Forwarded from پیام ما آنلاین
#سرمقاله
🔻حبس اطلاعات ارزیابی های محیط زیستی
✍امین شول سیرجانی
🔹برخورد ما با ابزار حکمرانی مدرن گاهی چنان عجیب و غریب است که با هیچ چسبی به ادعاها و شعارهایمان نمی‌چسبد. مثال در این باره زیاد است اما یکی از بهترین نمونه‌ها موضوع «مبارزه با فساد» است.
🔹 بسیاری از دولتمردان در ادوار مختلف مدعی مبارزه با فساد بوده‌اند و به صورت توامان بر پاسخگو بودن به مردم هم تاکید می‌کرده‌اند اما در عمل یکی از مهمترین ابزارهای مبارزه با فساد و پاسخگویی را کنار گذاشته‌اند یا در استفاده از آن احتیاط کرده‌اند.
🔹«شفافیت» همان ابزاری است که به بهانه های مختلف از دستور کار خارج شده است. اهمیت شفافیت آنقدر روشن بوده که در ایران برایش قانون هم نوشته شده است.
🔹قانون «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» سال ۱۳۸۸ از سوی علی لاریجانی، رئیس وقت مجلس به محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری وقت کشور برای اجرا ابلاغ شد.
🔹اجرایی شدن این قانون هم نتوانسته بر بروکراسی ناشفاف غلبه کند و همچنان «حبس اطلاعات» در دستگاه‌های دولتی یک برگ برنده محسوب می‌شود.
🔹 تعارض منافع، رقابت بین دستگاه‌های اجرایی به جای همکاری و… موجب شده تا کمتر کسی به شفافیت به معنای واقعی کلمه تن دهد.
🔹حالا حکایت سازمان حفاظت محیط زیست است. رئیس سازمان دیروز در نشست خبری هفته محیط زیست انتشار گزارش‌های ارزیابی محیط زیستی طرح‌های عمرانی را مشروط به همکاری دستگاه‌های اجرایی دانسته است.
🔹 لازم است به آقای سلاجقه یادآوری کنیم در جلسه مشترک فعالان محیط زیست با رئیس جمهوری محترم که در شروع به کار دولت برگزار شد ایشان به صراحت وعده دادند که این گزارش‌ها در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد. وعده‌ای که البته مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی در دولت قبل هم داده بود اما به وعده‌اش وفا نکرده بود.
🔹انتشار گزارش‌های ارزیابی محیط زیستی پروژه‌ها حق ذینفعان و افکار عمومی است. روشن است که انتشار این گزارش‌ها و در پی آن انتشار داده‌های خلاصه و قابل فهم برای افکار عمومی می‌تواند یاریگر توسعه باشد و شرکت‌های مشاور را هم ترغیب کند که بیش از پیش مسئولیت گزارش‌هایشان را بر عهده بگیرند.
🔹شفافیت دسر غذا نیست. اصلی بدیهی برای پایبندی به حقوق عامه و یکی از لوازم حکمرانی مدرن است. امیدواریم مسئولان محیط زیست بیش از این منتظر چراغ سبز دستگاه‌های مجری نباشند. نهاد ناظر به اجازه مجری نیازی ندارد./#پیام_ما
#محیط_زیست
@payamema
🔻حبس اطلاعات ارزیابی های محیط زیستی
✍امین شول سیرجانی
🔹برخورد ما با ابزار حکمرانی مدرن گاهی چنان عجیب و غریب است که با هیچ چسبی به ادعاها و شعارهایمان نمی‌چسبد. مثال در این باره زیاد است اما یکی از بهترین نمونه‌ها موضوع «مبارزه با فساد» است.
🔹 بسیاری از دولتمردان در ادوار مختلف مدعی مبارزه با فساد بوده‌اند و به صورت توامان بر پاسخگو بودن به مردم هم تاکید می‌کرده‌اند اما در عمل یکی از مهمترین ابزارهای مبارزه با فساد و پاسخگویی را کنار گذاشته‌اند یا در استفاده از آن احتیاط کرده‌اند.
🔹«شفافیت» همان ابزاری است که به بهانه های مختلف از دستور کار خارج شده است. اهمیت شفافیت آنقدر روشن بوده که در ایران برایش قانون هم نوشته شده است.
🔹قانون «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» سال ۱۳۸۸ از سوی علی لاریجانی، رئیس وقت مجلس به محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری وقت کشور برای اجرا ابلاغ شد.
