#روانشناسی_خرافات
#قسمت_اول
🖋فاطمه شعیبی
◾️خرافه در گذشته بخشی از نظام گسترده تری از اندیشه ها و باورها بوده است و در عصرحاضر عنصر مجزا و منفردی است که از راه سنت و فرهنگ به ما رسیده است و چنان با سنن ملی و فرهنگی ما عجین گشته که ماهیت خرافی آنها پنهان مانده است و البته این انتقال همچنان ادامه دارد.
◾️خرافه، نوعی از باور و اعتقاد است که پایه علمی و منطقی ندارد و بر اساس دانسته های قبلی و اطلاعات ثابت شده مطرح نمی گردد.
◾️امروزه در گوشه و کنار مناطق کشور شاهدیم که عده ای از افراد به جای آنکه به دنبال راه حل پذیرفته شده و کارساز باشند، به درختانی متوسل می شوند و پس از انجام آدابی خاص و با بستن گره و تکه ای پارچه به آن درخت، خواهان حل مشکل و برآورده شدن حاجات خود هستند.
◾️وجود گروه هایی خاص با عناوین رمال، طالع بین، فالگیر، کف بین و... که امروزه در جامعه ی ما اندک نیستند، دال بر رواج افکار خرافی در سطح جامعه است.
◾️وجود باورهایی مانند: فال نیک و فال شوم، تخم مرغ شکستن، قفل مراد کنار قبر باز کردن، گره زدن سبزه ها جهت بخت گشایی و... همه نشان از شیوع گسترده ی خرافات دارد که زندگی اجتماعی افراد را در بر گرفته است
◾️بخشی از این باورها، جنبه محلی و قومی دارند و در حیطه یک جغرافیای خاص شناخته می شوند و برخی دیگر جنبه بین المللی دارند.
◾️به عنوان مثال، نحس بودن عدد ۱۳ تقریبا در اکثر فرهنگ ها و ملتها شایع است و به نحو غیر قابل باوری در بین مردم اشاعه پیدا کرده است.
◾️آنچه مسلم است بخش عظیمی از فرهنگ عامه به این مفاهیم اختصاص داشته و با شیوه های بنیادین اندیشیدن و احساس کردن و به طور کلی نحوه پاسخگویی انسان ها به محیط پیوند تنگاتنگی دارد
◾️نکته حائز اهمیت در مورد خرافات این است که به واسطه ارتباط این گونه عقاید با صور زیرین (زیرساخت) احساسی اقوام و احساسی امنیت درونی، چنان ارزش و اعتباری کسب نموده اند که تقریبا هیچ گونه باور متضادی را نمی پذیرند.
◾️«دیوید هیوم» معتقد است: تمایل به خرافات را هرگز نمی توان از بین برد. نکته اصلی اینجاست که خرافات بخش جدایی ناپذیر آن دسته از سازوکارهای انسان است که بدون آنها آدمی قادر به ادامه حیات نیست.
ادامه دارد....
@khod2
#قسمت_اول
🖋فاطمه شعیبی
◾️خرافه در گذشته بخشی از نظام گسترده تری از اندیشه ها و باورها بوده است و در عصرحاضر عنصر مجزا و منفردی است که از راه سنت و فرهنگ به ما رسیده است و چنان با سنن ملی و فرهنگی ما عجین گشته که ماهیت خرافی آنها پنهان مانده است و البته این انتقال همچنان ادامه دارد.
◾️خرافه، نوعی از باور و اعتقاد است که پایه علمی و منطقی ندارد و بر اساس دانسته های قبلی و اطلاعات ثابت شده مطرح نمی گردد.
◾️امروزه در گوشه و کنار مناطق کشور شاهدیم که عده ای از افراد به جای آنکه به دنبال راه حل پذیرفته شده و کارساز باشند، به درختانی متوسل می شوند و پس از انجام آدابی خاص و با بستن گره و تکه ای پارچه به آن درخت، خواهان حل مشکل و برآورده شدن حاجات خود هستند.
◾️وجود گروه هایی خاص با عناوین رمال، طالع بین، فالگیر، کف بین و... که امروزه در جامعه ی ما اندک نیستند، دال بر رواج افکار خرافی در سطح جامعه است.
◾️وجود باورهایی مانند: فال نیک و فال شوم، تخم مرغ شکستن، قفل مراد کنار قبر باز کردن، گره زدن سبزه ها جهت بخت گشایی و... همه نشان از شیوع گسترده ی خرافات دارد که زندگی اجتماعی افراد را در بر گرفته است
◾️بخشی از این باورها، جنبه محلی و قومی دارند و در حیطه یک جغرافیای خاص شناخته می شوند و برخی دیگر جنبه بین المللی دارند.
