📖 کتاب «شیعیگری و شیعیان»
📗 ترجمه‌ی کتاب «التشیع و الشیعه»
🖌 احمد کسروی
📝 بخش یکم ، گفتار یکم : پیدایش شیعیگری ، (14 تکه)
🔸5ـ نخستین چیزی که شیعیگری بدان آلوده شد
چنانکه می‌بینید شیعیگری در آغاز کار ، جهادی سیاسی بود و شیعیان ، علی ، امام بر حق را یاری می‌کردند و با معاویه ، نافرمان گناهکار ، می‌جنگیدند. سپس هنگامی که نزاع میان فرزندان علی و بنی‌امیه درگرفت و شیعیان از علویان پشتیبانی کردند ، بیشترشان در راه خدا یکرو و راستکار بودند و خواستی جز یاری حق و راستی نداشتند.
زیرا علویان برای خلافت از دیگران شایسته‌تر بودند و پرهیزگاران در میانشان بیشتر از دیگران بود ، به‌ویژه اگر با امویان مقایسه شوند که بیشترشان فاسقانی بی‌بندوبار بودند و به اسلام اعتقادی نداشتند.
اما شیعیگری بر این پاکی خود پایدار نماند. بلکه مردانی از شیعه برخاستند که در دوستی علی غلو می‌کردند و با ابوبکر و عمر و عثمان دشمنی می‌ورزیدند ، به این ادعا که علی به خلافت از آنان سزاوارتر بود و آنان با پیشی گرفتن بر او ، به او ظلم کردند.
این افراط با گذشت زمان و با مبارزاتی که میان علویان و دیگران جریان داشت ، شدت می‌گرفت و شیعیگری از جهاد سیاسی به باورهای افراطی تحول می‌یافت. اینبود گروهی از شیعه ، غیرت و دلیری و جان‌فشانیِ پیشینیان خود را در راه حق فراموش کردند و آن را با کینه نسبت به مسلمانان غیر شیعه جایگزین نمودند و بر بدگویی از اصحاب پیامبر جرأت یافتند. این نخستین آلودگی‌ای بود که شیعیگری بدان آلوده شد.
ما در کتابهای تاریخ داستانی می‌یابیم که بدخلقی و فساد عقیده‌ی این گروه غالی را برای ما روشن می‌کند. ذکر کرده‌اند که هنگامی که زیدبن‌علی به کوفه آمد ، شیعیان بر او گرد آمدند و به او اصرار کردند که بیعت را بپذیرد و علیه بنی‌مروان قیام کند. زید درخواستشان را پذیرفت و چهل‌هزار تن (چنانکه گفته شده) از آنان با او بیعت کردند. اما هنگامی که زمان آن فرارسید و زید خواست امر را آشکار کند ، گروهی از سرانشان نزد او آمدند و گفتند : «خدا تو را رحمت کند. نظرت درباره ابوبکر و عمر چیست؟». زید گفت : «خدا آن دو را رحمت کند و بیامرزد. از هیچ‌یک از اهل بیتم نشنیده‌ام که از آن دو تبرا جوید یا درباره‌شان جز به نیکی سخن گوید.» سپس به آنان گفت : «شدیدترین چیزی که درباره‌ی آنچه ذکر کردید می‌گویم اینست که ما به سلطنت رسول خدا از همگان سزاوارتر بودیم و آن قوم بر ما استیلا یافتند و ما را از آن بی‌بهره گذاشتند. اما این کارشان به حدی نبود که ما آنان را کافر بدانیم. آنان حکومت کردند و در میان مردم به دادگری رفتار نمودند و به کتاب و سنت عمل کردند». این پاسخ‌ها آنان را خوش نیامد ، پس بیعت را شکستند و او را رد (رفض) کردند. زید گفت : «در سخت‌ترین لحظه‌ی نیاز مرا ترک کردید». پس از آن زمان [بود که این دسته] ، «روافض» [=رافضیان] نامیده شدند.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
📗 ترجمه‌ی کتاب «التشیع و الشیعه»
🖌 احمد کسروی
📝 بخش یکم ، گفتار یکم : پیدایش شیعیگری ، (14 تکه)
🔸5ـ نخستین چیزی که شیعیگری بدان آلوده شد
چنانکه می‌بینید شیعیگری در آغاز کار ، جهادی سیاسی بود و شیعیان ، علی ، امام بر حق را یاری می‌کردند و با معاویه ، نافرمان گناهکار ، می‌جنگیدند. سپس هنگامی که نزاع میان فرزندان علی و بنی‌امیه درگرفت و شیعیان از علویان پشتیبانی کردند ، بیشترشان در راه خدا یکرو و راستکار بودند و خواستی جز یاری حق و راستی نداشتند.
زیرا علویان برای خلافت از دیگران شایسته‌تر بودند و پرهیزگاران در میانشان بیشتر از دیگران بود ، به‌ویژه اگر با امویان مقایسه شوند که بیشترشان فاسقانی بی‌بندوبار بودند و به اسلام اعتقادی نداشتند.
اما شیعیگری بر این پاکی خود پایدار نماند. بلکه مردانی از شیعه برخاستند که در دوستی علی غلو می‌کردند و با ابوبکر و عمر و عثمان دشمنی می‌ورزیدند ، به این ادعا که علی به خلافت از آنان سزاوارتر بود و آنان با پیشی گرفتن بر او ، به او ظلم کردند.
این افراط با گذشت زمان و با مبارزاتی که میان علویان و دیگران جریان داشت ، شدت می‌گرفت و شیعیگری از جهاد سیاسی به باورهای افراطی تحول می‌یافت. اینبود گروهی از شیعه ، غیرت و دلیری و جان‌فشانیِ پیشینیان خود را در راه حق فراموش کردند و آن را با کینه نسبت به مسلمانان غیر شیعه جایگزین نمودند و بر بدگویی از اصحاب پیامبر جرأت یافتند. این نخستین آلودگی‌ای بود که شیعیگری بدان آلوده شد.
ما در کتابهای تاریخ داستانی می‌یابیم که بدخلقی و فساد عقیده‌ی این گروه غالی را برای ما روشن می‌کند. ذکر کرده‌اند که هنگامی که زیدبن‌علی به کوفه آمد ، شیعیان بر او گرد آمدند و به او اصرار کردند که بیعت را بپذیرد و علیه بنی‌مروان قیام کند. زید درخواستشان را پذیرفت و چهل‌هزار تن (چنانکه گفته شده) از آنان با او بیعت کردند. اما هنگامی که زمان آن فرارسید و زید خواست امر را آشکار کند ، گروهی از سرانشان نزد او آمدند و گفتند : «خدا تو را رحمت کند. نظرت درباره ابوبکر و عمر چیست؟». زید گفت : «خدا آن دو را رحمت کند و بیامرزد. از هیچ‌یک از اهل بیتم نشنیده‌ام که از آن دو تبرا جوید یا درباره‌شان جز به نیکی سخن گوید.» سپس به آنان گفت : «شدیدترین چیزی که درباره‌ی آنچه ذکر کردید می‌گویم اینست که ما به سلطنت رسول خدا از همگان سزاوارتر بودیم و آن قوم بر ما استیلا یافتند و ما را از آن بی‌بهره گذاشتند. اما این کارشان به حدی نبود که ما آنان را کافر بدانیم. آنان حکومت کردند و در میان مردم به دادگری رفتار نمودند و به کتاب و سنت عمل کردند». این پاسخ‌ها آنان را خوش نیامد ، پس بیعت را شکستند و او را رد (رفض) کردند. زید گفت : «در سخت‌ترین لحظه‌ی نیاز مرا ترک کردید». پس از آن زمان [بود که این دسته] ، «روافض» [=رافضیان] نامیده شدند.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
📖 دفتر «در پیرامون مادیگری»
🖌 احمد کسروی
🔸 (پنج از چهارده)
ما بارها از کیشهای پراکنده‌ی بیخردانه نکوهش نوشتیم و این را بازنمودیم که روگردانی مردم از خدا جز نتیجه‌ی اینها نیست. آنان که بر روی پندارهای بیخردانه ایستادگی می‌نمایند بدترین دشمنی را با خدا می‌کنند و مردمان را از شاهراه رستگاری می‌رَمانند.
مرا سخت شگفت افتاد که در چند سال پیش شنیدم دسته‌هایی از دارندگان این کیشها کنگره‌ای در آمریکا پدید آوردند و برآن شدند که دست یکی کرده با بیدینی نبرد نمایند و بچاره‌ی آن کوشند و این ندانستند که بیدینی جز میوه‌ی کیشهای بیپای ایشان نیست. این ندانستند که خود ایشان در گمراهی کمتر از بیدینان نمی‌باشند.