🔹اجرایی شدن این قانون هم نتوانسته بر بروکراسی ناشفاف غلبه کند و همچنان «حبس اطلاعات» در دستگاه‌های دولتی یک برگ برنده محسوب می‌شود.
🔹 تعارض منافع، رقابت بین دستگاه‌های اجرایی به جای همکاری و… موجب شده تا کمتر کسی به شفافیت به معنای واقعی کلمه تن دهد.
🔹حالا حکایت سازمان حفاظت محیط زیست است. رئیس سازمان دیروز در نشست خبری هفته محیط زیست انتشار گزارش‌های ارزیابی محیط زیستی طرح‌های عمرانی را مشروط به همکاری دستگاه‌های اجرایی دانسته است.
🔹 لازم است به آقای سلاجقه یادآوری کنیم در جلسه مشترک فعالان محیط زیست با رئیس جمهوری محترم که در شروع به کار دولت برگزار شد ایشان به صراحت وعده دادند که این گزارش‌ها در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد. وعده‌ای که البته مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی در دولت قبل هم داده بود اما به وعده‌اش وفا نکرده بود.
🔹انتشار گزارش‌های ارزیابی محیط زیستی پروژه‌ها حق ذینفعان و افکار عمومی است. روشن است که انتشار این گزارش‌ها و در پی آن انتشار داده‌های خلاصه و قابل فهم برای افکار عمومی می‌تواند یاریگر توسعه باشد و شرکت‌های مشاور را هم ترغیب کند که بیش از پیش مسئولیت گزارش‌هایشان را بر عهده بگیرند.
🔹شفافیت دسر غذا نیست. اصلی بدیهی برای پایبندی به حقوق عامه و یکی از لوازم حکمرانی مدرن است. امیدواریم مسئولان محیط زیست بیش از این منتظر چراغ سبز دستگاه‌های مجری نباشند. نهاد ناظر به اجازه مجری نیازی ندارد./#پیام_ما
#محیط_زیست
@payamema
Forwarded from پیام ما آنلاین
#سرمقاله
🔻آمایش سرزمین ضرورت توسعه روستایی
✍کمال اطهاری
پژوهشگر اقتصاد سیاسی و توسعه
🔹«منظومه‌های روستایی» در چهارچوب برنامه‌ریزی فضایی و آمایش‌های سرزمین جای می‌گیرد. یعنی تشکیل منظومه‌ها هم جنبه آمایشی دارد و برای ساماندهی به توسعه روستایی و کشاورزی باید ایجاد شوند.
🔹در حقیقت مجموعه ای از روستاها هستند که در یک حوضه آبخیز بزرگ جای می‌گیرند. در اشل کوچک‌تر، مجموعه‌های روستایی هستند که در حوضه‌های آبخیز کوچکتری جای می‌گیرند.
🔹برنامه ریزی و اجرای منظومه‌های روستایی در ایرانِ پیش از انقلاب هم پیشینه دارد اما از سال ۱۳۷۶ به طور جدی براساس یک مصوبه، مطالعه بر طرح‌های منظومه روستایی، براساس یک رویکرد سنجیده آغاز می‌شود.
🔹برنامه سوم توسعه عملا به این بخش وارد نشد اما در برنامه چهار مقرر می‌شود که توسعه روستاها ذیل این منظومه‌ها شکل بگیرد. اما عملا اقدام جدی‌ای انجام نشد و عملا برنامه‌های توسعه روستایی در قالب برنامه‌های پراکنده عمران روستا و مجموعه طرح‌هایی که سازمان‌هایی نظیر معاونت روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، هیچ‌کدام بر توسعه کشاورزی و روستایی ایران اثرگذار نشد.
🔹روز به روز هر دوی این حوزه‌ها روبه نابودی می‌رود و در کنار همه این‌ها بر نابودی محیط زیست و منابع حیاتی آب و خاک ما افزوده می‌شود.
🔹دو سال پیش شورایی به نام شورای توسعه روستایی و عشایر تشکیل شد اما به دلیل تهیه نشدن برنامه‌های مرتبط با توسعه روستایی از آن زمان تا امروز، هیچ ثمری نداشته است.
🔹این مشکل در همه بخش‌های اقتصاد ایران وجود دارد. یعنی در همه بخش‌ها هم کمبود الگوی توسعه وجود دارد و هم نبود آمایش سرزمین تا بتواند توسعه را ساماندهی کند. یعنی توسعه را به شکلی ایجاد و مدیریت کند که بتواند زیست بوم را تقویت کند.