◾️به عنوان مثال، نحس بودن عدد ۱۳ تقریبا در اکثر فرهنگ ها و ملتها شایع است و به نحو غیر قابل باوری در بین مردم اشاعه پیدا کرده است.
◾️آنچه مسلم است بخش عظیمی از فرهنگ عامه به این مفاهیم اختصاص داشته و با شیوه های بنیادین اندیشیدن و احساس کردن و به طور کلی نحوه پاسخگویی انسان ها به محیط پیوند تنگاتنگی دارد
◾️نکته حائز اهمیت در مورد خرافات این است که به واسطه ارتباط این گونه عقاید با صور زیرین (زیرساخت) احساسی اقوام و احساسی امنیت درونی، چنان ارزش و اعتباری کسب نموده اند که تقریبا هیچ گونه باور متضادی را نمی پذیرند.
◾️«دیوید هیوم» معتقد است: تمایل به خرافات را هرگز نمی توان از بین برد. نکته اصلی اینجاست که خرافات بخش جدایی ناپذیر آن دسته از سازوکارهای انسان است که بدون آنها آدمی قادر به ادامه حیات نیست.
ادامه دارد....
@khod2
من خدا هستم
#روانشناسی_خرافات #قسمت_اول 🖋فاطمه شعیبی ◾️خرافه در گذشته بخشی از نظام گسترده تری از اندیشه ها و باورها بوده است و در عصرحاضر عنصر مجزا و منفردی است که از راه سنت و فرهنگ به ما رسیده است و چنان با سنن ملی و فرهنگی ما عجین گشته که ماهیت خرافی آنها پنهان مانده…
#روانشناسی_خرافات
#قسمت_دوم
🖋فاطمه شعیبی
◾️امروزه خرافه ها فقط به حوزه ی سنتی زندگی افراد محدود نمی شود بلکه به حوزه ی نوین زندگی افراد هم رسوخ کرده است و در زیر نقاب به ظاهر خردگرایی جامعه ی نوین اشتیاق گسترده و فوق العاده ای نسبت به پدیده های اسرار آمیز غیبی موج می زند و از خاصیت داروهای گیاهی گرفته تا احضار ارواح، طرفداران زیادی را پیرامون خود گرد آورده است.
◾️خرافات در طول قرن های متمادی چنان بر منطق ما تأثیر گذاشته و به رغم پیشرفت در علم و فن آوری، هنوز هم در زوایای خود آگاه ما کمین کرده و بر رفتار اجتماعی و طرز تلقی ما از زندگی تأثیر می گذارد.
◾️با توجه به جنبه های منفی و کژکار کردهایی که این پدیده به عنوان یک مسأله
و آسیب اجتماعی دارد،و این گونه استقبال مردم از خرافات و عمومیت یافتن آن سبب
شده تا محققان و پژوهشگران علوم اجتماعی خرافات را به عنوان یک مسأله و آسیب اجتماعی مورد توجه قرار دهند.
♻️مفهوم شناسی اوهام و خرافات
◾️در بحث از پدیده ی خرافه پرستی با دو واژه ی «اوهام» و «خرافات» روبه رو ئیم، که برای درک بهتر خرافه پرستی لازم است تا به تعریفی دقیق از این دو مفهوم برسیم: کلمه ی «خرافه» که مفرد خرافات است، لغتی عربی است که ریشه ی آن «خرف» به معنی چیدن میوه است.
◾️خرافه در لغت به معنای سخن بیهوده، عقیده ی فاسد و رأي باطل، زوال عقل ناشی از پیری و نیز به معنای افسانه و داستان بی اساس است؛ به عبارت دیگر، اعمال و عقاید خلاف عقل است.
◾️در اصطلاح، خرافات یعنی اخبار، اعمال و عقیده های بی اساس و باطل.
◾️امروزه در زبان فارسی خرافات به معنای عمل یا اعتقاد ناشی از نادانی، جهل، ترس از ناشناخته ها، اعتقاد به جادو و بخت یا درک نادرست علت و معلول هاست.
◾️بنابراین خرافه به چیزی گفته می شود که توجیه ی عقلانی نداشته باشد؛ روابط علت و معلولی بین دو چیزی برقرار کند که هیچ گونه ربطی به هم ندارند.
◾️در فرهنگ انگلیسی تعریف دقیق تری از واژه ی خرافه آمده است و آن اینکه باور یا عقیده به نحس بودن یک چیز، شرایط، حادثه، عمل خاص و نظایر آن، فاقد پشتوانه ی علمی.