نمی‌دانم کسانی که نمی‌توانستند درمیانه‌ی خود سخن یکی گردانند و کشاکش بیجا را گزارند چگونه امیدوار بودند دیگران بگفته‌های ایشان گرایند؟. وآنگاه با آنهمه کیشهای گوناگون که داشتند و هر دسته‌ای جز خود را رستگار نمی‌شناخت بیدینان را بکدام یکی از آنها می‌خواندند؟!
نتچه و یاران او در گریختن از این زورگوییها رستگارند ولی در آن که با بنیاد دین دشمنی نموده و آفریدگار و داستان آفرینش را نپذیرفته‌اند و جهان را همه مادّه شناخته‌اند سخت گمراه می‌باشند. ما اینک گفته‌هایی را از ایشان می‌آوریم و کم‌کم پیش می‌رویم.
شوپنهاوِر میگوید : سرچشمه‌ی همه‌ی جنبشها در جهان «خودخواهی» (1) (حب‌الذات) است. هر زنده‌ای تنها خویش را می‌خواهد و همه چیز را از بهر خویش می‌خواهد و در این راه است که می‌جنبد و می‌کوشد. این است زندگانی جز نبرد زندگان نمی‌باشد و در جهان جز کشاکش چیز دیگری نیست.
این عنوان خودخواهی پایه‌ی سترگی در فلسفه‌ی مادّی بشمار می‌رود و بنیاد بسیاری از گفته‌ها بَروست. ازوست که آدمی را از جانوران جدا نمی‌شمارند. ازوست که به خرد ارجی بیش از هوس نمی‌گزارند. ازوست که جهان را جز میدان کشاکش نمی‌انگارند.
بنیاد فلسفه از نخست بر این بوده که آدمی را از دیگر جانداران جدا نگیرد و او را با همه‌ی جانوران و رُستنیها (نباتات) به یک رشته کشد. مانندگی‌ای که میانه‌ی آدمیان با دیگر جاندارانست سنگ راه فهمها شده. از افلاطون و ارسطو گرفته تا داروین و نتچه و باخنر ، همه را فریب داده. چیزی که هست فیلسوفان پیشین باین روشنی سخن نمی‌سرودند. وآنگاه بسیاری از فیلسوفان که به دین گرایشی داشتند و یا از ترس مردم گرایشی می‌نمودند چندان پافشاری در آن زمینه نکرده‌اند و گاهی سخنان دورنگی سروده‌اند.
هرچه هست این بیگفتگوست که فلسفه‌ی باستان یونانی نیز آدمی را با دیگر جانداران و رُستنیان به یک رشته می‌کشیده و این یکی از جداییهای بزرگ میانه‌ی دین و فلسفه می‌باشد که دین آدمی را برگزیده‌ی آفرینش می‌شمارد ولی فلسفه او را با دیگر چیزها یکسان می‌گیرد. اگرچه در دین تاکنون زبان دانش بکار نرفته و این را چنانکه می‌باید روشن نساخته‌اند و این نخستین بار است که ما برآن برخاسته‌ایم ، لیکن برداشت از نخست بر این بوده.
🔹 پانوشت :
1ـ کلمه‌ی خودخواهی که در اینجا بکار می‌رود جز از این کلمه‌ایست که در گفتگو از خویها بکار می‌رود. هر یکی معنای دیگری دارد.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
🖌 احمد کسروی
🔸 (پنج از چهارده)
ما بارها از کیشهای پراکنده‌ی بیخردانه نکوهش نوشتیم و این را بازنمودیم که روگردانی مردم از خدا جز نتیجه‌ی اینها نیست. آنان که بر روی پندارهای بیخردانه ایستادگی می‌نمایند بدترین دشمنی را با خدا می‌کنند و مردمان را از شاهراه رستگاری می‌رَمانند.
مرا سخت شگفت افتاد که در چند سال پیش شنیدم دسته‌هایی از دارندگان این کیشها کنگره‌ای در آمریکا پدید آوردند و برآن شدند که دست یکی کرده با بیدینی نبرد نمایند و بچاره‌ی آن کوشند و این ندانستند که بیدینی جز میوه‌ی کیشهای بیپای ایشان نیست. این ندانستند که خود ایشان در گمراهی کمتر از بیدینان نمی‌باشند.
نمی‌دانم کسانی که نمی‌توانستند درمیانه‌ی خود سخن یکی گردانند و کشاکش بیجا را گزارند چگونه امیدوار بودند دیگران بگفته‌های ایشان گرایند؟. وآنگاه با آنهمه کیشهای گوناگون که داشتند و هر دسته‌ای جز خود را رستگار نمی‌شناخت بیدینان را بکدام یکی از آنها می‌خواندند؟!
نتچه و یاران او در گریختن از این زورگوییها رستگارند ولی در آن که با بنیاد دین دشمنی نموده و آفریدگار و داستان آفرینش را نپذیرفته‌اند و جهان را همه مادّه شناخته‌اند سخت گمراه می‌باشند. ما اینک گفته‌هایی را از ایشان می‌آوریم و کم‌کم پیش می‌رویم.
شوپنهاوِر میگوید : سرچشمه‌ی همه‌ی جنبشها در جهان «خودخواهی» (1) (حب‌الذات) است. هر زنده‌ای تنها خویش را می‌خواهد و همه چیز را از بهر خویش می‌خواهد و در این راه است که می‌جنبد و می‌کوشد. این است زندگانی جز نبرد زندگان نمی‌باشد و در جهان جز کشاکش چیز دیگری نیست.
این عنوان خودخواهی پایه‌ی سترگی در فلسفه‌ی مادّی بشمار می‌رود و بنیاد بسیاری از گفته‌ها بَروست. ازوست که آدمی را از جانوران جدا نمی‌شمارند. ازوست که به خرد ارجی بیش از هوس نمی‌گزارند. ازوست که جهان را جز میدان کشاکش نمی‌انگارند.
بنیاد فلسفه از نخست بر این بوده که آدمی را از دیگر جانداران جدا نگیرد و او را با همه‌ی جانوران و رُستنیها (نباتات) به یک رشته کشد. مانندگی‌ای که میانه‌ی آدمیان با دیگر جاندارانست سنگ راه فهمها شده. از افلاطون و ارسطو گرفته تا داروین و نتچه و باخنر ، همه را فریب داده. چیزی که هست فیلسوفان پیشین باین روشنی سخن نمی‌سرودند. وآنگاه بسیاری از فیلسوفان که به دین گرایشی داشتند و یا از ترس مردم گرایشی می‌نمودند چندان پافشاری در آن زمینه نکرده‌اند و گاهی سخنان دورنگی سروده‌اند.
هرچه هست این بیگفتگوست که فلسفه‌ی باستان یونانی نیز آدمی را با دیگر جانداران و رُستنیان به یک رشته می‌کشیده و این یکی از جداییهای بزرگ میانه‌ی دین و فلسفه می‌باشد که دین آدمی را برگزیده‌ی آفرینش می‌شمارد ولی فلسفه او را با دیگر چیزها یکسان می‌گیرد. اگرچه در دین تاکنون زبان دانش بکار نرفته و این را چنانکه می‌باید روشن نساخته‌اند و این نخستین بار است که ما برآن برخاسته‌ایم ، لیکن برداشت از نخست بر این بوده.
🔹 پانوشت :
1ـ کلمه‌ی خودخواهی که در اینجا بکار می‌رود جز از این کلمه‌ایست که در گفتگو از خویها بکار می‌رود. هر یکی معنای دیگری دارد.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
@PakdiniHambastegibot
🌸
📖 دفتر «در پیرامون مادیگری»
🖌 احمد کسروی
🔸 (شش از چهارده)
باری ما را در پیرامون «خودخواهی» که بنیاد این گفته‌هاست سخنانی هست و پیش از آنکه ببخشهای دیگر مادّیگری پردازیم این بخش را دنبال می‌کنیم : عنوان خودخواهی بدانسان که شوپنهاور و یاران او می‌گویند درباره‌ی جانوران درست است. یک گوسفند و یک اسب و یک شیر همه خویش را می‌خواهد و همه از بهر خویش می‌کوشد. اگر جفت خویش را دوست می‌دارد از بهر خویشتن است. اگر بچه‌ی خود را می‌پرورد از بهر خویشتن است. هرچه می‌کند بسود خود می‌کند. اینست زندگانی آنها جز کشاکش نیست.
