‍ مفهوم روزه از دیدگاه امام محمد غزالی

✍️اصلاحوب

مقدمه

امام محمد غزالی، یکی از بزرگترین فلاسفه، متکلمان و عرفای اسلامی است که آثارش تأثیرات عمیقی بر اندیشه اسلامی گذاشته‌اند. دو اثر مهم وی، «کیمیای سعادت» و «احیاء علوم الدین»، شامل آموزه‌ها و نکات معنوی فراوانی است که در قالب‌های مختلف، از جمله روزه، به تشریح راه‌های رشد معنوی پرداخته‌اند. در این وجیزه، به بررسی دیدگاه‌های امام غزالی درباره روزه از منظر فلسفی، اخلاقی و روحانی پرداخته می‌شود.

روزه در اندیشه امام غزالی

امام غزالی در آثار خود، روزه را نه تنها به‌عنوان یک عبادت جسمانی و اجتماعی، بلکه به‌عنوان یک فرآیند روحانی و معنوی معرفی می‌کند. وی در کتاب‌های خود، به تفصیل به انواع روزه و نقش آن در تهذیب نفس پرداخته است.

١. روزه ظاهری یا جسمانی

روزه در معنای ظاهری، همانطور که در شرع اسلام آمده است، خودداری از خوردن و آشامیدن از طلوع فجر تا غروب آفتاب است. غزالی این نوع روزه را نخستین گام برای تهذیب نفس می‌داند. وی معتقد است که روزه جسمانی، انسان را از لذت‌های دنیوی بازمی‌دارد و باعث می‌شود تا فرد به سوی تصفیه روح و دل متمرکز شود. اما غزالی تأکید می‌کند که این نوع روزه تنها یک مقدمه است و هدف نهایی از آن، تهذیب و تزکیه نفس است. (کیمیای سعادت)

٢. روزه باطن یا روحانی

امام غزالی، در کنار روزه جسمانی، به روزه باطنی نیز اشاره دارد که مربوط به کنترل افکار و نیات است. روزه باطنی به این معنا است که انسان باید از افکار منفی، گناه، و حتی آرزوهای دنیوی نیز پرهیز کند. غزالی در کتاب «احیای علوم الدین» می‌نویسد که روزه واقعی زمانی تحقق می‌یابد که نه تنها از خوراک و نوشیدنی پرهیز شود، بلکه از گناهان، دروغ، بدگویی و حتی افکار آلوده نیز باید اجتناب شود. به عبارتی، روزه باطن، تلاشی برای پاکسازی دل و ذهن از تمامی زشتی‌ها و هوس‌ها است. (احیاء علوم الدین)

٣. روزه قلبی

روزه قلبی به معنی نگهداری دل از تعلقات دنیوی است. امام غزالی در «کیمیای سعادت» توضیح می‌دهد که اگر دل انسان در این مسیر قرار گیرد، در این صورت روزه از هر گونه تعلق و وابستگی به دنیا رهایی پیدا کرده و به حقیقت روزه، که همان دست‌یابی به نزدیکی به خداوند است، دست می‌یابد. او اشاره می‌کند که روزه قلبی انسان را از محبت به غیر خداوند باز می‌دارد و فرد را به کمالی روحانی می‌رساند که در آن فقط خداوند در قلب او جای دارد. (کیمیای سعادت)

٤. روزه معنوی و معرفتی

امام غزالی همچنین به روزه‌ای اشاره می‌کند که شامل ترک هر نوع تعلق معنوی است که می‌تواند انسان را از حقیقت بازدارد. این نوع روزه، روزه‌ای است که در آن فرد در جستجوی حقیقت و معرفت است و تمام توجه خود را معطوف به خداوند و حقیقت می‌کند. در این روزه، فرد از هرگونه حجاب معنوی که او را از رسیدن به حقیقت باز می‌دارد، پرهیز می‌کند. این نوع روزه برای افرادی است که به دنبال رشد و تکامل معنوی هستند و قصد دارند به بالاترین مراتب معرفتی برسند. (احیاء علوم الدین)

