▪️ سنت معماری ماوراء‌النهر از فروپاشی سامانیان تا ظهور تیمور (۲)

🖋 امیرحسین مقتدایی| دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران

در نوشتار پیشین به ضرورت پرداختن به سنت معماری ماوراءالنهر حدفاصل فروپاشی سامانیان تا ظهور تیمور اشاره و مقبره شیخ فضل از دورۀ قراخانی معرفی شد. در این نوشتار چندی دیگر از بناهای این دوره معرفی شده‌اند.

مقابر اوزگند

سه مقبرۀ متصل به یک‌دیگر در اوزگند که نخستین آن‌ها (مقبرۀ مرکزی) منسوب به نصربن‌علی متوفی در ۴۲۱ است و آخرین مقبرۀ افزوده شده تاریخ ۵۸۲ دارد، مرحله‌ای مهم در تاریخ معماری قراخانی را نشان می‌دهند. این مقبره‌ها اگرچه مانند مقبرۀ شیخ فضل مربعی گنبددار هستند اما بیش از آن پیوند آشکاری با مقابر سامانی دارند. دو مقبرۀ افزوده‌شده نیز اگرچه پیوندهای سبکی بسیاری با مقبرۀ نصربن‌علی و مقبرۀ عرب‌عطا داشته، اما مقیاس و استفاده از دو پیش طاق نشان از روی‌کرد نوآورانۀ آن‌ها دارد. همچنین ستون‌های تزیینی چهار سمت بنا مشابه ستون‌های استفاده شده در دوره سامانی است. مقبرۀ میانی از نخستین مکان‌هایی است که ترکیب هشت‌ضلعی و سه تاره هشت‌پر در آن دیده می‌شود که پس از آن به وفور در معماری ایران به‌کار رفته شده. تزیینات گچ‌بری شش‌ضلعی و الماس شکل بعدها در دوره تیموریان نیز رواج داشت. مقبره میانی تا پیش از بازسازی اساسی سال‌های اخیر بسیار ویران شده بود با این وجود اگرچه نوشتۀ اندکی از کتیبۀ این بنا باقی‌مانده اما احتمالاً این مقبره نیز کتیبۀ فارسی داشته. مقبرۀ میانی تا پیش از الحاق دو بنای کناری دو درگاه داشته و این امر تنها در فرآیند بازسازی مشخص شد. دو مقبرۀ افزوده شده چه به لحاظ ارتفاعی و چه در طول از بنای میانی کوتاه‌تر هستند.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/am13-06-15
http://koubeh.com/am13/

@Koubeh

▪️ تحلیل فضای مناظرات انتخاباتی؛ از ۸۸ تا ۱۴۰۰

🖋 محمدفرید مصلح| دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران

این یادداشت یک نقد سیاسی نیست؛ بلکه برآیند اندیشه‌هایی است که درصدد است تا در سیاسی‌ترین روزهای کشور، یک نقد غیرسیاسی منتشر کند تا بیانگر استقلال «علمِ معماری» نسبت به سیاست باشد. این یادداشت با این پیش‌فرض نوشته شده که معماری با وجود تکیه بر قدرت و ثروت، وجودی مستقل دارد و می‌تواند از منظرگاهی مستقل تحلیل کند. در این یادداشت به تحلیل الگوی فضایی سالن مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری می‌پردازیم و چیدمان صندلی‌ها را می‌بینیم، و نسبت نامزدها با دوربین‌ها و مجری را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم.

