از همه همراهان، #فعالان_محیط_زیست و #منابع_طبیعی، #فعالان_مدنی خواهش میکنم صدای #منطقه_حفاظت_شده_خائیز باشند.
تنگ تکاب مأمن حیات وحش زاگرس در آتش می‌سوزد
صدای زاگرس شوید
من از همه عزیزان استدعا دارم با تمام توان صدای #منطقه_حفاظت_شده_خائیز باشند.این منطقه خودش قربانی نامهربانی هاست.
🆔 @RuralWomenIssues 👩🌾
تنگ تکاب مأمن حیات وحش زاگرس در آتش می‌سوزد
صدای زاگرس شوید
من از همه عزیزان استدعا دارم با تمام توان صدای #منطقه_حفاظت_شده_خائیز باشند.این منطقه خودش قربانی نامهربانی هاست.
🆔 @RuralWomenIssues 👩🌾
معجزه مشارکت مردم در حفظ تنوع زیستی: کشاورزان زمین را به «میش‌مرغ» بخشیدند
🔻پروژه حفاظت مشارکتی از میش‌مرغ که از سال 99 در پناهگاه حیات وحش دشت سوتاو حمامیان آغاز شده، جوامع محلی را با خود همراه کرده است
✔️متن کامل گزارش👇
https://payamema.ir/payam/articlerelation/57634
#منابع_طبیعی #محیط_زیست #حیات_وحش #زیستگاه
🔗 روزنامه پیام ما
🆔 @RuralWomenIssues 👩🌾
🔻پروژه حفاظت مشارکتی از میش‌مرغ که از سال 99 در پناهگاه حیات وحش دشت سوتاو حمامیان آغاز شده، جوامع محلی را با خود همراه کرده است
✔️متن کامل گزارش👇
https://payamema.ir/payam/articlerelation/57634
#منابع_طبیعی #محیط_زیست #حیات_وحش #زیستگاه
🔗 روزنامه پیام ما
🆔 @RuralWomenIssues 👩🌾
#اختصاصی
🔻 گویا تیغ دولت هم نمی‌برد
✍️ یادداشت شاهرخ جباری ارفعی
کارشناس حوزه جنگل
🔷 چه سیاست‌گذاری‌ای از این بهتر که کارشناسان ساعت‌ها بنشینند و برنامه جامعی برای نگهداری و صیانت از جنگل بنویسند و این برنامه به تصویب هیات وزیران رسیده و برای اجرا ابلاغ شود؟
🔹اما چه رخدادی از این بدتر که ۱۰ سال بگذرد و معلوم نشود که آن مصوبه چه اندازه اثربخشی داشته و اگر موفق نبوده و به جایی نرسیده دلیل آن چیست؟ این داستان در بیست سال اخیر دو بار تکرار شده است.
🔷 یک بار در سال۱۳۸۲ که هیات وزیران پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با عنوان برنامه جامع صیانت از جنگل‌های کشور را تصویب و در آن با دقت وظایف دستگاه‌های دولتی را در سطوح مختلف حاکمیتی تعیین و تبیین کرد که نافرجام ماند و یک بار دیگر در سال ۱۳۹۲ که این بار هیات وزیران پیشنهاد وزارت جهادکشاورزی با عنوان برنامه بهینه‌سازی، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت جنگل‌های کشور را تصویب و بازهم وظایفی برای دستگاه‌های دولتی تعیین کرد که از سرنوشت آن گزارشی منتشر نشده است.
🔷 نظارت بر اجرای مصوبات هیات وزیران به عهده کیست؟ اگرچه در مصوبه سال ۱۳۸۲ از مسئول نظارت بر اجرای مصوبه به تصریح نام برده نشده اما در ماده آخر مصوبه سال ۱۳۹۲ آمده است:«وزارت جهاد کشاورزی به عنوان مسئول نظارت بر حسن اجرای این تصویب‌نامه موظف است گزارش روند اجرای آن را به صورت سالانه به هیات وزیران ارائه کند.»
🔷 با توجه به اینکه در این مصوبه وظایفی برای وزارت جهادکشاورزی تعیین شده است، پرسش این است که چه جایگاهی مسئول نظارت بر حسن اجرای عملکرد وزارت جهادکشاورزی است؟ و آیا اساسا این وزارت‌خانه در این ده سال گزارشی به هیات وزیران ارائه داده و اگر در این گزارش به عدم اجرای وظایف سایر دستگاه‌ها پرداخته شده، هیات وزیران چه اقدام بعدی انجام داده است؟
🔷 به نظر می‌رسد نهادهایی چون مجلس شورای اسلامی، رئیس جمهور یا معاون اول او فرصت و امکان نظارت بر انبوه #مصوبات هیات وزیران را نخواهند داشت و اساسا نظارت آنان دامنه شمول کلانتری دارد؛ در این صورت این وظیفه رسانه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد است که سرنوشت مصوبات هیات وزیران را از پیگیری و مطالبه کنند.
