👁‍🗨بستن کافی است، بازش کنید

✍️محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

◀️دولت‌ها در ایران، پاییز هر سال، جوجه‌های عملکردشان را می‌شمرند. بخشنامه بودجه هر سال اوایل پاییز می‌آید و دولتی‌ها سرگرم شمارش جوجه‌ها می‌شوند. می‌شمرند که پارسال چقدر نیروی انسانی داشتند، سال دیگر چقدر؛ چقدر طرح و پروژه اجرا کردن و سال آینده چقدر اجرا می‌کنند؛ و خلاصه این شمردن‌ها با همه زیر و بم‌اش، با لابی‌ها و پشت و جلو پرده‌اش، به آخر پاییز می‌رسد و بودجه‌ بسته می‌شود؛ «بودجه را می‌بندند».

◀️جوجه‌شماری و بودجه‌بندی – که ماکس وبر آن‌را شاخص سطح عقلانیت نظام سیاسی می‌دانست - فقط یکی از صورت‌ها و معانی بستن بودجه است. بودجه را در معانی دیگری نیز «می‌بندند». یک معنای ناخوشایندش این است که کسانی با هم مذاکره و لابی می‌کنند و بر سر بودجه «با هم می‌بندند.» من در این نوشتار به این معنای بستن کاری ندارم.

◀️ یکی دیگر از معانی مهم «بستن بودجه»، تنظیم آن در فرایند و به شکلی است که عموم مردم از دسترسی به فهم آن و درک پی‌آمدها و الزاماتش، ناتوان هستند. یک بار قوانین بودجه سنواتی کشور را دست بگیرید و سعی کنید به فهم دقیقی از آن برسید. آن قدر ارجاع به فلان بند، ماده، قانونی بخشی از اصلاح مواد ... و سایر مستندات حقوقی در آن زیاد است که درک آن برای اکثریت مردم ناممکن یا حداقل حوصله‌سربر است. این «بستن راه فهم و شناخت مردم از بودجه» فقط از طریق استنادات و ارجاعات صورت نمی‌گیرد، بلکه «بودجه‌بندان» به تدریج به زبانی مسلط شده‌اند که «شهروندفهم» نیست و به قول بچه‌های امروزی‌ به‌کار «پیچوندن» می‌آید.

◀️ بودجه اگر نشان‌دهنده سطح عقلانیت حکومت‌داری است، باید بتوان منطق آن‌را برای مردم توضیح داد. بودجه تعیین‌کننده سرنوشت زندگی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مردم است. تورم، قیمت ارز، بیکاری و اشتغال، کیفیت خدمات عمومی و سرنوشت تحول توسعه‌ای کشور با همین بودجه رقم می‌خورد. اکثریت مردم درکی از تأثیر بودجه بر افزایش نقدینگی، تورم و بیکاری فرزندان‌شان ندارند. مردم اهمیت و عواقب تأثیر دولت و مداخلات مجلس در بودجه را نمی‌شناسند و جالب است که شاید مهم‌ترین رخداد سیاست‌گذاری کشور اغلب در اتاق‌های دربسته با گزارش‌های رسانه‌ای غیرقابل فهم برای عموم مردم، سرانجام می‌گیرد.

◀️ وقت آن است که «بودجه‌بندان» از «بودجه‌بندی» به‌مثابه بستن راه فهم دقیق و مبسوط مردم از بودجه دست بکشند. وقت آن است که توضیح داده شود چند ده میلیون دلار یارانه پنهان هر روز که در قالب‌های مختلف ارائه می‌شود، به عدالت، توسعه، اشتغال و کیفیت زندگی چه کمکی می‌کند. وقت تشریح آن است که بودجه امسال که کشور در جنگ اقتصادی است با بودجه سالیان گذشته چه تفاوتی دارد. زمان آن است که برای مردم تشریح شود افزایش نقدینگی و تورم چگونه در سازوکارهای بودجه‌ای پنهان شده بودند و این وضعیت حاصل شده است. لحظه‌ای است که درباره ترکیب بودجه و تأثیر آن بر عمران کشور توضیح داده شود.