ولی آدمی نه چنانست. ما در آدمی دریافتهایی را از گونه‌ی دیگر سراغ داریم و یک رشته از کارهای او را از «خودخواهی» برکنار می‌یابیم و اینک آن را روشن می‌سازیم : ما همیشه دیده‌ایم گوسفندی را که سر می‌برند دیگری در پهلوی آن آسوده می‌چرد. اسبی که لغزیده و پایش می‌شکند اسبی که همراه ا[و]ست هیچ پروایی نمی‌کند. مرغی که به بند افتاده به ناله می‌پردازد مرغان بسراغ او نمی‌آیند. چرا که هر یکی جز خویش را نمی‌خواهد و گرفتاری دیگری او را تکان نمی‌دهد.
لیکن آدمیان آیا توانند از درد یکدیگر ناآگاهی کنند و بی‌پروایی نمایند؟!. ما بدیده می‌بینیم چون یک آدمی بیمار می‌گردد دیگران ناآرام می‌شوند. چون یکی گرسنه می‌شود همه را دل باو سوخته نان برایش می‌برند. اینها با خودخواهی چه سازش دارد؟!..
یک آدمی چون همراه خویش را گرسنه دید دلش بَرو می‌سوزد و خود را گرسنه گزارده نانش را باو میدهد و چون او می‌خورد و سیر می‌شود از سیری او خرسند می‌گردد ـ در این یک کار سه شگفتی درمیان است : از بهر چه بر گرسنگی دیگری دلش سوخت؟! چگونه خود را گرسنه گزارده نان باو داد؟! چگونه از سیری او خرسند گردید؟..
اینها با خودخواهی چه سازشی دارد؟!. آیا فلسفه‌ی مادّی پاسخ این را چه میدهد؟!.
شوپنهاور میگوید : این که مرد زن خویش را دوست دارد از بهر خوشیهاییست که از زیست با وی دارد. می‌گویم : راست است. لیکن همه‌ی کارهای آدمی از اینگونه نیست. پس چرا بکارهای دیگرش نمی‌پردازید؟!..
آنکه از بهر رهایی دیگری تن بسیلاب می‌سپارد و او را بکناری می‌رساند و خود را آب از سر می‌گذرد او را در این کار چه خوشی تواند بود؟!. (1)
ما اینها را روشن ساخته‌ایم : آدمی را دو سرشت است : 1) سرشت تن و جان 2) سرشت روان. از سرشت تن و جان با دیگر جانداران یکسانست و کارهایش نیز از روی [2] این سرشت همه عنوان خودخواهی را دارد ولی از سرشت روانْ پاک[=کاملاً] جداست و کارهایش از روی این سرشت است که با خودخواهی درست نیاید و ما در اینجا یادآوری می‌کنیم و آن می‌خواهیم که بگوییم عنوان خودخواهی در همه جا نیست.
این گفته‌ها از یکسو جدایی آدمی را از جانوران روشن می‌گرداند و از سوی دیگری یک پایه‌ی سترگی از فلسفه‌ی مادّی را که عنوان خودخواهی باشد برمی‌اندازد. (3)
ما چون پارسال این گفتگو را درباره‌ی جان و روان نگاشتیم کسانی بزبان آمدند که پیمان از یکسو فلسفه را نکوهش می‌کند و از یکسو خود آن فلسفه می‌نگارد. ولی این سخن بسیار نابجاست. زیرا ما این گفتگو را از فلسفه برنداشته‌ایم. در هیچ جای فلسفه چنین چیزی نگارش نرفته است. (4)
از آنسوی نکوهشی که ما از فلسفه نوشتیم از روی دشمنی نبود و چنین نمی‌خواستیم که هرآنچه نام فلسفه دارد بیهوده است. ما آن سخنانی را نکوهش کردیم که از روی گمان و پندار رانده شده. این سخنها که ما درباره‌ی روان و کارهای آن می‌نگاریم و آن را از جان جدا می‌سازیم روشنترین دلیلها را همراه خود دارد. شما نامش را فلسفه یا هرچه می‌خواهید بگزارید.
اینها از یکسو بسیار ساده است که هر کسی آن را فهمد و از یکسو بسیار استوار است که درخورد هیچ ایرادی نیست.
🔹 پانوشتها :
1ـ اشاره بداستانیست که در گفتار «جان و روان» در شماره‌ی نهم پارسال آورده شده.
2ـ اصل : «آزادی» (غلط چاپی بجای «روی»).
3ـ اگر خوانندگان زمینه را روشنتر ازین می‌خواهند بشماره‌های نهم و یازدهم[اصل : دهم] پارسال گفتارهایی که در پیرامون جان و روان نگارش یافته بازگردند.
4ـ از شناخته‌ترین کتابها در این باره یکی از خواجه نصیرالدین توسی است که در مصر چاپ شده. کسانی آن را با نگارشهای ما باهم بسنجند و آن زمان خواهند دانست نگارشهای ما تا چه اندازه ساده و استوار است ، نیز خواهند دانست این راه بروی دیگران باز نبوده.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
🖌 احمد کسروی
🔸 (شش از چهارده)
باری ما را در پیرامون «خودخواهی» که بنیاد این گفته‌هاست سخنانی هست و پیش از آنکه ببخشهای دیگر مادّیگری پردازیم این بخش را دنبال می‌کنیم : عنوان خودخواهی بدانسان که شوپنهاور و یاران او می‌گویند درباره‌ی جانوران درست است. یک گوسفند و یک اسب و یک شیر همه خویش را می‌خواهد و همه از بهر خویش می‌کوشد. اگر جفت خویش را دوست می‌دارد از بهر خویشتن است. اگر بچه‌ی خود را می‌پرورد از بهر خویشتن است. هرچه می‌کند بسود خود می‌کند. اینست زندگانی آنها جز کشاکش نیست.
ولی آدمی نه چنانست. ما در آدمی دریافتهایی را از گونه‌ی دیگر سراغ داریم و یک رشته از کارهای او را از «خودخواهی» برکنار می‌یابیم و اینک آن را روشن می‌سازیم : ما همیشه دیده‌ایم گوسفندی را که سر می‌برند دیگری در پهلوی آن آسوده می‌چرد. اسبی که لغزیده و پایش می‌شکند اسبی که همراه ا[و]ست هیچ پروایی نمی‌کند. مرغی که به بند افتاده به ناله می‌پردازد مرغان بسراغ او نمی‌آیند. چرا که هر یکی جز خویش را نمی‌خواهد و گرفتاری دیگری او را تکان نمی‌دهد.
لیکن آدمیان آیا توانند از درد یکدیگر ناآگاهی کنند و بی‌پروایی نمایند؟!. ما بدیده می‌بینیم چون یک آدمی بیمار می‌گردد دیگران ناآرام می‌شوند. چون یکی گرسنه می‌شود همه را دل باو سوخته نان برایش می‌برند. اینها با خودخواهی چه سازش دارد؟!..
یک آدمی چون همراه خویش را گرسنه دید دلش بَرو می‌سوزد و خود را گرسنه گزارده نانش را باو میدهد و چون او می‌خورد و سیر می‌شود از سیری او خرسند می‌گردد ـ در این یک کار سه شگفتی درمیان است : از بهر چه بر گرسنگی دیگری دلش سوخت؟! چگونه خود را گرسنه گزارده نان باو داد؟! چگونه از سیری او خرسند گردید؟..
اینها با خودخواهی چه سازشی دارد؟!. آیا فلسفه‌ی مادّی پاسخ این را چه میدهد؟!.
شوپنهاور میگوید : این که مرد زن خویش را دوست دارد از بهر خوشیهاییست که از زیست با وی دارد. می‌گویم : راست است. لیکن همه‌ی کارهای آدمی از اینگونه نیست. پس چرا بکارهای دیگرش نمی‌پردازید؟!..
آنکه از بهر رهایی دیگری تن بسیلاب می‌سپارد و او را بکناری می‌رساند و خود را آب از سر می‌گذرد او را در این کار چه خوشی تواند بود؟!. (1)
ما اینها را روشن ساخته‌ایم : آدمی را دو سرشت است : 1) سرشت تن و جان 2) سرشت روان. از سرشت تن و جان با دیگر جانداران یکسانست و کارهایش نیز از روی [2] این سرشت همه عنوان خودخواهی را دارد ولی از سرشت روانْ پاک[=کاملاً] جداست و کارهایش از روی این سرشت است که با خودخواهی درست نیاید و ما در اینجا یادآوری می‌کنیم و آن می‌خواهیم که بگوییم عنوان خودخواهی در همه جا نیست.