🔹از سوی دیگر نمی‌توان روستا را در فضایی خلاگونه دید. بلکه توسعه روستایی باید در فضایی در کنش با سایر روستاها و شهرها اتفاق بیفتد. حتی باید از این هم جلوتر به برنامه‌ریزی‌های منطقه فکر کنیم. اما در ایران این موضوع قانونمند نیست. چرا که فئودالیسم اداری در ایران حاکم است و مدیریت یکپارچه در ایران تعریف نشده است. نه فقط تعریف نشده است بلکه دستگاه‌ها به دلیل شکل بودجه گیری، اساسا مدیریت یکپارچه را بر نمی‌تابند.
🔹مدیریت یکپارچه با مدیریت واحد متفاوت است. یعنی مدیریت یک پارچه به معنای نفی عملکرد مستقل دستگاه‌ها نیست. برای برنامه‌ریزی فضایی نیازمند مدیریت یکپارچه داریم. همانطور که در یک شهر، بخش‌های مختلف و دستگاه‌های اداری زیر بار مدیریت یکپارچه نمی‌روند، در تمام تقسیمات کشوری نیز همین موضوع صدق می‌کند.
🔹 بنابراین ما نه فقط در روستاها، بلکه در هیچ بخش دیگری قادر به طراحی و اجرای مدیریت فضایی نیستیم. البته در توسعه روستایی مشکلات دیگری مانند شدت پدیده خرده، مالکی، نگاه تک بعدی به کشاورزی به جای تنوع دادن به معیشت، تعطیلی تعاونی‌های بزرگ زارعی و بسیاری مشکلات دیگر نیز وجود دارد که عملا مانع تحقق توسعه یا برنامه ریزی توسعه می‌شوند.
🔹در حال حاضر مدیریت برنامه‌ریزی و اجرای این طرح بر عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار گرفته است که نگاهی به وظایف ذاتی این دستگاه و همچنین عملکردآن طی سال‌ها بر برنامه‌های عمران روستایی موید این است که حتی در انتخاب دستگاه متولی هم تا چه اشتباه رخداده است./#پیام_ما
#توسعه
@payamema
🔻آمایش سرزمین ضرورت توسعه روستایی
✍کمال اطهاری
پژوهشگر اقتصاد سیاسی و توسعه
🔹«منظومه‌های روستایی» در چهارچوب برنامه‌ریزی فضایی و آمایش‌های سرزمین جای می‌گیرد. یعنی تشکیل منظومه‌ها هم جنبه آمایشی دارد و برای ساماندهی به توسعه روستایی و کشاورزی باید ایجاد شوند.
🔹در حقیقت مجموعه ای از روستاها هستند که در یک حوضه آبخیز بزرگ جای می‌گیرند. در اشل کوچک‌تر، مجموعه‌های روستایی هستند که در حوضه‌های آبخیز کوچکتری جای می‌گیرند.
🔹برنامه ریزی و اجرای منظومه‌های روستایی در ایرانِ پیش از انقلاب هم پیشینه دارد اما از سال ۱۳۷۶ به طور جدی براساس یک مصوبه، مطالعه بر طرح‌های منظومه روستایی، براساس یک رویکرد سنجیده آغاز می‌شود.
🔹برنامه سوم توسعه عملا به این بخش وارد نشد اما در برنامه چهار مقرر می‌شود که توسعه روستاها ذیل این منظومه‌ها شکل بگیرد. اما عملا اقدام جدی‌ای انجام نشد و عملا برنامه‌های توسعه روستایی در قالب برنامه‌های پراکنده عمران روستا و مجموعه طرح‌هایی که سازمان‌هایی نظیر معاونت روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، هیچ‌کدام بر توسعه کشاورزی و روستایی ایران اثرگذار نشد.
🔹روز به روز هر دوی این حوزه‌ها روبه نابودی می‌رود و در کنار همه این‌ها بر نابودی محیط زیست و منابع حیاتی آب و خاک ما افزوده می‌شود.
🔹دو سال پیش شورایی به نام شورای توسعه روستایی و عشایر تشکیل شد اما به دلیل تهیه نشدن برنامه‌های مرتبط با توسعه روستایی از آن زمان تا امروز، هیچ ثمری نداشته است.
