🔺انحلال پ.ک.ک و پنج پرسش کلیدی

بیانیەی امروز پ.ک،ک به صراحت می‌گوید که ساختار فعلی آن منحل و فعالیت‌های آن تحت این نام پایان می‌یابد.

1⃣ آیا این بدین معناست که پ.ک.ک با حفظ شاکلەی فعلی تحت نامی دیگر فعالیت می‌کند؟
دقیقا معلوم نیست! پ.ک.ک یدی طولانی در تغییر نام و فعالیت زیر تابلوهای دیگر دارد.
این سازمان در دهەی ٢٠٠٠ پس از دستگیری اوجالان مدتها استفاده از نام پ.ک.ک را کنار گذاشت. اما این اقدام که عمدتا به منظور تطبیق با شرایط تازه و فرار از محدودیت‌های حقوقی موجود در دولت‌های اروپایی صورت گرفت، موقت و تاکتیکی بود.
هرچند به نظر می‌رسد این بار قضیه جدیتر است و بخشی از فرایند صلحی است که جزئیات آن تا حد زیادی مخفی مانده است.
عملی شدن راستین اعلامیەی امروز جز به صورت خلع سلاح آن معنا ندارد. امری که تحقق آن منوط به پیشرفت واقعی در مذاکرات جاری است.

2⃣ پ.ک.ک چه چیزی بدست می‌آورد؟
سیر فکری بیانیەی امروز در امتداد نامەی اخیر اوجالان است. مشخصا هیچ حرفی از خودمختاری، فدرالیسم و تمرکززدایی نیست. تاکید اصلی روی دمکراتیزه کردن جمهوری ترکیه است.
اوجالان و سازمان متبوعش می‌گویند که جمهوری ترکیه باید به عرصەی شراکت واقعی کرد و ترک تبدیل شود.
احتمالا این گروه امیدوار است کە این فرایند در درازمدت راه را برای تغییرات قانونی به سود کردها در قانون اساسی ترکیه فراهم کند.
در کوتاه‌مدت هم ممکن است نتایجی چون آزادی زندانیان و بازگرداندن تصدی شهرداری‌های مناطق کزدنشین را در بر داشته باشد.
چهل سال پس از آغاز جنگ مسلحانەی پ.ک.ک، شرایط در ترکیه دگرگون شده. اکنون این سازمان دارای شاخەای سیاسی بنام حزب عدالت و دموکراسی است که سومین حزب بزرگ ترکیه محسوب می‌شود.
حزب دم پارتی کنترل دهها شهرداری را بدست دارد و دارای بیش از هشتاد نماینده در پارلمان است.
برجسته‌شدن جناح سیاسی جنبش کرد و به حاشیه رفتن بخش نظامی آن، ظرفیت‌های فراختری بسوی حل مساله می‌گشاید.
می‌توان امیدوار بود که در نهایت اتفاقی چون جمعەی نیک ایرلند شمالی و یا مصالحەی جدایی طلبان کاتالان با جناح چپ اسپانیا هنگام گذار دموکراتیک سال ١٩٧۵ بیفتد.

3⃣  چرا ترکیه به اینجا رسید؟
هدف اصلی اردوغان از صلح با کردها، تداوم حکومتش است. برای نخستین بار در بیست سال اخیر سایەی شکست در انتخابات و پایان کامل حکومت عدالت و توسعه بر سر او ظاهر شده است.
اردوغان از ترس رقیب اصلی‌اش را به زندان انداخته و برای تعدیل قانون جهت تمدید ریاست جمهوری‌اش نیازمند آرای نمایندگان کرد است.
در سوریه هم آنکارا علیرغم پیروزی‌های اخیر در پایان دادن به اقلیم دوفاکتوی کرد ناکام مانده است.
از این‌رو از طریق کاهش تنش با پ.ک.ک می‌تواند نوعی همگرایی، مشابه الگوی اربیل با قامیشلو برقرار نماید.

