▪️ فیلیپ جانسون در نصفِ جهان

🖋 وحید آقایی | دانشجوی دکتری معماری دانشگاه تهران

پژوهش پیرامون نسبت مدرنیته و معماری و شهرسازی در اصفهان معاصر، حوزه‌ای مطالعاتی است که در جریان نوپای تاریخ‌نگاری میراث معماری و شهری مدرن و معاصر ایران، سهمی ناچیز دارد. به‌جز میراث صنعتی شهر و به‌طور خاص، صنایع نساجی که اصفهان را روزی در ایران و جهان به «منچستر شرق» شهره ساخته بود، دیگر ابنیه و طرح‌ها یا بررسی نشده یا صرفاً به‌مرور نامشان، بسنده شده است؛ این مسئله در حالی است که حتی در مورد میراث صنعتی شهر نیز، فعالیت‌ها تاکنون مستندنگارانه بوده و فقدان تحقیقاتی در ادامۀ کوشش‌های پیشینیان، با برخورداری از یک نگاه تحلیلی برای پژوهش پیرامون ما تقدم و ما تأخر این ابنیه و تأثیر و تأثراتشان، بسیار احساس می‌شود. اصفهان، چون گذشتۀ خود و جایگاه مهمی که در ادوار مختلف تاریخ ایران داشته است، در فرایند نو پردازی ایران نیز سهمی بسزا داشته و تجاربی منحصربه‌فرد برای ارائه دارد؛ صحبت‌هایی که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های طرح‌شده درون آن‌ها، پرسش امروزین جامعۀ معماران، مرمتگران و شهرسازان در ایران، یعنی چگونگی جانمایی ساختارهای جدید و نو در هم‌جواری ابنیۀ تاریخی برای حفظ حیات شهری و امتداد جریان زندگی توأم با حفاظت از میراث گذشتگان، بوده است. سؤالی که اگرچه تا پیش از انقلاب جمهوری اسلامی، تلاش‌ها معطوف به یافتن پاسخ برای آن بود، نظیر نخستین دورۀ «کنگرۀ بین‌المللی معماری در ایران» که با پشتیبانی دربار و کوشش معماران و اساتید دانشگاه ایرانی، در سال ۱۳۴۹ ه.ش پای بزرگ‌ترین معماران جهان را به چهل‌ستون اصفهان کشاند، و نتایج قابل‌توجهی به همراه داشت امّا پس از انقلاب، با دخالت تندروی‌های سیاسی، به کناره رفت و کژ دار و مریز دنبال شد و آن را دوباره به یکی از دغدغه‌های حیاتی معماری و شهرسازی ایران بدل کرد. نتایج کوشش‌ها برای یافتن این جواب، آثار فاخری را نیز در اصفهان پدید آورد؛ نظیر ساختمان «مجتمع مسکونی امین» که به روایتی توسط دفتر فیلیپ جانسون، معمار نامدار معاصر اهل ایالات‌متحدۀ آمریکا، در همسایگی پل تاریخی خواجو طراحی و خلق شد امّا مانند دیگر هم‌ردیفان خود، داستانشان ناگفته و ناشناخته است و در پس سایۀ سنگین توجهات به شاهکارهای معماری تاریخی اصفهان و تهران گرایی پژوهش‌های معاصر، به‌خوبی مستند نگاری نشده‌اند و تجربه‌شان هنوز نزد محققان و متخصصان برای پاسخ به پرسش‌های امروز و عدم آزمون‌وخطای دوباره، بازخوانی نشده است.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/va07-10-14
https://koubeh.com/va07-10-14

