💢 با فتاوای خلاف عقل چه کنیم؟ 💢
🔸بخشی از پرسشی دربارهٔ تقلید:
❇️ بیانات اخیرتان حاوی این نکته بود که ملاک در تبعیت از پدران و رجوع به عالمان دینی این است که آن تبعیت متعصبانه و این تقلید کورکورانه نباشد. بدین معنا که از سخنان جدید استقبال کنیم و بر شنیده‌ها و مواریث فکری و فرهنگی تعصب نورزیم که جداً حرف متین و ملاک قویمی است.
اما در ارتباط با امور دینی و فتاوای عالمان و فقیهان مشکل اینجاست که شما رجوع به آنان را به حکم تبعیت از رأی متخصص لازم دانستید و از طرفی آنان نه تنها خود را متخصص در احکام، بلکه متولی در امور و شؤون مردم نیز می‌دانند. حالا اگر کسی التزام به متابعت از فقیهان داشته باشد و در عین حال در برخی از امور چالش برانگیز امروزی برایش سؤال جدی پیش آید که دیدگاه آنها با یافته‌های علمی و عقلانی تعارض دارد، تکلیفش چیست؟
🔸بخشی از پاسخ به پرسش بالا:
✅ نکتهٔ مهمی که در این زمینه باید به آن توجه شود این است که نمی‌توان بدون مطالعه و بررسی لازم دربارهٔ احکام و مسائل شرعی قضاوت کرد و همین که حکمت و جوانب حکمی را نفهمیدیم، آن را خلاف عقل و علم به‌شمار آوریم. اما حتماً منظور شما جایی است که فردی آگاه و متخصص با بررسی و تحقیق کافی به چنین نتیجه‌ای برسد.
✅ در اینجا بسیاری می‌گویند با توجه به تقدم و اهمیت دین، نباید به این نوع برداشت‌ها توجه کرد و چاره‌ای جز تبعیت و تقلید از مجتهدان نداریم؛ نهایتاً می‌توانیم به فقها توصیه کنیم توجه بیشتری به دستاوردهای علمی داشته باشند و اقتضائات زمان و وجدان را در فهم و استنباط خود لحاظ کنند. اما اگر آنها حکمی را بیان کردند که با عقل و علم ناسازگار به‌نظر می‌آمد ناچاریم به همان تن داده و حکم آنها را بر فهم خود ترجیح دهیم.
✅ آنچه از توصیه‌های روشن قرآن و سنت به‌دست می‌آید این است که اهمیت و اعتبار عقل و علم در اسلام، اجازهٔ نادیده گرفتن و سرکوب وجدان را حتی به‌اسم تبعیت از دین نمی‌دهد. البته حرمت و اهمیت احکام الهی نیز در نگاه قرآن و سنت از جایگاهی برخوردار است که آن را نیز نمی‌توان نادیده گرفت و در انجام وظیفهٔ شرعی کوتاهی کرد. پس چاره چیست؟
✅ راه حلی که به‌نظر می‌رسد این است که در مرحلهٔ نخست باید در پی شناسایی فقیهان و متخصصانی بود که برداشتی معقول‌تر و روزآمدتر از دین دارند. چرا که در میان متخصصان دین‌شناس هستند کسانی که برداشت‌هایی متفاوت از احکام شرعی داشته باشند و حتی اگر فضای رسمی حوزه‌های علمیه اجازهٔ مطرح شدن آنها را نداده باشد، با اندکی تحقیق و بررسی می‌توان به تخصص و تعهد آنها اطمینان یافت و برای عمل به فتاوای آنان نزد خداوند حجت داشت. به‌ویژه آنکه در اغلب اوقات، تشخیص فقیه اعلم غیرممکن است و مکلفان حق دارند همان‌گونه که در سایر رشته‌ها خودشان یکی از متخصصان را انتخاب و به نظر او عمل می‌کنند در امور فقهی نیز مجتهدی را برگزینند که فتاوا و مبانی علمی و اخلاقی او را می‌پسندند. این‌گونه می‌توانیم بدون سرکوب فهم و عقلمان، وظایف دینی خود را مستند به نظر متخصصان دین‌شناس انجام دهیم.
✅ اما اگر بر فرض، کسی در موضوعی خاص، فتوای همهٔ فقها را مخالف عقل و وجدان تشخیص داد، لازم است در آن زمینه به مطالعه و بررسی بیشتر بپردازد و ضمن گفتگو و درخواست توضیح از متخصصان تلاش کند با کسب آگاهی‌های بیشتر، یا به منطقی و عقلانی بودن حکم پی ببرد یا با مراجعه به متون دینی، خودش به تخصص و اطلاعات لازم در آن‌باره دست یابد و به فهم خود عمل کند. حتی اگر نهایتاً بررسی‌های او به نتیجه‌ای مشخص نرسید، وظیفهٔ او سکوت و توقف خواهد بود و نه تبعیت کورکورانه و بی‌اعتنایی به حکم عقل.
#دین_حنیف ۱۶
⭕️ @hamidhossaini
🔸بخشی از پرسشی دربارهٔ تقلید:
❇️ بیانات اخیرتان حاوی این نکته بود که ملاک در تبعیت از پدران و رجوع به عالمان دینی این است که آن تبعیت متعصبانه و این تقلید کورکورانه نباشد. بدین معنا که از سخنان جدید استقبال کنیم و بر شنیده‌ها و مواریث فکری و فرهنگی تعصب نورزیم که جداً حرف متین و ملاک قویمی است.