با وجود آنکه استنتاج‌های این جستار حاصل مشاهدات و اندیشه‌های شخصی است و ممکن است مشاهده‌ای نادیده گرفته شده باشد یا استنتاجی به خطا رفته باشد، اما روش تحلیل بر مبنای نقد صوری است. نقد صوری با نگاه به پدیده‌ها و بدون نگرش به زمینه انجام می‌شود و می‌تواند رویکرد مناسبی برای تحلیلِ سیاسی‌ترین پدیدۀ سیمای ملی باشد و خود را از مرداب بحث‌های سیاسی مصون نگه دارد.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/fm6-06-17
http://koubeh.com/fm7

@Koubeh

▪️ سنت معماری ماوراء‌النهر از فروپاشی سامانیان تا ظهور تیمور (۳)

🖋 امیرحسین مقتدایی| دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران

پس از فروپاشی حکومت قراخانی توسط علاءالدین محمد خوارزم‌شاه بخشی از سرزمین‌های تحت سلطۀ آن‌ها به دست قراختاییان و بخشی به خوارزم‌شاهیان واگذار شد. پس از حملۀ مغول نیز ماوراءالنهر بیش از آن‌که تحت سلطۀ ایلخانان قرار گیرد تحت فرمانروایی خانات جغتای قرار گرفت. در ادامۀ مباحث گذشته، میراث معماری خوارزم‌شاهیان و خانات جغتای در ماوراءالنهر بررسی خواهد شد، بخشی از این میراث در خوارزم و بخش دیگر در مناطق شرقی‌تر واقع شده است.

مقبرۀ محمد بشارا

در نوشتۀ پیشین به ارتباط مقابر اوزگند با مقبره محمد بشارا اشاره شد. مقبرۀ محمد بشارا بیان‌گر تغییر مهمی در سنت معماری این منطقه است. این بنا ابتدا در دوره‌ای همزمان با سلجوقیان در ایران ساخته شده و بعدها در قرن هشتم هجری درگاهی به آن اضافه شد. بنا فضایی گنبددار با محرابی کتیبه‌دار است و در اطراف گنبدخانه نیز تعدادی اتاق وجود دارد. درگاه با تناسبات قابل توجه و با به استفاده از لعاب فیروزه‌ای که دورتادور کتیبه قرارگرفته، آغاز به‌کارگیری کاشی به‌صورت گسترده در بناهای این منطقه را نشان می‌دهد. تاریخ ساخت درگاه بنابر کتیبه ۷۴۳ ه.ق است.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/am14-06-23
http://koubeh.com/am14/

@Koubeh

کوبه هفتۀ آینده چهارمین شمارۀ مجلۀ الکترونیکی خود را با موضوع #فضا_قدرت_جنسیت منتشر خواهد کرد. در طول این هفته و تا انتشار نسخۀ کامل مجله با سرفصل مطالب آن آشنا خواهید شد.

koubeh.com
@koubeh

▪️رخنه‌های کوچک، پرده‌های زنبوری
مقدمه‌ای بر ویژه‌نامهٔ فضا، قدرت و جنسیت

🖋 نیلوفر رسولی | دبیر پرونده

«به‌دستور صدر اعظم، عمارت بزرگی که گنجایش چندین هزار نفر را دارد برای نمایش تعزیه بنا شده که تمام خصوصیات یک تئاتر جدید را دارا است ولی صحنۀ نمایش آن به جای آنکه در جلو ساختمان باشد، به صورت یک سکوی بلند در وسط قرار گرفته و بدون واسطهٔ پرده از همه طرف برای تماشاگران قابل دیدن است- در اطراف صحنه دو ردیف جایگاه ویژه نیز ساخته‌اند...در موقع ورود به این محل، مرا به لژ مخصوصی هدایت می‌کردند که قبل از آن اتاق کوچکی به نام کفش‌کن بود و میبایستی در آنجا کفش‌های خود را از پا در بیاوریم. جلو جایگاه ما به‌وسیلهٔ یک قطعه فرش ضخیم به‌دقت پوشانده شده و در روی آن سوراخ‌هایی تعبیه گردیده بود که بتوانیم صحنه را مشاهده کنیم و در ضمن از دید تماشاگران محفوظ باشیم».