◾️به طور کلی، خرافات یک تصور و عقیده ی نامعقول و بی اساس است که با رفتارهای معینی بر روی وقایع آینده، بدون داشتن هیچگونه ارتباط على و معلولی و بدون هیچ ارتباط سودمندی، تأثیر می گذارد.
◾️نمونه های خرافات از فرهنگی به فرهنگی دیگر بسیار زیاد و متفاوت است.
🍃یک قمارباز ممکن است، باورش بر این باشد که پیروزی و برد در پوکر، منوط به نشستن روی صندلی مخصوصی است تا اینکه پیروزی و برد خود را در مهارت یا قانون های معمولی ببیند.
ادامه دارد....
@khod2
#قسمت_دوم
🖋فاطمه شعیبی
◾️امروزه خرافه ها فقط به حوزه ی سنتی زندگی افراد محدود نمی شود بلکه به حوزه ی نوین زندگی افراد هم رسوخ کرده است و در زیر نقاب به ظاهر خردگرایی جامعه ی نوین اشتیاق گسترده و فوق العاده ای نسبت به پدیده های اسرار آمیز غیبی موج می زند و از خاصیت داروهای گیاهی گرفته تا احضار ارواح، طرفداران زیادی را پیرامون خود گرد آورده است.
◾️خرافات در طول قرن های متمادی چنان بر منطق ما تأثیر گذاشته و به رغم پیشرفت در علم و فن آوری، هنوز هم در زوایای خود آگاه ما کمین کرده و بر رفتار اجتماعی و طرز تلقی ما از زندگی تأثیر می گذارد.
◾️با توجه به جنبه های منفی و کژکار کردهایی که این پدیده به عنوان یک مسأله
و آسیب اجتماعی دارد،و این گونه استقبال مردم از خرافات و عمومیت یافتن آن سبب
شده تا محققان و پژوهشگران علوم اجتماعی خرافات را به عنوان یک مسأله و آسیب اجتماعی مورد توجه قرار دهند.
♻️مفهوم شناسی اوهام و خرافات
◾️در بحث از پدیده ی خرافه پرستی با دو واژه ی «اوهام» و «خرافات» روبه رو ئیم، که برای درک بهتر خرافه پرستی لازم است تا به تعریفی دقیق از این دو مفهوم برسیم: کلمه ی «خرافه» که مفرد خرافات است، لغتی عربی است که ریشه ی آن «خرف» به معنی چیدن میوه است.
◾️خرافه در لغت به معنای سخن بیهوده، عقیده ی فاسد و رأي باطل، زوال عقل ناشی از پیری و نیز به معنای افسانه و داستان بی اساس است؛ به عبارت دیگر، اعمال و عقاید خلاف عقل است.
◾️در اصطلاح، خرافات یعنی اخبار، اعمال و عقیده های بی اساس و باطل.
◾️امروزه در زبان فارسی خرافات به معنای عمل یا اعتقاد ناشی از نادانی، جهل، ترس از ناشناخته ها، اعتقاد به جادو و بخت یا درک نادرست علت و معلول هاست.
◾️بنابراین خرافه به چیزی گفته می شود که توجیه ی عقلانی نداشته باشد؛ روابط علت و معلولی بین دو چیزی برقرار کند که هیچ گونه ربطی به هم ندارند.
◾️در فرهنگ انگلیسی تعریف دقیق تری از واژه ی خرافه آمده است و آن اینکه باور یا عقیده به نحس بودن یک چیز، شرایط، حادثه، عمل خاص و نظایر آن، فاقد پشتوانه ی علمی.
◾️به طور کلی، خرافات یک تصور و عقیده ی نامعقول و بی اساس است که با رفتارهای معینی بر روی وقایع آینده، بدون داشتن هیچگونه ارتباط على و معلولی و بدون هیچ ارتباط سودمندی، تأثیر می گذارد.
◾️نمونه های خرافات از فرهنگی به فرهنگی دیگر بسیار زیاد و متفاوت است.
🍃یک قمارباز ممکن است، باورش بر این باشد که پیروزی و برد در پوکر، منوط به نشستن روی صندلی مخصوصی است تا اینکه پیروزی و برد خود را در مهارت یا قانون های معمولی ببیند.
ادامه دارد....
