🔎 #جلال_ازرک در سفرنامه ها
#علی_ایمانی ایمنی*
گردشگران ایرانی و خارجی زیادی در دوره های زمانی مختلف به شمال ایران سفر کرده اند. این سفرها از دوره ی صفویه شدت گرفت و در زمان قاجار به اوج خود رسید. کنسول گران اروپایی یک دسته از کسانی بودند که به دلایل متعدد اشتیاق سفر به نقاط شمالی ایران داشتند و به تمام آبادی ها توجه داشته و اطلاعات زیبایی از این آبادی ها و شهرها را نگاشته و به چاپ رسانده اند. در این نوبت نگاهی داریم به سفرنامه هایی که اطلاعاتی از دهستان #جلال_ازرک (کاری پی) را برای ما به یادگار گذاشته اند.
سفرنامه میرزا ابراهیم (سال 1240 خورشیدی) شرح بیشتری راجع به دهستان های بارفروش آورده است. این سفرنامه «جلال ازرک» و «دابو» را دو بلوک از بارفروش معرفی میکند که اکثرش خالصة شاهی است. میرزا ابراهیم این دو بلوک را معدن کتان های بسیار خوب، برنج، نی شکر، خربزه و هندوانه و جزء املاک نصیرالملک میداند.[1]
ناصرالدین شاه در گذر از بابلسر به بابل نام روستاها را این طور می نویسد: «دهاتی که امروز در دو طرف راه بود از این قرار است؛ دست راست بلوک آباد، رودبست، دابوی بزرگ، دابوی کوچک، #جلال_ازرک، شکنج افروز.» .[2]
فهرست روستاهای #جلال_ازرک در سفرنامه ملگونف: « برزنوم با جویبار برز .[3]، #راهکلا، #تاج_الدوله، رکون [4] با تقریباً 10 در خانه، #ارچی با یک آسیاب، خشکرود با 100 در خانه .[5] #قادیکلا با 80 در خانه، شیرو یا شوره.[6] در سه فرسنگی مشهدسر و یک و نیم فرسنگی کرانة دریا با رودی به همین نام، #تالی_کرون با 10 در خانه، #آردکلا با 40 در خانه، توهون .[7] با 20 در خانه، کلارسی (51) با 20 در خانه، ترک محله با 20 در خانه، در دو فرسنگی بارفروش با گودالی که در آن پاهای اسب ها را می شویند،.[8] #فجیرکلا، #نودهک یا نه روستا جمعاً با 400 در خانه، #تجنک با 20 در خانه. » .[9]
اما رابینو با فاصلة حدود 52 سال بعد از ملگونف فهرست زیر را برای روستاهای #جلال_ازرک ارائه می دهد: «آردكلا، بصرا، پیچا، بیجیكلا، ارچی، كلیكا [10]، كلارسی، كریمكلا، لیلمدشت، مرزبال، مرزونآباد، میكا، موزیرج، نودهك، قادیكلا، قوشچی، رزكنار، رضاكلا، ركن، شاره، سردور قادی، سر و مه میان [11]، سیدعزیز گشتاسب.[12]، شیخ ذكیا، سرخاب، سوته، فرم، ته ندار، مهلستان .[13]، تجری اسب شورپی یا كاردگر نماور، تاج الدوله، طغان و خورشید. » [14]
پی نوشت ها:
1. میرزا ابراهیم، استرآباد و مازندران و گیلان و ... ، به کوشش مسعود گلزاری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1355، ، ص 122.
2. ناصرالدین شاه، روزنامه سفر مازندران ، تصحیح و پژوهش یوسف الهی، تهران، رسانش، 1388، صص171-170.
3. احتمالاً منظور روستای برسمنان است.
4. این روستا مطابق مصوبه هیأت وزیران در تاریخ 5 مرداد 1366 به بخش رودبست بابلسر الحاق شده است. ( پایگاه اطلاعات و قوانین کشور به آدرس اینترنتی:http://www.dastour.ir/brows/?lid=288058).
5. این روستا مطابق مصوبه هیأت وزیران در تاریخ 5 مرداد 1366 به بخش رودبست بابلسر الحاق شده است. ( پایگاه اطلاعات و قوانین کشور به آدرس اینترنتی:http://www.dastour.ir/brows/?lid=288058).
6. منظور روستای «شاره» امروزی است.
7. روستای «طغان» که مسیرورودی آن از سپاه دانش یا #زرگرشهر می گذرد.
8. این روستا «زرگرمحله» یا زرگرشهر امروزی است.
9. روستای «اسب شورپی» که رودخانه ای به نام اسب شور از وسط آن عبور می کند.
10. گریگوری ملگونف، کرانه های جنوبی دریای خزر، ترجه امیرهوشنگ امینی، تهران، انتشارات کتاب سرا، 1376، ص 234.
11. احتمالاً روستای «کلاگرسرای» فریدون کنار باشد.
12. احتمالاً روستای «میانرود» امروزی است که از دهستان جلال ازرک جدا و به دهستان فیضیه بخش مرکزی بابل الحاق شده است.
13. در برخی اسناد قاجاری، روستای سیدعزیز گشتاسب معروف به #تلیکران جزء املاک این خاندان بوده است. روستاهای «مهلستان»، «سوته» ، «فرم»، «ته ندار یا تورانداز» و «حیدرکلا» امروزه به شهرستان فریدون کنار الحاق شده اند.
14. ه. ل. رابینو، مازندران و استرآباد ، ترجمه: غلامعلی وحید مازندرانی.
توضیح: این مطلب در ۵ آبان ٩۵ در بابل نامه چاپ شد.