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/issue4-06-26

#پرونده #فضا_قدرت_جنسیت

@koubeh

⭕️ هر تلاشی برای تصویر کردن شهری فمینیستی باید بر نقش اکتیویسم صحه بگذارد. به تاریخ مبارزات که بنگریم اگر نگوییم هرگز، دست کم به ندرت گروه های به حاشیه رانده شده بدون کشمکش و مقاومت، چیزی (آزادی، حقوق زنان، به رسمیت شمرده شدن، منابع و امکانات) به دست آورده اند. مردم برای پیشبرد خواسته هایشان، چه حق رأی باشد چه ورود به فضاهای قدرت، به دنبال تغییر بودند. گاهی مطالبات به شکل اعتراض عمومی سربرمی آورند و مطالبات فمینیستی در شهر نیز از این امر مستثنی نیست. می دانم این آزادی نیم بندی که لذتش را می برم از مبارزات و کنش های جسورانۀ تمام کسانی حاصل شده که خود را زن می نامند و با روح، جسم و ذهن شان برای دستیابی به شهر و تمام متعلقاتش مثل کار، تحصیل، فرهنگ، سیاست و بسیاری دیگر جنگیدند. یادآوری این پیشینه و پیدا کردن جایگاه خودم در آن، محور اصلی تفکر من دربارۀ شهرهای فمینیستی حال و آینده است. در آینده هیچ چیزی بدون نبرد و مبارزه به دست نخواهد آمد.

⭕️ در چهارمین شمارۀ مجله الکترونیکی کوبه که هفتۀ آینده با عنوان «فضا، قدرت، جنسیت» منتشر خواهد شد بخوانید.

#پرونده #فضا_قدرت_جنسیت

www.koubeh.com
@Koubeh

⭕️ قدیمی ها می گفتند که مرد نباید در طول روز داخل محله دیده شود. از آن طرف می گفتند که زن غروب که شد نباید در کوچه دیده شود و باید به خانه خود بخزد. این تمهید ساده، محله و کوچه ها را با اسلوب رفتاری و عرفی خود بستری زنانه و محل بازی کودکان می کرد. بازارها نیز چنین اسلوبی داشتند. در بسیاری از شهرها بازارچه های موقت زنانه داشت و حضور مردان ًهفتگی ساختی کاملا در آنها از قاعده و محدودیت های خاصی تبعیت می کرد. همین ریتم ها را در فضاهای همسایگی، فضاهای عمومی مثل حمام ها و فضاهای کار و تفریح مثل باغ ها و مزرعه ها در نظر بگیرید که نشان می دهد فضاها یکدست و سرراست نبودند، بلکه رابطۀ سوژها از نظر جنسیتی و کارکردها هم ریتم ها و تناوب متفاوتی داشت. سرراست کردن فضا/ زمان/ کارکرد از وجوه بوروکراتیزه کردن مدرن است که سایه اش بر تفسیرهای ما از جهان گذشته
نیز افتاده است.

⭕️ در چهارمین شمارۀ مجله الکترونیکی کوبه که هفتۀ آینده با عنوان «فضا، قدرت، جنسیت» منتشر خواهد شد بخوانید.

#پرونده #فضا_قدرت_جنسیت

www.koubeh.com
@Koubeh

⭕️ من در معرض جهانی قرار گرفته‌ام که نمی‌توان از پیش شیوۀ عملکردنش بر روی مرا کاملاً پیشبینی یا کنترل کرد، به تعبیر دقیق‌تر، آنچه من پذیرایش هستم تحت کنترل من نیست. این گشودگی به روی جهان چیزی نیست که من بتوانم آن را به‌ تمامی به دیگران واگذار کنم. این خصوصیت اجتماعیِِ دوام ما و امکان شکوفایی ما به این معناست که باید مسئولیت جمعی را برای غلبه بر وضعیت بی‌ثباتی ِ به‌وجودآمده بر عهده بگیریم. تظاهرات‌های مخالف خلع ید در بارسلونا و تظاهرات‌های مخالف وحشیگری پلیس برعلیه زنان و مردان سیاهپوست در ایاالت متحد مدعی عدالت‌اند ؛ُآن‌ها مستندساز ناکامی‌های عدالت‌اند و آنها بخشی از آزادی سیاسی ما و حتی امید سیاسی ما هستند. گاه می‌بینم آن تظاهرات‌ها را «شورش» یا «ناآرامی» می‌نامند و می‌بینم که آن‌ها چقدر سریع می‌توانند به بهانۀ «امنیت» خاموش شوند.ِ اما بدون آزادیِ جنبش و تجمع، ما در مقام یک دموکراسی آن خصوصیت اجتماعی خود را از دست می‌دهیم.