اما در ارتباط با امور دینی و فتاوای عالمان و فقیهان مشکل اینجاست که شما رجوع به آنان را به حکم تبعیت از رأی متخصص لازم دانستید و از طرفی آنان نه تنها خود را متخصص در احکام، بلکه متولی در امور و شؤون مردم نیز می‌دانند. حالا اگر کسی التزام به متابعت از فقیهان داشته باشد و در عین حال در برخی از امور چالش برانگیز امروزی برایش سؤال جدی پیش آید که دیدگاه آنها با یافته‌های علمی و عقلانی تعارض دارد، تکلیفش چیست؟
🔸بخشی از پاسخ به پرسش بالا:
✅ نکتهٔ مهمی که در این زمینه باید به آن توجه شود این است که نمی‌توان بدون مطالعه و بررسی لازم دربارهٔ احکام و مسائل شرعی قضاوت کرد و همین که حکمت و جوانب حکمی را نفهمیدیم، آن را خلاف عقل و علم به‌شمار آوریم. اما حتماً منظور شما جایی است که فردی آگاه و متخصص با بررسی و تحقیق کافی به چنین نتیجه‌ای برسد.
✅ در اینجا بسیاری می‌گویند با توجه به تقدم و اهمیت دین، نباید به این نوع برداشت‌ها توجه کرد و چاره‌ای جز تبعیت و تقلید از مجتهدان نداریم؛ نهایتاً می‌توانیم به فقها توصیه کنیم توجه بیشتری به دستاوردهای علمی داشته باشند و اقتضائات زمان و وجدان را در فهم و استنباط خود لحاظ کنند. اما اگر آنها حکمی را بیان کردند که با عقل و علم ناسازگار به‌نظر می‌آمد ناچاریم به همان تن داده و حکم آنها را بر فهم خود ترجیح دهیم.
✅ آنچه از توصیه‌های روشن قرآن و سنت به‌دست می‌آید این است که اهمیت و اعتبار عقل و علم در اسلام، اجازهٔ نادیده گرفتن و سرکوب وجدان را حتی به‌اسم تبعیت از دین نمی‌دهد. البته حرمت و اهمیت احکام الهی نیز در نگاه قرآن و سنت از جایگاهی برخوردار است که آن را نیز نمی‌توان نادیده گرفت و در انجام وظیفهٔ شرعی کوتاهی کرد. پس چاره چیست؟
✅ راه حلی که به‌نظر می‌رسد این است که در مرحلهٔ نخست باید در پی شناسایی فقیهان و متخصصانی بود که برداشتی معقول‌تر و روزآمدتر از دین دارند. چرا که در میان متخصصان دین‌شناس هستند کسانی که برداشت‌هایی متفاوت از احکام شرعی داشته باشند و حتی اگر فضای رسمی حوزه‌های علمیه اجازهٔ مطرح شدن آنها را نداده باشد، با اندکی تحقیق و بررسی می‌توان به تخصص و تعهد آنها اطمینان یافت و برای عمل به فتاوای آنان نزد خداوند حجت داشت. به‌ویژه آنکه در اغلب اوقات، تشخیص فقیه اعلم غیرممکن است و مکلفان حق دارند همان‌گونه که در سایر رشته‌ها خودشان یکی از متخصصان را انتخاب و به نظر او عمل می‌کنند در امور فقهی نیز مجتهدی را برگزینند که فتاوا و مبانی علمی و اخلاقی او را می‌پسندند. این‌گونه می‌توانیم بدون سرکوب فهم و عقلمان، وظایف دینی خود را مستند به نظر متخصصان دین‌شناس انجام دهیم.
✅ اما اگر بر فرض، کسی در موضوعی خاص، فتوای همهٔ فقها را مخالف عقل و وجدان تشخیص داد، لازم است در آن زمینه به مطالعه و بررسی بیشتر بپردازد و ضمن گفتگو و درخواست توضیح از متخصصان تلاش کند با کسب آگاهی‌های بیشتر، یا به منطقی و عقلانی بودن حکم پی ببرد یا با مراجعه به متون دینی، خودش به تخصص و اطلاعات لازم در آن‌باره دست یابد و به فهم خود عمل کند. حتی اگر نهایتاً بررسی‌های او به نتیجه‌ای مشخص نرسید، وظیفهٔ او سکوت و توقف خواهد بود و نه تبعیت کورکورانه و بی‌اعتنایی به حکم عقل.