🔹این مشکل در همه بخش‌های اقتصاد ایران وجود دارد. یعنی در همه بخش‌ها هم کمبود الگوی توسعه وجود دارد و هم نبود آمایش سرزمین تا بتواند توسعه را ساماندهی کند. یعنی توسعه را به شکلی ایجاد و مدیریت کند که بتواند زیست بوم را تقویت کند.
🔹از سوی دیگر نمی‌توان روستا را در فضایی خلاگونه دید. بلکه توسعه روستایی باید در فضایی در کنش با سایر روستاها و شهرها اتفاق بیفتد. حتی باید از این هم جلوتر به برنامه‌ریزی‌های منطقه فکر کنیم. اما در ایران این موضوع قانونمند نیست. چرا که فئودالیسم اداری در ایران حاکم است و مدیریت یکپارچه در ایران تعریف نشده است. نه فقط تعریف نشده است بلکه دستگاه‌ها به دلیل شکل بودجه گیری، اساسا مدیریت یکپارچه را بر نمی‌تابند.
🔹مدیریت یکپارچه با مدیریت واحد متفاوت است. یعنی مدیریت یک پارچه به معنای نفی عملکرد مستقل دستگاه‌ها نیست. برای برنامه‌ریزی فضایی نیازمند مدیریت یکپارچه داریم. همانطور که در یک شهر، بخش‌های مختلف و دستگاه‌های اداری زیر بار مدیریت یکپارچه نمی‌روند، در تمام تقسیمات کشوری نیز همین موضوع صدق می‌کند.
🔹 بنابراین ما نه فقط در روستاها، بلکه در هیچ بخش دیگری قادر به طراحی و اجرای مدیریت فضایی نیستیم. البته در توسعه روستایی مشکلات دیگری مانند شدت پدیده خرده، مالکی، نگاه تک بعدی به کشاورزی به جای تنوع دادن به معیشت، تعطیلی تعاونی‌های بزرگ زارعی و بسیاری مشکلات دیگر نیز وجود دارد که عملا مانع تحقق توسعه یا برنامه ریزی توسعه می‌شوند.
🔹در حال حاضر مدیریت برنامه‌ریزی و اجرای این طرح بر عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار گرفته است که نگاهی به وظایف ذاتی این دستگاه و همچنین عملکردآن طی سال‌ها بر برنامه‌های عمران روستایی موید این است که حتی در انتخاب دستگاه متولی هم تا چه اشتباه رخداده است./#پیام_ما
#توسعه
@payamema
#سرمقاله
🔻پرهیز از شتابزدگی در آبخیزداری
✍️ سید ابوالفضل میرقاسمی
کارشناس منابع طبیعی
🔹علاوه‌بر عواملی نظیر افزایش جمعیت، تغییر الگوی مصرف خانوارها، سوءمدیریت‌ها در مدیریت منابع آب، توسعۀ بی‌رویۀ صنایع آب‌بر در مناطق خشک داخل کشور، ضعف سرمایۀ اجتماعی و بی‌اعتمادی و درنتیجه بروز تراژدی منابع مشترک (Tragedy of Common) و حفر چاههای غیرمجاز، فساد و رانت، تعدد مراجع تصمیم‌گیری و اعمال نفوذها در زمینۀ تخصیص منابع آب، یکی از دلایل اصلی بروز و تشدید بحران آب (کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی)، تخریب پوشش گیاهی طبیعی (جنگل‌ها و مراتع) است که باتوجه‌به وسعتی که دارند (بیش از 100 میلیون هکتار) کاهش پوشش گیاهی سبب کاهش خدمات اکوسیستمی جنگل‌ها و مراتع و بروز مشکلات زیادی می‌شود.
🔹باتوجه‌به چندمنظوره بودن اقدامات آبخیزداری و احیای پوشش گیاهی (جنگل‌ها و مراتع) که سبب حفظ آب و خاک، تقویت دبی پایۀ رودخانه‌ها و چشمه‌ها، تغذیۀ آبخوان‌ها، ترسیب کربن، تلطیف هوا (تغییر میکرواقلیم و کاهش دما)، جذب گردوغبار، افزایش زیبایی منظر، افزایش خدمات اکوسیستمی اراضی جنگلی و مرتعی و بهبود معیشت جوامع محلی بهره‌بردار از جنگل‌ها و مراتع ، بنظر می‌رسد لازم است اقدامات آبخیزداری و احیا و تقویت پوشش گیاهی برای کاهش تبعات تغییراقلیم و همچنین حفظ منابع ذی‌قیمت آب و خاک در اولویت قرار گیرد و عزم ملی برای تحقق این مهم در سرتاسر کشور برانگیخته شود.
