📝 تاریخ طولانی بی حقی زنان ایرانی در انتخاب نقش مادری

✍ پرستو فرخی

📍مرور سیر تاریخی حق بر بدن زنان و حق انتخاب مادری زنان ایرانی نشان می‌دهد که زنان در هیچ دوره ای مالکیت بر بدن نداشته‌اند چه آن زمان که زن خلاصه می‌شد در مادر فلانی و متعلقه یک مرد که عیال و منزل خوانده می شد، چه زمانی که زن توانست از زیر سایه مادری تمام عیار خارج شود و منزلت اجتماعی یابد، باز هم در بر همان پاشنه می چرخد؛"بی حقی زنان در حق بر بدن".

🔸 فرزندآوری و مادری برای" تمام زنان" موضوعی پروبلماتیک است چه آنانکه قصد مادری داشته باشند چه نداشته باشند چه مجرد باشند چه متأهل.

📍پیش از ظهور مدرنیته، فرزندآوری زنان تحت سلطه مردسالاری، در سایه نبود امکانات پیشگیری از بارداری وابسته به اراده مرد بود و در نبود بهداشت بارداری، عمده بارداری ها به مرگ و میر نوزادان و یا مادران ختم می شد، بدن زن صرفا کارخانه ای بود برای سرپانگه داشتن چرخ زندگی که در آن نیروی کار بویژه فرزند پسر حرف اول را می زند بطوری که حتی قابله ها به هنگام تولد نوزاد اگر با جنس مؤنث مواجه می شدند، از ترس غضب شوهرِ زائو، بدون دریافت اجرت چادرچاقچور می‌کردند تا از خشم وی در امان بمانند، زنان می بایست آنقدر می زاییدند تا بالاخره صاحب فرزند ذکور و لایق تاج مادری اصیل و ایده آل می شدند و حتی مادری به طرز کامل ادا نمی شد مگر اینکه با خبر تولد نوزاد پسر ختم به خیر می شد!

🔸بعد از مدرنیته بدن زن و حق تصاحب رحم او از یک ارگان مردمحور در سپهر خصوصی، مشترکاً به ارگان نظام سیاسی نظارت سازمان یافته سیاستمردان بر بدن زنانه بسط پیدا کرد. به شکلی که دیگر این تنها شوهر زن نبود که برای بدنش و باروری اش تعیین تکلیف می کرد بلکه با شکل گیری ایدئولوژی ناسیونالیستی، بدن زن به آوردگاه معرکه دولت ملت سازی تبدیل شد که می بایست علاوه بر فرامین مرد در خانه، تابع سیاست های بازتولیدی و کنترل جمعیت سیاستمردان نیز باشد و شخصی سیاسی شد.

📍 زمانی که «جمعیت» تبدیل به سنجه ای از میزان سلطه و نیرومندی و ثروت ملت شد، زنان تازه در این دوره بود که به عنوان «شهروند» در جایگاه احیاگران ملت مردانه هویت یافتند که به نشانگان قدرت سیاسی دولت و تأمین کننده سربازان بدل شدند، صرفاً در همین گفتمان"مادر ملت"بود که زنان توانستند با توسل به"فمینیسم مادرانه"به حقوق شهروندی و بهداشتی نائل شوند.

🔸فمینیسم مادرانه مدعی شد که مادری همان بازوی قدرت زنان است که می بایست بر آن تاکید شود و از این رهیافت میتوان بر حقوق نداشته مادران(نه همه زنان)دست یافت، هرچند همین فمینیسم مادرانه با تاکید صرف بر مادری و یا حتی تقبیح تجرد زنان و اجبار به ازدواج و همچنین تاکید بر تفاوت و دامن زدن بر کلیشه‌های جنسیتی و سکسیسم خیرخواهانه و افزایش مجازات و سخت گیری ها نسبت به سقط جنین، سبب بازماندن زنان از بسیاری از حقوق طبیعی خود شد اما در دوره ای که مادری تبدیل به مسئله سیاست ملی گرایی شد، با مطالبه ی رسیدگی بیشتر به بهداشت و سلامت مادران توانست توجه وطن پرستان را به خود جلب کند و بعدها از همین طریق با در اختیار قرار گرفتن بسیاری از الزامات مادری ایده آل از جمله تحصیل و افزایش سواد فرزندپروری، زنان توانستند به آگاهی از خود در مقام زن به مثابه شهروند اجتماعی از مقام مادری صرف به مثابه کارخانه بازتولید خانگی خارج شوند.

📍حتی حق رأی زنان نیز در همین راستا و با دستیابی زنان به آگاهی از حقوق خود در سایه قرار گرفتن در مرکز گفتمان ملی گرایی به آنان اعطا شد که فرصت گذار از فمینیسم مادرانه به فمینیسم زن مدارانه را مهیا کرد که پس از آن دیگر" زن بودن" و نه "مادر بودن" بهانه جنبش های زنان بود.

🔸اما باز هم این مردان سیاست بودند که با سیطره بر نظام پزشکی و بهداشت بارداری تعیین می کردند در هر دوره ای هر زن چند بچه بزاید و معیار خانواده شاد و سالم چیست؟در دوره ای"فرزند کمتر زندگی بهتر"و در دوره‌ای دیگر"با یک گل بهار نمی شود"به شعار سیاست های مادری و کنترل بر بدن زنانه در ایران بدل شدند.

📍از آن زمان تا به امروز همچنان نمیتوان از "حق مادری" و"اصالت انتخاب" سخن گفت و کنترل بر بدن زن بازیچه تصمیمات سیاسی و برنامه های طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده و حذف غربالگری اجباری و سلب حقوق باروری با هدف افزایش جمعیت شده که حتی با سیاست های تشویقی ضمنی موجب افزایش آمار کودک همسری نیز شده و مادری را به موضوعی طبقاتی هم تبدیل کرده که بار تأمین و افزایش جمعیت را بیشتر از همه بر دوش زن روستایی و عشایر و در حاشیه قرار می دهد.

🔶 این امر حاکی از آنست که تا خارج ساختن این زمین استعماری از چنگال سیاست استعماری که بر پایه بیگانه سازی زن از بدنش مهندسی شده و استیفاء حق بر بدن زنان و سخن گفتن از حق انتخاب مادری راه درازی در پیش است.

#مادری
#روز_جهانی_بچه_نداشتن



https://t.me/khabargar