📚 «فلسفه» نزد فیلسوفان اسلامی

📜 اینکه اساسا چه موضوعاتی تحت عنوان فلسفه معرفی میشوند، در طول تاریخ ثابت نبوده است. مثلا برای فلاسفه اسلامی، به جز علوم قراردادی مانند لغت و علوم مربوط به امور جزئی مانند تاریخ، بقیه دانشها با نام فلسفه شناخته می شدند.

📜 فلسفه برای آنان به دو شاخه نظری و عملی تقسیم میشد که هرکدام از این شاخه ها، به دانشهای فرعی تر قابل تقسیم است. فلسفه نظری سه رشته طبیعیات، ریاضیات و مابعدالطبیعه (متافیزیک) و فلسفه عملی نیز سه رشته اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن را در برمیگرفت.

📜 مابعدالطبیعه برای فلاسفه اسلامی پراهمیت ترین بخش فلسفه بود. از نظر آنان تمامی شاخه های فلسفه محتاج مابعدالطبیعه بودند، درحالی که مابعدالطبیعه از بخشهای دیگر بی نیاز بود. به همین دلیل مابعدالطبیعه را «فلسفه اولی» مینامیدند.

🔍 مابعدالطبیعه شامل موضوعاتی مانند علیت، کثرت و وحدت، زمان و مکان، مجردات و خداوند و ... میشود.

#فلسفه_اسلامی
#متافیزیک
@philsharif

📚 مسأله آغاز

📃 ارسطو در کتاب مابعدالطبیعه مینویسد :«به دلیل حیرت است که انسانها هم در گذشته و هم امروز آغاز به فلسفیدن میکنند. آنها نخست در برابر مشکلات پیش پا افتاده متعجب میشوند؛ پس از آن، اندک اندک، پیش آمدند و در مقابل موضوعات بزرگتری اظهار اشکال نمودند. به عنوان مثال درباره پدیدارهای ماه و خورشید و ستارگان، و درباره آغاز و منشأ جهان.»

📃 در طول تاریخ فلسفه، یکی از موضوعات مهم در متافیزیک مسأله «آغاز جهان» بوده که در سنت فلسفه و کلام اسلامی به این مسأله «حدوث و قدم عالم طبیعت» میگویند‌. حدوث در لغت به معنای «پدید آمدن چیزی که نبوده است» آمده است. برای قدم نیز معنای «از دیرباز بودن» ذکر شده است.

📃 کسانی که معتقد به حدوث زمانی عالم هستند، میگویند «طبیعت قبلا نبوده، اما بعدا موجود شده» یا در اصطلاح فلسفی «طبیعت مسبوق به عدم و نیستی است». در حالی که معتقدین به قدم زمانی عالم، بر این حرف پافشاری میکنند که «طبیعت از ازل موجود بود» که اصطلاحا میگویند «طبیعت مسبوق به عدم و نیستی نیست».

🔍 از آنجا که مسأله حدوث و قدم عالم در متون دینی نیز آمده، این مسأله در سنت اندیشه اسلامی تحت تأثیر بحثهای کلامی و دینی نیز قرار گرفته است.

#متافیزیک
#فلسفه_اسلامی
#ارسطو
@philsharif

🖋 برای فهم رأی صدرالمتألهین در باب این نوع از حدوث زمانی عالم [حدوث تجددی اجزای عالم]، باید توجه نماییم که به عقیده‌ی او

🔸 اولا، موجودات مجرد متعلق به صقع الهی‌اند نه متعلق به عالم. بنابراین، مراد از عالم در بحث از مسئله‌ی حدوث عالم، همان عالم مادیات است.

🔸 ثانیا، آن‌چه حقیقتا موجود و محکوم به حدوث و غیرحدوث است، تک‌تک موجودات عالم‌اند؛ و کل عالم به معنای مجموع موجودات مذکور، موجودی علی حده نیست تا دارای حکمی خاص، غیر از احکام اجزایش، باشد؛ به زبان دیگر، عالم یک کل اعتباری است نه حقیقی و حکم آن، از نظر حدوث یا قدم، همان حکم اجزای آن است. پس اگر اجزای آن حادث باشند، عالم نیز حادث است.

🔸 ثالثا، طبق نظریه‌ی حرکت جوهری، هر موجود جسمانی‌ای عین سیلان و حرکت است و در عالم اجسام چیزی یافت نمی‌شود که در دو «آن» باقی باشد، اعم از جواهر آن یا اعراضش.

🔸 رابعا، حرکت و سیلان چیزی جز حدوث و زوال تدریجی و مستمر نیست.

بر اساس این چهار مقدمه، باید گفت: هرچه در عالم طبیعت است، آن به آن در حال حدوث است، و در عالم چیزی یافت نمی‌شود که حادث نباشد؛ پس عالم طبیعت و هرچه در آن است حادث زمانی است.

📝 از مقاله‌ی «مسأله‌ی آغاز؛ طرح و بررسی دیدگاه صدرالمتألهین و علامه طباطبایی در باب حدوث زمانی عالم طبیعت»، نوشتهٔ روزبه زارع و سید حسن حسینی

#فلسفه_اسلامی
#ملاصدرا
@philsharif

طرح درس «فلسفه اسلامی ۱»

🗣 دکتر سیدحسن حسینی - عضو هیئت علمی گروه فلسفه‌علم دانشگاه صنعتی شریف

#طرح_درس
#حسینی
#فلسفه_اسلامی_۱
—————————
🆔 تلگرام | اینستاگرام | سایت | ویرگول | آرشیو فایل‌ها

🔸 معرفی اساتید دوره فلسفه اسلامی به‌زبان انگلیسی

🔟 دکتر سید حسین نصر
📎 فیلسوف، متکلم و محقق اسلامی، استاد معارف اسلامی در دانشگاه جورج واشنگتن

🔹ملاصدرا: زندگی، آثار و تعالیم

📆 زمان: ۲۴ دی

📝 ثبت‌نام:
https://hekmat.academy/islamic-philosophy

#فلسفه_اسلامی

📲 با ما همراه باشید:‌

تلگرام I  اینستاگرام  I  ایتا I  آپارات