🖋 برای فهم رأی صدرالمتألهین در باب این نوع از حدوث زمانی عالم [حدوث تجددی اجزای عالم]، باید توجه نماییم که به عقیده‌ی او

🔸 اولا، موجودات مجرد متعلق به صقع الهی‌اند نه متعلق به عالم. بنابراین، مراد از عالم در بحث از مسئله‌ی حدوث عالم، همان عالم مادیات است.

🔸 ثانیا، آن‌چه حقیقتا موجود و محکوم به حدوث و غیرحدوث است، تک‌تک موجودات عالم‌اند؛ و کل عالم به معنای مجموع موجودات مذکور، موجودی علی حده نیست تا دارای حکمی خاص، غیر از احکام اجزایش، باشد؛ به زبان دیگر، عالم یک کل اعتباری است نه حقیقی و حکم آن، از نظر حدوث یا قدم، همان حکم اجزای آن است. پس اگر اجزای آن حادث باشند، عالم نیز حادث است.

🔸 ثالثا، طبق نظریه‌ی حرکت جوهری، هر موجود جسمانی‌ای عین سیلان و حرکت است و در عالم اجسام چیزی یافت نمی‌شود که در دو «آن» باقی باشد، اعم از جواهر آن یا اعراضش.

🔸 رابعا، حرکت و سیلان چیزی جز حدوث و زوال تدریجی و مستمر نیست.

بر اساس این چهار مقدمه، باید گفت: هرچه در عالم طبیعت است، آن به آن در حال حدوث است، و در عالم چیزی یافت نمی‌شود که حادث نباشد؛ پس عالم طبیعت و هرچه در آن است حادث زمانی است.

📝 از مقاله‌ی «مسأله‌ی آغاز؛ طرح و بررسی دیدگاه صدرالمتألهین و علامه طباطبایی در باب حدوث زمانی عالم طبیعت»، نوشتهٔ روزبه زارع و سید حسن حسینی

#فلسفه_اسلامی
#ملاصدرا
@philsharif