Forwarded from انجمن مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
جلسۀ دفاع از پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد مطالعات معماری ایران
ظهور سخن‌گفتن از «سنت» در افق مباحث معماری ایران؛ تبارها و شرایط امکان نظام گفتار حس وحدت
پژوهشگر:
امیرعباس علیاری
اساتید راهنما:
دکتر حامد مظاهریان
دکتر سعید خاقانی
استاد مشاور: دکتر بابک افشار
داوران:
دکتر پیروز حناچی
دکتر علی عمرانی‌پور
چهارشنبه ۲۸ شهریورماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۳:۰۰
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، ساختمان تحصیلات تکمیلی معماری
ظهور سخن‌گفتن از «سنت» در افق مباحث معماری ایران؛ تبارها و شرایط امکان نظام گفتار حس وحدت
پژوهشگر:
امیرعباس علیاری
اساتید راهنما:
دکتر حامد مظاهریان
دکتر سعید خاقانی
استاد مشاور: دکتر بابک افشار
داوران:
دکتر پیروز حناچی
دکتر علی عمرانی‌پور
چهارشنبه ۲۸ شهریورماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۳:۰۰
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، ساختمان تحصیلات تکمیلی معماری
Forwarded from انجمن مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
جلسۀ دفاع از پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد مطالعات معماری ایران
«هویت گرایی در رویکرد معماران معاصر ایران
مطالعه موردی: آثار معماران معاصر تبریز در دهه ۹۰ شمسی»
پژوهشگر:
لاله آشنا
استاد راهنما:
دکتر حامد مظاهریان
داوران:
دکتر پیروز حناچی
دکتر علی عمرانی پور
چهارشنبه ۲۸ شهریورماه ۱۴۰۳، ساعت۱۱:۰۰
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، ساختمان تحصیلات تکمیلی معماری
«هویت گرایی در رویکرد معماران معاصر ایران
مطالعه موردی: آثار معماران معاصر تبریز در دهه ۹۰ شمسی»
پژوهشگر:
لاله آشنا
استاد راهنما:
دکتر حامد مظاهریان
داوران:
دکتر پیروز حناچی
دکتر علی عمرانی پور
چهارشنبه ۲۸ شهریورماه ۱۴۰۳، ساعت۱۱:۰۰
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، ساختمان تحصیلات تکمیلی معماری
▪️ یادداشتی در باب بافت تاریخی سمنان
🖋 امیرحسین مقتدایی | کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
توجه به شاهکارهای معماری باعث نابودی بافت تاریخی در ایران شده است. شاید این جمله کمی به دور از انصاف باشد اما برای اندیشیدن درباره آنچه در صد سال گذشته در فضای دانشگاهی و دست‌اندرکاران میراث فرهنگی کشور رخ داده لازم است. برای این جمله می‌توان مصادیق متعددی معرفی کرد که چندان هم گم‌نام نخواهند بود، چه آنکه اصفهان خود بزرگترین قربانی چنین مسئله‌ای است. معماران شیفته تغییر مسیر در شیخ لطف‌الله هستند و گردشگران به‌دنبال پخش شدن صدایشان در گنبدخانه جامع عباسی و هیچ‌کس هم درباره حجم انبوه تخریب‌های خانه‌های ارزشمند چند صد ساله اطراف مسجد جامع سخنی نمی‌گوید. اما این متن درباره شهر دیگری است. شهری به دور از حاشیه و تا حدی کم توجه شده در فضای پژوهش‌های تاریخ معماری و شهر در ایران؛ سمنان. حتی با بازدید کوتاه هم می‌توان دریافت چه میزان نکات حائز اهمیت در بافت تاریخی آن وجود دارد اما هیچ‌گاه بحثی مفصل درباره آن انجام نپذیرفته است. شاید هم در محفلی در میان دوست‌دارانش مباحثه‌های صورت پذیرفته باشد اما در جایی منتشر نشده باشد که این غم‌انگیزتر است. در باب مسائل گوناگون سمنان از نظام انتقال آب تا میادین شهری می‌توان مقالات علمی-پژوهشی متعدد نوشت و باید هم نوشت اما در این متن ترجیح من بیان نظراتم است بدون مقیدات آکادمیک.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/am21-09-17