این گفته‌ها از یکسو جدایی آدمی را از جانوران روشن می‌گرداند و از سوی دیگری یک پایه‌ی سترگی از فلسفه‌ی مادّی را که عنوان خودخواهی باشد برمی‌اندازد. (3)
ما چون پارسال این گفتگو را درباره‌ی جان و روان نگاشتیم کسانی بزبان آمدند که پیمان از یکسو فلسفه را نکوهش می‌کند و از یکسو خود آن فلسفه می‌نگارد. ولی این سخن بسیار نابجاست. زیرا ما این گفتگو را از فلسفه برنداشته‌ایم. در هیچ جای فلسفه چنین چیزی نگارش نرفته است. (4)
از آنسوی نکوهشی که ما از فلسفه نوشتیم از روی دشمنی نبود و چنین نمی‌خواستیم که هرآنچه نام فلسفه دارد بیهوده است. ما آن سخنانی را نکوهش کردیم که از روی گمان و پندار رانده شده. این سخنها که ما درباره‌ی روان و کارهای آن می‌نگاریم و آن را از جان جدا می‌سازیم روشنترین دلیلها را همراه خود دارد. شما نامش را فلسفه یا هرچه می‌خواهید بگزارید.
اینها از یکسو بسیار ساده است که هر کسی آن را فهمد و از یکسو بسیار استوار است که درخورد هیچ ایرادی نیست.
🔹 پانوشتها :
1ـ اشاره بداستانیست که در گفتار «جان و روان» در شماره‌ی نهم پارسال آورده شده.
2ـ اصل : «آزادی» (غلط چاپی بجای «روی»).
3ـ اگر خوانندگان زمینه را روشنتر ازین می‌خواهند بشماره‌های نهم و یازدهم[اصل : دهم] پارسال گفتارهایی که در پیرامون جان و روان نگارش یافته بازگردند.
4ـ از شناخته‌ترین کتابها در این باره یکی از خواجه نصیرالدین توسی است که در مصر چاپ شده. کسانی آن را با نگارشهای ما باهم بسنجند و آن زمان خواهند دانست نگارشهای ما تا چه اندازه ساده و استوار است ، نیز خواهند دانست این راه بروی دیگران باز نبوده.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
Forwarded from پاکدینی ـ احمد کسروی
چنین شاعری را از «مفاخر ملی» می‌نامند و برایش روز «بزرگداشت» تعیین می‌کنند و می‌کوشند با هیاهو و جنجال اندیشه‌های پستش را در مغزها جایگزین گردانند. افسوس از این نادانی ، افسوس.
👇👇
گفتار «سعدی را بهتر بشناسیم»
.
👇👇
گفتار «سعدی را بهتر بشناسیم»
.
Forwarded from پاکدینی ـ احمد کسروی
✴️ درس بی غیرتی که سعدی میدهد
به این ابیات توجه کنید :
چون زَهره ی شیران بدرد نعره ی کوس
بر باد مده جان گرامی به فسوس
با آن که خصومت نتوان کرد بساز
دستی که به دندان نتوان برد ببوس
هر کس مصراع اول را بخواند با خودش میگوید لابد پس از آن خواهد آمد :
ترس به خود راه مده ؛ جان تو در مقابل شرافتت هیچ ارزشی ندارد ؛ با تمام نیرو به قلب دشمن حمله ور شو ؛ تا میتوانی با ظالم و با کسی که شأن و منزلت تو را به بازی گرفته بجنگ ؛ تا میتوانی با دشمن ستمگر مبارزه کن ؛ زندگی در پستی و حقارت به هیچ نمی ارزد ، و ...
اما در عوض ، سعدی درس زبونی ، بی غیرتی ، فرومایگی ، حقارت و ذلت میدهد . میگوید تا صدای طبلهای جنگ بلند شد فرار کن . تو را چه به جنگ و مبارزه ؟ اگر کسی از تو قویتر بود در برابرش سر خم کن ؛ دستش را ببوس ؛ خود را خوار و زبون کن ؛ به شرافت فکر مکن ؛ همین مقدار که زنده باشی کافی است .
اینها هستند تعلیماتی که سعدی و امثال او ، از شاعران گذشته به ما داده اند ( من فردوسی را استثنا میکنم ، گرچه به او هم در بسیاری از موارد انتقاد وارد است ) . بدبختانه کسانی هم پیوسته کوشیده اند که آنها را در نظر ما بزرگ جلوه دهند تا به داشتن چنین معلمان ( ؟! ) و مربیان ( ؟! ) فخر کنیم و از آنها دنباله روی نمائیم .
از یاران عزیز تقاضا دارم یک غزل ، فقط یک غزل از دیوان حافظ بیاورند که در آن درس بزرگ منشی ، شرافت ، فداکاری ، از جان گذشتگی ، نبرد در راه آرمان خود ، دفاع از مردم دردمند و مبارزه با بیداد آمده باشد . اگر یافتید ، بنویسید تا من هم به اشتباه خودم پی ببرم . در عوض ، هرچه هست سخن از عشق است .
عشق پدیده ئی بسیار مهم در زندگی است ( مقصودم عشق به جنس مخالف است ، نه هر عشقی ) ؛ عشق از مهمترین عواطف بشری است . عشق اگر نباشد آدمها چیزی کم دارند بخشی از وجودشان تهی مانده است . اما آیا تنها امر مهم در زندگی عشق به جنس مخالف است ؟ چقدر باید به عشق پرداخت ؟ ( بگذریم که شاعران قدیم ما ، هنگامی که از عشق سخن میگفتند ، در اکثر موارد مقصودشان عشق به جنس موافق ، و بخصوص به پسر بچه ها —"شاهد" ، "غلام بچه" ، " تُرک"— بود . فساد اخلاقی تا عمق جامعه نفوذ کرده بود و شاعران هم در این تباهی غرق بودند و با بی آبروئی تمام ، بدون آنکه کمترین شرمی از خود نشان دهند ، بطور علنی از این تمایل نفرت انگیز خود سخن گفته اند. )
آیا مسائل دیگر در زندگی بشر وجود ندارد ؟ آیا زندگی آدمها پر از دردها و رنجها و کمبودها و کاستیها نیست ؟ آیا مردم در آن زمان ( ایام حملات وحشتناک مغولان) کم ستم میکشیدند ؟ به اینها نمیبایست پرداخت ؟
در کتب این شاعران اگر یک نکته ی درست و مثبت باشد ، در مقابلش هزار غلط و دروغ و گمراهی هست . باید از اینها عبور کرد . ما به شاعرانی دیگر ، با افکار دیگر و به اشعاری با مضامین دیگر نیاز داریم .
کوشاد تلگرام : نوشتار بالا را از کانال بینش به نشانی زیر آوردیم.
https://t.me/knowledge_insight/18347
نویسنده با سخنان شیرین خود ضربه هایی چند بر بتهای ایرانی قرنهای گذشته و کنونی وارد کرده است.
چنین اندیشه های روشنی در این سرزمین هرچه بیشتر باد.
🌸
به این ابیات توجه کنید :
چون زَهره ی شیران بدرد نعره ی کوس
بر باد مده جان گرامی به فسوس
با آن که خصومت نتوان کرد بساز
دستی که به دندان نتوان برد ببوس
هر کس مصراع اول را بخواند با خودش میگوید لابد پس از آن خواهد آمد :
ترس به خود راه مده ؛ جان تو در مقابل شرافتت هیچ ارزشی ندارد ؛ با تمام نیرو به قلب دشمن حمله ور شو ؛ تا میتوانی با ظالم و با کسی که شأن و منزلت تو را به بازی گرفته بجنگ ؛ تا میتوانی با دشمن ستمگر مبارزه کن ؛ زندگی در پستی و حقارت به هیچ نمی ارزد ، و ...
اما در عوض ، سعدی درس زبونی ، بی غیرتی ، فرومایگی ، حقارت و ذلت میدهد . میگوید تا صدای طبلهای جنگ بلند شد فرار کن . تو را چه به جنگ و مبارزه ؟ اگر کسی از تو قویتر بود در برابرش سر خم کن ؛ دستش را ببوس ؛ خود را خوار و زبون کن ؛ به شرافت فکر مکن ؛ همین مقدار که زنده باشی کافی است .
اینها هستند تعلیماتی که سعدی و امثال او ، از شاعران گذشته به ما داده اند ( من فردوسی را استثنا میکنم ، گرچه به او هم در بسیاری از موارد انتقاد وارد است ) . بدبختانه کسانی هم پیوسته کوشیده اند که آنها را در نظر ما بزرگ جلوه دهند تا به داشتن چنین معلمان ( ؟! ) و مربیان ( ؟! ) فخر کنیم و از آنها دنباله روی نمائیم .
از یاران عزیز تقاضا دارم یک غزل ، فقط یک غزل از دیوان حافظ بیاورند که در آن درس بزرگ منشی ، شرافت ، فداکاری ، از جان گذشتگی ، نبرد در راه آرمان خود ، دفاع از مردم دردمند و مبارزه با بیداد آمده باشد . اگر یافتید ، بنویسید تا من هم به اشتباه خودم پی ببرم . در عوض ، هرچه هست سخن از عشق است .