@koubeh

▪️ شرلوک هلمز یا پوآرو؟ مختصری در باب رویکردهای تاریخ‌نگاری معماری ایران

🖋 شهاب‌الدین تصدیقی | پژوهشگر دکتری معماری دانشگاه علم و صنعت ایران

تفاوت شرلوک هلمز و پوآرو در چه بود؟ به‌غیراز اضافه‌وزن و کله‌ی کچل پوآرو، گمان می‌کنم شاخص‌ترین تفاوت این دو را باید در این دید که شرلوک هلمز عمدتاً بر پایه‌ی شواهد فیزیکی استدلال می‌کرد، درحالی‌که پوآرو اتکای عمده‌اش بر بازجویی‌ها و مصاحبه‌های انسانی‌اش بود. در این شکی نیست که هردوی آن‌ها کارآگاهان قابلی بودند (یا اقلاً نویسندگانشان از آن‌ها کارآگاهان قابلی برایمان تصویر کردند!)؛ اما پرسش من اینجاست: برای تاریخ‌نگاری معماری ایران ما باید هلمز باشیم یا پوآرو؟
پاسخ معقولی به نظر می‌رسد که بگوییم «چرا هر دو نه؟». اما به نظر می‌رسد هلمزها و پوآروهای این حوزه چندان به یکدیگر التفاتی ندارند. بارهایی را به خاطر می‌آورم که تا خواستم پوآرو بازی درآورم، هلمزی پیشکسوت از گوشه‌ای فریاد زد «باباجان! به‌جای مصاحبه‌های پر دروغ مردمی (بخوانید شواهد متنی) برو ببین خود شواهد فیزیکی (بخوانید بنای تاریخی) چه می‌گوید!». احتمالاً به خاطر طبع پوآرووار خودم، کمتر دقت کرده‌ام که پوآروهای این حوزه نیز گاهی در پوستین هلمزها افتاده‌اند. این دست تذکرها این سؤال را برمی‌انگیزد که مگر بررسی یکی مانع بررسی دیگری است؟ اگر از من بپرسید: نه! اما این مخالفت و جبهه‌گیری‌های این دودسته برای رفع شدن، اول لازم است کمی همدلانه بررسی شوند.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/sht08-10-19
https://koubeh.com/sht08-10-19

@koubeh

▪️ غفلت مورخان معماری اسلامی از معماری شهر

🖋 امیرحسین مقتدایی| کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران

بیش از صد سال از نوشتن تاریخ معماری سرزمین‌های اسلامی می‌گذرد. از بدو ظهور این رشته در اروپای غربی از دل ‌باستان‌شناسی و تاریخ هنر تا به امروز متون متعددی در توصیف و تحلیل معماری این سرزمین‌ها تحت عنوان معماری اسلامی صورت گرفته است. از قدیمی‌ترین متون آکادمیک زاره و متون توصیفی دقیق کرسول تا فعالیت‌های پژوهش‌گران معاصر چون ناصر رباط و نجیب اوغلو ابعاد گوناگون این رشته بررسی شده است. عمده فعالیت‌های چند نسل اول معطوف به شناسایی و دسته‌بندی بناها بود. همت عظیم پژوهش‌گران این رشته بخش قابل توجهی از بناهای شاخص از اسپانیا تا چین را در مقالات و کتاب‌های مختلف مورد بررسی قرار داده‌اند. این پژوهش‌گران گاه بنا ها را در دوره‌های زمانی-مکانی مشترک مانند معماری ممالیک مصر یا معماری ایلخانان واکافته‌اند یا گاهی مانند کتاب مشهور هیلن‌براند بر اساس کاربری آنها و با توجه به‌ گونه‌شناسی سعی در فهم ویزگی های معماری اسلامی داشتند. به جز بناها به موضوعاتی چون باغ‌های اسلامی نیز به نسبت توجه شده است. به میزان کمتری از معماری به ویژگی‌های شهرسازی در سرزمین‌های اسلامی نیز پرداخته شده است. پژوهش‌هایی که معطوف به ویژگی‌های کلی شهرسازی در جهان اسلام بوده یا در بهترین حالت تاریخ شهری را در دوره‌ای خاص بررسی کرده‌اند. پژوهش‌گران کشورهای مختلف این حوزه از جمله ایران نیز به فراخور همین مسیر را دنبال کرده‌اند. آنچه در میان این آثار پژوهش‌گران به ویژه پژوهش‌گران غیر بومی این حوزه تا حد زیادی از آن غفلت شده معماری شهر است.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/am22-10-21
https://koubeh.com/am22-10-21