نقش روزه در تهذیب نفس و کمال معنوی

غزالی تأکید می‌کند که هدف اصلی روزه، تنها پرهیز از خوردن و آشامیدن نیست، بلکه هدف اصلی، تهذیب نفس و پاکسازی دل است. او بر این باور است که روزه به انسان کمک می‌کند تا از تعلقات دنیوی رها شده و به خودشناسی و خداشناسی بپردازد. امام غزالی در «احیاء علوم الدین» به این نکته اشاره می‌کند که روزه به انسان کمک می‌کند تا درک بهتری از وضعیت درونی خود پیدا کند و به سمت کمالات معنوی حرکت کند. روزه در این دیدگاه نه تنها یک عبادت است، بلکه ابزاری است برای اصلاح درونی فرد و نزدیک شدن به خداوند. (احیاء علوم الدین)

فرجام سخن

امام محمد غزالی در آثار خود، به عمق معنای روزه پرداخته و آن را نه تنها به‌عنوان یک عبادت ظاهری، بلکه به‌عنوان یک فرآیند معنوی و روحانی ضروری برای پاکسازی نفس و رسیدن به کمال انسانی مطرح می‌کند. روزه به‌عنوان یک ابزار برای تهذیب و تزکیه نفس، انسان را به سوی خداوند نزدیک‌تر می‌سازد و زمینه‌ساز رشد معنوی و معرفتی او می‌شود. در نهایت، امام غزالی بر این باور است که روزه، به‌ویژه روزه باطنی و قلبی، تنها زمانی به حقیقت خود دست می‌یابد که فرد از تمام تعلقات دنیوی و نفسانی رها شود و در مسیر کسب معرفت و قرب به خداوند قدم بردارد. (کیمیای سعادت" و "احیاء علوم الدین")


منابع و مآخذ:

غزالی، امام محمد. کیمیای سعادت. ترجمه‌ی فارسی. تهران: انتشارات علمی، ۱۳۷۵.

غزالی، امام محمد. احیاء علوم الدین. ترجمه‌ی فارسی. تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۸.

#رمضان #روزه #فواید_روزه

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

دبیر کل جماعت دعوت و اصلاح

تقوا به عنوان عامل تنظیم‌کننده‌ی حرکت حيات بر صراط مستقيم و پايبندى به داورى و قضاوت عادلانه در مورد ديگران و احترام به حقوق آن‌ها در پرتو التزام به قوانین و موازين عادلانه‌ی اسلام در روابط خانوادگی و اجتماعی است. 

اصل و مبدأ تقوا مسئوليت‌آفرین بوده و صاحبش را از عدم پایبندی به قوانين و عبور از حدود شرع در امان مى‌دارد.

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

🌙هر روز #یک‌جزء قرآن

🎙 ترجمه صوتی قرآن کریم
🖌ترجمه فارسی دکتر عبدالرحمن پیرانی و همکاران
📖 جزء 24

#رمضان #قرآن_کریم #ترجمه‌ی_قرآن_دکتر_عبدالرحمن_پیرانی

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

ویژه برنامه روزنه رمضان

فرصتی است برای خودسازی و نزدیکی به خداوند متعال در  رمضان  ۱۴۴۶ ه‍ ق

موضوع: ماه مبارک رمضان رهبر معنوی دیگر ماه‌های سال

توسط: محمد جهانگیری اصل

خلاصه برنامه: درماه رمضان هنر رنج کشیدن صحیح و بعد از آن تاب‌آوری در برابر مشکلات و بعد مقاوم‌شدن در برابر گناه نکردن را می‌آموزیم.


🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

اگر در هر کشور دیگری 900 نفر در 4 روز کشته می‌شدند، تمام دنیا در مورد آن صحبت می‌کرد و عزادار می‌شد. اما اینجا غزه است... و جهان کاملاً سکوت را انتخاب کرده، در حالیکه شاهد نسل‌کشی یک ملت کوچک است؛ ملتی که از هیچ‌کس نمی‌ترسد و تا آخرین نفس از سرزمینش دفاع خواهد کرد!