🔹به عنوان نمونه وزارت جهاد کشاورزی به این پرسش پاسخ دهد که در ۱۰ سالی که از مصوبه برنامه بهینه‌سازی، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت #جنگل‌های کشور گذشته است؛
🔷 چند بار گزارش حسن اجرای آن را به هیات #دولت ارائه داده و در صورت وجود گزارش، بازخورد هیات وزیران با آن چه بوده است؟ مرور مصوبه برنامه بهینه‌سازی... نشان می‌دهد که نیمی از مواد آن محقق نشده است و حتی وزارت جهاد کشاورزی نیز به وظایف خود عمل نکرده است؛
🔷 در این صورت دلیل این عدم موفقیت در اجرای مصوبه چیست و آن وزارت‌خانه و معاونت #منابع_طبیعی آن چه سیاست دیگری را برای تصویب هیات وزیران برای ده سال سوم و مصوبه احتمالی سال۱۴۰۲ در نظر دارند؟
🔹نهایتا اگر هیات وزیران تصمیمی اتخاذ کرده و مجموعه دولت به هر دلیل قادر به اجرای آن نیست؛ آیا این پرسش پیش نمی‌آید که در موضوع پایداری جنگل، تیغ دولت هم نمی‌برد./#پیام_ما
#محیط_زیست
@payamema
🔻 گویا تیغ دولت هم نمی‌برد
✍️ یادداشت شاهرخ جباری ارفعی
کارشناس حوزه جنگل
🔷 چه سیاست‌گذاری‌ای از این بهتر که کارشناسان ساعت‌ها بنشینند و برنامه جامعی برای نگهداری و صیانت از جنگل بنویسند و این برنامه به تصویب هیات وزیران رسیده و برای اجرا ابلاغ شود؟
🔹اما چه رخدادی از این بدتر که ۱۰ سال بگذرد و معلوم نشود که آن مصوبه چه اندازه اثربخشی داشته و اگر موفق نبوده و به جایی نرسیده دلیل آن چیست؟ این داستان در بیست سال اخیر دو بار تکرار شده است.
🔷 یک بار در سال۱۳۸۲ که هیات وزیران پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با عنوان برنامه جامع صیانت از جنگل‌های کشور را تصویب و در آن با دقت وظایف دستگاه‌های دولتی را در سطوح مختلف حاکمیتی تعیین و تبیین کرد که نافرجام ماند و یک بار دیگر در سال ۱۳۹۲ که این بار هیات وزیران پیشنهاد وزارت جهادکشاورزی با عنوان برنامه بهینه‌سازی، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت جنگل‌های کشور را تصویب و بازهم وظایفی برای دستگاه‌های دولتی تعیین کرد که از سرنوشت آن گزارشی منتشر نشده است.
🔷 نظارت بر اجرای مصوبات هیات وزیران به عهده کیست؟ اگرچه در مصوبه سال ۱۳۸۲ از مسئول نظارت بر اجرای مصوبه به تصریح نام برده نشده اما در ماده آخر مصوبه سال ۱۳۹۲ آمده است:«وزارت جهاد کشاورزی به عنوان مسئول نظارت بر حسن اجرای این تصویب‌نامه موظف است گزارش روند اجرای آن را به صورت سالانه به هیات وزیران ارائه کند.»
🔷 با توجه به اینکه در این مصوبه وظایفی برای وزارت جهادکشاورزی تعیین شده است، پرسش این است که چه جایگاهی مسئول نظارت بر حسن اجرای عملکرد وزارت جهادکشاورزی است؟ و آیا اساسا این وزارت‌خانه در این ده سال گزارشی به هیات وزیران ارائه داده و اگر در این گزارش به عدم اجرای وظایف سایر دستگاه‌ها پرداخته شده، هیات وزیران چه اقدام بعدی انجام داده است؟
🔷 به نظر می‌رسد نهادهایی چون مجلس شورای اسلامی، رئیس جمهور یا معاون اول او فرصت و امکان نظارت بر انبوه #مصوبات هیات وزیران را نخواهند داشت و اساسا نظارت آنان دامنه شمول کلانتری دارد؛ در این صورت این وظیفه رسانه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد است که سرنوشت مصوبات هیات وزیران را از پیگیری و مطالبه کنند.