◻️اقدامات آبخیزداری تحت عنوان مهندسی حفاظت آب و خاک دارای چهار دستۀ مختلف است:
🔹اقدامات مدیریتی نظیر مدیریت «چرا» و کنترل چرا و پیشگیری از چرای بی‌رویۀ دام که یکی از دلایل اصلی تخریب سرزمین است، همچنین پیشگیری از چرای زودرس (یعنی قبل از اینکه گیاهان به مرحلۀ بذرافشانی برسند، ورود دام به عرصۀ مراتع سبب می‌شود که بذر لازم برای تجدید حیات و زادآوری گیاهان به‌شکل طبیعی به وجود نیاید).
🔹اقدامات مدیریتی نظیر تغییر جهت شخم اراضی در دامنه‌های شیب‌دار (کشاورزان به‌دلیل سهولت و به‌منظور جلوگیری از واژگون‌شدن تراکتور، شخم در جهت شیب را ترجیح می دهند. شخم در جهت شیب یعنی ایجاد شیارهایی در امتداد شیب، از بالادست به‌سمت پایین که به‌راحتی آب باران در درون آنها متمرکز و سبب بروز فرسایش شیاری می‌شود.
🔹حال آنکه اگر جهت شخم اراضی در جهت خطوط تراز باشد، یعنی عمود بر جهت شیب، چه بسا این شیارهای ایجادشده نقش حفظ آب را خواهد داشت و آب باران در درون این شیارها نفوذ می‌کند و به‌سمت آب زیرسطحی جریان می‌یابد و سبب فرسایش خاک نمی‌شود).
🔹اقدامات آبخیزداری در دامنه‌ها و عرصه‌های طبیعی (که با هدف کنترل رواناب و در نتیجه کنترل سیل در پایین‌دست و پیشگیری از فرسایش و جابه‌جایی خاک و ازدست‌رفتن و کاهش حاصلخیزی اراضی می‌شود) سبب می‌شود که هم رطوبت خاک افزایش یابد، درنتیجه گیاهان بهتر بتوانند رشد کنند و هم با رشد گیاهان، موضوع ترسیب کربن و مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای (که سبب گرمایش کره زمین می‌شود) و هم کمک می‌کند به سلامت و شادابی اکوسیستم و درنتیجه رشد و بقای حیوانات و جانوران که از این گیاهان استفاده می‌کنند (حفظ تنوع زیستی گیاهی و جانوری) و همچنین کمک به بهبود معیشت جوامع محلی که بخشی از درآمد ایشان از همین محصولات فرعی جنگل‌ها و مراتع است.
🔹 اقدامات آبخیزداری، اقداماتی چندمنظوره است که در راستای اهداف توسعۀ پایدار و معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی نظیر حفاظت از تنوع زیستی (UNCBD)، مقابله با بیابان‌زایی (UNCCD) و تغییراقلیم (UNFCCC) نیز هستند.
🔹طی چند دهۀ گذشته، اقبال عمومی نسبت به آبخیزداری افزایش یافته و اعتبارات زیادی برای فعالیت‌های آبخیزداری اختصاص یافته است. تلاش برای هزینه‌کرد به‌موقع این اعتبارات، ممکن است سبب شتابزدگی در اجرای اقدامات آبخیزداری و کاهش کیفیت کارها شود و درنتیجه، اثربخشی آن اقدامات مهم را کاهش دهد.