#دین_حنیف ۱۶
⭕️ @hamidhossaini
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🔺حالا که به دین واقعی دسترسی نداریم، بهتر نیست راه درست را خودمان تشخیص دهیم؟
✅ بخشی از جلسهٔ شانزدهم #دین_حنیف در قرآن
⭕️ @hamidhossaini
✅ بخشی از جلسهٔ شانزدهم #دین_حنیف در قرآن
⭕️ @hamidhossaini
💢 دین حنیف در قرآن ـ جلسهٔ هفدهم 💢
❇️ اگر چه همگان اذعان دارند که یکی از آسیب‌های دینداری زیاده‌روی است و هشدارهای قرآن در اینباره را به یکدیگر یادآوری می‌کنند، ولی مشکل اصلی این است که هر گروهی خود را در مسیر اعتدال و دیگران را به غلو یا تقصیر متهم می‌کند. در این جلسه معیار قرآن برای تشخیص غلو را بررسی کردیم.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۷
⭕️ @hamidhossaini
❇️ اگر چه همگان اذعان دارند که یکی از آسیب‌های دینداری زیاده‌روی است و هشدارهای قرآن در اینباره را به یکدیگر یادآوری می‌کنند، ولی مشکل اصلی این است که هر گروهی خود را در مسیر اعتدال و دیگران را به غلو یا تقصیر متهم می‌کند. در این جلسه معیار قرآن برای تشخیص غلو را بررسی کردیم.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۷
⭕️ @hamidhossaini
آپارات - سرویس اشتراک ویدیو
دین حنیف در قرآن . جلسه هفدهم
زیاده‌روی در دین
Audio
💢 دین حنیف در قرآن ـ جلسهٔ هفدهم 💢
📣 فایل صوتی
❇️ اگر چه همگان اذعان دارند که یکی از آسیب‌های دینداری زیاده‌روی است و هشدارهای قرآن در اینباره را به یکدیگر یادآوری می‌کنند، ولی مشکل اصلی این است که هر گروهی خود را در مسیر اعتدال و دیگران را به غلو یا تقصیر متهم می‌کند. در این جلسه معیار قرآن برای تشخیص غلو را بررسی کردیم.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۷
⭕️ @hamidhossaini
📣 فایل صوتی
❇️ اگر چه همگان اذعان دارند که یکی از آسیب‌های دینداری زیاده‌روی است و هشدارهای قرآن در اینباره را به یکدیگر یادآوری می‌کنند، ولی مشکل اصلی این است که هر گروهی خود را در مسیر اعتدال و دیگران را به غلو یا تقصیر متهم می‌کند. در این جلسه معیار قرآن برای تشخیص غلو را بررسی کردیم.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۷
⭕️ @hamidhossaini
💢 زیاده‌روی در دین 💢
❇️ یکی از مهم‌ترین آفت‌هایی که بر دینداری عارض می‌شود، زیاده‌روی و غلو در باورها، ارادت‌ها و عبادت‌هاست. آنچه این خطر را پیچیده‌تر و مقابله با آن را از آسیب‌های مشابه، دشوارتر می‌کند این است که هر گروه و سلیقه‌ای خود را در نقطهٔ اعتدال و دیگران را دچار غلو یا تقصیر می‌داند.
🔺آسیب غلو به‌حدی است که قرآن کریم علاوه بر هشدار دادن (نساء، ۱۷۱) و هوس‌آلود و گمراه‌کننده دانستن آن (مائده، ۷۷)، بارها سخنان نادرستی را که از سر محبّت، دربارهٔ پیامبران بزرگ الهی بیان شده، کفرآمیز (مائده، ۷۲)، تشبّه به کافران (توبه، ۳۰) و کفر بعد از اسلام (آل‌عمران، ۸۰) بر شمرده است.
🔸از نگاه قرآن نه‌تنها برخوردار بودن از پایه‌های صحیح اعتقادی برای در امان ماندن از یاوه‌های غلوآمیز کافی نیست (عنکبوت، ۶۱) بلکه این آفت، به بهانهٔ اموری معنوی و جذاب همچون شفاعت (یونس، ۱۸) و قرب الهی (زمر، ۳) دیندارانی معتقد به خداوند عزیز علیم (زخرف، ۹) را به بت‌پرستی کشانده است.
🔸توصیهٔ قرآن برای پیشگیری از این گمراهی بزرگ، پایبندی به حق است (یونس، ۳۲) و هر جا نسبت به غلو هشدار داده، نقطهٔ مقابل آن را حق‌گویی اعلام کرده است. (نساء، ۱۷۱ و مائده ۷۷ و ۱۱۶) با این حال تا ندانیم حق چیست، این مشکل حل نمی‌شود؛ زیرا غالی‌ترین افراد نیز خود را بر حق و دیگران را قاصر و مقصّر می‌دانند.
🔸بررسی آیات مرتبط نشان می‌دهد قرآن بارها تکیه بر گمان (یونس، ۳۶) و نداشتن علم (نجم، ۲۸) را در برابر حق قرار داده و سخن بدون منطق و آگاهی را ناحق اعلام کرده (اعراف، ۳۳) و عامل انحراف مشرکان را نام‌گذاری‌ها و رفتارهایی بی‌دلیل و بی‌بهره بودن آنها از علم دانسته است. (یوسف، ۴۰)
🔸اگرچه با دقت به این نکات می‌فهمیم تکیه بر استدلال علمی زیاده‌روی دینی را کاهش می‌دهد، ولی وقتی می‌بینیم عالمانی در حدّ شیخ مفید و شیخ صدوق دربارهٔ غلو نزاع داشته‌اند و آگاهی دانشمندان بزرگ نیز ظنی و خطاپذیر است، متوجه می‌شویم علمی که قرأن به آن دعوت می‌کند، گزاره‌هایی خاص و مشخص نیست.
