[دُروغها وَ خُرافاتِ اِسلام]
📌 ملاک بداهت چیست؟ #بخش_چهارم ✨بعضی گفته‌اند بداهت اصلاً ملاک ندارد؛ ما چند قضيه داريم كه بر مجموع آن‌ها نام «بديهيات» را گذاشته‌ایم؛ و بداهت بديهيات به اين است كه در اين گروه گِرد آمده‌اند! ✨مانند اينكه بپرسیم: چرا افراد اين كلاس را می‌گويند كلاس و همکلاسی؟…
📌 ملاک بداهت چیست؟ #بخش_پایانی
❕دیدیم برخلاف آنچه ادعا می‌کردند، بداهت دارای ملاک و تعریف جامع و مانعی نیست؛ مصادیق واحدی ندارد؛ مقبولیت همگانی و تاریخی ندارد؛ خاستگاه زیستی، فرگشتی و اجتماعی دارد؛ مثال‌های نقض دارد؛ بلاواسطه، بی‌نیاز از اثبات و زیربنای تمام معرفت بشری نیست؛ از وضوح یک گزاره هم، نمی‌شود به صدق آن نقب زد! بنابراین بدیهیات و متعاقباً نظام‌های مبناگرایانه و بديهی‌گرایانه، اعتبار و حجیت معرفت‌شناختی ندارند و قابل دفاع نیستند؛ در نتیجه: هر گزاره‌ای که از این مسیر اثبات شود هم، بی‌اعتبار است!
✨حال بعضی گفته‌اند بياييم و از بديهيات دست برداريم؛ ولی اگر می‌خواهيم نظامی داشته باشيم، اين نظام بالأخره یکسری قضايای مبنایی می‌خواهد! همان قضايای مبنایی را به‌عنوان «اصل موضوع یا Axiom» قبول كنیم و فقط "فرض" بگیریم و اصلاً هم برای آن‌ها ادعای بداهت (بدیهی‌بودن و یقینی‌بودن)، وضوح عندالشخص و مقبول عندالجميع نكنيم؛ چون هر نظام بالأخره بايد معلوماتی بی‌واسطه (Immediate) داشته باشد كه بقيه‌ی معلومات روی آن تكيه کنند!
❕اِشکال:
1⃣ اولاً دوباره می‌پرسیم: "چه ويژگی یا ویژگی‌هایی در اين گزاره‌ها وجود داشته است که این‌ها را به‌عنوان اصل موضوع آورده‌ايد؟"
✨این اصول موضوعه هم، بالأخره سنگ زيربناست! آن‌ها اسمش را می‌گذاشتند بديهی، شما می‌گذارید اصل موضوع! اما اصلاً چرا اين‌ها سنگ زيربنا شده‌اند؟ چرا اصل موضوع شده‌اند؟ چه ويژگی‌هایی در اين‌ها وجود دارد که در سایر قضايا وجود ندارد؟ چرا می‌توان این‌ها را فرض گرفت ولی بقیه را نه؟!
2⃣ ثانياً نظامی كه مبتنی بر اصول موضوعه باشد (یعنی نظام اصل موضوعی یا Axiomatic) نظامی‌ست كه با فرض‌گرفتنِ چند اصل و چند تعریف ساخته می‌شود و شما می‌توانید در پستوی خانه بنشینید و آن را تا بی‌نهایت گسترش بدهید! چنين نظامی، فقط برای منطق و رياضيات به درد می‌خورد؛ برای شناخت جهان و عالَم واقع، نمی‌توان با فرض‌گرفتن چند اصل موضوع و چند تعریف نظامی بنا کرد! چنين نظام‌هایی فقط اختصاص به منطق و رياضيات دارد.
3⃣ ثالثاً ارزش این نظام و دستاوردهای آن صرفاً می‌تواند پراگماتیک باشد؛ یعنی درباره‌ی واقعیت جهان، حرفی برای گفتن ندارد و چیزی را هم اثبات نمی‌کند! نهایتاً می‌تواند در ساحت عمل، برای ما سودمند باشد.
کانال دروغ‌ها و خرافات اسلام
@ISLIE
❕دیدیم برخلاف آنچه ادعا می‌کردند، بداهت دارای ملاک و تعریف جامع و مانعی نیست؛ مصادیق واحدی ندارد؛ مقبولیت همگانی و تاریخی ندارد؛ خاستگاه زیستی، فرگشتی و اجتماعی دارد؛ مثال‌های نقض دارد؛ بلاواسطه، بی‌نیاز از اثبات و زیربنای تمام معرفت بشری نیست؛ از وضوح یک گزاره هم، نمی‌شود به صدق آن نقب زد! بنابراین بدیهیات و متعاقباً نظام‌های مبناگرایانه و بديهی‌گرایانه، اعتبار و حجیت معرفت‌شناختی ندارند و قابل دفاع نیستند؛ در نتیجه: هر گزاره‌ای که از این مسیر اثبات شود هم، بی‌اعتبار است!
✨حال بعضی گفته‌اند بياييم و از بديهيات دست برداريم؛ ولی اگر می‌خواهيم نظامی داشته باشيم، اين نظام بالأخره یکسری قضايای مبنایی می‌خواهد! همان قضايای مبنایی را به‌عنوان «اصل موضوع یا Axiom» قبول كنیم و فقط "فرض" بگیریم و اصلاً هم برای آن‌ها ادعای بداهت (بدیهی‌بودن و یقینی‌بودن)، وضوح عندالشخص و مقبول عندالجميع نكنيم؛ چون هر نظام بالأخره بايد معلوماتی بی‌واسطه (Immediate) داشته باشد كه بقيه‌ی معلومات روی آن تكيه کنند!
❕اِشکال:
1⃣ اولاً دوباره می‌پرسیم: "چه ويژگی یا ویژگی‌هایی در اين گزاره‌ها وجود داشته است که این‌ها را به‌عنوان اصل موضوع آورده‌ايد؟"
✨این اصول موضوعه هم، بالأخره سنگ زيربناست! آن‌ها اسمش را می‌گذاشتند بديهی، شما می‌گذارید اصل موضوع! اما اصلاً چرا اين‌ها سنگ زيربنا شده‌اند؟ چرا اصل موضوع شده‌اند؟ چه ويژگی‌هایی در اين‌ها وجود دارد که در سایر قضايا وجود ندارد؟ چرا می‌توان این‌ها را فرض گرفت ولی بقیه را نه؟!
2⃣ ثانياً نظامی كه مبتنی بر اصول موضوعه باشد (یعنی نظام اصل موضوعی یا Axiomatic) نظامی‌ست كه با فرض‌گرفتنِ چند اصل و چند تعریف ساخته می‌شود و شما می‌توانید در پستوی خانه بنشینید و آن را تا بی‌نهایت گسترش بدهید! چنين نظامی، فقط برای منطق و رياضيات به درد می‌خورد؛ برای شناخت جهان و عالَم واقع، نمی‌توان با فرض‌گرفتن چند اصل موضوع و چند تعریف نظامی بنا کرد! چنين نظام‌هایی فقط اختصاص به منطق و رياضيات دارد.
3⃣ ثالثاً ارزش این نظام و دستاوردهای آن صرفاً می‌تواند پراگماتیک باشد؛ یعنی درباره‌ی واقعیت جهان، حرفی برای گفتن ندارد و چیزی را هم اثبات نمی‌کند! نهایتاً می‌تواند در ساحت عمل، برای ما سودمند باشد.
کانال دروغ‌ها و خرافات اسلام
@ISLIE