https://koubeh.com/am21-09-17
@koubeh
🖋 امیرحسین مقتدایی | کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
توجه به شاهکارهای معماری باعث نابودی بافت تاریخی در ایران شده است. شاید این جمله کمی به دور از انصاف باشد اما برای اندیشیدن درباره آنچه در صد سال گذشته در فضای دانشگاهی و دست‌اندرکاران میراث فرهنگی کشور رخ داده لازم است. برای این جمله می‌توان مصادیق متعددی معرفی کرد که چندان هم گم‌نام نخواهند بود، چه آنکه اصفهان خود بزرگترین قربانی چنین مسئله‌ای است. معماران شیفته تغییر مسیر در شیخ لطف‌الله هستند و گردشگران به‌دنبال پخش شدن صدایشان در گنبدخانه جامع عباسی و هیچ‌کس هم درباره حجم انبوه تخریب‌های خانه‌های ارزشمند چند صد ساله اطراف مسجد جامع سخنی نمی‌گوید. اما این متن درباره شهر دیگری است. شهری به دور از حاشیه و تا حدی کم توجه شده در فضای پژوهش‌های تاریخ معماری و شهر در ایران؛ سمنان. حتی با بازدید کوتاه هم می‌توان دریافت چه میزان نکات حائز اهمیت در بافت تاریخی آن وجود دارد اما هیچ‌گاه بحثی مفصل درباره آن انجام نپذیرفته است. شاید هم در محفلی در میان دوست‌دارانش مباحثه‌های صورت پذیرفته باشد اما در جایی منتشر نشده باشد که این غم‌انگیزتر است. در باب مسائل گوناگون سمنان از نظام انتقال آب تا میادین شهری می‌توان مقالات علمی-پژوهشی متعدد نوشت و باید هم نوشت اما در این متن ترجیح من بیان نظراتم است بدون مقیدات آکادمیک.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/am21-09-17
https://koubeh.com/am21-09-17
@koubeh
Telegraph
یادداشتی در باب بافت تاریخی سمنان
توجه به شاهکارهای معماری باعث نابودی بافت تاریخی در ایران شده است. شاید این جمله کمی به دور از انصاف باشد اما برای اندیشیدن درباره آنچه در صد سال گذشته در فضای دانشگاهی و دست‌اندرکاران میراث فرهنگی کشور رخ داده لازم است. برای این جمله می‌توان مصادیق متعددی…
▪️ انسان‌زدایی از هوش مصنوعی
🖋 وحید وحدت | استادیار معماری و طراحی داخلی در دانشگاه ایالتی واشنگتن ایالات متحدۀ آمریکا
📑 [بازنشر از روزنامۀ شرق]
آیا هوش مصنوعی می تواند خلاق باشد؟ می تواند هنر بیافریند؟ شعر بسراید؟ اگر این‌ها هنوز برایتان سوال است، تحولات هوش مصنوعی را از نزدیک پی نگرفته‌اید. چرا که مدتی است از شعر گفتن و نقش زدن و طرح انداختن هوش مصنوعی می‌گذرد. در این صورت چرا همچنان بحث‌های نظری در انکار این دستاوردهای شگفت‌انگیز از رواج نیافتاده؟ به نظر می‌رسد بخشی از تقلای ما برای منحصر دانستن شاعرانگی، آفرینشگری، و تالیف به امری انسانی ناشی از نگرانی نسبت به پیامدهای پذیرش عاملیت عینی غیرانسانی باشد. شاید ناخودآگاه دریافته‌ایم که پاسخ مثبت به همین چند پرسش ساده چطور تعاریف و تصورات ما از مفاهیمی کلان‌تر را فرو می‌ریزد. تمرکز این نوشته بر همین جهش‌های معرفتی است که متاثر از عاملیت هوش مصنوعی شکل می‌گیرد.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/vv2-09-23