⭕️ در چهارمین شمارۀ مجله الکترونیکی کوبه که هفتۀ آینده با عنوان «فضا، قدرت، جنسیت» منتشر خواهد شد بخوانید.

#پرونده #فضا_قدرت_جنسیت

www.koubeh.com
@Koubeh

⭕️ موقعیت فرودست زنان در جامعه و محرومیت آنان از حقوق عام انسانی، مسئله‌ای بود که به نیروی محرکۀ جنبش اعتراضی فمنیستی در دوران معاصر تبدیل شد؛ جریانی که خواهان حقوق برابر زنان و حتی به لحاظ هستی‌شناسی اعادۀ حیثیت از انسان بودن زنان شد. در این معنا خروج از وضعیت فرودستی پیوند وثیقی با به‌دست‌آوردن حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برابر با مردان داشت که با حاصل‌آمدن آن زنان قادر می‌شدند فرادستی همتراز مردان بیابند. ما باید توجه داشت موقعیت فرودستی سویه‌ای «معرفتی» نیز می‌یابد که راه سوژگی و خودآیینی زنان را با دشواری روبه‌رو می‌کند. اگر خروج از موقعیت فرودستی به مثابۀ رهایی‌یافتن از ابژۀ دیگری‌بودن تلقی شود در این صورت رهایی یافتن زنان بدین معنا خواهد بود که آنان بتوانند بدون میانجیگری دیگری در حقوق چهره های مختلف آن اعم از مردان روشنفکر یا دولت به نحو خوداتکایی در جهت احقاق انسانی خویش حرکت کنند.

⭕️ در چهارمین شمارۀ مجله الکترونیکی کوبه که هفتۀ آینده با عنوان «فضا، قدرت، جنسیت» منتشر خواهد شد بخوانید.

#پرونده #فضا_قدرت_جنسیت

www.koubeh.com
@Koubeh

⭕️ درب اندرونی ناصرالدین شاه قاجار به معنای مفهومی آن و حتی گاهی به معنای عینی آن به فضای عمومی مجموعۀ کاخ باز بود. برای مثال، منبت‌کاری‌های متخلل شمس‌العماره، که اندک زمانی پس از ساخت آن بدل به خانه‌ای برای زنان حرم شد، به زنان حرم اجازه می‌داد تا ناظر فضای بیرون باشند، بدون اینکه خود دیده شوند. این در حالی بود که ارتفاع غریب ساختمان، که از دور نیز قابل رؤیت بود، وجود فیزیکی خارجی حرم را به چشم عموم می‌کشید. علاوه بر این، مطبوعات پرتیراژ برخی از وقایع اندرون را پوشش می‌دادند و اندرون در مرکز توجه خوانندگان عمومی قرار می‌گرفت. برای مثال در نسخه‌ای از روزنامۀ شرف در سال ۱۸۸۲ شیوۀ ساخت و ساز حرم جدید ناصرالدین شاه قاجار آورده شده است. این مقاله میزان آسایشی را می‌ستاید که ساختمان جدید برای خادمان حرم فراهم کرده و علاوه‌برآن، نگاره‌ای با نمایی از حرم از منظر داخلی حیاط منتشر کرده است.