🔻با تدبر در آیات قرآن به این نتیجه می‌رسیم که مهم‌ترین مصداق ظن و گمان و عامل اصلی سقوط تدریجی جوامع دینی به ورطهٔ غلو، تک‌صدایی متولیان و تکیه بر قرائتی رسمی از دین بوده و علمی که قرآن ما را به تبعیت از آن دعوت می‌کند (اسراء، ۳۶) هر یافته‌ای است که در فضای آزاد نقد و گفتگو به‌دست می‌آید. (زمر، ۱۸)
✅ بر این اساس هر نوع عقیده، تمجید یا مناسکی که بدون بررسی دلایل موافق و مخالف، و صرفاً بر مبنای علائق مذهبی برگزیده شود، سخنی ناحق و مصداقی از غلو به‌شمار می‌آید و راه نجات از آن، به‌جای متهم کردن یکدیگر، شنیدن نظرات گوناگون یا سکوت و توقف در هر مسئله‌ای است که امکان بررسی دیدگاه‌های پیرامون آن وجود ندارد.
#دین_حنیف ۱۷
⭕️ @hamidhossaini
❇️ یکی از مهم‌ترین آفت‌هایی که بر دینداری عارض می‌شود، زیاده‌روی و غلو در باورها، ارادت‌ها و عبادت‌هاست. آنچه این خطر را پیچیده‌تر و مقابله با آن را از آسیب‌های مشابه، دشوارتر می‌کند این است که هر گروه و سلیقه‌ای خود را در نقطهٔ اعتدال و دیگران را دچار غلو یا تقصیر می‌داند.
🔺آسیب غلو به‌حدی است که قرآن کریم علاوه بر هشدار دادن (نساء، ۱۷۱) و هوس‌آلود و گمراه‌کننده دانستن آن (مائده، ۷۷)، بارها سخنان نادرستی را که از سر محبّت، دربارهٔ پیامبران بزرگ الهی بیان شده، کفرآمیز (مائده، ۷۲)، تشبّه به کافران (توبه، ۳۰) و کفر بعد از اسلام (آل‌عمران، ۸۰) بر شمرده است.
🔸از نگاه قرآن نه‌تنها برخوردار بودن از پایه‌های صحیح اعتقادی برای در امان ماندن از یاوه‌های غلوآمیز کافی نیست (عنکبوت، ۶۱) بلکه این آفت، به بهانهٔ اموری معنوی و جذاب همچون شفاعت (یونس، ۱۸) و قرب الهی (زمر، ۳) دیندارانی معتقد به خداوند عزیز علیم (زخرف، ۹) را به بت‌پرستی کشانده است.
🔸توصیهٔ قرآن برای پیشگیری از این گمراهی بزرگ، پایبندی به حق است (یونس، ۳۲) و هر جا نسبت به غلو هشدار داده، نقطهٔ مقابل آن را حق‌گویی اعلام کرده است. (نساء، ۱۷۱ و مائده ۷۷ و ۱۱۶) با این حال تا ندانیم حق چیست، این مشکل حل نمی‌شود؛ زیرا غالی‌ترین افراد نیز خود را بر حق و دیگران را قاصر و مقصّر می‌دانند.
🔸بررسی آیات مرتبط نشان می‌دهد قرآن بارها تکیه بر گمان (یونس، ۳۶) و نداشتن علم (نجم، ۲۸) را در برابر حق قرار داده و سخن بدون منطق و آگاهی را ناحق اعلام کرده (اعراف، ۳۳) و عامل انحراف مشرکان را نام‌گذاری‌ها و رفتارهایی بی‌دلیل و بی‌بهره بودن آنها از علم دانسته است. (یوسف، ۴۰)
🔸اگرچه با دقت به این نکات می‌فهمیم تکیه بر استدلال علمی زیاده‌روی دینی را کاهش می‌دهد، ولی وقتی می‌بینیم عالمانی در حدّ شیخ مفید و شیخ صدوق دربارهٔ غلو نزاع داشته‌اند و آگاهی دانشمندان بزرگ نیز ظنی و خطاپذیر است، متوجه می‌شویم علمی که قرأن به آن دعوت می‌کند، گزاره‌هایی خاص و مشخص نیست.
🔻با تدبر در آیات قرآن به این نتیجه می‌رسیم که مهم‌ترین مصداق ظن و گمان و عامل اصلی سقوط تدریجی جوامع دینی به ورطهٔ غلو، تک‌صدایی متولیان و تکیه بر قرائتی رسمی از دین بوده و علمی که قرآن ما را به تبعیت از آن دعوت می‌کند (اسراء، ۳۶) هر یافته‌ای است که در فضای آزاد نقد و گفتگو به‌دست می‌آید. (زمر، ۱۸)
✅ بر این اساس هر نوع عقیده، تمجید یا مناسکی که بدون بررسی دلایل موافق و مخالف، و صرفاً بر مبنای علائق مذهبی برگزیده شود، سخنی ناحق و مصداقی از غلو به‌شمار می‌آید و راه نجات از آن، به‌جای متهم کردن یکدیگر، شنیدن نظرات گوناگون یا سکوت و توقف در هر مسئله‌ای است که امکان بررسی دیدگاه‌های پیرامون آن وجود ندارد.
#دین_حنیف ۱۷
⭕️ @hamidhossaini
💢 پاسخ به یک انتقاد 💢
✳️ معمولاً پس از ارائهٔ مباحث قرآنی با نقد دوستانی مواجه می‌شوم که تکیه نکردن بر احادیث در بهره‌گیری از آیات را بی‌توجهی به مبیّن بودن عترت می‌دانند. در اینباره نکات فراوانی قابل بیان است، ولی در این مجال تنها به برخی از مهم‌ترین آنها اجمالاً اشاره می‌کنم:
🔸قرآن و اهل بیت (علیهم‌السلام) در صورتی به‌عنوان دو بال، زمینهٔ پرواز ما را در آسمان هدایت فراهم می‌آورند که با روشی درست و عقلانی به هر دو تمسک بجوییم، نه اینکه صرفاً شعار پیروی از آنها را بدهیم ولی به توصیه‌های ارزشمندشان بی‌توجه باشیم، یا یکی را با تأکید بر اهمیت دیگری رها کنیم و مهجور بگذاریم.