🔹مدیریت حوزۀ آبخیز به‌شکل اصولی و درست نیازمند همکاری و مشارکت همۀ دست‌اندرکاران کلیدی در آن است و به‌دنبال تعامل بین بالادست و پایین‌دست حوضۀ آبخیز متناسب با چرخۀ هیدرولوژیک (چرخۀ آب که با نیروی ثقل حرکت می کند) است./#پیام_ما
#منابع_طبیعی
@payamema
🔻پرهیز از شتابزدگی در آبخیزداری
✍️ سید ابوالفضل میرقاسمی
کارشناس منابع طبیعی
🔹علاوه‌بر عواملی نظیر افزایش جمعیت، تغییر الگوی مصرف خانوارها، سوءمدیریت‌ها در مدیریت منابع آب، توسعۀ بی‌رویۀ صنایع آب‌بر در مناطق خشک داخل کشور، ضعف سرمایۀ اجتماعی و بی‌اعتمادی و درنتیجه بروز تراژدی منابع مشترک (Tragedy of Common) و حفر چاههای غیرمجاز، فساد و رانت، تعدد مراجع تصمیم‌گیری و اعمال نفوذها در زمینۀ تخصیص منابع آب، یکی از دلایل اصلی بروز و تشدید بحران آب (کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی)، تخریب پوشش گیاهی طبیعی (جنگل‌ها و مراتع) است که باتوجه‌به وسعتی که دارند (بیش از 100 میلیون هکتار) کاهش پوشش گیاهی سبب کاهش خدمات اکوسیستمی جنگل‌ها و مراتع و بروز مشکلات زیادی می‌شود.
🔹باتوجه‌به چندمنظوره بودن اقدامات آبخیزداری و احیای پوشش گیاهی (جنگل‌ها و مراتع) که سبب حفظ آب و خاک، تقویت دبی پایۀ رودخانه‌ها و چشمه‌ها، تغذیۀ آبخوان‌ها، ترسیب کربن، تلطیف هوا (تغییر میکرواقلیم و کاهش دما)، جذب گردوغبار، افزایش زیبایی منظر، افزایش خدمات اکوسیستمی اراضی جنگلی و مرتعی و بهبود معیشت جوامع محلی بهره‌بردار از جنگل‌ها و مراتع ، بنظر می‌رسد لازم است اقدامات آبخیزداری و احیا و تقویت پوشش گیاهی برای کاهش تبعات تغییراقلیم و همچنین حفظ منابع ذی‌قیمت آب و خاک در اولویت قرار گیرد و عزم ملی برای تحقق این مهم در سرتاسر کشور برانگیخته شود.
◻️اقدامات آبخیزداری تحت عنوان مهندسی حفاظت آب و خاک دارای چهار دستۀ مختلف است:
🔹اقدامات مدیریتی نظیر مدیریت «چرا» و کنترل چرا و پیشگیری از چرای بی‌رویۀ دام که یکی از دلایل اصلی تخریب سرزمین است، همچنین پیشگیری از چرای زودرس (یعنی قبل از اینکه گیاهان به مرحلۀ بذرافشانی برسند، ورود دام به عرصۀ مراتع سبب می‌شود که بذر لازم برای تجدید حیات و زادآوری گیاهان به‌شکل طبیعی به وجود نیاید).
🔹اقدامات مدیریتی نظیر تغییر جهت شخم اراضی در دامنه‌های شیب‌دار (کشاورزان به‌دلیل سهولت و به‌منظور جلوگیری از واژگون‌شدن تراکتور، شخم در جهت شیب را ترجیح می دهند. شخم در جهت شیب یعنی ایجاد شیارهایی در امتداد شیب، از بالادست به‌سمت پایین که به‌راحتی آب باران در درون آنها متمرکز و سبب بروز فرسایش شیاری می‌شود.
🔹حال آنکه اگر جهت شخم اراضی در جهت خطوط تراز باشد، یعنی عمود بر جهت شیب، چه بسا این شیارهای ایجادشده نقش حفظ آب را خواهد داشت و آب باران در درون این شیارها نفوذ می‌کند و به‌سمت آب زیرسطحی جریان می‌یابد و سبب فرسایش خاک نمی‌شود).
🔹اقدامات آبخیزداری در دامنه‌ها و عرصه‌های طبیعی (که با هدف کنترل رواناب و در نتیجه کنترل سیل در پایین‌دست و پیشگیری از فرسایش و جابه‌جایی خاک و ازدست‌رفتن و کاهش حاصلخیزی اراضی می‌شود) سبب می‌شود که هم رطوبت خاک افزایش یابد، درنتیجه گیاهان بهتر بتوانند رشد کنند و هم با رشد گیاهان، موضوع ترسیب کربن و مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای (که سبب گرمایش کره زمین می‌شود) و هم کمک می‌کند به سلامت و شادابی اکوسیستم و درنتیجه رشد و بقای حیوانات و جانوران که از این گیاهان استفاده می‌کنند (حفظ تنوع زیستی گیاهی و جانوری) و همچنین کمک به بهبود معیشت جوامع محلی که بخشی از درآمد ایشان از همین محصولات فرعی جنگل‌ها و مراتع است.
