه از این درد رها شود.

"شبه روانشناسی" با تلقین یک سری کلمات زیبا و وعده های پرطمطراق با پرت کردن حواس فرد از ریشه مشکل در او وسوسه درمان ایجاد می کند اما در واقع زباله های روانی فرد را زیر فرش پنهان می کند.
تا زمانی که تاثیر مسکن وجود دارد حال فرد خوب است . این تمدید و تکرار مسکن شاید بعد از مدتی گیرنده های درد شما را از کار بیندازد و شما را بی حس و سر کند اما فراموش نکنید مشکل همچنان به قوت خود باقی و در حال پیشروی است.

@MehrPsychoCounsellor

99 views18:10