🔸بعضی از آنچه به بهانهٔ مبیّن بودن اهل بیت (علیهم‌السلام) ترویج می‌شود و فهم ظواهر و مقاصد آشکار قرآن را به روایاتی که در صحت و صدور بسیاری از آنها تردید وجود دارد وابسته می‌سازد، نه فقط کنار زدن قرآن از محوریت هدایت، بلکه بی‌توجهی به مهم‌ترین توصیهٔ اهل بیت (علیهم‌السلام) در زمینهٔ دینداری است.
🔸ائمهٔ اطهار (علیهم‌السلام) بارها بدون قیودی که این خط فکری ترویج می‌کند، شیعیان خود را به مراجعهٔ مستقیم به قرآن توصیه کرده و از آنها خواسته‌اند هیچ روایتی را بدون احراز موافقتش با کتاب خدا نپذیرند؛ ولی گروهی از مدعیان ولایت‌مداری بر نقطهٔ مقابل این روش اصرار دارند و فهم قرآن را بدون تکیه بر روایات ممکن نمی‌دانند.
🔸آیا فرمان پیشوایان دین دربارهٔ عرضهٔ روایات بر قرآن، معنایی جز این دارد که وظیفهٔ شیعیان، به‌ویژه در عصر غیبت، این است که ابتدا قرآن را بدون تأثیر پذیرفتن از روایاتی که شاید دستخوش جعل و تصحیف و تحریف شده باشد، با تکیه بر همان متن بفهمند و فقط روایاتی را که با برداشت عالمانه از قرآن مغایر نبود بپذیرند؟
🔸مفهوم این توصیه، بی‌نیازی از تبیین اهل بیت (علیهم‌السلام) نیست، بلکه با این روش، چارچوب درست دینداری از کتابی مستحکم و مطمئن به‌دست می‌آوریم و برای به‌دست آوردن جزئیات و تفاصیل و معانی عمیق‌تر آیات قرآن به احادیثی مراجعه می‌کنیم که علاوه بر بررسی‌های تاریخی، مطابقتش را با سند اصلی دین احراز کرده باشیم.
🔸آری اگر برداشت ما از قرآن با تبیین قطعی معصومان مغایر بود، باید فهم خود را تخطئه و سخن مفسران حقیقی کتاب خدا را مبنا قرار دهیم. ولی در این دوران جز در مسائلی انگشت‌شمار، راهی برای علم به این تبیین‌ها نداریم و در سایر موضوعات ناچاریم بر قرآن تکیه کنیم و روایات را در حدّ تبیین‌های احتمالی پیشوایان دین در فهم آيات تأثیر دهیم.
✳️ آنچه در مباحث #دین_حنیف ارائه می‌گردد بر همین مبناست و در حدّ توان تلاش می‌شود ضمن حفظ استقلال قرآن در بیان مقاصد، هیچ نکته‌ای با برداشت اخلاقی از آنچه در منابع معتبر حدیثی آمده است نیز در تعارض نباشد. ضمن اینکه به‌یاری خداوند در مراحل بعد، تفصیل این مطالب با بهره‌گیری از روایات، تدوین و ارائه خواهد شد.
⭕️ @hamidhossaini
✳️ معمولاً پس از ارائهٔ مباحث قرآنی با نقد دوستانی مواجه می‌شوم که تکیه نکردن بر احادیث در بهره‌گیری از آیات را بی‌توجهی به مبیّن بودن عترت می‌دانند. در اینباره نکات فراوانی قابل بیان است، ولی در این مجال تنها به برخی از مهم‌ترین آنها اجمالاً اشاره می‌کنم:
🔸قرآن و اهل بیت (علیهم‌السلام) در صورتی به‌عنوان دو بال، زمینهٔ پرواز ما را در آسمان هدایت فراهم می‌آورند که با روشی درست و عقلانی به هر دو تمسک بجوییم، نه اینکه صرفاً شعار پیروی از آنها را بدهیم ولی به توصیه‌های ارزشمندشان بی‌توجه باشیم، یا یکی را با تأکید بر اهمیت دیگری رها کنیم و مهجور بگذاریم.
🔸بعضی از آنچه به بهانهٔ مبیّن بودن اهل بیت (علیهم‌السلام) ترویج می‌شود و فهم ظواهر و مقاصد آشکار قرآن را به روایاتی که در صحت و صدور بسیاری از آنها تردید وجود دارد وابسته می‌سازد، نه فقط کنار زدن قرآن از محوریت هدایت، بلکه بی‌توجهی به مهم‌ترین توصیهٔ اهل بیت (علیهم‌السلام) در زمینهٔ دینداری است.
🔸ائمهٔ اطهار (علیهم‌السلام) بارها بدون قیودی که این خط فکری ترویج می‌کند، شیعیان خود را به مراجعهٔ مستقیم به قرآن توصیه کرده و از آنها خواسته‌اند هیچ روایتی را بدون احراز موافقتش با کتاب خدا نپذیرند؛ ولی گروهی از مدعیان ولایت‌مداری بر نقطهٔ مقابل این روش اصرار دارند و فهم قرآن را بدون تکیه بر روایات ممکن نمی‌دانند.