🔹به عنوان نمونه وزارت جهاد کشاورزی به این پرسش پاسخ دهد که در ۱۰ سالی که از مصوبه برنامه بهینه‌سازی، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت #جنگل‌های کشور گذشته است؛
🔷 چند بار گزارش حسن اجرای آن را به هیات #دولت ارائه داده و در صورت وجود گزارش، بازخورد هیات وزیران با آن چه بوده است؟ مرور مصوبه برنامه بهینه‌سازی... نشان می‌دهد که نیمی از مواد آن محقق نشده است و حتی وزارت جهاد کشاورزی نیز به وظایف خود عمل نکرده است؛
🔷 در این صورت دلیل این عدم موفقیت در اجرای مصوبه چیست و آن وزارت‌خانه و معاونت #منابع_طبیعی آن چه سیاست دیگری را برای تصویب هیات وزیران برای ده سال سوم و مصوبه احتمالی سال۱۴۰۲ در نظر دارند؟
🔹نهایتا اگر هیات وزیران تصمیمی اتخاذ کرده و مجموعه دولت به هر دلیل قادر به اجرای آن نیست؛ آیا این پرسش پیش نمی‌آید که در موضوع پایداری جنگل، تیغ دولت هم نمی‌برد./#پیام_ما
#محیط_زیست
@payamema
#سرمقاله
🔻پرهیز از شتابزدگی در آبخیزداری
✍️ سید ابوالفضل میرقاسمی
کارشناس منابع طبیعی
🔹علاوه‌بر عواملی نظیر افزایش جمعیت، تغییر الگوی مصرف خانوارها، سوءمدیریت‌ها در مدیریت منابع آب، توسعۀ بی‌رویۀ صنایع آب‌بر در مناطق خشک داخل کشور، ضعف سرمایۀ اجتماعی و بی‌اعتمادی و درنتیجه بروز تراژدی منابع مشترک (Tragedy of Common) و حفر چاه‌های غیرمجاز، فساد و رانت، تعدد مراجع تصمیم‌گیری و اعمال نفوذها در زمینۀ تخصیص منابع آب، یکی از دلایل اصلی بروز و تشدید بحران آب (کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی)، تخریب پوشش گیاهی طبیعی (جنگل‌ها و مراتع) است که باتوجه‌به وسعتی که دارند (بیش از 100 میلیون هکتار) کاهش پوشش گیاهی سبب کاهش خدمات اکوسیستمی جنگل‌ها و مراتع و بروز مشکلات زیادی می‌شود.
🔹باتوجه‌به چندمنظوره بودن اقدامات آبخیزداری و احیای پوشش گیاهی (جنگل‌ها و مراتع) که سبب حفظ آب و خاک، تقویت دبی پایۀ رودخانه‌ها و چشمه‌ها، تغذیۀ آبخوان‌ها، ترسیب کربن، تلطیف هوا (تغییر میکرواقلیم و کاهش دما)، جذب گردوغبار، افزایش زیبایی منظر، افزایش خدمات اکوسیستمی اراضی جنگلی و مرتعی و بهبود معیشت جوامع محلی بهره‌بردار از جنگل‌ها و مراتع ، بنظر می‌رسد لازم است اقدامات آبخیزداری و احیا و تقویت پوشش گیاهی برای کاهش تبعات تغییراقلیم و همچنین حفظ منابع ذی‌قیمت آب و خاک در اولویت قرار گیرد و عزم ملی برای تحقق این مهم در سرتاسر کشور برانگیخته شود.
◻️اقدامات آبخیزداری تحت عنوان مهندسی حفاظت آب و خاک دارای چهار دستۀ مختلف است:
🔹اقدامات مدیریتی نظیر مدیریت «چرا» و کنترل چرا و پیشگیری از چرای بی‌رویۀ دام که یکی از دلایل اصلی تخریب سرزمین است، همچنین پیشگیری از چرای زودرس (یعنی قبل از اینکه گیاهان به مرحلۀ بذرافشانی برسند، ورود دام به عرصۀ مراتع سبب می‌شود که بذر لازم برای تجدید حیات و زادآوری گیاهان به‌شکل طبیعی به وجود نیاید).