@koubeh

▪️ درآمدی بر فقدان رویکرد‌های اقتصاد سیاسی فضایی به‌عنوان چهارچوب‌هایی برای مواجهه‌ با فضاهای شهری در ایران

🖋 میلاد محبی | پژوهشگر مطالعات شهری

هرچند امروزه در جهان طراحی شهری همچنان در سیطرۀ موضوعاتی نظیر پایداری محیطی، مشارکت اجتماعی، تحلیل داده‌ها و فناوری، حمل‌ونقل، اقتصاد شهری و برندینگ، نوآوری‌های معمارانه و دغدغه‌های فرمی و مانند آن است؛ اما موضوعات انتقادی در طی سال‌های گذشته نظیر نقد ساختارهای قدرت، تبیین فرایندهای پیدایش فضاهای شهری، تحلیل ذی‌نفعان قدرت و نقش آن‌ها در ظهور و اضمحلال فضاهای شهری و مانند آن موردتوجه پژوهشگران این دیسیپلین قرار گرفته است. از این منظر (بوآنو و همکاران، ۲۰۱۴) معتقدند که روش‌شناسیِ جریان غالب در طراحی شهری، فاقدِ یک تحلیل کل‌نگر از بستر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی‌ای است که در آن عمل می‌کند، طراحی شهری در مواجهه با دستور کارهای پُرقدرتِ سیاسی و اقتصادی، غالباً به همان «همدستیِ خاموشی» تن درداده و دچار می‌شود که پروژه‌های معماری نیز مبتلابه آن هستند. بدین نحو، طراحی شهری را می‌توان در قامت یک ابزار نزد صاحبان قدرت در جهت مشروعیّت‌بخشی به اَشکال کاسب‌کارسالارانه‌ی حکمروایی به کار گرفت؛ طراحی شهری‌ای که نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادیِ نوظهور را به‌راحتی در پس پرده پنهان کرده و درباره آن حرفی نمی‌زند که وقتی پای طراحی شهری در بستر جهان جنوب مطرح باشد، اهمیّت چنین کنشی به‌مراتب بیشتر است؛ جایی که چالش‌های منحصربه‌فردِ طراحیِ قلمروی عمومی توسط میراث‌ و اقتصادِ پسااستعماریِ برخوردار از رشد پُرشتاب اما همراه با توزیع نابرابر تشدید می‌شود؛ و این وضعیّتی است که مفهوم متداول و ساده‌شدة آن است.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/mm01-10-25
https://telegra.ph/mm01-2-10-25
https://koubeh.com/mm01-10-25

@koubeh

▪️ پیش و پس از گونه‌های شهری در خوی، کوچۀ حتم‌خان

🖋 علی لطفی | کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول

رویکرد گونه شناسی فرایند؛ در پی یافتن محیط انسان‌ساخت از طریق سنجش سازوکار دقیق و فرایند تاریخی شکل‌گیری آن است. مطالعات این گروه از یک تمایز بین ارتباطات فضایی و ارتباطات زمانی آغاز می‌شود که از آن به «هم حضوری» و «اشتقاق» نام می‌برند. تجزیه‌وتحلیل‌های هم حضوری از یک مجموعۀ انتزاعی یا شمایی از اجزا دارای سلسله‌مراتب آغاز می‌شود: اجزاء ساختار، اجزاء نظامات ساختارها و ارگانیزم‌های نظامات این طرح کلی، در ابتدا بر تک ساختمان‌ها و اجزای آن‌ها مانند آجر، الوار چوب، کاشی و غیره اعمال می‌شود ساختار اجزا در اینجا پیوند میان مواد ساختمانی مثلاً، دیوارها کف و سقف است. نظامات ساختاری نظم موجود در ساختار اجزا در اتاق‌ها، پلکان، راهروها و غیره است در ارگانیزمی به نام ساختمان طرح مشابهی در مورد شهرک‌ها قابل پیاده‌سازی است که ساختمان‌ها را به‌عنوان اجزا در نظر می‌گیرد. در این صورت ساختار اجزا مجموعه‌ای از ساختمان‌ها یا یک بافت شهری خواهد بود و نظام ساختارها، ترکیبی از بافت‌هایی است که مناطق شهری را شکل می‌دهد که با یکدیگر ارگانیزم یک شهر را می‌سازند. در این رویکرد فرم‌هايی که در سطوح مختلف یافت می‌شوند به نام «گونه‌ها» شناخته می‌شوند و ریشه در فرآیند محلی توسعه فرهنگی دارند. شهر خوی به‌عنوان یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران، از الگوهای خاص گونه شناسی فرآیندی برخوردار است. این رویکرد علمی، به مطالعۀ سازوکارهای دقیق و فرایندهای تاریخی شکل‌گیری شهر می‌پردازد و به بررسی تمایزات فضایی و زمانی که در ساختارهای شهری دیده می‌شوند، اشاره می‌کند.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/al01-10-29
https://koubeh.com/al01-10-29