***************************
🔶 كانال خبري #لاله_آباد_نیوز
🔡 t.me/joinchat/AAAAAEQ3qiYaSqGhTixBfw
#علی_ایمانی ایمنی*
گردشگران ایرانی و خارجی زیادی در دوره های زمانی مختلف به شمال ایران سفر کرده اند. این سفرها از دوره ی صفویه شدت گرفت و در زمان قاجار به اوج خود رسید. کنسول گران اروپایی یک دسته از کسانی بودند که به دلایل متعدد اشتیاق سفر به نقاط شمالی ایران داشتند و به تمام آبادی ها توجه داشته و اطلاعات زیبایی از این آبادی ها و شهرها را نگاشته و به چاپ رسانده اند. در این نوبت نگاهی داریم به سفرنامه هایی که اطلاعاتی از دهستان #جلال_ازرک (کاری پی) را برای ما به یادگار گذاشته اند.
سفرنامه میرزا ابراهیم (سال 1240 خورشیدی) شرح بیشتری راجع به دهستان های بارفروش آورده است. این سفرنامه «جلال ازرک» و «دابو» را دو بلوک از بارفروش معرفی میکند که اکثرش خالصة شاهی است. میرزا ابراهیم این دو بلوک را معدن کتان های بسیار خوب، برنج، نی شکر، خربزه و هندوانه و جزء املاک نصیرالملک میداند.[1]
ناصرالدین شاه در گذر از بابلسر به بابل نام روستاها را این طور می نویسد: «دهاتی که امروز در دو طرف راه بود از این قرار است؛ دست راست بلوک آباد، رودبست، دابوی بزرگ، دابوی کوچک، #جلال_ازرک، شکنج افروز.» .[2]
فهرست روستاهای #جلال_ازرک در سفرنامه ملگونف: « برزنوم با جویبار برز .[3]، #راهکلا، #تاج_الدوله، رکون [4] با تقریباً 10 در خانه، #ارچی با یک آسیاب، خشکرود با 100 در خانه .[5] #قادیکلا با 80 در خانه، شیرو یا شوره.[6] در سه فرسنگی مشهدسر و یک و نیم فرسنگی کرانة دریا با رودی به همین نام، #تالی_کرون با 10 در خانه، #آردکلا با 40 در خانه، توهون .[7] با 20 در خانه، کلارسی (51) با 20 در خانه، ترک محله با 20 در خانه، در دو فرسنگی بارفروش با گودالی که در آن پاهای اسب ها را می شویند،.[8] #فجیرکلا، #نودهک یا نه روستا جمعاً با 400 در خانه، #تجنک با 20 در خانه. » .[9]
اما رابینو با فاصلة حدود 52 سال بعد از ملگونف فهرست زیر را برای روستاهای #جلال_ازرک ارائه می دهد: «آردكلا، بصرا، پیچا، بیجیكلا، ارچی، كلیكا [10]، كلارسی، كریمكلا، لیلمدشت، مرزبال، مرزونآباد، میكا، موزیرج، نودهك، قادیكلا، قوشچی، رزكنار، رضاكلا، ركن، شاره، سردور قادی، سر و مه میان [11]، سیدعزیز گشتاسب.[12]، شیخ ذكیا، سرخاب، سوته، فرم، ته ندار، مهلستان .[13]، تجری اسب شورپی یا كاردگر نماور، تاج الدوله، طغان و خورشید. » [14]
پی نوشت ها:
1. میرزا ابراهیم، استرآباد و مازندران و گیلان و ... ، به کوشش مسعود گلزاری، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1355، ، ص 122.
2. ناصرالدین شاه، روزنامه سفر مازندران ، تصحیح و پژوهش یوسف الهی، تهران، رسانش، 1388، صص171-170.
3. احتمالاً منظور روستای برسمنان است.
4. این روستا مطابق مصوبه هیأت وزیران در تاریخ 5 مرداد 1366 به بخش رودبست بابلسر الحاق شده است. ( پایگاه اطلاعات و قوانین کشور به آدرس اینترنتی:http://www.dastour.ir/brows/?lid=288058).
5. این روستا مطابق مصوبه هیأت وزیران در تاریخ 5 مرداد 1366 به بخش رودبست بابلسر الحاق شده است. ( پایگاه اطلاعات و قوانین کشور به آدرس اینترنتی:http://www.dastour.ir/brows/?lid=288058).
6. منظور روستای «شاره» امروزی است.
7. روستای «طغان» که مسیرورودی آن از سپاه دانش یا #زرگرشهر می گذرد.
8. این روستا «زرگرمحله» یا زرگرشهر امروزی است.
9. روستای «اسب شورپی» که رودخانه ای به نام اسب شور از وسط آن عبور می کند.
10. گریگوری ملگونف، کرانه های جنوبی دریای خزر، ترجه امیرهوشنگ امینی، تهران، انتشارات کتاب سرا، 1376، ص 234.
11. احتمالاً روستای «کلاگرسرای» فریدون کنار باشد.
12. احتمالاً روستای «میانرود» امروزی است که از دهستان جلال ازرک جدا و به دهستان فیضیه بخش مرکزی بابل الحاق شده است.
13. در برخی اسناد قاجاری، روستای سیدعزیز گشتاسب معروف به #تلیکران جزء املاک این خاندان بوده است. روستاهای «مهلستان»، «سوته» ، «فرم»، «ته ندار یا تورانداز» و «حیدرکلا» امروزه به شهرستان فریدون کنار الحاق شده اند.
14. ه. ل. رابینو، مازندران و استرآباد ، ترجمه: غلامعلی وحید مازندرانی.
توضیح: این مطلب در ۵ آبان ٩۵ در بابل نامه چاپ شد.
***************************
🔶 كانال خبري #لاله_آباد_نیوز
🔡 t.me/joinchat/AAAAAEQ3qiYaSqGhTixBfw