🔸آیا فرمان پیشوایان دین دربارهٔ عرضهٔ روایات بر قرآن، معنایی جز این دارد که وظیفهٔ شیعیان، به‌ویژه در عصر غیبت، این است که ابتدا قرآن را بدون تأثیر پذیرفتن از روایاتی که شاید دستخوش جعل و تصحیف و تحریف شده باشد، با تکیه بر همان متن بفهمند و فقط روایاتی را که با برداشت عالمانه از قرآن مغایر نبود بپذیرند؟
🔸مفهوم این توصیه، بی‌نیازی از تبیین اهل بیت (علیهم‌السلام) نیست، بلکه با این روش، چارچوب درست دینداری از کتابی مستحکم و مطمئن به‌دست می‌آوریم و برای به‌دست آوردن جزئیات و تفاصیل و معانی عمیق‌تر آیات قرآن به احادیثی مراجعه می‌کنیم که علاوه بر بررسی‌های تاریخی، مطابقتش را با سند اصلی دین احراز کرده باشیم.
🔸آری اگر برداشت ما از قرآن با تبیین قطعی معصومان مغایر بود، باید فهم خود را تخطئه و سخن مفسران حقیقی کتاب خدا را مبنا قرار دهیم. ولی در این دوران جز در مسائلی انگشت‌شمار، راهی برای علم به این تبیین‌ها نداریم و در سایر موضوعات ناچاریم بر قرآن تکیه کنیم و روایات را در حدّ تبیین‌های احتمالی پیشوایان دین در فهم آيات تأثیر دهیم.
✳️ آنچه در مباحث #دین_حنیف ارائه می‌گردد بر همین مبناست و در حدّ توان تلاش می‌شود ضمن حفظ استقلال قرآن در بیان مقاصد، هیچ نکته‌ای با برداشت اخلاقی از آنچه در منابع معتبر حدیثی آمده است نیز در تعارض نباشد. ضمن اینکه به‌یاری خداوند در مراحل بعد، تفصیل این مطالب با بهره‌گیری از روایات، تدوین و ارائه خواهد شد.
⭕️ @hamidhossaini
💢 دین حنیف در قرآن ـ جلسهٔ هجدهم 💢
❇️ برخلاف آنچه این روزها دربارهٔ غیر قابل تفکیک بودن اصل دین از سرگذشت پیروانش گفته می‌شود، در این جلسه توضیح داده شد که از نظر قرآن یکی از ویژگی‌های دین الهی این است که می‌تواند بلافاصله وارونه و حتی به ضدّ خودش تبدیل گردد.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۸
⭕️ @hamidhossaini
❇️ برخلاف آنچه این روزها دربارهٔ غیر قابل تفکیک بودن اصل دین از سرگذشت پیروانش گفته می‌شود، در این جلسه توضیح داده شد که از نظر قرآن یکی از ویژگی‌های دین الهی این است که می‌تواند بلافاصله وارونه و حتی به ضدّ خودش تبدیل گردد.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۸
⭕️ @hamidhossaini
آپارات - سرویس اشتراک ویدیو
دین حنیف در قرآن . جلسه هجدهم
دینی که به ضد خودش تبدیل می‌شود
Audio
💢 دین حنیف در قرآن ـ جلسهٔ هجدهم 💢
📣 فایل صوتی
❇️ برخلاف آنچه این روزها دربارهٔ غیر قابل تفکیک بودن اصل دین از سرگذشت پیروانش گفته می‌شود، در این جلسه توضیح داده شد که از نظر قرآن یکی از ویژگی‌های دین الهی این است که می‌تواند بلافاصله وارونه و حتی به ضدّ خودش تبدیل گردد.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۸
⭕️ @hamidhossaini
📣 فایل صوتی
❇️ برخلاف آنچه این روزها دربارهٔ غیر قابل تفکیک بودن اصل دین از سرگذشت پیروانش گفته می‌شود، در این جلسه توضیح داده شد که از نظر قرآن یکی از ویژگی‌های دین الهی این است که می‌تواند بلافاصله وارونه و حتی به ضدّ خودش تبدیل گردد.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۸
⭕️ @hamidhossaini
💢 دینی که به ضدّ خودش تبدیل می‌شود 💢
❇️ اغلب موافقان و مخالفان دین، آن را همان چیزی می‌دانند که از مدّعیان دینداری دیده یا شنیده‌اند. این رویکرد، مهم‌ترین پیش‌فرضی است که نظریه‌ای چون دین و قدرت دکتر سروش را نیز بر مبنای تفکیک‌ناپذیری روحیات پیامبر از عملکرد پیروانش به چنان نتیجه‌ای رسانده است.
🔺اما قرآن کریم با ردّ این دیدگاه، یکی از ویژگی‌هایی که برای دین حنیف و کیش پیامبران الهی برمی‌شمرد، تحریف‌پذیری است و بارها تأکید می‌کند که آنچه از سوی عموم متدیّنان و بلکه علمای دین ارائه می‌شود، چه‌بسا با انحراف و سوء استفاده آمیخته و گاهی به ضدّ دین واقعی تبدیل شده باشد.