https://koubeh.com/vv2-09-23
@koubeh
🖋 وحید وحدت | استادیار معماری و طراحی داخلی در دانشگاه ایالتی واشنگتن ایالات متحدۀ آمریکا
📑 [بازنشر از روزنامۀ شرق]
آیا هوش مصنوعی می تواند خلاق باشد؟ می تواند هنر بیافریند؟ شعر بسراید؟ اگر این‌ها هنوز برایتان سوال است، تحولات هوش مصنوعی را از نزدیک پی نگرفته‌اید. چرا که مدتی است از شعر گفتن و نقش زدن و طرح انداختن هوش مصنوعی می‌گذرد. در این صورت چرا همچنان بحث‌های نظری در انکار این دستاوردهای شگفت‌انگیز از رواج نیافتاده؟ به نظر می‌رسد بخشی از تقلای ما برای منحصر دانستن شاعرانگی، آفرینشگری، و تالیف به امری انسانی ناشی از نگرانی نسبت به پیامدهای پذیرش عاملیت عینی غیرانسانی باشد. شاید ناخودآگاه دریافته‌ایم که پاسخ مثبت به همین چند پرسش ساده چطور تعاریف و تصورات ما از مفاهیمی کلان‌تر را فرو می‌ریزد. تمرکز این نوشته بر همین جهش‌های معرفتی است که متاثر از عاملیت هوش مصنوعی شکل می‌گیرد.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/vv2-09-23
https://koubeh.com/vv2-09-23
@koubeh
Telegraph
انسان‌زدایی از هوش مصنوعی
بازنشر از روزنامه شرق آیا هوش مصنوعی می تواند خلاق باشد؟ می تواند هنر بیافریند؟ شعر بسراید؟ اگر این‌ها هنوز برایتان سوال است، تحولات هوش مصنوعی را از نزدیک پی نگرفته‌اید. چرا که مدتی است از شعر گفتن و نقش زدن و طرح انداختن هوش مصنوعی می‌گذرد. در این صورت…
▪️ سفید رود: ناگفتۀ کامران دیبا
🖋 وحید آقایی | کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
در جریان معماری و شهرسازی مدرن و معاصر ایران، دو دستۀ «ناساخته‌ها» و «ناگفته‌ها»، پروژه‌هایی مهم امّا کم‌تر توجه شده توسط محققان تاریخ معماری و شهر است؛ «ناساخته‌ها» منظور طرح‌هایی است که از سوی معماران داخلی و خارجی ارائه می‌شود امّا به دلیل‌های گوناگون، مجال اجرایی شدن آنها فراهم نمی‌شود و «ناگفته‌ها» مقصود پروژه‌هایی، چه اجراشده و چه در حد طرح باقی‌مانده که جای روایت آنها در تاریخ‌نگاری‌هایی که تاکنون انجام‌گرفته است، خالی است و ممکن است، تا امروز فرصت پژوهش بر روی آنها و معرفی‌شان پیش نیامده یا محدودیتی پیش روی ذکرشان بوده و متأثر از فشار بیرونی، عریضه خالی از آنها مانده است. به‌هرروی، آنچه این دو گروه را شایان توجّه می‌نماید، نه‌فقط نام طراحان و ویژگی‌های معماری و شهری کالبد و طرح، بلکه اطلاعاتی است که از بستر زمانی و مکانی‌شان و مناسبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه و شبکۀ عوامل شکل‌دهندۀ پروژه، در اختیار ما می‌گذارند. پروژۀ طراحی منظر جزیرۀ دریاچۀ سد «سفیدرود» واقع در استان گیلان، اثر کامران طباطبایی دیبا، معمار صاحب‌نام معاصر ایرانی، یک نمونه از گروه ناگفته‌هاست که اگرچه، نام و تصاویر آن، در بخش اختصاص داده‌شده به معرفی معمار در شمارۀ ۱۸ - ۱۹ (بین‌الملل) نشریۀ «هنر و معماری» در سال ۱۳۵۱ ه.ش، تک‌شماره‌ای مهم و ویژۀ مخاطب غیرفارسی‌زبان برای آشنایی با پیشینۀ تاریخی و اقدامات معماری و شهری در ایران عصر پهلوی، در صدر لیست آثار دیبا قرار دارد امّا بعدها هیچ ذکری از آن به میان نمی‌آید و حتی خود او نیز در مکتوبات مرتبط به وی یا تألیفی خودش نظیر کتاب «کامران دیبا: ساختمان‌ها و پروژه‌ها» (تألیف 1981 م، ترجمه ۱۳۹۳ ه.