🔹 اسلام مخاشیف | قهرمان جهان در رشته‌ی UFC

آنها حق دارند مجهز به هر سلاحی در زمین، هوا، دریا، و فضا و حتى بمب اتم داشته باشند، اما ما حق نداریم یک چاقو در جیب داشته باشیم، آنها حق دارند پیمان‌شکنی کنند هر معاهده بین‌المللی را زیر پا بگذارند مفاد پیمانهای کمپ دیوید و اسلو را اجرا نکنند، اما ما حق نداریم حتی به پیمان شکنی‌هایشان هم اعتراض کنیم ...

🔹این واقعیت‌ها را به فرزندانتان بگویید و کودکانتان را متنفر از ظالمان و متجاوزان و آگاه به حقوقشان تربیت کنید

صلاح الدین عباسی، نویسنده و پژوهشگر

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

📌پرسشگری‌های بیدارگر و دل‌انگیز قرآن

✍ #فرزان_خاموشی

❓اگر خدا توان شنوایی، دیداری، و تحلیلی را از انسان بگیرد چه کسی به غیر از خدا می‌تواند آن را به انسان بازگرداند؟؟

✨{قُلۡ أَرَءَیۡتُمۡ إِنۡ أَخَذَ ٱللَّهُ سَمۡعَكُمۡ وَأَبۡصَـٰرَكُمۡ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُم مَّنۡ إِلَـٰهٌ غَیۡرُ ٱللَّهِ یَأۡتِیكُم بِهِۗ ٱنظُرۡ كَیۡفَ نُصَرِّفُ ٱلۡـَٔایَـٰتِ ثُمَّ هُمۡ یَصۡدِفُونَ} 📖[سوره اﻷنعام: ۴۶]

🌸 ترجمه:
«بگو: به من بگویید که اگر خداوند گوش و چشم‌هایتان را بگیرد و بر دل‌هایتان مهر نهد غیر از الله خدایی هست که آن‌ها را به شما برگرداند؟ بنگر که ما چگونه دلایل و براهین را به گونه‌های مختلف ذکر می‌کنیم و آنان پس روی می‌گردانند.»

🔹نوع پرسش: استفهام تقریری است.

🔹پیام پرسش:

صحنه‌ای که خداوند در آیه ترسیم می‌کند از دو زاویه قابل تامل است.
✅ اول اینکه خداوند عجز و ناتوانی بشر را به تصویر می‌کشد، این بشر با همه غرور و عجبی که او را فرا می گیرد، چقدر ناتوان است.
در قرآن بارها صحنه عجز و ناتوانی بشر، و در مقابل قدرت و بی‌نیازی خدا، بیان شده است.

➖فقر و نیازمندی انسان‌ها را به دو بخش کلی می‌توان تقسیم کرد:

♧الف: فقر و نیاز مادی
♧ب: فقر و نیاز معنوی
انسان برای تداوم زندگی خود به خدا نیاز دارد. از قبیل آب، غذا، هوا، اعضای بدن و برای سالم ماندن روح و روان همچنین به خدا نیازمند می‌باشد.

👈 و در کل انسان مستمر در نعمت محتاج و نیازمند خداست:

☆۱- نعمت ایجاد یعنی آن کسی که همه موجودات را نیستی به هستی آورده خداست.
☆۲ـ نعمت امداد یعنی همه موجودات برای ادامه زندگی نیازمند حفاظت خداوند هستند. و خداوند قیوم به برای تداوم زندگی بشر و غیر بشر آنان را تحت حفاظت و نظارت خود دارد.

✨آیه‌ای در قرآن پیام نیازمندی کل انسان به خدا را صریح بیان می‌کند و می‌فرماید:
✨{یَـٰۤأَیُّهَا ٱلنَّاسُ أَنتُمُ ٱلۡفُقَرَاۤءُ إِلَى ٱللَّهِۖ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلۡغَنِیُّ ٱلۡحَمِیدُ} 📖[سوره فاطر: ۱۵]

🌸 ترجمه:
«ای مردم! شما نیازمند خدایید، و خدا بی‌نیاز وستوده است.»