@khod2
من خدا هستم
#روانشناسی_خرافات #قسمت_دوم 🖋فاطمه شعیبی ◾️امروزه خرافه ها فقط به حوزه ی سنتی زندگی افراد محدود نمی شود بلکه به حوزه ی نوین زندگی افراد هم رسوخ کرده است و در زیر نقاب به ظاهر خردگرایی جامعه ی نوین اشتیاق گسترده و فوق العاده ای نسبت به پدیده های اسرار آمیز…
#روانشناسی_خرافات
#قسمت_سوم
♻️علل پدید آمدن خرافات
◾️نولسون، یکی از مورخان مشهور در اثر خود به نام «خاستگاه خرافات و رسوم عامه» می گوید: خاستگاه حقیقی خرافات را باید در مساعی نخستین انسان و در امور زیر جستجو کرد:
◽️- توضیح اسرار طبیعت و هستی خویش.
◽️- آرزوی مطلوب ساختن سرنوشت خویش و دیدن اتفاقات آینده در زمان حال.
◽️- آرزوی بر کنار ماندن از تأثیر شیطان های غیر قابل ادراک.
◽️- تلاشی ناگزیر برای نفوذ در آینده.
◾️از سوی دیگر، به طور کلی می توان گفت که سه عيب بشر ترس، حیرت و جهل سه انگیزه ی اساسی و مهم در افکار و خیال های خرافی است،
◾️اما شاید بتوان علل و مبادی خرافات را در این موارد به طور مبسوط تری بررسی کرد:👇
◽️1_ناتوانی از درک حقایق و جهل و نادانی؛
◾️بشر در طول تاریخ هر زمانی که به طریقی معقول و منطقی نتوانسته مجهولات خود را شناسایی کند، خواه ناخواه به سمت امور خرافی کشیده شده است.
◾️یکی از علل گسترش خرافاتی نظیر تفالات و فال زدن را در بین اعراب جاهلی پایین بودن سطح شناخت شان دانسته و می نویسد:
🍃«همین ناتوانی از درک علی امور مختلف است که علت شیوع تام خرافات و اساطیر را در بین اعراب روزگاران جاهلی باز می گوید.»🍃
◾️انسان نادان چون معنا و علل حوادث و اشیاء را درک نمی کند با سرگشتگی دست به دامن بهترین یار نادانی، قوه ی خیال، می شود و به دستیاری آن ذخیرهای بی کران از اباطیل و اساطیر گوناگون می سازد و داستان ها و افسانه های رنگارنگ درست می کند و جهانی پر از تصویر خدایان، بت ها و ارواح نامریی به وجود می آورد؛
◽️٢. پایین بودن سطح فرهنگ و بینش اجتماعی جامعه
🔹الف) تصادف:
◾️بدترین ویژگی خرافات این است که معمولا آسان، آن هم با یک تصادف به وجود می آیند. به طور مثال، هیأتی در زیر یک درخت تصمیم می گیرد، مأموریتی را بپذیرد و در کار خود موفق می شود، از آن پس این درخت خوش شگون و مقدس نامیده می شود.
◾️یا بر سر راه هیأت دیگری زاغی عبور می کند و آن هیأت در کار خود شکست می خورد، از آن پس زاغ پرنده ی نحسی شناخته می شود.
🔹ب) تیپ شخصیتی افراد:
◾️معمولا افراد روان رنجور از طریق خرافات می خواهند ضعف ها و کاستی های شخصیتی خود را جبران یا بپوشانند.
◽️٣. اشتیاق به آگاهی از وقایع آینده
🔹الف) کم تر شدن امکان کنترل محیط:
◾️بشر قبیله ای چون نمی توانسته بین قوانین طبیعی و قوانین اجتماعی که ناشی از عملکرد زندگی اجتماعی انسانهاست تفاوتی قائل شود، قوانین اجتماعی را نیز لا يتغير فرض می کند.
◾️در نتیجه از ابزارهای دعا و نفرین، جادو و غیره برای مهار امور اجتماعی جاری سود می برد.
◽️۴_عدم اعتماد و اطمینان به آینده:
◾️ مطالعات روانشناختی خرافات نشان می دهد که معمولا در مواقع حساس و لحظه هایی که عدم اعتماد و اطمینان به آینده وجود دارد، خرافات زاده می شود و رویارویی با مسائلی همچون تولد، مرگ، مرض، قحطی، فقر، حوادث طبیعی و مواردی از این قبیل که همیشه برای بشر منبع اضطراب بودند و احساس شکست و ترس و خشم به دنبال داشته اند و چون هیچ کدام از این ها را آدمیزاد نمی توانسته از راه علم و منطق توجیه کند، به خرافات و اعتقادات روی آورده است تا از اضطراب و تشویش درونی رها شده تسکین خاطر پیدا کند.