@koubeh

▪️ خیابان شاه‌رضا هنر است!
نگاهی به خیابان شاه‌رضا از زمان شکل‌گیری تا پیروزی انقلاب اسلامی

🖋 امیرحسین مقتدایی| کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران

در سال‌های آغازین قرن ۱۴ شمسی تهران شهری دارای حصار و خندق بود؛ حصاری هشت‌ضلعی که دوازده دروازه داشت. دروازه دولت و یوسف‌آباد (بهجت‌آباد)، دروازه‌های شمالی آن بودند. در بیرون از این محدوده کمتر نشانی از خانه و زندگی دائم دیده‌ می‌شد و قسمت عمدۀ آن به‌ویژه نزدیکی حصار را باغ و زمین‌های کشاورزی تشکیل می‌دادند. باغ وزیر نظام و امین‌السلطان در کنار دروازه یوسف‌آباد قرار داشتند و در اطراف آن‌ها نیز اراضی جلالیه و بهجت‌آباد بود. راه‌های بیرون از حصار نیز یا به دروازه‌ها ختم می‌شدند یا راه ارتباطی زمین‌ها با یکدیگر و روستاهای شما شهر بودند. تا پایان دوره قاجاریه توسعه شهر درون همین حصار بود و کمتر نمودی در بیرون شهر داشت اما با به سلطنت رسیدن رضاشاه در سال ۱۳۰۴ جریان توسعه در ایران و به طبع گسترش تهران شتاب بیش‌تری به خود گرفت.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
https://telegra.ph/am23-11-02
https://telegra.ph/am23-2-11-02
https://telegra.ph/am23-3-11-03
https://koubeh.com/am23-11-02

@koubeh

📻 صوت نشست مجازی
روایت پیدایش و رشد یوسف‌آباد؛ قصۀ شکل‌گیری و توسعۀ محله‌ای در تهران

🗓 دوشنبه ۱۲ شهریور ۱۴۰۳


👤 سخنران‌:
نرگس عافی - دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران


❇️ به همت انجمن علمی دانشجویی مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران با همکاری رسانۀ کوبه



@iasa_ut
@koubeh

انجمن علمی دانشجویی مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران با همکاری رسانۀ کوبه برگزار می‌کند:

🔴 سلسله وبینار پایان‌نامه‌های دانش‌آموختگان مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران

📢 نشست سوّم:
فرآیند معماری کردن و تولید فضا در سکونتگاه‌های غیررسمی

🎙 مسعود تقوی

🗓 چهارشنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۳، ساعت ۱۶:۰۰
🏢 تهران، دانشگاه تهران، دانشکدگان هنرهای زیبا، ساختمان تحصیلات تکمیلی دانشکدۀ معماری، طبقۀ دوّم، آتلیۀ زرد

▪️حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
▪️ همچنین این نشست به‌صورت زنده از صفحۀ اینستاگرام انجمن علمی دانشجویی مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران پخش خواهد شد.