⭕️ در چهارمین شمارۀ مجله الکترونیکی کوبه که هفتۀ آینده با عنوان «فضا، قدرت، جنسیت» منتشر خواهد شد بخوانید.

#پرونده #فضا_قدرت_جنسیت

www.koubeh.com
@Koubeh

⭕️ به‌نظر می‌رسد که لوس میان فضای داخلی و خارجی تمایزی بنیادین ایجاد کرده است؛ تمایزی که انشقاق زندگی خصوصی و زندگی اجتماعی موجودات کلانشهری را بازتاب می‌دهد: بیرون، عرصه‌ٔ مبادله، پول و نقاب‌هاست؛ درون، عرصۀ امور واگذارنشدنی، مبادله‌نشدنی و بیان‌نشدنی. وانگهی، این انشقاق درون و برون، این انشقاق حواس و بینایی، دارای بار جنسیتی است. لوس نوشته است که فضای خارجی خانه باید شبیه کت رسمی باشد: یعنی یک نقاب مردانه؛ نظیر خود وحدت‌یافته که پشت نمایی بدون درز محافظت می‌شود، فضای خارجی امری مردانه است. در مقابل، فضای داخلی صحنۀ امیال جنسی و تولید مثل است، یعنی تمام چیزهایی که ممکن است سوژه را در جهان بیرون منقسم کنند. به‌رغم تمام این‌ها، تفکیک جزمی درون و برون در نوشته‌های لوس، با معماری‌اش نه‌تکرار بلکه سست می‌شود.

⭕️ در چهارمین شمارۀ مجله الکترونیکی کوبه که هفتۀ آینده با عنوان «فضا، قدرت، جنسیت» منتشر خواهد شد بخوانید.

#پرونده #فضا_قدرت_جنسیت

www.koubeh.com
@Koubeh

🔹شمارۀ چهارم کوبه با موضوع «فضا، قدرت، جنسیت» منتشر شد.

📌برای دریافت رایگان فایل پی‌دی‌اف این شماره به کانال کوبه در تلگرام مراجعه کنید.
@koubeh

کوبه - شمارۀ چهارم - ویژه‌نامۀ «فضا، قدرت، جنسیت» - تابستان ۱۴۰۰
@koubeh

▪️ پیامدهای تصویب طرح تفصیلی ویژه نفرآباد در جوار حرم حضرت عبدالعظیم

🖋 فریده کلهر | کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران

همیشه از یک کوچه باریک ته یک خیابان بن‌بست شروع می‌شد. دستم در دست مادر بود و می‌دانستم ماشین نمی‌تواند از آنجا جلوتر برود. از ماشین که پیاده می‌شدیم بعد از عبور از خم دو کوچه به محوطه‌ای بزرگ می‌رسیدیم. دور تا دور این محوطۀ وسیع خانه‌های ریز و درشتی قرار گرفته بود که یکی از آن‌ها خانۀ مادربزرگ بود، یکی خانۀ خاله و دیگری خانۀ دایی. از وسط این محوطه گنبد و گلدسته‌های حرم پیدا بود. وقتی به اینجا می‌رسیدیم دست مادر را رها می‌کردم و به جمع بچه‌های خاله و دایی می‌پیوستم که همیشۀ خدا با بچه‌های محله مشغول هفت‌سنگ و قایم‌باشک بودند. تنها موقع غذا خوردن بود که به اجبار به خانۀ مادربزرگ می‌رفتیم؛ خانه‌ای دو طبقه که در بدو ورود دالانی از آن به گوشه حیاط باز می‌شد. یک طرف حیاط دو اتاق تودرتو داشت که پنجره‌ای رو به کوچه نداشت و سمت دیگر آشپزخانۀ دودگرفته، انبار مخوف و دستشویی تاریک قرار گرفته بود. سنگفرش حیاط از آجرهای مربع‌شکل قدیمی بود و وسط آن حوض کوچک تروتمیزی جا گرفته بود. از همان دالان پشتِ در پلکانی به طبقۀ بالا می‌رفت و به اتاق‌های مادربزرگ می‌رسید. چیزهای گنگی از خانه به یاد دارم اما راه‌پلۀ تنگ، تاریک و پرشیب خرپشته را خوب به یاد می‌آورم؛ پرده‌ای قهوه‌ای جلویش نصب بود که همیشه کنجکاویم را برمی‌انگیخت اما از ترس تاریکیِ پشتش جرأت کنار زدنش را نداشتم. باید خوش‌شانس باشم که زندگی در یکی از آن خانه‌های قدیمی را در یکی از محلات قدیمی تجربه کردم؛ هرچند برای مدتی کوتاه. چرا که زندگی ساکنان محلۀ هاشم‌آباد در جوار حرم حضرت عبدالعظیم در اوایل دهه هفتاد شمسی دستخوش تغییرات شد. آن زمان من نمی‌دانستم چه خبر است، تنها همین قدر می‌فهمیدم که بزرگترها می‌گفتند شهرداری مردم را مجبور به فروش خانه‌هایشان کرده و مادربزرگ، خاله و دایی باید محله را ترک کنند. کم‌کم املاک محله از سوی شهرداری خریداری شد و ساکنان به محلات دیگر مهاجرت کردند.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/fk6-07-21
http://koubeh.com/fk6