ش) و مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهایش در سال‌های اخیر تا آنجا که منابع بررسی‌شده است، نامی از آن نمی‌برد. اثری که حیات و ممات آن چون شماری دیگر از ابنیۀ معاصر ایران به قبل و بعد از وقوع انقلاب جمهوری اسلامی در ایران گره می‌خورد. به‌خصوص که سد از سال ١٣۴۶ ه.ش تا پیش از انقلاب، «فرح پهلوی» نام‌گذاری شده و پس‌ازآن، دیبا در طرح خود، مرکز پروژه را محل قرارگیری مجسمۀ ملکۀ وقت در یک چشم‌انداز طبیعی جانمایی می‌کند؛ اتفاقی نادر که دست‌کم بر اساس شواهد موجود، از نخستین نمونه‌های کاربرد پیکرتراشی و مجسمۀ یک زن صاحب قدرت در ایران هم‌ردیف شاه و رجال ادیب و شاخص کشوری، است.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/va05-09-28
https://koubeh.com/va05-09-28/
@koubeh
🖋 وحید آقایی | کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
در جریان معماری و شهرسازی مدرن و معاصر ایران، دو دستۀ «ناساخته‌ها» و «ناگفته‌ها»، پروژه‌هایی مهم امّا کم‌تر توجه شده توسط محققان تاریخ معماری و شهر است؛ «ناساخته‌ها» منظور طرح‌هایی است که از سوی معماران داخلی و خارجی ارائه می‌شود امّا به دلیل‌های گوناگون، مجال اجرایی شدن آنها فراهم نمی‌شود و «ناگفته‌ها» مقصود پروژه‌هایی، چه اجراشده و چه در حد طرح باقی‌مانده که جای روایت آنها در تاریخ‌نگاری‌هایی که تاکنون انجام‌گرفته است، خالی است و ممکن است، تا امروز فرصت پژوهش بر روی آنها و معرفی‌شان پیش نیامده یا محدودیتی پیش روی ذکرشان بوده و متأثر از فشار بیرونی، عریضه خالی از آنها مانده است. به‌هرروی، آنچه این دو گروه را شایان توجّه می‌نماید، نه‌فقط نام طراحان و ویژگی‌های معماری و شهری کالبد و طرح، بلکه اطلاعاتی است که از بستر زمانی و مکانی‌شان و مناسبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه و شبکۀ عوامل شکل‌دهندۀ پروژه، در اختیار ما می‌گذارند. پروژۀ طراحی منظر جزیرۀ دریاچۀ سد «سفیدرود» واقع در استان گیلان، اثر کامران طباطبایی دیبا، معمار صاحب‌نام معاصر ایرانی، یک نمونه از گروه ناگفته‌هاست که اگرچه، نام و تصاویر آن، در بخش اختصاص داده‌شده به معرفی معمار در شمارۀ ۱۸ - ۱۹ (بین‌الملل) نشریۀ «هنر و معماری» در سال ۱۳۵۱ ه.ش، تک‌شماره‌ای مهم و ویژۀ مخاطب غیرفارسی‌زبان برای آشنایی با پیشینۀ تاریخی و اقدامات معماری و شهری در ایران عصر پهلوی، در صدر لیست آثار دیبا قرار دارد امّا بعدها هیچ ذکری از آن به میان نمی‌آید و حتی خود او نیز در مکتوبات مرتبط به وی یا تألیفی خودش نظیر کتاب «کامران دیبا: ساختمان‌ها و پروژه‌ها» (تألیف 1981 م، ترجمه ۱۳۹۳ ه.ش) و مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهایش در سال‌های اخیر تا آنجا که منابع بررسی‌شده است، نامی از آن نمی‌برد. اثری که حیات و ممات آن چون شماری دیگر از ابنیۀ معاصر ایران به قبل و بعد از وقوع انقلاب جمهوری اسلامی در ایران گره می‌خورد. به‌خصوص که سد از سال ١٣۴۶ ه.ش تا پیش از انقلاب، «فرح پهلوی» نام‌گذاری شده و پس‌ازآن، دیبا در طرح خود، مرکز پروژه را محل قرارگیری مجسمۀ ملکۀ وقت در یک چشم‌انداز طبیعی جانمایی می‌کند؛ اتفاقی نادر که دست‌کم بر اساس شواهد موجود، از نخستین نمونه‌های کاربرد پیکرتراشی و مجسمۀ یک زن صاحب قدرت در ایران هم‌ردیف شاه و رجال ادیب و شاخص کشوری، است.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/va05-09-28