عشق پدیده ئی بسیار مهم در زندگی است ( مقصودم عشق به جنس مخالف است ، نه هر عشقی ) ؛ عشق از مهمترین عواطف بشری است . عشق اگر نباشد آدمها چیزی کم دارند بخشی از وجودشان تهی مانده است . اما آیا تنها امر مهم در زندگی عشق به جنس مخالف است ؟ چقدر باید به عشق پرداخت ؟ ( بگذریم که شاعران قدیم ما ، هنگامی که از عشق سخن میگفتند ، در اکثر موارد مقصودشان عشق به جنس موافق ، و بخصوص به پسر بچه ها —"شاهد" ، "غلام بچه" ، " تُرک"— بود . فساد اخلاقی تا عمق جامعه نفوذ کرده بود و شاعران هم در این تباهی غرق بودند و با بی آبروئی تمام ، بدون آنکه کمترین شرمی از خود نشان دهند ، بطور علنی از این تمایل نفرت انگیز خود سخن گفته اند. )
آیا مسائل دیگر در زندگی بشر وجود ندارد ؟ آیا زندگی آدمها پر از دردها و رنجها و کمبودها و کاستیها نیست ؟ آیا مردم در آن زمان ( ایام حملات وحشتناک مغولان) کم ستم میکشیدند ؟ به اینها نمیبایست پرداخت ؟
در کتب این شاعران اگر یک نکته ی درست و مثبت باشد ، در مقابلش هزار غلط و دروغ و گمراهی هست . باید از اینها عبور کرد . ما به شاعرانی دیگر ، با افکار دیگر و به اشعاری با مضامین دیگر نیاز داریم .
کوشاد تلگرام : نوشتار بالا را از کانال بینش به نشانی زیر آوردیم.
https://t.me/knowledge_insight/18347
نویسنده با سخنان شیرین خود ضربه هایی چند بر بتهای ایرانی قرنهای گذشته و کنونی وارد کرده است.
چنین اندیشه های روشنی در این سرزمین هرچه بیشتر باد.
🌸
📖 دفتر «در پیرامون مادیگری»
🖌 احمد کسروی
🔸 (هفت از چهارده)
فلسفه‌ی مادّی میگوید : جهان جز مادّه و نمایشهای آن نیست و سرچشمه‌ی همه‌ی جنبشها خودخواهی است. ما می‌گوییم : همین یکی درست نیست. ما در آدمی و در یک رشته کارهای او جز این را می‌یابیم.
راست گفته‌اند : «آدمی جهان کوچکی است». ما می‌توانیم از شناختن این پی بشناختن جهان بزرگ بریم. این در بسیار جا[ها]ست که از شناختن کوچک پی بشناختن بزرگ می‌برند. آن که گفته : «خودت را بشناس تا خدایت را شناسی» بیجا نگفته. گام نخست ، شناختن خویشتن می‌باشد. بیهوده نیست ما نیز آدمی و کارهای او را به رخ پیروان فلسفه‌ی مادّی می‌کشیم و چنین می‌خواهیم بیراهی آنان بازنماییم.
اگرچه این اندازه بس نیست و باید از خود جهان بزرگ گفتگو کرد و آخرین نتیجه را درباره‌ی آن گرفت. ما نیز باین اندازه بسنده نخواهیم کرد و در اینجا آن می‌خواهیم که رخنه به بنیاد فلسفه‌ی مادّی انداخته و با یک دلیل بس ساده‌ای یک گوشه‌ی آن را ویران سازیم و با این کار بخوانندگان دل دهیم. این سخنان که سالهاست در جهان پراکنده شده در بسیاری از دلها سخت جایگیر گردیده و کسانی آنها را گفته‌های بس استواری می‌پندارند و باندیشه‌ی دیگری دلیری نمی‌کنند.
ما می‌گوییم اینان داستان خودخواهی را که شوپنهاور و دیگران دستاویز گفته‌های خود دارند نیک بیندیشند و نگارشهای ما را در این باره به دل سپارند و جدایی‌ای که ما میانه‌ی جان و روان می‌گزاریم درست بسنجند و معنایی را که به خرد می‌دهیم نیک دریابند. اگر گفته‌های ما را می‌پذیرند باید خَستُوان باشند که فلسفه‌ی مادّی بسیار بیراه رفته است و خود را آماده سازند که در زمینه‌ی جهان بزرگ نیز بیراهی اینان را دریابند. اگر گفته‌های ما را نمی‌پذیرند بگویند چه ایرادی توانند گرفت؟!..
ما در نگارشهای خود تنها بآن بسنده نمی‌کنیم که چیزهایی بنگاریم و درگذریم و براین می‌کوشیم که با خوانندگان همراهی نموده گام بگام پیش رویم. ما همی‌خواهیم این اندیشه‌های پراکنده‌ی بیراه که دلها را فراگرفته همه را بشکافیم و برکنار رانیم و از میان آنها راهی بسوی راستیها باز کنیم و برآنیم که این راه را همپای خوانندگان گام بگام پیماییم. ما بیش از همه با دلها کار داریم و برآنیم که آنها را تکان دهیم.
ما می‌دانیم این گفته‌ها بر کسانی دلنشین نخواهد بود. یک سخن در آغازِ شنیدن درست روشن نگردد و بفهمها آشنا ننماید. ولی شنونده چون بیندیشد و با خردِ آزاد داوری کند آن زمانست که نیک آشنا گردد و در دل جایش دهد. با این کسانست که ما گفتگو داریم.
ما کسانی را می‌شناسیم هر سخنی را که می‌شنوند ناسنجیده و نافهمیده بپاسخ برخیزند و خرده‌گیری نمایند. اینان آن نادانان خودفروشند که ما بارها از آنان گِله نوشته‌ایم و همیشه از ایشان بیزاریم. اینان را سزا آن بس که با درد خود بمانند و روی چاره نبینند. درماندگانی که به هر زمینه‌ای درآیند درمانند و سرگشتگانی که خودشان هم نمی‌دانند چه می‌خواهند و درپی چه هستند. بی‌بهرگانی که جز خودنمایی و سخن‌بافی در اینجا و آنجا بهره از خوشیهای زندگی ندارند. اینانند که چون چهار تن در یک جا گرد آیند به هر گفتگویی که پردازند کشاکش کنند و پیکار نمایند.
یک دسته نیز این بیراهی را پیش گرفته‌اند که آنچه را از نوشته‌های ما بسود خود می‌یابند با شور و شادی می‌گیرند و در اینجا و آنجا می‌خوانند و بخود می‌بالند و در راه خود دلیرتر می‌گردند و آنچه را که نه بسود خود می‌بینند نادیده می‌انگارند و یا از در ستیزه درمی‌آیند.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
🖌 احمد کسروی
🔸 (هفت از چهارده)
فلسفه‌ی مادّی میگوید : جهان جز مادّه و نمایشهای آن نیست و سرچشمه‌ی همه‌ی جنبشها خودخواهی است. ما می‌گوییم : همین یکی درست نیست. ما در آدمی و در یک رشته کارهای او جز این را می‌یابیم.
راست گفته‌اند : «آدمی جهان کوچکی است». ما می‌توانیم از شناختن این پی بشناختن جهان بزرگ بریم. این در بسیار جا[ها]ست که از شناختن کوچک پی بشناختن بزرگ می‌برند. آن که گفته : «خودت را بشناس تا خدایت را شناسی» بیجا نگفته. گام نخست ، شناختن خویشتن می‌باشد. بیهوده نیست ما نیز آدمی و کارهای او را به رخ پیروان فلسفه‌ی مادّی می‌کشیم و چنین می‌خواهیم بیراهی آنان بازنماییم.
اگرچه این اندازه بس نیست و باید از خود جهان بزرگ گفتگو کرد و آخرین نتیجه را درباره‌ی آن گرفت. ما نیز باین اندازه بسنده نخواهیم کرد و در اینجا آن می‌خواهیم که رخنه به بنیاد فلسفه‌ی مادّی انداخته و با یک دلیل بس ساده‌ای یک گوشه‌ی آن را ویران سازیم و با این کار بخوانندگان دل دهیم. این سخنان که سالهاست در جهان پراکنده شده در بسیاری از دلها سخت جایگیر گردیده و کسانی آنها را گفته‌های بس استواری می‌پندارند و باندیشه‌ی دیگری دلیری نمی‌کنند.