✅ این آیه بیان می‌کند که ای آدمیان، حقیقت وجود شما نیاز است. شما دارای محدودیت‌هایی هستید که بدون اذن خداوند، لحظه‌ای دوام نمی‌آورند و ناگزیر به غیر خود تکیه کنید، که نه آن خویشتن وهمی است که در پی قدرت و علم و جمال، آن را جعل کرده‌اید، بلکه خداوند والا، آن خالق تواناست که شما و جهانیان را آفرید.
این بینش، انسان را بینا می‌کند و بر این اساس هر گاه انسان، احساس بی‌نیازی یا نیازمندی کند، اما به غیر خدا، در هر دو حالت از حقیقت خویش بازمانده و از خدا و خویش مستور است، و جز این نیست که با خویشتنی مجازی زندگی می‌کند.
( نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، خسرو باقری، ج ۱، ص ۱۱۵)

✅ زاویه دیگری که آیه بدان پرداخته ضعف و ناتوانی شرکائی که برای خدا قرار داده شده است را نشان می‌دهد و عقیده خرافی بی‌مایه و بی‌پایه شرک را پوچ قلمداد می‌کند. آنان را در بازگرداندن اعضای بدن انسان، به چالش می‌کشد، چه کسی یارای بخشیدن گوش، چشم، دل انسان را دارد، زمانی که خدا اراده کند این اعضای را از او بگیرد.

🌙رمضان ماه آواز دل‌🌙

➣ T.me/islahweb

🌙هر روز #یک‌جزء قرآن

🎙 ترجمه صوتی قرآن کریم
🖌ترجمه فارسی دکتر عبدالرحمن پیرانی و همکاران
📖 جزء 25

#رمضان #قرآن_کریم #ترجمه‌ی_قرآن_دکتر_عبدالرحمن_پیرانی

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

📜 قال الإمام أحمد رحمه الله:
"عبدت الله خمسين سنة، فما وجدت حلاوة العبادة حتى تركت ثلاثة أشياء:
✅ تركت رضا الناس حتى قدرت أن أتكلم بالحق.
✅ تركت صحبة الفاسقين حتى وجدت صحبة الصالحين.
✅ تركت حلاوة الدنيا حتى وجدت حلاوة الآخرة."

🔹 امام احمد رحمه الله گفت:
"پنجاه سال خدا را عبادت کردم، اما هیچ‌گاه حلاوت عبادت را نیافتم تا زمانی که سه چیز را ترک کردم:
✅ رضایت مردم را ترک کردم تا بتوانم حقیقت را بگویم.
✅ دوستی با فاسقان را ترک کردم تا دوستی با صالحان را بیابم.
✅ لذت دنیا را ترک کردم تا لذت آخرت را بیابم."

📌 این سخن، تجربه‌ی دینی امام احمد در عبادت را نشان می‌دهد. او با ترک سه چیز، حلاوت عبادت را چشید: دل‌مشغولی به رضایت مردم، همنشینی با فاسقان و لذت‌های زودگذر دنیا. در مقابل، به حقیقت‌گویی، همنشینی با صالحان و لذت جاودانه آخرت دست یافت.