◀️ وقت «ترجمه بودجه به زبان آدمیزاد شهروند عادی» است نه زبان اداری و بوروکراتیکی که اگر انتقادی و تحلیل‌گرانه در آن بنگریم، بیشتر به‌کار پنهان کردن کاستی‌ها و قصور در اصلاحات، لابه‌لای عبارات سنگین می‌آیند. وقت آن است که آثار مالیات دادن یا ندادن بخش‌های مختلف اقتصادی در بودجه و تأثیر آن بر زندگی مردم مشخص شود. زمان آن رسیده که به صراحت با مردم درباره این‌که آیا می‌توان کشور با همین نظام توزیع یارانه‌ها اداره کرد یا این روش به انتها رسیده است، با مردم به زبان فارسی سلیس همه‌فهم سخن گفت. زمان آن است که درباره بودجه کشور بر بحران آب، فرسایش خاک، کیفیت پایین آموزش، هزینه‌های فزایند نظام سلامت، بیکاری فارغ‌التحصیلان، تداوم ناکارآمدی شرکت‌های دولتی، استمرار توزیع رانت حامل‌های انرژی، و ده‌ها عارضه این کشور سخن گفته شود.

◀️ ما تقریباً به اندازه یک شبکه اختصاصی در این کشور فوتبال از تلویزیون پخش می‌کنیم، اما درباره آن‌چه که سرنوشت یک سال کشور را تعیین می‌کند، به اندازه یک برنامه ثابت دائم، به اندازه یک سریال سیزده قسمتی هم برنامه تلویزیونی نداریم. آن‌چه هم بیان می‌شود به زبانی است که گفتن و نگفتن‌اش به حال عموم مردم فرقی نمی‌کند. وقت سخن گفتن با مردم و گشودن رمز و رازهای بودجه است. راستش دوران «بودجه‌بندی» پایان یافته است، «بودجه‌گشایی» کنید.
#بودجه_را_شفاف_کنید
#بودجه_گشایی

@Tavananameh

☑️ جزئیات #بودجه_۹۸

◀️ حذف یارانه ۳ دهک درآمدی با هماهنگی وزارت کار و استانداری‌ها/توزیع ۶۲هزار میلیارد یارانه

◀️ حقوق زیر ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان معاف از مالیات

◀️ کاهش ۱۲ درصدی سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی

◀️ درآمد ۴۰۷ هزار میلیارد تومانی دولت از فروش نفت، اوراق و مالیات

◀️ بودجه شرکتهای دولتی ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومان تعیین شد

◀️ بهره‌مندی شرکت ملی گاز از درآمدهای صادرات گاز برای نخستین بار

◀️ لغو معافیت مالیاتی صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات را برنگردانند

◀️ یکسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری و تأمین اجتماعی در بودجه ۹۸

◀️ پرداخت وام ازدواج ۱۵ میلیون تومانی در سال ۹۸

◀️ افزایش ۱۰ درصدی عوارض گمرکی واردات لوازم آرایشی

◀️ برداشت دولت از منابع صندوق توسعه ملی با عدم تحقق درآمد نفتی

◀️ افزایش ۳۳ درصدی عوارض قبوض آب در سال ۹۸

◀️ برنامه دولت برای تکمیل مسکن مهر و اجرای مسکن‌ اجتماعی در سال آینده

@Tavananameh

🔶 حقوق کارکنان در اسفندماه زودتر از موعد پرداخت می‌شود

🔹 رئیس سازمان برنامه و #بودجه با بیان اینکه طی هفته جاری پرداخت #حقوق کارکنان دولت انجام خواهد شد، افزود: با همکاران خودم در خزانه هماهنگی صورت گرفته که پرداخت حقوق کارکنان #دولت زودتر از ماه‌های دیگر انجام شود.
@Tavananameh

📺 فیلم/ بوی شدید نفت در لایحه بودجه ۹۹

👤 سعید لاریجانی، پژوهشگر اقتصادی در گفتگو با «نود اقتصادی»: لایحه بودجه ۹۹ بشدت نفتی است/ به ۳ صورت منابع نفتی وارد لایحه #بودجه_۹۹ شده
است
@Tavananameh