ما می‌گوییم اینان داستان خودخواهی را که شوپنهاور و دیگران دستاویز گفته‌های خود دارند نیک بیندیشند و نگارشهای ما را در این باره به دل سپارند و جدایی‌ای که ما میانه‌ی جان و روان می‌گزاریم درست بسنجند و معنایی را که به خرد می‌دهیم نیک دریابند. اگر گفته‌های ما را می‌پذیرند باید خَستُوان باشند که فلسفه‌ی مادّی بسیار بیراه رفته است و خود را آماده سازند که در زمینه‌ی جهان بزرگ نیز بیراهی اینان را دریابند. اگر گفته‌های ما را نمی‌پذیرند بگویند چه ایرادی توانند گرفت؟!..
ما در نگارشهای خود تنها بآن بسنده نمی‌کنیم که چیزهایی بنگاریم و درگذریم و براین می‌کوشیم که با خوانندگان همراهی نموده گام بگام پیش رویم. ما همی‌خواهیم این اندیشه‌های پراکنده‌ی بیراه که دلها را فراگرفته همه را بشکافیم و برکنار رانیم و از میان آنها راهی بسوی راستیها باز کنیم و برآنیم که این راه را همپای خوانندگان گام بگام پیماییم. ما بیش از همه با دلها کار داریم و برآنیم که آنها را تکان دهیم.
ما می‌دانیم این گفته‌ها بر کسانی دلنشین نخواهد بود. یک سخن در آغازِ شنیدن درست روشن نگردد و بفهمها آشنا ننماید. ولی شنونده چون بیندیشد و با خردِ آزاد داوری کند آن زمانست که نیک آشنا گردد و در دل جایش دهد. با این کسانست که ما گفتگو داریم.
ما کسانی را می‌شناسیم هر سخنی را که می‌شنوند ناسنجیده و نافهمیده بپاسخ برخیزند و خرده‌گیری نمایند. اینان آن نادانان خودفروشند که ما بارها از آنان گِله نوشته‌ایم و همیشه از ایشان بیزاریم. اینان را سزا آن بس که با درد خود بمانند و روی چاره نبینند. درماندگانی که به هر زمینه‌ای درآیند درمانند و سرگشتگانی که خودشان هم نمی‌دانند چه می‌خواهند و درپی چه هستند. بی‌بهرگانی که جز خودنمایی و سخن‌بافی در اینجا و آنجا بهره از خوشیهای زندگی ندارند. اینانند که چون چهار تن در یک جا گرد آیند به هر گفتگویی که پردازند کشاکش کنند و پیکار نمایند.
یک دسته نیز این بیراهی را پیش گرفته‌اند که آنچه را از نوشته‌های ما بسود خود می‌یابند با شور و شادی می‌گیرند و در اینجا و آنجا می‌خوانند و بخود می‌بالند و در راه خود دلیرتر می‌گردند و آنچه را که نه بسود خود می‌بینند نادیده می‌انگارند و یا از در ستیزه درمی‌آیند.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
🔹 خودتان داوری کنید
📣 داوری توده (35)
از آقایان طرفداران شعرای زمان مغول خواهشمند است اشعار زیرین را مطالعه و اگر توانستند آنها را بهم وفق دهند آن وقت گوینده‌ی آنها را از بزرگان بشمارند و الاّ حق ندارند هر هوسمندی را جزو بزرگان ایران بشمارند. آن دو شعر اینهاست :
نخست :
بنی‌آدم اعضاء یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی بدرد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بیغمی
نشاید که نامت نهند آدمی
دوم :
در آن مدت که ما را وقت خوش بود
ز هجرت ششصدوپنجاه‌وشش بود
توضیح اینست که گوینده‌ی این شعرها که سعدی است در زمان هجوم مغول می‌زیسته ، مغولان چهل و چند سال این کشور را مورد تاخت قرار داده پیاپی آدم کشتند ، دخترها باسارت بردند ، خاندانها برانداختند. از سال 615 که خود چنگیزخان به ماوراءالنهر و خراسان آمد تا سال 618 قصابی می‌کرد و هنگامی که بازگشت ملیونها دختران را با خود برد.
سپس تا ده سال دیگر ایران در زیر پای مغولان لگدمال می‌شد که هر زمان دسته‌ی دیگری می‌آمدند و در یک جایی می‌کشتند و آتش می‌زدند و تاراج می‌کردند و اسیر می‌بردند.
سپس نیز جُرماغون نویین از طرف اُکتای قاآن بحکمرانی این کشور آمد که یک رشته خونریزیهای بیحسابی نیز در آن هنگام رخ داد. سپس هم در سال 648 هلاکو به ایران آمد که بار دیگر خونریزیهای بسیاری شد و سال 656 که سعدی آن را سال خوشی خود شمارده سال قتل عام بغداد است. سالیست که بیش از یک ملیون خون بیگناهان ریخته شده سالیست که صدهزارها خاندان در سوگواری بوده‌اند.
آقای سعدی با همه‌ی این فجایعِ چهل‌ساله معاصر بوده و شما در یکجایی از شعرها و کتابهای او نتوانید یافت که تأثری از خود نشان داده باشد و چنانکه می‌بینید سال کشتار بغداد را سال خوشی خود گرفته در اینجاست که من می‌پرسم آن شعرهای نخست کجا و این کجا؟!. در اینجاست که می‌خواهم هواداران این شاعر و مانندهای آن پاسخ دهند. در اینجاست که شعر را بخود شاعر برگردانیده می‌گویم : آقای سعدی :
تو کز محنت دیگران بیغمی
نشاید که نامت نهند آدمی
از تبریز محمد ملک‌نژاد
پرچم روزانه ، ش 191
.
📣 داوری توده (35)
از آقایان طرفداران شعرای زمان مغول خواهشمند است اشعار زیرین را مطالعه و اگر توانستند آنها را بهم وفق دهند آن وقت گوینده‌ی آنها را از بزرگان بشمارند و الاّ حق ندارند هر هوسمندی را جزو بزرگان ایران بشمارند. آن دو شعر اینهاست :
نخست :
بنی‌آدم اعضاء یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی بدرد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بیغمی
نشاید که نامت نهند آدمی
دوم :
در آن مدت که ما را وقت خوش بود
ز هجرت ششصدوپنجاه‌وشش بود
توضیح اینست که گوینده‌ی این شعرها که سعدی است در زمان هجوم مغول می‌زیسته ، مغولان چهل و چند سال این کشور را مورد تاخت قرار داده پیاپی آدم کشتند ، دخترها باسارت بردند ، خاندانها برانداختند. از سال 615 که خود چنگیزخان به ماوراءالنهر و خراسان آمد تا سال 618 قصابی می‌کرد و هنگامی که بازگشت ملیونها دختران را با خود برد.
سپس تا ده سال دیگر ایران در زیر پای مغولان لگدمال می‌شد که هر زمان دسته‌ی دیگری می‌آمدند و در یک جایی می‌کشتند و آتش می‌زدند و تاراج می‌کردند و اسیر می‌بردند.
سپس نیز جُرماغون نویین از طرف اُکتای قاآن بحکمرانی این کشور آمد که یک رشته خونریزیهای بیحسابی نیز در آن هنگام رخ داد. سپس هم در سال 648 هلاکو به ایران آمد که بار دیگر خونریزیهای بسیاری شد و سال 656 که سعدی آن را سال خوشی خود شمارده سال قتل عام بغداد است. سالیست که بیش از یک ملیون خون بیگناهان ریخته شده سالیست که صدهزارها خاندان در سوگواری بوده‌اند.
آقای سعدی با همه‌ی این فجایعِ چهل‌ساله معاصر بوده و شما در یکجایی از شعرها و کتابهای او نتوانید یافت که تأثری از خود نشان داده باشد و چنانکه می‌بینید سال کشتار بغداد را سال خوشی خود گرفته در اینجاست که من می‌پرسم آن شعرهای نخست کجا و این کجا؟!. در اینجاست که می‌خواهم هواداران این شاعر و مانندهای آن پاسخ دهند. در اینجاست که شعر را بخود شاعر برگردانیده می‌گویم : آقای سعدی :
تو کز محنت دیگران بیغمی
نشاید که نامت نهند آدمی
از تبریز محمد ملک‌نژاد
پرچم روزانه ، ش 191
.
📖 کتاب «شیعیگری و شیعیان»
📗 ترجمه‌ی کتاب «التشیع و الشیعه»
🖌 احمد کسروی
📝 بخش یکم ، گفتار یکم : پیدایش شیعیگری ، (14 تکه)
🔸8ـ ترک قیام توسط این دسته
این بود تحول شیعیگری از جهاد سیاسی به عقاید مذهبی و شما می‌بینید که بر دو امر بنا نهاده شد : امامت و خلافت.