📚 #حکمت #سخن_بزرگان

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

‍ سَبِيلُ النَّجَاةِ ✅
قالَ العلّامَةُ المُصلِحُ عَبدُ الحَمِيدِ بنُ بَادِيسَ -رَحِمَهُ اللَّهُ-:
لَا نَجَاةَ لَنَا مِن هَذَا التِّيهِ الَّذِي نَحنُ فِيهِ، وَالعَذَابِ المُنَوَّعِ الَّذِي نَذُوقُهُ وَنُقَاسِيهِ، إِلَّا بِالرُّجُوعِ إِلَى القُرآنِ: إِلَى عِلمِهِ وَهَديِهِ، وَبِنَاءِ العَقَائِدِ وَالأَحْكَامِ وَالآدَابِ عَلَيهِ، وَالتَّفَقُّهِ فِيهِ، وَفِي السُّنَّةِ النَّبَوِيَّةِ شَرحِهَا وَبَيَانِهَا، وَالاستِعَانَةِ عَلَى ذَلِكَ بِإِخلَاصِ القَصدِ، وَصِحَّةِ الفَهمِ، وَالاعتِمَادِ بِأَنظَارِ العُلَمَاءِ الرَّاسِخِينَ، وَالاهتِدَاءِ بِهِدَيهِم فِي الفَهمِ عَن رَبِّ العَالَمِينَ.
📖 آثَارُ ابنِ بَادِيسَ ج1/410

🔹 راه نجات ✅
علامه‌ی مصلح، عبد الحمید بن بادیس (رحمة‌الله علیه) می‌فرماید:

نجاتی از این سرگردانی که در آن گرفتاریم و این عذاب‌های گوناگونی که می‌چشیم و متحمل می‌شویم، نیست مگر با بازگشت به قرآن: به علم و هدایت آن و بنا نهادن عقاید، احکام و اخلاق بر پایه‌ی آن و تدبّر و فهم عمیق آن؛ همچنین در سنّت نبوی که شرح و بیان قرآن است.

و برای این امر باید با اخلاص نیّت، درک صحیح و بهره‌گیری از دیدگاه‌های علمای راسخ و هدایت یافتن به نور فهم آنان از پروردگار جهانیان، مسیر را طیّ کنیم.

📖 آثار ابن بادیس، ج۱، ص٤۱۰

📌 #حکمت #قرآن #سنت

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

ستاره #بسکتبال جهان، کایری اروینگ:

#رمضان سفری به همراه‌خداوند است.

💠 او در مورد روزه‌داری در ماه رمضان و در جریان لیگ حرفه‌ای بسکتبال آمریکا اظهار داشت:
رمضان، سفری به همراه خداست و من در این مسیر تنها نیستم. من، برادر و خواهرانی در تمام جهان دارم که همراه من روزه می‌گیرند.