🔹 اقدامات آبخیزداری، اقداماتی چندمنظوره است که در راستای اهداف توسعۀ پایدار و معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی نظیر حفاظت از تنوع زیستی (UNCBD)، مقابله با بیابان‌زایی (UNCCD) و تغییراقلیم (UNFCCC) نیز هستند.
🔹طی چند دهۀ گذشته، اقبال عمومی نسبت به آبخیزداری افزایش یافته و اعتبارات زیادی برای فعالیت‌های آبخیزداری اختصاص یافته است. تلاش برای هزینه‌کرد به‌موقع این اعتبارات، ممکن است سبب شتابزدگی در اجرای اقدامات آبخیزداری و کاهش کیفیت کارها شود و درنتیجه، اثربخشی آن اقدامات مهم را کاهش دهد.
🔹مدیریت حوزۀ آبخیز به‌شکل اصولی و درست نیازمند همکاری و مشارکت همۀ دست‌اندرکاران کلیدی در آن است و به‌دنبال تعامل بین بالادست و پایین‌دست حوضۀ آبخیز متناسب با چرخۀ هیدرولوژیک (چرخۀ آب که با نیروی ثقل حرکت می کند) است./#پیام_ما
#منابع_طبیعی
@payamema
Forwarded from پیام ما آنلاین (Nima)
🔻دریاچه ارومیه شبه‌علم و بازی با اعداد
#سرمقاله
✍️امین شول سیرجانی
سردبیر
🔹یکی از مخاطبان روزنامه زیر پستی دربارهٔ وضعیت دریاچهٔ ارومیه در صفحهٔ اینستاگرام «پیام ما» پرسیده است: «چه شد که دریاچه به این روز افتاد؟»
🔹پاسخ این سؤال به ظاهر خیلی ساده است. اگر قرار باشد یکی از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست یا وزارت نیرو یا وزارت جهاد کشاورزی به این سؤال پاسخ بدهند، احتمالاً چند مورد را به عنوان دلایل این بحران فهرست می‌کند.
🔹مواردی که فقط ترتیب آنها از زبان هر کدام از این مسئولان متفاوت خواهد بود.
برخی از این عوامل احتمالاً از این قرارند: «افزایش بی‌رویهٔ چاههای کشاورزی»، «سدسازی گسترده در بالادست دریاچه»، «شدت تبخیر آب»، «الگوی کشت پرآب‌بر در کشاورزی»، «پیامدهای تغییر اقلیم» و در روزهای اخیر کسانی پیدا شده‌اند که نقش چاههای کشاورزی و سدسازی را کمرنگ کرده‌اند و از اثر تغییر اقلیم بر وضع دریاچه سخن رانده‌اند و شدت گرما و تبخیر آب را هم نشانهٔ متقن آن فرض کرده‌اند.
متن کامل را اینجا بخوانید.
@payamema
#سرمقاله
✍️امین شول سیرجانی
سردبیر
🔹یکی از مخاطبان روزنامه زیر پستی دربارهٔ وضعیت دریاچهٔ ارومیه در صفحهٔ اینستاگرام «پیام ما» پرسیده است: «چه شد که دریاچه به این روز افتاد؟»
🔹پاسخ این سؤال به ظاهر خیلی ساده است. اگر قرار باشد یکی از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست یا وزارت نیرو یا وزارت جهاد کشاورزی به این سؤال پاسخ بدهند، احتمالاً چند مورد را به عنوان دلایل این بحران فهرست می‌کند.
🔹مواردی که فقط ترتیب آنها از زبان هر کدام از این مسئولان متفاوت خواهد بود.
برخی از این عوامل احتمالاً از این قرارند: «افزایش بی‌رویهٔ چاههای کشاورزی»، «سدسازی گسترده در بالادست دریاچه»، «شدت تبخیر آب»، «الگوی کشت پرآب‌بر در کشاورزی»، «پیامدهای تغییر اقلیم» و در روزهای اخیر کسانی پیدا شده‌اند که نقش چاههای کشاورزی و سدسازی را کمرنگ کرده‌اند و از اثر تغییر اقلیم بر وضع دریاچه سخن رانده‌اند و شدت گرما و تبخیر آب را هم نشانهٔ متقن آن فرض کرده‌اند.
متن کامل را اینجا بخوانید.
@payamema