🍏 دانه‌های معنا در مثنوی مولانا (۲۹)

🔖 استواری اهل نماز

آن‌که از بادی رود از جا، خسی است
زان‌که باد ناموافق، خود بسی است

باد خشم و باد شهوت، باد آز
بُرد او را، که نبود اهل نماز
(مثنوی معنوی، دفتر دوم)

📍 معنای روان
✓ کسی که با هر وزش بادی از جا کنده می‌شود، مانند خسی سبک و بی‌ریشه است.
✓ چرا که بادهای مخالف در زندگی فراوان‌اند: باد خشم، باد شهوت، باد آز و طمع...
✓ کسی که اهل نماز نباشد، این بادها او را با خود می‌برند و در زندگی، بی‌ثبات و متزلزل خواهد بود.

📍 مفهوم و درس زندگی
✓ مولانا با مثالی ساده اما عمیق، از انسان بی‌نماز تصویر کسی را می‌سازد که هیچ استواری و ریشه‌ای ندارد؛ به راحتی با وسوسه‌ها، خشم‌ها و تمایلات نفسانی، از جا کنده می‌شود.

✓ نماز، در نگاه مولانا، نه فقط عملی دیندارانه، بلکه مایه‌ی پایداری روان، آرامش جان، و حفظ مسیر انسان در برابر طوفان‌های درونی است.

✓ اگر کسی اهل نماز باشد، مانند درختی ریشه‌دار است که طوفان‌های دنیا او را از جا نمی‌کَنند.

✓ نکته‌ی ظریف تربیتی آن است که مولانا «اهل نماز» بودن را به معنای واقعیِ درونیِ آن گرفته؛ یعنی کسی که با نماز زندگی می‌کند، نه فقط کسی که ظاهر آن را به‌جا می‌آورد.

✓خداوند در سوره معارج، با اشاره به ضعف‌های ذاتی انسان، راه نجات را تنها در نماز معرفی می‌کند:
﴿إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا، إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا، وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا، إِلَّا الْمُصَلِّينَ﴾
«همانا انسان بی‌تاب و حریص آفریده شده: چون سختی به او رسد، جزع می‌کند، و چون خیری به او رسد، بخل می‌ورزد؛ مگر نمازگزاران.» (سوره معارج، آیات ۱۹ تا ۲۳)

✓ این آیات نشان می‌دهد که نوسانات اخلاقی و روانی انسان، ذاتی ست، اما نماز، مدرسه‌ی پایداری و تمرین تسلط بر نفس و ثبات در انفعالات و هیجانات است.

✓ انسانِ هلوع، با نماز به انسانِ صبور، مقاوم و آرام تبدیل می‌شود.

✓ به نظر من این ابیات را باید بارها با نوجوانان، با خود، و با جامعه زمزمه کرد تا دریابیم که بدون نماز، انسان چون خسی‌ست بر سر راه بادهای حوادث.

✍ الحاق جوادی

#مثنوی
#مولانا
#نماز
#تربیت_نفس
#قرآن
#طوفان_درون

https://t.me/islahweb