امامت در لغت به معنای آن است که مردی بر دیگران پیشی گیرد و آنان را هدایت و ارشاد کند. از اینرو مسلمانان خلفا و فقها را ائمه [=امامان] می‌نامیدند. اما نزد شیعه به معنای خاصی درآمد. آنان آن را امری خدایی و همتایِ نبوت ادعا کردند. پنداشتند که خدا همان‌گونه که بر او واجب است هر چندگاهی پیامبری برانگیزد که دینی بنا نهد و شریعتی وضع کند ، همچنین بر او واجب است که در هر زمانی امامی برانگیزد که دین و شریعت را حفظ کند و مردم را ارشاد و هدایت نماید ، و این امام ، معلمی از جانب خدا ، معصوم از خطا و گناه ، و عالم به آنچه بوده و آنچه خواهد بود ، است.
اما خلافت ، مسلمانان آن را [امری مبتنی بر] شورا میان مهاجرین و انصار می‌دانستند و شیعه آن را نیز امری خدایی ادعا کرد. نتیجه آنکه پنداشتند خلیفه نماینده‌ی پیامبر است ، و واجب است که منتخب خدا و تعیین شده از جانب پیامبر باشد و این منتخب جز امام مبعوث نخواهد بود. پس امام نزد شیعه مردی خدایی است و او خلیفه نیز هست.
این تحول نتایج بزرگی به بار آورد. از جمله اینکه شیعه (یعنی این دسته‌ی جعفری) از جماعت مسلمانان جدا شد و عقاید و احکام جداگانه‌ای پیدا کرد و دشمنی میان دو دسته ریشه‌دار شد. نیز این دسته ، قیام علیه سلطان را ترک کرد و از قیام و جهاد روی‌گردان شد.
آری ، دسته‌های دیگری از کسانی که «زیدیه» نامیده می‌شدند ، وجود داشتند که قیام و انقلاب را ترک نکردند و بخشی از کارهایشان را خواهیم دید. سپس دسته‌ای به نام «اسماعیلیه» ظهور کردند و کارهای بزرگی انجام دادند و دولت‌های متعددی تأسیس کردند.
اما دسته‌ی جعفری خود را از قیام و جهاد بی‌نیاز دید و از آن روی‌گردان شد و به آنچه امامشان برایشان سنت نهاده بود ، یعنی پنهان داشتن کینه نسبت به عامه‌ی مسلمانان ، گشودن زبان به نکوهش و عیب‌جویی آنان ، آرزوی بلا و سختی برایشان ، و پناه بردن به پنهان‌کاری و تقیه ، بلکه به انکار و قسم دروغ به خدا ، هنگامی که ترس یا انتظار زیانی پیش می‌آمد ، قناعت کرد.
از اینجا کینه‌توزی متقابل از آن زمان ادامه یافت و شاعرانی پنهانی از میان شیعه برخاستند که خلفای بنی‌عباس را نکوهش می‌کردند و آنان را هجو می‌نمودند (و چه‌بسا از آنان به دیگر خلفای راشدین نیز تجاوز می‌کردند) و امامان خود را ستم‌دیده می‌دیدند ، پس روزگار را نکوهش می‌کردند و از زمانه گله می‌نمودند. از شگفتی‌هایی که می‌بینیم این است که اینان خلافت را میراثی از پیامبر می‌پنداشتند که فرزندانش آن را به ارث می‌برند. از اینرو می‌بینیم که احتجاج و استدلال کردند و شاعران بنی‌عباس به آنان پاسخ دادند.
دِعبِل از شاعران شیعه بوده که گفته :
اری فیأهم فی غیرهم متقسما
و ایدیهم من فیأهم صفرات
همو اهل میراث النبی اذا اعتزوا
و هم خیر قادات و خیر حمات [2]
منصوربن‌سلمه‌ی نمری از شاعران عباسیان بوده که گفته :
یا ایها الناس لا تعزب حلو مکمو
و لا تضفکم الی اکنافها البدع
العم اولی من ابن العم فاستمعوا
قول النصیحة ان الحق مستمع [2]
🔹 پانوشتها :
1ـ معنی : می‌بینم غنیمت آنان [اهل بیت] در میان دیگران تقسیم شده / و دستانشان از غنیمت خودشان تهی است.
آنان اهل میراث پیامبرند هنگامی که [به نسب خود] افتخار کنند / و آنان بهترین رهبران و بهترین حامیانند.
2ـ معنی : ای مردم ، نگذارید شیرینی[ایمان] از شما دور شود / و بدعت‌ها شما را در خود فروبرد.
عمو از پسرعمو ارجحتر است ، پس بشنوید / سخن نصیحت را که حق شنیدنی است
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
📗 ترجمه‌ی کتاب «التشیع و الشیعه»
🖌 احمد کسروی
📝 بخش یکم ، گفتار یکم : پیدایش شیعیگری ، (14 تکه)
🔸8ـ ترک قیام توسط این دسته
این بود تحول شیعیگری از جهاد سیاسی به عقاید مذهبی و شما می‌بینید که بر دو امر بنا نهاده شد : امامت و خلافت.
امامت در لغت به معنای آن است که مردی بر دیگران پیشی گیرد و آنان را هدایت و ارشاد کند. از اینرو مسلمانان خلفا و فقها را ائمه [=امامان] می‌نامیدند. اما نزد شیعه به معنای خاصی درآمد. آنان آن را امری خدایی و همتایِ نبوت ادعا کردند. پنداشتند که خدا همان‌گونه که بر او واجب است هر چندگاهی پیامبری برانگیزد که دینی بنا نهد و شریعتی وضع کند ، همچنین بر او واجب است که در هر زمانی امامی برانگیزد که دین و شریعت را حفظ کند و مردم را ارشاد و هدایت نماید ، و این امام ، معلمی از جانب خدا ، معصوم از خطا و گناه ، و عالم به آنچه بوده و آنچه خواهد بود ، است.
اما خلافت ، مسلمانان آن را [امری مبتنی بر] شورا میان مهاجرین و انصار می‌دانستند و شیعه آن را نیز امری خدایی ادعا کرد. نتیجه آنکه پنداشتند خلیفه نماینده‌ی پیامبر است ، و واجب است که منتخب خدا و تعیین شده از جانب پیامبر باشد و این منتخب جز امام مبعوث نخواهد بود. پس امام نزد شیعه مردی خدایی است و او خلیفه نیز هست.
این تحول نتایج بزرگی به بار آورد. از جمله اینکه شیعه (یعنی این دسته‌ی جعفری) از جماعت مسلمانان جدا شد و عقاید و احکام جداگانه‌ای پیدا کرد و دشمنی میان دو دسته ریشه‌دار شد. نیز این دسته ، قیام علیه سلطان را ترک کرد و از قیام و جهاد روی‌گردان شد.
آری ، دسته‌های دیگری از کسانی که «زیدیه» نامیده می‌شدند ، وجود داشتند که قیام و انقلاب را ترک نکردند و بخشی از کارهایشان را خواهیم دید. سپس دسته‌ای به نام «اسماعیلیه» ظهور کردند و کارهای بزرگی انجام دادند و دولت‌های متعددی تأسیس کردند.
اما دسته‌ی جعفری خود را از قیام و جهاد بی‌نیاز دید و از آن روی‌گردان شد و به آنچه امامشان برایشان سنت نهاده بود ، یعنی پنهان داشتن کینه نسبت به عامه‌ی مسلمانان ، گشودن زبان به نکوهش و عیب‌جویی آنان ، آرزوی بلا و سختی برایشان ، و پناه بردن به پنهان‌کاری و تقیه ، بلکه به انکار و قسم دروغ به خدا ، هنگامی که ترس یا انتظار زیانی پیش می‌آمد ، قناعت کرد.
از اینجا کینه‌توزی متقابل از آن زمان ادامه یافت و شاعرانی پنهانی از میان شیعه برخاستند که خلفای بنی‌عباس را نکوهش می‌کردند و آنان را هجو می‌نمودند (و چه‌بسا از آنان به دیگر خلفای راشدین نیز تجاوز می‌کردند) و امامان خود را ستم‌دیده می‌دیدند ، پس روزگار را نکوهش می‌کردند و از زمانه گله می‌نمودند. از شگفتی‌هایی که می‌بینیم این است که اینان خلافت را میراثی از پیامبر می‌پنداشتند که فرزندانش آن را به ارث می‌برند. از اینرو می‌بینیم که احتجاج و استدلال کردند و شاعران بنی‌عباس به آنان پاسخ دادند.