🔹اقدامات مدیریتی نظیر تغییر جهت شخم اراضی در دامنه‌های شیب‌دار (کشاورزان به‌دلیل سهولت و به‌منظور جلوگیری از واژگون‌شدن تراکتور، شخم در جهت شیب را ترجیح می دهند. شخم در جهت شیب یعنی ایجاد شیارهایی در امتداد شیب، از بالادست به‌سمت پایین که به‌راحتی آب باران در درون آنها متمرکز و سبب بروز فرسایش شیاری می‌شود.
🔹حال آنکه اگر جهت شخم اراضی در جهت خطوط تراز باشد، یعنی عمود بر جهت شیب، چه بسا این شیارهای ایجادشده نقش حفظ آب را خواهد داشت و آب باران در درون این شیارها نفوذ می‌کند و به‌سمت آب زیرسطحی جریان می‌یابد و سبب فرسایش خاک نمی‌شود).
🔹اقدامات آبخیزداری در دامنه‌ها و عرصه‌های طبیعی (که با هدف کنترل رواناب و در نتیجه کنترل سیل در پایین‌دست و پیشگیری از فرسایش و جابه‌جایی خاک و ازدست‌رفتن و کاهش حاصلخیزی اراضی می‌شود) سبب می‌شود که هم رطوبت خاک افزایش یابد، درنتیجه گیاهان بهتر بتوانند رشد کنند و هم با رشد گیاهان، موضوع ترسیب کربن و مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای (که سبب گرمایش کره زمین می‌شود) و هم کمک می‌کند به سلامت و شادابی اکوسیستم و درنتیجه رشد و بقای حیوانات و جانوران که از این گیاهان استفاده می‌کنند (حفظ تنوع زیستی گیاهی و جانوری) و همچنین کمک به بهبود معیشت جوامع محلی که بخشی از درآمد ایشان از همین محصولات فرعی جنگل‌ها و مراتع است.
🔹 اقدامات آبخیزداری، اقداماتی چندمنظوره است که در راستای اهداف توسعۀ پایدار و معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی نظیر حفاظت از تنوع زیستی (UNCBD)، مقابله با بیابان‌زایی (UNCCD) و تغییراقلیم (UNFCCC) نیز هستند.
🔹طی چند دهۀ گذشته، اقبال عمومی نسبت به آبخیزداری افزایش یافته و اعتبارات زیادی برای فعالیت‌های آبخیزداری اختصاص یافته است. تلاش برای هزینه‌کرد به‌موقع این اعتبارات، ممکن است سبب شتابزدگی در اجرای اقدامات آبخیزداری و کاهش کیفیت کارها شود و درنتیجه، اثربخشی آن اقدامات مهم را کاهش دهد.
🔹مدیریت حوزۀ آبخیز به‌شکل اصولی و درست نیازمند همکاری و مشارکت همۀ دست‌اندرکاران کلیدی در آن است و به‌دنبال تعامل بین بالادست و پایین‌دست حوضۀ آبخیز متناسب با چرخۀ هیدرولوژیک (چرخۀ آب که با نیروی ثقل حرکت می کند) است./#پیام_ما
#منابع_طبیعی
@payamema
🔻پرهیز از شتابزدگی در آبخیزداری
✍️ سید ابوالفضل میرقاسمی
کارشناس منابع طبیعی
🔹علاوه‌بر عواملی نظیر افزایش جمعیت، تغییر الگوی مصرف خانوارها، سوءمدیریت‌ها در مدیریت منابع آب، توسعۀ بی‌رویۀ صنایع آب‌بر در مناطق خشک داخل کشور، ضعف سرمایۀ اجتماعی و بی‌اعتمادی و درنتیجه بروز تراژدی منابع مشترک (Tragedy of Common) و حفر چاه‌های غیرمجاز، فساد و رانت، تعدد مراجع تصمیم‌گیری و اعمال نفوذها در زمینۀ تخصیص منابع آب، یکی از دلایل اصلی بروز و تشدید بحران آب (کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی)، تخریب پوشش گیاهی طبیعی (جنگل‌ها و مراتع) است که باتوجه‌به وسعتی که دارند (بیش از 100 میلیون هکتار) کاهش پوشش گیاهی سبب کاهش خدمات اکوسیستمی جنگل‌ها و مراتع و بروز مشکلات زیادی می‌شود.