@iasa_ut
@koubeh

▪️ گذشته‌ی نزدیک: معماری مدرنیستی لار (بخش دوم)

🖋 حبیب طالبی | معمار و پژوهشگر

در بخش نخست از یادداشتِ گذشته نزدیک‌، از معرفی و مرور میراث مدرنیستی شهر لار به‌عنوان چشم‌انداز و هدف متن یاد شد. همچنین به زلزله‌ی سال ۱۳۳۹ و اتفاقات پس‌ازآن اشاره شد. بعد از حادثه‌ی طبیعی و دل‌خراش، جمعیت شیروخورشید سرخ، نقش برجسته‌‌ای در احداث و بازسازی شهر پسا-سانحه ایفا ‌‌می‌کند. افراد و شخصیت‌های مهمِ عضو جمعیت شیروخورشید‌، نقش اساسی در شکل‌گیری کالبد‌های ارزشمند شهری (لارِ نو) داشته‌اند. در بخش دوم به لکه‌ی مجاور پانسیون پزشکان‌، یعنی «بیمارستان لار» مشهور به بیمارستان کوروش و بنیان‌گذاران آن مهندس مصطفی فاضلی و مهندس صداقت خواهیم پرداخت. گروه مهندسان شیروخورشید سرخ به دستور مدیرعاملِ جمعیت تشکیل ‌‌می‌شود و کارها به دست مهندس جوان (۳۲ ساله) مصطفی فاضلی سپرده ‌‌می‌شود و در یک همکاری نزدیک‌تر مهندس صداقت تأثیر مستقیم بر پیشرفت کالبدی طرح بیمارستان لار داشته است. به نقل از پژوهشکده‌ی تاریخ معاصر: در سال ۱۳۴۰ پس از زلزله‌ای ‌که در شهرستان لار در استان فارس پیش آمد و خرابی‌های بسیاری به‌جا گذاشت، مرحوم فاضلی در ساختن شهر جدید لار و ایجاد مراکز مختلف و بیمارستان این شهر مشارکت فعال داشت (لازم به ذکر است که بهره‌برداری در ۱۳۴۷ اتفاق ‌‌می‌افتد). بیمارستان کوروش یکی از مهم‌ترین کالبد‌های مدرنیستی لار با عملکرد درمانی در یک وضعیت حساس جغرافیایی و انسانی محسوب ‌‌می‌شود و در موقعیت جنوبی بافت شطرنجی شهر نو بناشده است. نقشه‌ی شهر جدید را مهندسان نقشه‌بردار ارتش‌، شیروخورشید و شرکت ملی نفت ایران پیاده‌سازی کرده‌اند.

⭕️ ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:

https://telegra.ph/ht02-11-06
https://koubeh.com/ht02-11-06

@koubeh

انجمن علمی دانشجویی معماری و قطب علمی فناوری معماری دانشگاه تهران با همکاری مجمع مطالعات معماری ایران و رسانۀ کوبه برگزار می‌کنند:


نشست
«تجارب معماری معاصر در ایران؛ جستجویی برای یافتن زبان اختصاصی» به همراه گفت‌وگو دربارۀ کتاب «یک سَده معماری، ده عمارت تهران»


👥 سخنران‌ها:
حسین شیخ زین‌الدین - معمار و چهرۀ پیشکسوت حرفه و آموزش
حامد مظاهریان - عضو هیئت‌علمی دانشکدۀ معماری دانشگاه تهران
سعید خاقانی - عضو هیئت‌علمی دانشکدۀ معماری دانشگاه تهران
نگار منصوری - پژوهشگر میراث معاصر معماری و نویسندۀ کتاب

👤 میزبان:
وحید آقایی - دانشجوی دکتری معماری دانشگاه تهران


🗓 چهارشنبه ۲۳ آبان‌ماه ۱۴۰۳
🕕 ساعت ۱۷:۰۰ تا ۱۹:۰۰
🏢 تهران، خیابان انقلاب، خیابان قدس، دانشگاه تهران، دانشکدگان هنرهای زیبا، نگارخانۀ تهران

▪️ حضور برای عموم آزاد و رایگان است.



@aa_ut
@ceat_ir
@iascouncil
@koubeh