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

📢 نیاز ما به همکاری و محبت

یکی از خطبای مساجد نزد من شکایت کرد که مسئولان مسجد با او بدرفتاری کرده‌اند! پرسیدم: چرا؟ گفت: «چون در خطبه‌ی عید فطر فتوا دادم که پرداخت ارزش زکات، جای زکات اصلی را نمی‌گیرد و در این موضوع به انتقاد از ابوحنیفه و نظر او پرداختم!»
پرسیدم: «چرا این کار را کردی؟»
با خشم پاسخ داد: «من مذهب سلف را بیان کردم، آیا این جرم است؟!»
با آرامش پاسخ دادم: «تو نسبت به مذهب سلف از ابن تیمیه آگاه‌تر نیستی، کسی که حکم را به مصلحت فقیر مرتبط دانست و جواز پرداخت ارزش زکات را در صورتی که سود بیشتری برای نیازمند داشته باشد، پذیرفت! آیا آنچه را که صاحب فتح الباری در این باره گفته، خوانده‌ای؟!»
گمان کردم که این خطیب، با وجود انتقادهای شدیدش از مذهب حنفی و امام ابوحنیفه، آگاهی چندانی از نظرات علما در این موضوع ندارد!
به او گفتم: «در کتاب فقه الزکاة نوشته‌ی شیخ یوسف قرضاوی، خلاصه‌ای از نظرات علمای بزرگ ما درباره‌ی زکات، ارزش زکات و این که کدام را باید پرداخت، آمده است.
شاید بدانی که زکات برای کمک به فقرا تشریع شده است، نه برای سخت‌گیری بر آنان!
عمر بن عبدالعزیز، که ارزش زکات را پرداخت کرد، خلیفه‌ی پنجم راشدین بود و بدگویی از او ناپسند است! او و ابوحنیفه وقتی چنین کردند، در دین شکاف ایجاد نکردند.
علاوه بر این، منبر جای ذکر خدا و حفظ شریعت است، نه جایی برای تبلیغ یک مذهب فقهی بر دیگری! پس چه چیزی تو را به نقد امام ابوحنیفه کشاند؟!
همکارت در قاهره گفته است که امام شافعی، قاهره را فاسد کرد!
و دیگری در الجزایر گفته است که امام مالک، سنت را اشتباه فهمید و خوب از آن پیروی نکرد!
در حالی که فقهای چهارگانه‌ی بزرگ از برجسته‌ترین چهره‌های سلف و از بزرگان دین هستند، چرا ادب را در ذکر نام آنان رعایت نمی‌کنید، اما برای کسانی پایین‌تر از آنان احترام قائلید؟!
🔹 بسیاری از افراد ناآگاه به نام سلفیت، به خود سلفیت ضربه می‌زنند!
🔹 من از این مدعیان دانشِ ناتوان و خودبزرگ‌بین هشدار می‌دهم!
این خطیب بهتر بود به وضعیت نمازگزاران مسجد توجه می‌کرد، فقیرانی را که در راه خدا گرفتار شده‌اند و روی درخواست کمک از مردم ندارند، شناسایی می‌کرد و افراد توانگر و اهل خیر را به یاری آنان دعوت می‌نمود!
اگر زکات را به جای جو، طلا بدهند، آیا باید کارشان را باطل دانست و نیت‌شان را نادیده گرفت؟!
ما از زبان‌های ناآگاه و تفرقه‌افکن، فقط اختلاف و دشمنی برداشت کرده‌ایم.
🔹 نمی‌دانم در کدام دوران، مسلمانان بیش از این روزهای سخت به همکاری و محبت نیاز داشته‌اند!
🔹 پس خطبایی که بیش از سودرسانی، آسیب می‌زنند، از خدا بترسند!
🔹 بیشتر مطالعه کنند!
🔹 چراکه از دیرباز گفته‌اند: «علم، نور است!»

📖 شیخ محمد غزالی
📕 از کتاب: الحق المُر، جلد ۱
🔗 به ما بپیوندید:

https://t.me/islahweb

ویژه برنامه روزنه رمضان

فرصتی است برای خودسازی و نزدیکی به خداوند متعال در  رمضان  ۱۴۴۶ ه‍ ق

موضوع: مناجات یک مادر

توسط: حمیرا جانفدا

خلاصه برنامه: رمضان ماه خودسازی است، گذشت و توجه به اهل خانه هم یکی از نمودهای خودسازی است.


🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

ای عظیم! از ما گناهان عظیم
تو توانی عفوکردن در حریم...
🤲🏻🤲🏻🤲🏻

📢 لِمَن ندعو في الليالي العشر؟

✍ الدكتور يوسف القرضاوي رحمه الله:
ندعو للمسلمين جميعًا، ولكن ندعو لإخواننا المجاهدين والمستضعفين والمعدّين في سبيل الله أكثر، فأفضل الدعاء ما كان في وقت الكرب.

🔹 برای چه کسی در ده شب آخر دعا کنیم؟

✍ دکتر یوسف قرضاوی رحمه‌الله:
ما برای تمام مسلمانان دعا می‌کنیم، اما بیشتر برای برادران مجاهد، مستضعف و آماده در راه خدا دعا می‌کنیم، زیرا بهترین دعا در هنگام دشواری است.

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

فتوای علمای شورای منطقه‌ای غرب جماعت دعوت و اصلاح در خصوص زکات فطر ١۴۴۶

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat

این‌ها همگی رهبر بودند و همگی شهید شدند
آن‌ها در راه دفاع از وطن، کرامت، شرافت و مقدسات امت خود به شهادت رسیدند.
از خداوند می‌خواهیم که آنان را بپذیرد و مقامشان را بلند گرداند.

🌐 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:‌

🔸Instagram🔸Telegram 🌐Web 🔸Aparat