آیا #فارسی و #دری دو زبان مختلف هستند؟ و نیز #فارسی و #تاجیک؟

وقتی سیاست روز غلبه یابد و تاریخ و زبان‌شناسی به هیچ گرفته شود یک زبان ناگهان می‌شود سه زبان.
در پی تغییر صفحه "بی بی سی افغانستان" به "بی بی سی دری"، بحث درباره زبان در میان فارسی زبانان گرم شده است. به این خاطر، مقاله زیر را آقای نجم‌الدین کاویانی، ادیب و فرهنگ‌پژوه افغان، برای نشر در اختیار ما گذاشته است. مقاله در اصل فصل پنجم کتاب "سرگذشت زبان فارسی در صد سال پسین در افغانستان و تاجیکستان و چند مقاله¬ی دیگر" (نشر کتاب فروغ، کلن) است. تمرکز مقاله بر روی تلاش برای جدا کردن دری و فارسی از یکدیگر است.
◄بخش دیدگاه زمانه / نجم کاویانی: دولت محمد ظاهرشاه (١٣١٢-١٣٥٢خ/۱۹۳۳-۱۹۷۳م)، در سال‌های آغازين دهه‌ی چهل خورشيدی نام زبان را از "فارسی" به "دری" تغیـیر داد و آن را به همین نام در قانون اساسی سال ١٣٤٣خ/ ۱۹۶۴م کشور درج کرد. در پی اين تغيير نام‌، گروه‌هايی ادعای متفاوت و متمايز بودن زبانِ دری از فارسی را کردند و هنوز هم می‌کنند. پس پرسش اين است که به راستی فارسی و دری زبان‌های متفاوت و متمايز از هم هستند؟
در اين نوشته کوشش شده است که بر پايه متن‌های تاريخی کهن و نظريه‌های کارشناسان زبان به پرسش بالا پاسخ داده شود.
پیش از سال ١٣٤٣خ/ ۱۹۶۴م، زبان را هم در رسمیات و هم در کوچه و خانه به نام فارسی می‌نامیدند. در زیر به چند نمونه اشاره می‌کنم.
در روی جلد کتاب‌های درسی که در دوره‌ی امیرحبیب‌الله (١٢٨۰- ١٢۹٧خ/١۹٠١-١۹١۹م) و اميرامان‌الله (١٢۹٧- ١٣۰٧خ/١٩١٩-١٩٢٩م) چاپ شده "فارسی" و "قرآت فارسی" نوشته شده بود و نه دری. نگارنده به خاطر دارد که در روی جلد کتاب‌های مکتب‌ها و لیسه‌های افغانستان پیش از سال ١٣٤٣خ/ ۱۹۶۴م نیز "قرائت فارسی" نوشته شده بود و معلم آن را نيز معلم فارسی می‌ناميديم. نام زبان در صفحه‌های نشريه شمش‌النهار (۱۸۷۳-۱۸۸۷م)، سراج‌الاخبار (۱۹۱۱- ١۹١٨م) و امان افغان (۱۹۲۰-۱۹۲۹م) فارسی ناميده شده. در يک جمله نام زبان در همه‌ی اسناد رسمی، قراردادها، معاهده‌ها، پيمان‌ها و فرمان‌های دولت فارسی بود نه دری.
در فرمان‌محمد ظاهرشاه (١٣١٥خ/١٩٣٧م) که در راستای تعميم زبانِ پشتو منتشر شده بود، واژه "فارسی" به کار برده شده بود، نه "دری". در بخش از این فرمان می‌خوانیم: "در مملكت عزیز ما از طرفی زبانِ فارسی مورد احتیاج بوده ... اراده فرموده‌ایم همچنان كه زبانِ فارسی در داخل افغانستان زبانِ تدریس و كتابت است، ..."
پس پرسش این است که چرا دولت محمد ظاهرشاه نام زبانِ جمهور مردم را از "فارسی" که سده‌ها به همین نام یاد می‌شد در سال‌های آغازين دهه‌ی چهل خورشيدی به "دری" تغیـیر داد؟ ...