4⃣ این تحول چه تٲثیری روی سوریه خواهد گذلشت؟
پس از ناکامی گشایش کردی سال ٢٠١٢ و آغاز دوبارەی جنگ در سال ٢٠١۵، ترکیه به مدد تجهیزات جنگ الکترونیک و حملات پهپادی توانست بیش از گذشته ابتکار عمل را بدست گیرد.
در ده سال گذشته پ.ک،ک عملا در دژ تسخیرناپذیرش در قندیل محصور شد و توانایی عملیات در خاک ترکیه را از دست داد.
اما شاخەی سوری آن از رهگذر همکاری با آمریکا توانست دستاوردهای ارضی بزرگی در شام بەدست آورد.
هرچند موفقیت‌های مذکور چند بار از سوی ترکیه با اشغال مناطق استراتژیک چون عفرین و گری سپی و منبج و سری کانی به چالش کشیده شد، اما نتوانست شاکلەی حکومت دوفاکتوی کردی را بهم بریزد.
در شرایط کنونی سوریه به تشک کشتی اسرائیل و ترکیه تبدیل شده و این امر فرصت‌های جدیدی در اختیار کردها گذاشته است.
با وجود سیاست مذبذب و عمدتا نامشخص آمریکا، کردها در قیاس با دوران اسد، از قابلیت‌های بیشتری برای مقابله با حکومت تحریر الشام و عزم آن برای تمرکزگرایی برخوردارند.
چرا که اسرائیل علنا از تشکیل دولتی نیرومند و متمرکز در دمشق جلوگیری و تاکنون اجازه نداده ترکیه جای ایران را پر کند.
این امر این گمان را به ذهن متبادر می‌سازد که رهبری پ.ک.ک در قبال امتیازی چون حفظ سوریه و ظهور اقلیم کردستان دوم، از قندیل چشم بپوشد و بلندپروازی‌هایش در کردستان ترکیه را کنار بگذارد.

5⃣ تبعات این تحولات برای ایران چیست؟
برخلاف عمدەی سال‌های قرن بیست، سوریه و عراق از ژئوپولتیک مسالەی کرد حذف و قضیه مانند قرون ماضی به بخشی از دستور کار و رقابت ترکیه و ایران تبدیل شده است.
اگر مصالحەی نهایی میان ترکیه و پ.ک.ک حاصل آید، برد برای ترکیه و باختی نسبی برای ایران محسوب می‌شود.
چه ترکیه را در موقعیتی بالادست در حوزه‌های کردنشین خاورمیانه قرار می‌دهد؛
شبیه زمان جنگ چالدران که امارت‌های کردنشین، قسطنطنیه را بر اصفهان ترجیح دادند.
در شرایط تضعیف کلی موفعیت ایران در منطقه، رویکرد شیعه‌محور وعمدتا امنیتی آن نسبت به کردها در برابر سیاست اقتصاد محور و سنی‌گرای آن پس افتاده است!

✍ #صلاح‌الدین_خدیو

امیدوارم دولتمردان ترکیه با عقلانیت سیاسی و تعهد اخلاقی به تأمین خیر عمومی، اقدام پ.ک.ک را با حرکت جدی به سوی دموکراتیزه و دگرپذیر کردن حکمرانی پاسخ دهند و از فرصت پیش‌آمده، برای جبران سیاست حقارت‌آمیز تبعیض سیاسی و آپارتاید قومی و تثبیت دموکراسی، عدالت و صلح بهره بگیرند و حکومت را نه ابزاری برای اعمال نابرابری و تحقیر، بلکه یک سرمایه همگانی ملی برای تأمین منافع ملی و مصلحت عمومی بینگارند!

✍#جلیل_بهرامی‌نیا

📲 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید: 

🔸 اینستاگرام 🔸 تلگرام 🔸 وب‌سایت 🔸 آپارات

الله ینادیك سُحیراً

📲 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید: 

🔸 اینستاگرام 🔸 تلگرام 🔸 وب‌سایت 🔸 آپارات