🔸گزارش قرآن دربارهٔ گوساله‌پرستی پیروان در دوران حیات پیامبری که شگفت‌انگیز‌ترین معجزات را ارائه کرده بود (بقره، ۹۳)، دنیاگرایی وارثان کتاب به بهانهٔ مغفرت الهی (اعراف، ۱۶۹) و تضییع نماز و پیروی از شهوات در نسل بعدی آنها (مریم، ۵۹)، حاوی هشدارهایی مهم در زمینهٔ لغزنده بودن مسیر دینداری است.
🔸تشریح شیوهٔ وارونه شدن دین به‌دست پیروان، از آموزه‌های کلیدی قرآن در این باره است که با اشاره به اقداماتی چون جابه‌جایی کلمات و به‌فراموشی سپردن بخشی از آن (مائده، ۱۳)، تحریف احکام (مائده، ۴۱)، جعل متون مقدس (بقره، ۷۹)، پیچ و تاب دادن سخن (آل‌عمران، ۷۸) و برخورد گزینشی (بقره، ۸۵) انجام می‌پذیرد.
🔸هشدار کتاب خدا دربارهٔ امکان واژگونی دین‌ورزی، در گزارش سرنوشت دینداران گذشته خلاصه نمی‌شود. گوشزد کردن احتمال ارتداد مسلمانان (مائده، ۵۴) و پیش‌بینی عتاب‌آمیز دربارهٔ عقبگرد آنها پس از ارتحال پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) (آل‌عمران، ۱۴۴) نشان می‌دهد قرآن، این خطر را برای پیروان خود نیز جدی می‌داند.
🔸البته اکثر دینداران، برداشت و رفتار خود را مطابق اصل دین و این آسیب را مربوط به دیگران می‌دانند؛ زیرا گمان می‌کنند تکیه بر متون مقدس و راهنمایی پیشوایان معصوم، آنها را از این آفت مصون می‌سازد. این در حالی است که قرآن خود را عامل گمراهی بسیاری از افراد دانسته (بقره، ۲۶) و امامان هدایت از برخی مدعیان ولایت، برائت جسته‌اند.
🔸راه حل این مشکل را باید در فلسفهٔ دین و معنای زندگی از نگاه قرآن جستجو کرد. اگر بدانیم هدف از زندگی چیزی جز آزموده شدن نیست (ملک، ۲) و این امتحان، هم با خیر و هم با شرّ گرفته می‌شود (انبیاء، ۳۵) و نیکی‌ها و بدی‌ها هر دو موضوع آزمایش ماست (اعراف، ۱۶۸)، از اینکه دین نیز منشأ گمراهی باشد (ابراهیم، ۴) تعجب نمی‌کنیم.
🔸آنچه شرایط آزمونی پیچیده و دشوار را در زندگی انسان فراهم می‌آورد، وجود غرایز و خودخواهی‌هایی است که آدمی را به نزاع و اختلاف می‌کشاند. پیامبران آمدند تا اختلاف را از بین ببرند، ولی همان غرائز، دین را نیز به بنزینی بر آتش اختلافات (بقره، ۲۱۳) و جرقه‌ای برای نزاع‌هایی جدید (یونس، ۹۳) تبدیل کرد.
🔻اگر خدا می‌خواست می‌توانست این ویژگی زشت را از دین بزداید، ولی وقتی هدف از آفزینش انسان، آزمایش اوست، چه امتحانی بهتر و دشوارتر از دین (مائده، ۴۸) که هم می‌تواند کارکرد جذابیت‌های مادی گمراه‌کننده (یونس، ۸۸) را داشته باشد و هم بهانهٔ خوبی برای تجاوز (آل‌عمران، ۱۹) و افزایش ستم (اسراء، ۸۲) فراهم می‌آورد.
✅ توصیهٔ قرآن برای در امان ماندن از این گمراهی، پیش‌فرض گرفتن پرواداری و اخلاق در مواجهه با ظواهر دین (بقره،۲)، شنیدن صدای منتقدان و مخالفان (زمر، ۱۸)، تسلیم بودن در برابر هدایت‌های آشکار (طه، ۱۲۳)، کتمان نکردن حقیقت (بقره، ۴۲) و پرهیز از علمای دنیاطلب (توبه، ۳۴) و روحانیانی است که در برابر مفاسد سکوت می‌کنند. (مائده، ۶۳)
#دین_حنیف ۱۸
⭕️ @hamidhossaini
❇️ اغلب موافقان و مخالفان دین، آن را همان چیزی می‌دانند که از مدّعیان دینداری دیده یا شنیده‌اند. این رویکرد، مهم‌ترین پیش‌فرضی است که نظریه‌ای چون دین و قدرت دکتر سروش را نیز بر مبنای تفکیک‌ناپذیری روحیات پیامبر از عملکرد پیروانش به چنان نتیجه‌ای رسانده است.
🔺اما قرآن کریم با ردّ این دیدگاه، یکی از ویژگی‌هایی که برای دین حنیف و کیش پیامبران الهی برمی‌شمرد، تحریف‌پذیری است و بارها تأکید می‌کند که آنچه از سوی عموم متدیّنان و بلکه علمای دین ارائه می‌شود، چه‌بسا با انحراف و سوء استفاده آمیخته و گاهی به ضدّ دین واقعی تبدیل شده باشد.