◄◄◄متن کامل در سایت زمانه
—------


https://t.me/iv?url=https://www.radiozamaneh.com/366413&rhash=eec6b76cb50965

لینک در سایت زمانه: https://www.radiozamaneh.com/366413

اینستاگرام زمانه: https://instagram.com/radiozamaneh
تلگرام زمانه: @radiozamaneh

🔴در انتهای این پست با لمس دکمه instant view در تلفن‌همراه و یا تبلت خود این مقاله را به صورت کامل مطالعه کنید🔴

زبان ترکیبی #فارسی و مشکل کسره‌‌ی چندمنظوره

بخش اندیشه زمانه/ م. رمضانی: یکی از کاستی‌های نحوی در زبانِ فارسی که کم‌تر دیده و چاره‌اندیشی شده به چفت و بستِ واژه‌ها در این زبان برمی‌گردد؛ در مقایسه با زبانی چون انگلیسی، چفت و بستِ واژه‌ها در زبانِ فارسی بسیار مبهم و نادقیق است. در اینجا اشاره‌ی من به‌طورِ مشخص به ترکیب‌های اضافی و وصفی است. در زبانِ فارسی یک کسره (ﹻ) اضافی (یا معادلش یای مکسور ‹یِ›) به‌تنهایی بارِ بسیار سنگینی را به دوش می‌کشد. بگذارید این کسره (ﹻ/یِ) را به‌ جهتِ کاربرهای فراوانش «کسره‌‌ی چندکاره» بنامیم. ترکیب‌های اضافی که در زبانِ فارسی بسیار متنوع و پرکاربرد هستند همه به میانجیِ کسره‌ی چندکاره ساخته می‌شوند. موصوف‌ها و صفت‌هایشان نیز به میانجیِ این کسره با هم پیوند می‌خورند. در واقع در زبانِ فارسی صفت و موصوف نیز به هم اضافه می‌شوند و ترکیبِ اضافی می‌سازند. پس ترکیبِ اضافی در زبانِ فارسی چنین ساختاری دارد: اسم + کسره + اسم/ ضمیر/ صفت. ...
شلختگی در کاربردِ زبان از دیگر عامل‌هایی ست که باعث شده کسره‌ی اضافی در پیوندِ واژه‌ها بیش از حد پرکاربرد شود. برای مثال، گاهی ضمیر اشاره به‌جای آنکه پیش از اسم به کار رود پس از آن به کار می‌رود. (مثال: کدام یک از ما این زحمت را به خود داده‌ایم > کدام‌یک از ما زحمت ﹻ این را به خود داده‌ایم؛ در این باره > درباره‌ ی این؛ از این طریق > از طریق ﹻ این). همچنین گاهی ساختِ جمله را به هم می‌ریزیم و بخشی از فعل مرکب را به مفعول اضافه می‌کنیم و در این حالت کسره‌ی اضافی را به جای نشانه‌ی مفعولی «را» به کار می‌بریم (مثال: کتاب خواندن را تبلیغ می‌کند > تبلیغ ﹻ کتاب خواندن می‌کند). بسیاری از ترکیب‌های اضافی هم ظاهراً از راهِ ترجمه به زبانِ فارسی وارد شده‌اند در حالی که معادل‌هایی که در فارسی برایشان وجود داشته ترکیبِ اضافی نیستند (جاهای مختلف > جای جای؛ مناطق ﹻ کوهستانی > کوهستان‌ها). برخی ترکیب‌های اضافی هم فقط از بی‌ذوقی یا کم‌سوادی ناشی می‌شوند (مثال: کسان ﹻ فراوانی هستند که > فراوان اَند کسانی که / همه‌ ی آنان حضور داشتند > آنان همه حضور داشتند). به‌طور کلی می‌توان گفت یک نثرِ خوب به‌ویژه در زمینه‌ی دانش و فلسفه باید تا می‌شود از ترکیب‌های اضافی از طریقِ کسره‌ی چندکاره پرهیز کند.
https://www.radiozamaneh.com/388047
◄◄◄متن کامل در سایت زمانه
—------
◄ برای دریافت فیلترشکن «سایفون» زمانه، یک ایمیل خالی ارسال کنید به:
zamaneh@psiphon3.com
—------
◄ کانال زمانه در تلگرام:
https://telegram.me/radiozamaneh
◄ زمانه در اینستاگرام:
http://www.instagram.com/radiozamaneh
◄ زمانه در توئیتر
https://twitter.com/radiozamaneh

⚠️تا ۳۰ نوامبر فرصت ثبت نام دارید. ⚠️

دانشگاه ایران آکادمیا برای آنان است که امکان و توان تحصیل ندارند با هدف «تحصیل رایگان برای همگان».

ثبت نام دوره #آموزشی #مطالعات_اجتماعی 2019 #ایران_آکادمیا آغاز شد.
#تحصیل_بدون_سانسور و منطبق با معیارهای علمی بین المللی، #تحصیل_آنلاین فراتر از مرزهای جغرافیایی، #مدرک_معتبر _تحصیلی
اساتید برجسته ایرانی در معتبرترین دانشگاههای دنیا #تدریس به زبان #فارسی رویکرد #بینارشته‌ای، #تحصیل_رایگان
مهلت #ثبت_نام تا پایان نوامبر است.

برای مطالعه توضیحات کامل به لینک زیر مراجعه کنید:
https://iran-academia.com/fa/apply


🆔 @IranAcademia