@Koubeh

▪️ شیراز در سووشون؛ شهری به گسترۀ یک رمان

🖋 یاسمن غلامی| دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران

در یک فیلم یا سریال، جریان بازیِ بازیگران را در بسترهایی مکانی می‌بینیم و نگاهمان ویژگی‌ این بسترها را، گره‌خورده با مسیر داستان درک می‌کند؛ بسترهایی که فضاهایی شهری، معماری یا طبیعتی بکر هستند. اما در رمان یا داستانی کوتاه که متنی نوشتاری است، این درک خودبه‌خود صورت نمی‌گیرد و برای رسیدن به آن نیازمند اشاره‌های نویسنده به این بسترهای فضایی هستیم. اشاره‌هایی که یا در غالب توصیفاتی مستقل می‌آیند یا به تدریج و لابه‌لای جملاتی که اصل داستان را روایت می‌کنند، گنجانده می‌شوند. در این نوشتار سراغ رمانی رفته‌ام که نویسنده در آن روش دوم را برگزیده است: سووشون؛ نخستین داستان بلند سیمین دانشور که دارای دو بستر فضایی مشخص است: یکی فضاهای معماری و دیگری شهر؛ شهری که به مثابه پس‌زمینه‌ای در سرتاسر رمان گسترده شده است و فضاهای معماری که تک‌بناهایی نشسته در این شهرِ پس‌زمینه هستند و سکانس‌های اصلی داستان در آن‌ها رخ می‌دهد. شهرِ شخصیت‌یافته در این رمان موضوع این نوشتار است؛ اینکه خواننده از چه دریچه‌هایی با شهر روبه‌رو می‌شود و از این دریچه‌ها پی به کدام جنبه‌ها یا ویژگی‌های یک شهر می‌برد؛ شهری که در این رمان تشخص یافته، شیرازِ اشغال شده توسط متفقین در دهۀ ۲۰ است. سووشون حاصل مشاهدات سیمین دانشور از شرایط شیراز در این بازۀ زمانی است؛ هنگامی که در سال ۱۳۲۱ به زادگاهش، شیراز بازگشت.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/yg1-08-21-2
http://koubeh.com/yg1

@Koubeh

▪️ چگونه به معماری می نگریم (۱)