‍ ☑️ نظام بودجه‌ریزی کشور، مسابقه‌ای برای اتلاف منابع است

👤 محمد قاسمی، استاد اقتصاد

◀️نتیجه رفتار عقلانی این شده که منبعی به نام نفت و یا منابع عمومی را وسط می‌گذاریم و وزارتخانه‌های مختلف به عنوان تدوین کنندگان بودجه اعلام می‌کنند زمانی موفق هستند که سهمشان از این منبع عمومی بیشتر باشد، نماینده مجلس می‌گوید زمانی نماینده موفق هستم که سهم خودم را از این منبع عمومی بیشتر کنم.
◀️تا زمانی که ساختار بودجه ریزی بر مبنای همین قواعد کنونی باشد اگر مردم را هم در مجلس و دولت بنشانید، آنها هم همین رفتار را تکرار خواهند کرد؛ به همین خاطر است که می‌بینیم اگرچه دولت‌ها با تفکرات متفاوت اعم از اصولگرا، اصلاح‌طلب و غیره بر سر کار می آیند، مجلس با جناح‌های مختلف تشکیل می‌شود اما نتیجه کار یکسان بوده است.
◀️ضعف‌هایی که چه در نحوه تنظیم برنامه‌های توسعه‌ای ما یا نحوه انعکاس خواست‌هایی به نام سیاست‌های کلی روی این ساختارها می‌دهد، تبدیل به چیزی شده که تشخیص اولویت را سخت کرده است.
◀️در سیاست‌های کلی می‌گوئیم وابستگی به نفت باید قطع شود، اما شعارهای کاندیداها را چه در زمان ریاست جمهوری چه در زمان انتخابات مجلس نگاه کنید متوجه می‌شوید همه برای تحقق شعارهایشان باید از نفت بیشتری استفاده کنند./مهر

#بودجه_99

@Tavananameh

☑️ بودجه عمرانی کشور در حال حذف شدن از بودجه سالانه است

◀️ به گزارش «نود اقتصادی» درحالی‌که بودجه عمرانی سهم به سزایی در تحقق اهداف رشد اقتصادی دارد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد طی ۲۲ سال اخیر با اختصاص سهم هزینه‌های عمرانی برای جبران هزینه‌های جاری دولت، بودجه عمرانی کم‌کم به سمت حذف کامل حرکت می‌کند. به طوریکه در سال ۱۳۷۶ نسبت بودجه عمرانی محقق شده کشور درحالی معادل ۴۵ درصد بودجه جاری کشور بوده که این میزان در سال ۱۳۹۷ به ۱۸ درصد و در سال جاری نیز براساس برآوردها به ۱۴ درصد خواهد رسید.

◀️ یکی از نشانه‌های بارز عدم تحقق بودجه عمرانی وجود ۷۱ هزار پروژه عمرانی ناتمام در کشور است که عمر برخی از آنها به ۳۰ سال هم می‌رسد.

◀️ قابل ذکر است همانطور که آمارهای جدول نشان می‌دهد بیشترین کاهش حجم بودجه عمرانی از سال ۱۳۹۰ به این سو اتفاق افتاده و نکته جالب توجه هم اینکه در این دوره با افزایش تورم به بیش از ۳۰ درصد، هنوز چندین سال است رقم بودجه عمرانی افزایش چندانی نداشته است.

#بودجه_۹۹

@Tavananameh

⭕️محسن هاشمی: #بودجه شهرداری تهران در چهار سال قبل دو برابر بودجه شهرداری لندن بود که این بودجه با احتساب #ارزش_پول ملی از دو برابر به یک سوم رسیده؛ بدلیل کمبودها و ضعف‌هایی که در اجرا توسط شهرداری و هم عملکرد شورا وجود داشته از شهروندان تهرانی #عذرخواهی می‌کنیم!

➕ بدون شک بابت راه افتادن فرهنگ عذرخواهی باید خوشحال بود اما عذرخواهی در پایان عمر کاری و دم #انتخابات بیشتر نوعی سیاه بازی بنظر میرسد؛ البته جناب هاشمی با قیاس بودجه تهران با لندن و اشاره به کاهش شدید ارزش پول ملی در این چند سال، سعی کرده اند (بجای #پاسخگویی بابت کارنامه ی خالی خودشان) مثلا هم لگدی به دوره ی پیش از خودشان زده باشند و هم انتقادی از دولت متبوع شان کرده باشند!

@Tehranonline_ir