https://koubeh.com/va05-09-28/
@koubeh
Telegraph
سفید رود: ناگفتۀ کامران دیبا
در جریان معماری و شهرسازی مدرن و معاصر ایران، دو دستۀ «ناساخته‌ها» و «ناگفته‌ها»1، پروژه‌هایی مهم امّا کم‌تر توجه شده توسط محققان تاریخ معماری و شهر است؛ «ناساخته‌ها» منظور طرح‌هایی است که از سوی معماران داخلی و خارجی ارائه می‌شود امّا به دلیل‌های گوناگون،…
▪️ گذشته‌ی نزدیک؛ معماری مدرنیستی لار
🖋 حبیب طالبی | معمار و پژوهشگر
متن ِ پیش رو مقدمه‌ای است بر مجموعه ای از یادداشت‌هایی چندگانه با موضوع معماری مدرنیستی شهر لار، کیفیتی ناملموس و فراموش شده که مولف سعی دارد از طریق این سلسله متن‌ها آنها را معرفی و احیانا پررنگ و شاخص نماید.
از شهر لار در جنوب استان فارس با نام‌ها و کالبدهای مهمی‌‌یاد می‌شود. لار، شهری به رنگ خاک، لار شهر برکه‌ها و بازار قیصریه لار که لایه‌های تاریخی آن به پیش از صفویه می‌رسد. شهر لار شهر زلزله خیزی است و در نقشه زلزله‌نمای دنیا‌‌‌این شهر در خط کمربندی زمین‌لرزه و به‌عنوان منطقه زلزله‌خیز نشان داده شده است.
در سال‌های ۱۲۵۳ و ۱۲۹۰ دو زلزله‌ی مخرب شهر را ویران کرده است و آخرین زلزله ویران‌کننده مربوط به ۴ اردیبهشت ۱۳۳۹ است. در ساعت ۳ و ۴۸ دقیقه بعد از ظهر، شهر لار ۳۴ ثانیه می‌لرزد و در همان لحظات نخست ۴۰۰ تن قربانی زلزله می‌شوند.
فرماندار شهر دقایقی چند پس از وقوع‌‌‌این حادثه توانست عظمت فاجعه را درک کند و با چنین کلماتی واقعه را به استانداری فارس اطلاع بدهد :
کمک… کمک… به داد ما برسید پنج دقیقه قبل شهر لار در اثر زلزله نابود شد. میزان تلفات هنوز بر اثر گرد و خاک معلوم نیست، به داد ما برسید، دکتر… چادر… غذا… زود.
مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید سرخ بلافاصله پس از اطلاع از چگونگی‌‌‌این حادثه دردناک به‌حضور شاهنشاه و شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید سرخ می‌رسد و گزارش حادثه را به آنها اعلام می‌کند، در همان ابتدا تمام شعب جمعیت شیر و خورشید در جریان حادثه قرار می‌گیرند و به دستور شمس پهلوی تمام نیروها برای کمک به لار فرستاده می‌شوند.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/ht01-10-01
https://koubeh.com/ht01-10-01
@koubeh
🖋 حبیب طالبی | معمار و پژوهشگر
متن ِ پیش رو مقدمه‌ای است بر مجموعه ای از یادداشت‌هایی چندگانه با موضوع معماری مدرنیستی شهر لار، کیفیتی ناملموس و فراموش شده که مولف سعی دارد از طریق این سلسله متن‌ها آنها را معرفی و احیانا پررنگ و شاخص نماید.
از شهر لار در جنوب استان فارس با نام‌ها و کالبدهای مهمی‌‌یاد می‌شود. لار، شهری به رنگ خاک، لار شهر برکه‌ها و بازار قیصریه لار که لایه‌های تاریخی آن به پیش از صفویه می‌رسد. شهر لار شهر زلزله خیزی است و در نقشه زلزله‌نمای دنیا‌‌‌این شهر در خط کمربندی زمین‌لرزه و به‌عنوان منطقه زلزله‌خیز نشان داده شده است.