🖋 جمال اسماعیل‌زاده| مترجم و پژوهش‌گر معماری

نگاه به هر پدیدۀ بشری از نظرگاه‌های متفاوتی رخ می‌دهد و بررسی و مطالعه آن نیز از طریق نگاه‌های مختلفی در طی دوران شکل می‌گیرد. حتی مقولاتی چون فرهنگ، تاریخ و دانش بشری که شامل عکس‌العمل‌های مختلف ذهن و روش مطالعۀ دانش‌های بیرونی است، از همین الگو پیروی می‌کند. بحث ما در مقول بحثی کلی در مورد دانش بشری نیست، اما با نگاهی متفاوت به بررسی موضوع معماری از نگاه جدیدی چون دانش علوم شناختی می‌پردازیم.
صحبت ما تفاوت در نگاه به معماری به عنوان یک دیسیپلین است. مسئله‌ای که از گذشته در غرب مطرح بوده‌است و چند سالی است در میان صحبت‌های پراکنده و هر از گاهی طنین‌انداز بحث‌های آکادمیک و غیرآکادمیک معماری ایران شده است.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/je1-08-24
http://koubeh.com/je1

@Koubeh

▪️ تصورات در میدان نبرد؛ نگاهی به عقلانیت‌های موازی در یک نهاد قدرت

🖋 محمدفرید مصلح| دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران

در سال گذشته، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران در جهت تسهیل دسترسی به منابع، تعدادی از اسناد و طرح‌های پژوهشی را به‌صورت آنلاین منتشر کرد. از فرصت استفاده کردم و نگاهی به کتاب‌ها انداختم. در بین آن‌ها، دو عنوان نظرم را جلب کرد: «نقشۀ راه جهان‌شهر تهران» و «نقشۀ راه طراحی برند تهران» . هر دو، آینده‌ای خاص از تهران را تصور می‌کنند و برای تحقق‌بخشی به آن، راهکارهایی را تجویز می‌کنند. علاوه‌براین، هر دو در یک سال و با اختلاف چندماه، ذیل معاونت یک شخص نوشته شده‌ ، اما کاملاً از یکدیگر متفاوتند؛ انگاری که در دو قلمروی فکری متفاوت تولید شده‌اند و حتی از جهان‌بینی‌های متفاوتی سخن می‌گویند. تفاوتی که حتی قابل‌تعبیر به تناقض و تنافر است. در ادامۀ این یادداشت قرار است که این دو سند بررسی و بعد مقایسه شود.

اینجا قرار نیست عملکرد یا عقلانیت غالب بر شهرداری را ارزیابی کنیم، بلکه می‌خواهیم عقلانیت‌های موازی در یک نهاد را بررسی کنیم و به این واقعیت برسیم که گاهی یک نهاد قانون‌گذار، پیش از اجرای یک تصمیم، ممکن است بر سر چندراهی‌هایی قرار گرفته باشد و به دلایلی، یکی را برگزیده باشد. بررسی این اسنادِ متناقض می‌تواند درک ما شهروندان، معماران و کنشگران را نسبت به نهادهای سیاست‌گذار بر معماری واقع‌گرایانه‌تر کند. چرا که ما از فرآیند قانون‌گذاری و انتخاب‌های گوناگون شبکۀ قدرت بی‌خبریم و صرفاً از راهکارهای نهاییِ بَزَک‌شده اطلاع می‌یابیم. به همین‌خاطر، عموماً نهادهای سیاسی را یکپارچه در نظر می‌گیریم و در دام نقدهای ایدئولوژیک می‌افتیم و از تحلیل واقع‌گرایانۀ وضعیت بازمی‌مانیم.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/fm8-08-26
http://koubeh.com/fm8

@Koubeh

▪️ چگونه به معماری می‌نگریم (۲)

🖋 جمال اسماعیل‌زاده| مترجم و پژوهش‌گر معماری

در متن گذشته به الگوی دوگانۀ نگاه به معماری اشاره کرده و نگاه درون دیسیپلینی را توضیح دادیم. در این متن، نگاه دوم که نگاهی عمومی‌تر به دیسیپلین معماری هست را شرح می‌دهیم؛ نگاهی که فضای معماری در آن منوط به حضور انسان در آن است، منوط به ساخت اثر معماری، بررسی محتوا و معنای معماری، و همراهی با تمامی عوامل محیطی در طول ایجاد اثر معماری.