◽️۵. پایین بودن سطح فرهنگ و بینش اجتماعی جامعه
ادامه دارد.....
@khod2
#قسمت_سوم
♻️علل پدید آمدن خرافات
◾️نولسون، یکی از مورخان مشهور در اثر خود به نام «خاستگاه خرافات و رسوم عامه» می گوید: خاستگاه حقیقی خرافات را باید در مساعی نخستین انسان و در امور زیر جستجو کرد:
◽️- توضیح اسرار طبیعت و هستی خویش.
◽️- آرزوی مطلوب ساختن سرنوشت خویش و دیدن اتفاقات آینده در زمان حال.
◽️- آرزوی بر کنار ماندن از تأثیر شیطان های غیر قابل ادراک.
◽️- تلاشی ناگزیر برای نفوذ در آینده.
◾️از سوی دیگر، به طور کلی می توان گفت که سه عيب بشر ترس، حیرت و جهل سه انگیزه ی اساسی و مهم در افکار و خیال های خرافی است،
◾️اما شاید بتوان علل و مبادی خرافات را در این موارد به طور مبسوط تری بررسی کرد:👇
◽️1_ناتوانی از درک حقایق و جهل و نادانی؛
◾️بشر در طول تاریخ هر زمانی که به طریقی معقول و منطقی نتوانسته مجهولات خود را شناسایی کند، خواه ناخواه به سمت امور خرافی کشیده شده است.
◾️یکی از علل گسترش خرافاتی نظیر تفالات و فال زدن را در بین اعراب جاهلی پایین بودن سطح شناخت شان دانسته و می نویسد:
🍃«همین ناتوانی از درک علی امور مختلف است که علت شیوع تام خرافات و اساطیر را در بین اعراب روزگاران جاهلی باز می گوید.»🍃
◾️انسان نادان چون معنا و علل حوادث و اشیاء را درک نمی کند با سرگشتگی دست به دامن بهترین یار نادانی، قوه ی خیال، می شود و به دستیاری آن ذخیرهای بی کران از اباطیل و اساطیر گوناگون می سازد و داستان ها و افسانه های رنگارنگ درست می کند و جهانی پر از تصویر خدایان، بت ها و ارواح نامریی به وجود می آورد؛
◽️٢. پایین بودن سطح فرهنگ و بینش اجتماعی جامعه
🔹الف) تصادف:
◾️بدترین ویژگی خرافات این است که معمولا آسان، آن هم با یک تصادف به وجود می آیند. به طور مثال، هیأتی در زیر یک درخت تصمیم می گیرد، مأموریتی را بپذیرد و در کار خود موفق می شود، از آن پس این درخت خوش شگون و مقدس نامیده می شود.
◾️یا بر سر راه هیأت دیگری زاغی عبور می کند و آن هیأت در کار خود شکست می خورد، از آن پس زاغ پرنده ی نحسی شناخته می شود.
🔹ب) تیپ شخصیتی افراد:
◾️معمولا افراد روان رنجور از طریق خرافات می خواهند ضعف ها و کاستی های شخصیتی خود را جبران یا بپوشانند.
◽️٣. اشتیاق به آگاهی از وقایع آینده
🔹الف) کم تر شدن امکان کنترل محیط:
◾️بشر قبیله ای چون نمی توانسته بین قوانین طبیعی و قوانین اجتماعی که ناشی از عملکرد زندگی اجتماعی انسانهاست تفاوتی قائل شود، قوانین اجتماعی را نیز لا يتغير فرض می کند.
◾️در نتیجه از ابزارهای دعا و نفرین، جادو و غیره برای مهار امور اجتماعی جاری سود می برد.
◽️۴_عدم اعتماد و اطمینان به آینده:
◾️ مطالعات روانشناختی خرافات نشان می دهد که معمولا در مواقع حساس و لحظه هایی که عدم اعتماد و اطمینان به آینده وجود دارد، خرافات زاده می شود و رویارویی با مسائلی همچون تولد، مرگ، مرض، قحطی، فقر، حوادث طبیعی و مواردی از این قبیل که همیشه برای بشر منبع اضطراب بودند و احساس شکست و ترس و خشم به دنبال داشته اند و چون هیچ کدام از این ها را آدمیزاد نمی توانسته از راه علم و منطق توجیه کند، به خرافات و اعتقادات روی آورده است تا از اضطراب و تشویش درونی رها شده تسکین خاطر پیدا کند.
◽️۵. پایین بودن سطح فرهنگ و بینش اجتماعی جامعه
ادامه دارد.....
@khod2