در سال‌های ۱۲۵۳ و ۱۲۹۰ دو زلزله‌ی مخرب شهر را ویران کرده است و آخرین زلزله ویران‌کننده مربوط به ۴ اردیبهشت ۱۳۳۹ است. در ساعت ۳ و ۴۸ دقیقه بعد از ظهر، شهر لار ۳۴ ثانیه می‌لرزد و در همان لحظات نخست ۴۰۰ تن قربانی زلزله می‌شوند.
فرماندار شهر دقایقی چند پس از وقوع‌‌‌این حادثه توانست عظمت فاجعه را درک کند و با چنین کلماتی واقعه را به استانداری فارس اطلاع بدهد :
کمک… کمک… به داد ما برسید پنج دقیقه قبل شهر لار در اثر زلزله نابود شد. میزان تلفات هنوز بر اثر گرد و خاک معلوم نیست، به داد ما برسید، دکتر… چادر… غذا… زود.
مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید سرخ بلافاصله پس از اطلاع از چگونگی‌‌‌این حادثه دردناک به‌حضور شاهنشاه و شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید سرخ می‌رسد و گزارش حادثه را به آنها اعلام می‌کند، در همان ابتدا تمام شعب جمعیت شیر و خورشید در جریان حادثه قرار می‌گیرند و به دستور شمس پهلوی تمام نیروها برای کمک به لار فرستاده می‌شوند.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/ht01-10-01
https://koubeh.com/ht01-10-01
@koubeh
Telegraph
گذشته‌ی نزدیک؛ معماری مدرنیستی لار
متن ِ پیش رو مقدمه‌ای است بر مجموعه ای از یادداشت‌هایی چندگانه با موضوع معماری مدرنیستی شهر لار، کیفیتی ناملموس و فراموش شده که مولف سعی دارد از طریق این سلسله متن‌ها آنها را معرفی و احیانا پررنگ و شاخص نماید. از شهر لار در جنوب استان فارس با نام‌ها و کالبدهای…
▪️ مسجدی که در «مسجد» بودن ناکام ماند؛ روایتی کوتاه از حیات مسجد «شهدا» دانشگاه شهید چمران اهواز
🖋 وحید آقایی | کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
📑 [بازنشر از فصلنامۀ علمی - ترویجی دریچه، شمارۀ ۹]
از دیرباز تاکنون، بناها و معماری‌هایی که بشر پدید آورده است، حیاتشان تنها منحصر به مسائل مرتبط با طراحی و فن ساخت نبوده است؛ بلکه عواملی برآمده از زندگی اجتماعی انسان‌ها و مناسبات قدرت میان حاکمیت‌ها نیز بوده که موجودیت آنها و کیفیت کارکردشان را، تحت‌الشعاع قرار می‌داده است. ازاین‌رو به نظر من، هنگام روایت تاریخ معماری، تنها نباید به تعدادی عکس از بنا در سال‌های مختلف و مدارک فنی بسنده کرد؛ بلکه داستان را باید فراتر برد و اثر را چون مابه‌ازای کالبدی شبکه‌ای از رخدادها و وقایع دانست که همه در کنار هم موجودیت و تاریخ آن را رقم‌زده و می‌زنند. در تاریخ معاصر ایران، چنین اتفاقی پرتکرار است؛ برای نمونه، مقبرۀ رضاشاه پهلوی سوای از کاربری آن، باوجود معماری غنی، به دلیل مغضوب بودن در سیستم حکمرانی جدید در همان روزهای ابتدایی با هر وسیله‌ای که شده، از کلنگ گرفته تا دینامیت، تخریب می‌شود. بااین‌حال، بنای برج شهیاد، باآنکه نمادی برای تمدن جدید به رهبری شاه وقت و گرامی‌داشت شاهنشاهی در ایران است، به دلیل پیوندی که با متن جامعه برقرار کرده و نقشی که در تجمعات زمان انقلاب ایفا می‌کند، نام خود را به «آزادی» تغییر می‌دهد و دوره‌ای متفاوت از حیات را سپری می‌کند. در این میان، مواردی هم هستند که حالتی میانه