معماری برای انسان، برای آسایش انسان، در راستای حل مسائل انسانی و محیطی و در راستای ادراک، احساس و زندگی کردن درون آن شکل می‌گیرد. این نوع نگاه نیز برخلاف مخالفت گروه مقابل در سال‌های اخیر پیشرفت‌های بسیاری داشته است و مسیر معماری را به سمت همراهی با علوم دیگر چون علوم تجربی و علوم اجتماعی، علوم زیستی و ارتباط آن با انسان و رشد انسان برده است. علاوه بر آن از مطالعاتی که بر اساس تکامل بشری در طول سالیان زیاد و اثر دانش‌های پزشکی و روانشناسی همچون علوم اعصاب نیز بهره می‌برد.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/je2-08-30
http://koubeh.com/je2

@Koubeh

▪️ زبان تحلیل؛ معرفی کتاب

🖋 منیژه قاضیا| پژوهشگر معماری

همواره چالش‌های متعددی در مواجهه با بناهای مختلف در حوزه معماری روی می‌دهد. پرسش‌های متنوعی مطرح می‌شود و بی‌تردید ذهن شما پر از ابهاماتی است که شاید به روند پیگیری آن‌ها چندان پرداخته نشده است. این پرسش‌ها بدون آن‌که ذهنی را به چالش بکشند و یا اندیشه‌ای را به جستجو مشغول سازند؛ در دنیایی مبهم و ناشناخته رها می‌شوند. پرسش‌هایی که خود می‌توانند آغازگر مسیری از رشد و فهم عمیق در معماری باشند.

"زبان تحلیل" کتابی است که روند تفکر، تشریح و تحلیل را در تجربه ای از مؤلفین پی می‌گیرد. در واقع محتوای کتاب که با تکیه بر مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای پدید آمده است؛ مسیر پیشبرد چالش‌ها ‌و چگونگی تحلیل آن‌ها تا رسیدن به پاسخ را در قالب تصاویر نمایش می‌دهد.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/mg1-09-03
http://koubeh.com/mg1

@Koubeh

▪️ چگونه به معماری می‌نگریم (۳)

🖋 جمال اسماعیل‌زاده| مترجم و پژوهش‌گر معماری

مسئلۀ نگاه به عالم بیرونی از طریق ادراک محتوای محیط، درک درونی و آگاهی از آن درک شکل می‌گیرد. در این مقاله در ادامه مباحث دو گفتار پیشین، به بررسی و مقایسۀ دو نوع نگاه ذکرشده از منظر شناختی و نحوه ادراک ذهنی می‌پردازیم.
بدن به منزله قوه ای عام است، که به ما امکان ارتباط‌یافتن با همه چیز اعم از بالفعل یا ممکن، واقعی یا خیالی را می‌دهد.(هاینما، ۱۳۹۹) طرح واره بدن‌مند با همه حواس درگیر است و با هم‌افزایی جنبندگی بساوایی و بینایی همراه است، اما تصویر بدن فقط بر جنبه‌های بصری بدن تجربی متمرکز است. ما اشیای بیرون از خودمان را در ادراک بیرونی ادراک می‌کنیم، اما جریان احساسات آگاهانه، افکار و احساسات‌مان را در ادراک درونی دزک  می‌کنیم.(درمات، ۱۳۹۹) ادراک بیرونی اولین مواجهه ذهن با محیط است، این مواجهه چه به عنوان کابر مطرح باشد چه به عنوان طراح معمار مورد بحث ماست. با تفاوت این ادراک بیرونی و ایجاد آگاهی درونی به نتایج متفاوتی در اشخاص مختلف با ادراک‌های مختلف می‌انجامد که همین سبب تفاوت در نگرش این نوع افراد از هم می‌شود.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/je3-09-17
http://koubeh.com/je3

@Koubeh