🔸گزارش قرآن دربارهٔ گوساله‌پرستی پیروان در دوران حیات پیامبری که شگفت‌انگیز‌ترین معجزات را ارائه کرده بود (بقره، ۹۳)، دنیاگرایی وارثان کتاب به بهانهٔ مغفرت الهی (اعراف، ۱۶۹) و تضییع نماز و پیروی از شهوات در نسل بعدی آنها (مریم، ۵۹)، حاوی هشدارهایی مهم در زمینهٔ لغزنده بودن مسیر دینداری است.
🔸تشریح شیوهٔ وارونه شدن دین به‌دست پیروان، از آموزه‌های کلیدی قرآن در این باره است که با اشاره به اقداماتی چون جابه‌جایی کلمات و به‌فراموشی سپردن بخشی از آن (مائده، ۱۳)، تحریف احکام (مائده، ۴۱)، جعل متون مقدس (بقره، ۷۹)، پیچ و تاب دادن سخن (آل‌عمران، ۷۸) و برخورد گزینشی (بقره، ۸۵) انجام می‌پذیرد.
🔸هشدار کتاب خدا دربارهٔ امکان واژگونی دین‌ورزی، در گزارش سرنوشت دینداران گذشته خلاصه نمی‌شود. گوشزد کردن احتمال ارتداد مسلمانان (مائده، ۵۴) و پیش‌بینی عتاب‌آمیز دربارهٔ عقبگرد آنها پس از ارتحال پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) (آل‌عمران، ۱۴۴) نشان می‌دهد قرآن، این خطر را برای پیروان خود نیز جدی می‌داند.
🔸البته اکثر دینداران، برداشت و رفتار خود را مطابق اصل دین و این آسیب را مربوط به دیگران می‌دانند؛ زیرا گمان می‌کنند تکیه بر متون مقدس و راهنمایی پیشوایان معصوم، آنها را از این آفت مصون می‌سازد. این در حالی است که قرآن خود را عامل گمراهی بسیاری از افراد دانسته (بقره، ۲۶) و امامان هدایت از برخی مدعیان ولایت، برائت جسته‌اند.
🔸راه حل این مشکل را باید در فلسفهٔ دین و معنای زندگی از نگاه قرآن جستجو کرد. اگر بدانیم هدف از زندگی چیزی جز آزموده شدن نیست (ملک، ۲) و این امتحان، هم با خیر و هم با شرّ گرفته می‌شود (انبیاء، ۳۵) و نیکی‌ها و بدی‌ها هر دو موضوع آزمایش ماست (اعراف، ۱۶۸)، از اینکه دین نیز منشأ گمراهی باشد (ابراهیم، ۴) تعجب نمی‌کنیم.
🔸آنچه شرایط آزمونی پیچیده و دشوار را در زندگی انسان فراهم می‌آورد، وجود غرایز و خودخواهی‌هایی است که آدمی را به نزاع و اختلاف می‌کشاند. پیامبران آمدند تا اختلاف را از بین ببرند، ولی همان غرائز، دین را نیز به بنزینی بر آتش اختلافات (بقره، ۲۱۳) و جرقه‌ای برای نزاع‌هایی جدید (یونس، ۹۳) تبدیل کرد.
🔻اگر خدا می‌خواست می‌توانست این ویژگی زشت را از دین بزداید، ولی وقتی هدف از آفزینش انسان، آزمایش اوست، چه امتحانی بهتر و دشوارتر از دین (مائده، ۴۸) که هم می‌تواند کارکرد جذابیت‌های مادی گمراه‌کننده (یونس، ۸۸) را داشته باشد و هم بهانهٔ خوبی برای تجاوز (آل‌عمران، ۱۹) و افزایش ستم (اسراء، ۸۲) فراهم می‌آورد.
✅ توصیهٔ قرآن برای در امان ماندن از این گمراهی، پیش‌فرض گرفتن پرواداری و اخلاق در مواجهه با ظواهر دین (بقره،۲)، شنیدن صدای منتقدان و مخالفان (زمر، ۱۸)، تسلیم بودن در برابر هدایت‌های آشکار (طه، ۱۲۳)، کتمان نکردن حقیقت (بقره، ۴۲) و پرهیز از علمای دنیاطلب (توبه، ۳۴) و روحانیانی است که در برابر مفاسد سکوت می‌کنند. (مائده، ۶۳)
#دین_حنیف ۱۸
⭕️ @hamidhossaini
💢 دین حنیف در قرآن ـ جلسهٔ نوزدهم 💢
❇️ قرآن ضمن مخالفت با نام‌گذاری‌ها و دسته‌بندی‌های مرسوم مذهبی، اختلاف و تفرقه را از آسیب‌های مهم دینداری معرفی می‌کند. در این جلسه با توضیح عوامل پدید آمدن ادیان و مذاهب متعدد، توصیه‌های قرآن برای مقابله با این مشکل بررسی شد.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۹
⭕️ @hamidhossaini
❇️ قرآن ضمن مخالفت با نام‌گذاری‌ها و دسته‌بندی‌های مرسوم مذهبی، اختلاف و تفرقه را از آسیب‌های مهم دینداری معرفی می‌کند. در این جلسه با توضیح عوامل پدید آمدن ادیان و مذاهب متعدد، توصیه‌های قرآن برای مقابله با این مشکل بررسی شد.
🔺این جلسات برخی چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ در لایو اینستاگرام برگزار می‌شود.
#دین_حنیف ۱۹
⭕️ @hamidhossaini
آپارات - سرویس اشتراک ویدیو
دین حنیف در قرآن . جلسه نوزدهم
دینی که فرقه و مذهب ندارد