پاکدینی ـ احمد کسروی

📖 کتاب «شیعیگری و شیعیان» (ترجمه‌ی کتاب «التشیع و الشیعه»)

🖌 احمد کسروی

🔸یادداشتها : ۱ـ پوزش (یک از چهار)

این کتاب داستانی دارد که باید برای خوانندگان بازگو کنیم :

از دوازده سال پیش ، مردی در ایران برخاست (مؤلف این کتاب) که از دین دفاع می‌کند و با کسانی که آن را خوار می‌شمارند ، از پیروان فلسفه‌ی مادی و دیگران ، مجادله می‌کند و چنانکه شایسته است از آن دفاع می‌نماید. با این تفاوت که او راهی را پیمود که دیگران نپیموده‌اند. او دین را به معنایی بدیع تفسیر کرد و گفت :

«دین عبارت است از شناخت جهان تا حدی که ممکن است و شناخت حقایق زندگی و پیروی از عقل در همه‌ی امور».

و این بیان خود را چنین شرح داد :

«زندگی مردم می‌تواند بر یکی از [این] دو وجه باشد :

۱) اینکه مردم به شناخت جهان و شناخت حقایق اهمیتی ندهند و هر گروهی دنباله‌رو رشته‌ای دیگر از پندارها باشد و مردم با هوا و هوس خود زندگی کنند ، اینست هر مردی آنچه را به سود اوست طلب کند و به دیگران اعتنایی نکند و زندگی به نبردی میانشان تبدیل شود. و این همان زندگی جانوری است.

۲) اینکه هر کسی در شناخت جهان و در دانستن حقایق بکوشد و مردم هوا و هوس خود را رها کنند و در کارها و امورشان از خرد پیروی نمایند و از نیک و بد آگاه باشند و از هر آنچه در آن زیان است دوری کنند و هر کسی به سودهای دیگران همان‌گونه اهمیت دهد که به سودهای خود اهمیت می‌دهد ، و میان توده‌ها همبستگی برقرار باشد و هر توده‌ای به سود توده‌های دیگر توجه کند. اینست این زندگی آدمیانه است ، و این همان دین است».

گفت : «در جهان حقایقی وجود دارد که اگر مردم آنها را بشناسند و زندگی خود را بر آنها بنا کنند ، سعادت و رفاه جهان را فرامی‌گیرد».

گفت : «پیروان فلسفه‌ی مادی گمراه شده‌اند ، آنجا که زندگی را نبرد میان مردم و جهان را آوردگاهی برای آنان پنداشتند. زیرا آدمیزادگان ناچار از نبرد نیستند. بلکه می‌توانند به جای نبرد ، با یاری و همدستی متقابل زندگی کنند».

گفت : «آدمی دارای دو سرشت است : سرشت جان و سرشت روان. یکمی میان او و جانوران مشترک است و دومی ویژه‌ی اوست. (یعنی آدمی جانوری است که سرشت روانی بر آن افزوده شده است). سپس هر یک از این دو سرشت ، خصلت‌ها و خواهشهای جداگانه‌ای دارد. از خصلت‌های سرشت یکم ، خوددوستی ، تکبر ، رشک ، خشم و پیروی از هوا و هوس است و از خصلت‌های سرشت دوم ، مهربانی به دیگران ، اهمیت دادن به سودهاشان ، غمخواری در غمهاشان ، دادگری‌دوستی ، دستگیری (احسان) و آبادانی و بیزاری از ستم ، بدی ، ویرانگری و مانند اینهاست».

گفت : «این دو سرشت با یکدیگر در تضاد و تعارض‌اند و مانند دو کفه‌ی ترازو هستند که اگر یکی بالا رود ، دیگری پایین می‌آید».

معنای این سخن آن است که هر انسانی اگر سرشت روانی‌اش قوی شود ، بر سرشت جانیش چیره می‌گردد و آن را زیر فرمان خود درمی‌آورد ، اینست ستودگیهایش افزون گشته و خویهایش (اخلاق) نیکو می‌شود ، وگرنه کار برعکس می‌شود. نتیجه‌ی مطلوب اینست که هر انسانی به نیرومند گردانیدن سرشت روانی خود نیازمند است و پایه‌ی این نیرومندی ، شناخت حقایق است و اگر خواستی بگو : همان دین است.

همچنین از کارهای او این بود که بر هستی خدای پاک و بزرگ با دلایل دانشی استوار استدلال کرد و با مادّیان بشدت مخالفت نمود. کوتاهِ سخنانش این است که ما در این جهان نظم و حکمتی می‌بینیم که خردْ ما را بازمی‌دارد از اینکه آن را به خود جهان نسبت دهیم و نمی‌توانیم جهان را مستقل و بدون چیزی بیرون آن بپنداریم.

او در معنای روان و خرد و استدلال بر هستی خدا و رد بر پیروان فلسفه‌ی مادی ، گفتارهای بسیار و دفترهای پرشماری دارد.

———————————-

📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.

@PakdiniHambastegibot

🌸

891 viewsedited 12:32