دارند؛ یعنی به دلیل پایگاه مردمی یا کاربری‌شان، امکان تخریب آنها وجود ندارد اما اقبالی نیز به بودن و رونقشان از بالا نیست و گویی همیشه به دید فرزندی ناخلف به آنها نگاه می‌شود. دلیل این امر هم شاید این باشد که در باطن خود ویژگی‌هایی را دارا هستند که چندان با رویۀ حکمرانان جدید سنخیت ندارد. مسجد پیشین دانشگاه جندی‌شاپور اهواز یک بنا از همین دستۀ متأخر است. مسجدی که هیچ‌گاه نتوانست در قامت یک مسجد ایفای نقش کند.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/va06-10-05
https://koubeh.com/va06-10-05
@koubeh
🖋 وحید آقایی | کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
📑 [بازنشر از فصلنامۀ علمی - ترویجی دریچه، شمارۀ ۹]
از دیرباز تاکنون، بناها و معماری‌هایی که بشر پدید آورده است، حیاتشان تنها منحصر به مسائل مرتبط با طراحی و فن ساخت نبوده است؛ بلکه عواملی برآمده از زندگی اجتماعی انسان‌ها و مناسبات قدرت میان حاکمیت‌ها نیز بوده که موجودیت آنها و کیفیت کارکردشان را، تحت‌الشعاع قرار می‌داده است. ازاین‌رو به نظر من، هنگام روایت تاریخ معماری، تنها نباید به تعدادی عکس از بنا در سال‌های مختلف و مدارک فنی بسنده کرد؛ بلکه داستان را باید فراتر برد و اثر را چون مابه‌ازای کالبدی شبکه‌ای از رخدادها و وقایع دانست که همه در کنار هم موجودیت و تاریخ آن را رقم‌زده و می‌زنند. در تاریخ معاصر ایران، چنین اتفاقی پرتکرار است؛ برای نمونه، مقبرۀ رضاشاه پهلوی سوای از کاربری آن، باوجود معماری غنی، به دلیل مغضوب بودن در سیستم حکمرانی جدید در همان روزهای ابتدایی با هر وسیله‌ای که شده، از کلنگ گرفته تا دینامیت، تخریب می‌شود. بااین‌حال، بنای برج شهیاد، باآنکه نمادی برای تمدن جدید به رهبری شاه وقت و گرامی‌داشت شاهنشاهی در ایران است، به دلیل پیوندی که با متن جامعه برقرار کرده و نقشی که در تجمعات زمان انقلاب ایفا می‌کند، نام خود را به «آزادی» تغییر می‌دهد و دوره‌ای متفاوت از حیات را سپری می‌کند. در این میان، مواردی هم هستند که حالتی میانه دارند؛ یعنی به دلیل پایگاه مردمی یا کاربری‌شان، امکان تخریب آنها وجود ندارد اما اقبالی نیز به بودن و رونقشان از بالا نیست و گویی همیشه به دید فرزندی ناخلف به آنها نگاه می‌شود. دلیل این امر هم شاید این باشد که در باطن خود ویژگی‌هایی را دارا هستند که چندان با رویۀ حکمرانان جدید سنخیت ندارد. مسجد پیشین دانشگاه جندی‌شاپور اهواز یک بنا از همین دستۀ متأخر است. مسجدی که هیچ‌گاه نتوانست در قامت یک مسجد ایفای نقش کند.
⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/va06-10-05
https://koubeh.com/va06-10-05
@koubeh
Telegraph
مسجدی که در «مسجد» بودن ناکام ماند؛ روایتی کوتاه از حیات مسجد «شهدا» دانشگاه شهید چمران اهواز
بازنشر از یادداشت نگارنده در شمارۀ نهم-تابستان و پاییز ۱۴۰۱ ه.ش- نشریۀ علمی - ترویجی دریچه به صاحب‌امتیازی انجمن علمی دانشجویی معماری دانشگاه تهران، ص. ۹۵ – ۹۹(همراه با دخل و تصرف نگارشی برای انتشار در رسانۀ کوبه) از دیرباز تاکنون، بناها و معماری‌هایی که…