دِعبِل از شاعران شیعه بوده که گفته :
اری فیأهم فی غیرهم متقسما
و ایدیهم من فیأهم صفرات
همو اهل میراث النبی اذا اعتزوا
و هم خیر قادات و خیر حمات [2]
منصوربن‌سلمه‌ی نمری از شاعران عباسیان بوده که گفته :
یا ایها الناس لا تعزب حلو مکمو
و لا تضفکم الی اکنافها البدع
العم اولی من ابن العم فاستمعوا
قول النصیحة ان الحق مستمع [2]
🔹 پانوشتها :
1ـ معنی : می‌بینم غنیمت آنان [اهل بیت] در میان دیگران تقسیم شده / و دستانشان از غنیمت خودشان تهی است.
آنان اهل میراث پیامبرند هنگامی که [به نسب خود] افتخار کنند / و آنان بهترین رهبران و بهترین حامیانند.
2ـ معنی : ای مردم ، نگذارید شیرینی[ایمان] از شما دور شود / و بدعت‌ها شما را در خود فروبرد.
عمو از پسرعمو ارجحتر است ، پس بشنوید / سخن نصیحت را که حق شنیدنی است
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
📖 دفتر «در پیرامون مادیگری»
🖌 احمد کسروی
🔸 (هشت از چهارده)
این گفتارها که ما در پیرامون دین می‌نگاریم و باستواری بنیاد آن می‌کوشیم همه از بهر آن می‌کنیم که راستیها روشن گردد و راه خداشناسی پاک شود و گمراهی و پندارپرستی از جهان برافتد و اندیشه‌های پراکنده از میان برخیزد ـ این خواست ماست. ولی می‌بینیم کسانی از آلودگان به پندارپرستی که خود را دیندار می‌شناسند این گفتارهای ما را بسود خود می‌انگارند و آنها را با شور و شادمانی می‌خوانند و به پشتیبانی اینها در گمراهیهای خود پافشارتر می‌گردند. از آنسوی آنچه ما در نکوهش پندارهای بیخردانه می‌نگاریم نادیده می‌انگارند. گاهی نیز گِله آغاز می‌کنند و یا از در ستیزه درمی‌آیند. این بدترین نادانیست که اینان می‌نمایند.
گفته‌های ما در پیمان همه بهم پیوسته. کسانی یا باید همه را بپذیرند و یا از همه چشم پوشند. ما هرچه می‌گوییم دلیل آن را نیز یاد می‌کنیم و هرگز بسخن ناسنجیده‌ای نمی‌پردازیم. کسانی اگر در جستجوی راستی هستند باید همه را بپذیرند. و اگر نیستند و خودشان خواستهای دیگری در دل دارند آنان را خواندن پیمان نارواست.
یک دسته‌ی دیگری که سخن‌فروشی را پیشه‌ی خود دارند و از این راه نان می‌خورند و پول می‌اندوزند ـ می‌گویند و می‌نویسند و مزد می‌گیرند ـ اینان نیز گفته‌های ما را تاراج می‌کنند و چنانکه در جای دیگری گله نوشته‌ایم هر کدام را با دستبردهایی در اینجا و آنجا بنام خود بازگویند و همچون نادانی که یک پارچه‌ی زیبای نوینی را بر رخت کهنه و چرکینی پینه زند سخنان ما را با اندیشه‌های درهم و رسوای خود بهم درمی‌آمیزند! دریغا از نادانی!
یک دسته‌ی دیگری خود را با ما آشنا می‌سازند و هر کدام آرزوی دیگری دارند. یکی اگر گفتاری در سالهای پیش سروده و در آن نام دین برده امروز به رخ ما می‌کشد و چشم می‌دارد آن را در پیمان چاپ نماییم. دیگری هرگاه شعرهایی سروده و پس از صد یاوه‌بافی در یک گوشه‌ی آن یادی از خدا کرده آن را نیکی بجای ما می‌شمارد و امید می‌دارد ما نیز ستایش ازو بنگاریم.
اینان همه بیماران و همه گرفتارانند و ما از همه‌ی آنان بیزاریم. بار دیگر می‌گوییم : ما درپی کسانی هستیم که درپی راستیها باشند و جز جستجوی رستگاری نکنند. ما بارها نوشتیم : در جهان همه‌ی پیشرفتها نتیجه‌ی راستی‌پرستی است. از رشک و کینه و خودفروشی و سودجویی جز درماندگی برنخیزد. کسانی اگر دل پاک دارند باید درس از طبیعت یاد گیرند : چشمه‌هایی که در کوهسارها پدید آید و هر کدام راه دیگری پیش گیرد بیش از آن نتواند که هر کدام چندگاهی روان گردد و در زمین فرورود و نشانی از آن پدیدار نگردد. ولی چشمه‌هایی که رویهم ریزد و بهم پیوندد رودی گردد و صد سود دهد.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸
🖌 احمد کسروی
🔸 (هشت از چهارده)
این گفتارها که ما در پیرامون دین می‌نگاریم و باستواری بنیاد آن می‌کوشیم همه از بهر آن می‌کنیم که راستیها روشن گردد و راه خداشناسی پاک شود و گمراهی و پندارپرستی از جهان برافتد و اندیشه‌های پراکنده از میان برخیزد ـ این خواست ماست. ولی می‌بینیم کسانی از آلودگان به پندارپرستی که خود را دیندار می‌شناسند این گفتارهای ما را بسود خود می‌انگارند و آنها را با شور و شادمانی می‌خوانند و به پشتیبانی اینها در گمراهیهای خود پافشارتر می‌گردند. از آنسوی آنچه ما در نکوهش پندارهای بیخردانه می‌نگاریم نادیده می‌انگارند. گاهی نیز گِله آغاز می‌کنند و یا از در ستیزه درمی‌آیند. این بدترین نادانیست که اینان می‌نمایند.
گفته‌های ما در پیمان همه بهم پیوسته. کسانی یا باید همه را بپذیرند و یا از همه چشم پوشند. ما هرچه می‌گوییم دلیل آن را نیز یاد می‌کنیم و هرگز بسخن ناسنجیده‌ای نمی‌پردازیم. کسانی اگر در جستجوی راستی هستند باید همه را بپذیرند. و اگر نیستند و خودشان خواستهای دیگری در دل دارند آنان را خواندن پیمان نارواست.
یک دسته‌ی دیگری که سخن‌فروشی را پیشه‌ی خود دارند و از این راه نان می‌خورند و پول می‌اندوزند ـ می‌گویند و می‌نویسند و مزد می‌گیرند ـ اینان نیز گفته‌های ما را تاراج می‌کنند و چنانکه در جای دیگری گله نوشته‌ایم هر کدام را با دستبردهایی در اینجا و آنجا بنام خود بازگویند و همچون نادانی که یک پارچه‌ی زیبای نوینی را بر رخت کهنه و چرکینی پینه زند سخنان ما را با اندیشه‌های درهم و رسوای خود بهم درمی‌آمیزند! دریغا از نادانی!
یک دسته‌ی دیگری خود را با ما آشنا می‌سازند و هر کدام آرزوی دیگری دارند. یکی اگر گفتاری در سالهای پیش سروده و در آن نام دین برده امروز به رخ ما می‌کشد و چشم می‌دارد آن را در پیمان چاپ نماییم. دیگری هرگاه شعرهایی سروده و پس از صد یاوه‌بافی در یک گوشه‌ی آن یادی از خدا کرده آن را نیکی بجای ما می‌شمارد و امید می‌دارد ما نیز ستایش ازو بنگاریم.
اینان همه بیماران و همه گرفتارانند و ما از همه‌ی آنان بیزاریم. بار دیگر می‌گوییم : ما درپی کسانی هستیم که درپی راستیها باشند و جز جستجوی رستگاری نکنند. ما بارها نوشتیم : در جهان همه‌ی پیشرفتها نتیجه‌ی راستی‌پرستی است. از رشک و کینه و خودفروشی و سودجویی جز درماندگی برنخیزد. کسانی اگر دل پاک دارند باید درس از طبیعت یاد گیرند : چشمه‌هایی که در کوهسارها پدید آید و هر کدام راه دیگری پیش گیرد بیش از آن نتواند که هر کدام چندگاهی روان گردد و در زمین فرورود و نشانی از آن پدیدار نگردد. ولی چشمه‌هایی که رویهم ریزد و بهم پیوندد رودی گردد و صد سود دهد.
———————————-
📣 خوانندگان همچنین می‌توانند از راه نشانی زیر با ما همبستگی داشته پیام یا نوشتارهای خود را در این زمینه بنویسند. تنها خواهش ما اینست که نوشتارها تا جایی که تواند بود کوتاه و با دلیل توأم بوده و خواست از آن تنها روشنی مطلب و حقیقت باشد.
@PakdiniHambastegibot
🌸