🔹باتوجه‌به چندمنظوره بودن اقدامات آبخیزداری و احیای پوشش گیاهی (جنگل‌ها و مراتع) که سبب حفظ آب و خاک، تقویت دبی پایۀ رودخانه‌ها و چشمه‌ها، تغذیۀ آبخوان‌ها، ترسیب کربن، تلطیف هوا (تغییر میکرواقلیم و کاهش دما)، جذب گردوغبار، افزایش زیبایی منظر، افزایش خدمات اکوسیستمی اراضی جنگلی و مرتعی و بهبود معیشت جوامع محلی بهره‌بردار از جنگل‌ها و مراتع ، بنظر می‌رسد لازم است اقدامات آبخیزداری و احیا و تقویت پوشش گیاهی برای کاهش تبعات تغییراقلیم و همچنین حفظ منابع ذی‌قیمت آب و خاک در اولویت قرار گیرد و عزم ملی برای تحقق این مهم در سرتاسر کشور برانگیخته شود.
◻️اقدامات آبخیزداری تحت عنوان مهندسی حفاظت آب و خاک دارای چهار دستۀ مختلف است:
🔹اقدامات مدیریتی نظیر مدیریت «چرا» و کنترل چرا و پیشگیری از چرای بی‌رویۀ دام که یکی از دلایل اصلی تخریب سرزمین است، همچنین پیشگیری از چرای زودرس (یعنی قبل از اینکه گیاهان به مرحلۀ بذرافشانی برسند، ورود دام به عرصۀ مراتع سبب می‌شود که بذر لازم برای تجدید حیات و زادآوری گیاهان به‌شکل طبیعی به وجود نیاید).
🔹اقدامات مدیریتی نظیر تغییر جهت شخم اراضی در دامنه‌های شیب‌دار (کشاورزان به‌دلیل سهولت و به‌منظور جلوگیری از واژگون‌شدن تراکتور، شخم در جهت شیب را ترجیح می دهند. شخم در جهت شیب یعنی ایجاد شیارهایی در امتداد شیب، از بالادست به‌سمت پایین که به‌راحتی آب باران در درون آنها متمرکز و سبب بروز فرسایش شیاری می‌شود.
🔹حال آنکه اگر جهت شخم اراضی در جهت خطوط تراز باشد، یعنی عمود بر جهت شیب، چه بسا این شیارهای ایجادشده نقش حفظ آب را خواهد داشت و آب باران در درون این شیارها نفوذ می‌کند و به‌سمت آب زیرسطحی جریان می‌یابد و سبب فرسایش خاک نمی‌شود).
🔹اقدامات آبخیزداری در دامنه‌ها و عرصه‌های طبیعی (که با هدف کنترل رواناب و در نتیجه کنترل سیل در پایین‌دست و پیشگیری از فرسایش و جابه‌جایی خاک و ازدست‌رفتن و کاهش حاصلخیزی اراضی می‌شود) سبب می‌شود که هم رطوبت خاک افزایش یابد، درنتیجه گیاهان بهتر بتوانند رشد کنند و هم با رشد گیاهان، موضوع ترسیب کربن و مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای (که سبب گرمایش کره زمین می‌شود) و هم کمک می‌کند به سلامت و شادابی اکوسیستم و درنتیجه رشد و بقای حیوانات و جانوران که از این گیاهان استفاده می‌کنند (حفظ تنوع زیستی گیاهی و جانوری) و همچنین کمک به بهبود معیشت جوامع محلی که بخشی از درآمد ایشان از همین محصولات فرعی جنگل‌ها و مراتع است.
🔹 اقدامات آبخیزداری، اقداماتی چندمنظوره است که در راستای اهداف توسعۀ پایدار و معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی نظیر حفاظت از تنوع زیستی (UNCBD)، مقابله با بیابان‌زایی (UNCCD) و تغییراقلیم (UNFCCC) نیز هستند.
🔹طی چند دهۀ گذشته، اقبال عمومی نسبت به آبخیزداری افزایش یافته و اعتبارات زیادی برای فعالیت‌های آبخیزداری اختصاص یافته است. تلاش برای هزینه‌کرد به‌موقع این اعتبارات، ممکن است سبب شتابزدگی در اجرای اقدامات آبخیزداری و کاهش کیفیت کارها شود و درنتیجه، اثربخشی آن اقدامات مهم را کاهش دهد.
🔹مدیریت حوزۀ آبخیز به‌شکل اصولی و درست نیازمند همکاری و مشارکت همۀ دست‌اندرکاران کلیدی در آن است و به‌دنبال تعامل بین بالادست و پایین‌دست حوضۀ آبخیز متناسب با چرخۀ هیدرولوژیک (چرخۀ آب که با نیروی ثقل حرکت می کند) است./#پیام_ما
#منابع_طبیعی
@payamema