‍ 🗒 فرصتها و تهدیدهای کریدور شمال-جنوب (INSTC) برای ایران

✍️ سید فاضل شاه‌چراغ، پژوهشگر

کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) با هدف اتصال هند به روسیه از طریق ایران، فرصتی استراتژیک برای تبدیل ایران به «مرکز ترانزیت اوراسیا» و خروج از انزوای اقتصادی است. این کریدور ۷۲۰۰ کیلومتری، هزینه تجارت هند و روسیه را تا ۵۵٪ کاهش می‌دهد و با تکمیل پروژه‌هایی مانند خط ریلی رشت-آستارا و تونل زیردریایی خلیج فارس، افزایش درآمد ترانزیتی ایران تا حدود ۱.۵ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ پیش‌بینی می شود. همچنین، همپوشانی این کریدور با ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) و حمایت روسیه، میتواند اثرات تحریم‌های غرب را کاهش دهد.
با این حال، موفقیت INSTC نیازمند ثبات منطقه‌ای به ویژه در خلیج فارس و قفقاز جنوبی است. تنش‌ها بین آذربایجان و ارمنستان، رقابت امنیتی در خلیج فارس، و چالش‌های امنیتی مرزهای شرقی ایران با افغانستان، ریسک سرمایه‌گذاری در این پروژه را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، رقابت با کریدورهای جایگزین مانند «کریدور میانی» ترکیه-آذربایجان و «کریدور چین-پاکستان» (CPEC)، همراه با تلاشهای اسرائیل برای توسعه مسیر جایگزین بندر حیفا-امارات-هند، موقعیت ایران را تهدید می‌کند. تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا نیز مشارکت شرکت‌های بین المللی در پروژه های INSTC را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ایران برای بهره‌برداری از این فرصت، باید دیپلماسی فعالی برای کاهش تنش با همسایگان (مانند عربستان) پیش بگیرد و همزمان زیرساخت‌های ریلی و بندری (مانند چابهار) را گسترش دهد و چالش‌های داخلی مانند ناهماهنگی نهادی و موانع بانکی را حل کند. موفقیت INSTC نه تنها ایران را به «قلب لجستیکی اوراسیا» تبدیل میکند، بلکه توازن ژئوپلیتیک آن را در تقابل با غرب و شرق تقویت خواهد کرد.

🔗 مطالعه ادامه یادداشت در سایت دیپلماسی مدرن (Modern Diplomacy)

#پنجره_ایران
#Iran_Insight

🌐 خانه اندیشه‌ورزان را دنبال کنید!