👁 این را هم ببینید:
🌍 سال‌های استقلال کشورهای آفریقایی از فرانسه

پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، جمهوری تازه‌تأسیس ترکیه به‌رهبری مصطفی کمال آتاترک در کنفرانس لوزان (۱۹۲۳) برای تعیین مرزهای جدید خود مذاکره کرد. در این مذاکرات، آنکارا خواستار حفظ مناطق موصل، ختای (اسکندرون) و کنترل تنگه‌ها بود. موصل نهایتاً به عراق (تحت قیمومت بریتانیا) واگذار شد، اما تنگه‌های بسفر و داردانل با پیمان مونترو (۱۹۳۶) به ترکیه بازگشتند و اسکندرون نیز در سال ۱۹۳۹ به خاک ترکیه ملحق شد. این نقشه تصویری از مهم‌ترین خواسته‌های سرزمینی ترکیه در آن زمان را نشان می‌دهد.

دولت عبیدیان که رسماً «خلافت فاطمی» عنوان داشت، در سال ۹۰۹ میلادی توسط عبیدالله المهدی تأسیس شد و بر بخش بزرگی از شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا (شام و حجاز) حکومت کرد. این دولت در دوران ابومنصور نزار العزیز بالله دوران طلایی خود را تجربه کرد. این دولت شیعۀ اسماعیلی در سال ۱۱۷۱ میلادی با خواندن خطبه به نام خلیفۀ عباسی در مصر توسط صلاح‌الدین ایوبی از میان رفت. خلفای فاطمی امامان شیعیان اسماعیلی نیز به حساب می‌آمدند. در برخورد با اکثریت مسلمانان یعنی اهل سنت و جماعت، فاطمیون ابتدا در مغرب اسلامی به‌مرکزیت قیروان و سپس در مصر به‌مرکزیت قاهره سیاست‌های مذهبی متفاوتی داشتند. در مغرب، با تحمیل عقیده نتوانستند حضور سیاسی و معنوی یابند. اما سیاست مذهبی آن‌ها در مصر بر شیوۀ تسامح و آزادی مذاهب در بیشینۀ دوران حضورشان مبتنی بود. این شیوه با اینکه زمینۀ نفوذ مذهبی و اعتقادی را فراهم نکرد، ولی موجب تداوم حضور سیاسی آنان برای بیش از ۲۶۰ سال شد.

در آوریل سال ۱۲۰۴ میلادی، چهارمین جنگ صلیبی با رویداد فاجعه‌بار غارت قسطنطنیه پایتخت امپراتوری بیزانس به پایان رسید. صلیبی‌های غربی، عمدتاً ونیزی‌ها و فرانک‌ها، شهر را تسخیر و کشتار و چپاول و ویران کردند که همین امر به سقوط قدرت سیاسی و اقتصادی بیزانس انجامید. پس از آن، امپراتوری لاتین تأسیس شد و بالدوین نهم فلاندر در ایاصوفیا تاج‌گذاری کرد. اشراف بیزانسی به مناطق دیگر گریختند و دولت‌های کوچکتری تأسیس کردند، از جمله امپراتوری نیقیه که در سال ۱۲۶۱ قسطنطنیه را بازپس گرفت؛ بااین‌حال، امپراتوری احیاشدۀ بیزانس هرگز قدرت سابق خود را به دست نیاورد و در نهایت طی دو قرن بعد توسط سلطان محمد فاتح سقوط کرد. این غارت و قتل‌عام شکاف عمیقی میان کلیساهای کاتولیک و ارتدوکس پدید آورد و دشمنی میان آن‌ها را برای قرن‌ها تداوم بخشید. همچنین موجب تضعیف بیزانس و تسریع زوال آن شد. ریشه‌های این واقعه به تنش‌های پیشین، از جمله کشتار لاتین‌ها در سال ۱۱۸۲ و دسیسه‌های سیاسی آلکسیوس چهارم آنژلوس بازمی‌گشت. این رویداد یکی از نقاط عطف سیاه در تاریخ قرون وسطی شناخته می‌شود.

در پی تحولات ناشی از فتنۀ سوم در دولت اسلامی، خلافت به دست بنی‌عباس افتاد و دوران خلافت اسلامی امویان به پایان رسید. در همین هنگام، آخرین خلیفۀ اموی (مروان دوم) هنگام فرار به مصر کشته شد و تعقیب سایر اعضای خاندان او توسط عباسیان آغاز گردید. در نهایت، برای آشتی دادن دو خاندان، ضیافتی ترتیب داده شد، اما شعری که در آن مهمانی توسط شاعری خوانده شد، باعث شد دیدار به قتل‌عامی خونین تبدیل شود. از میان افراد خاندان اموی، عبدالرحمان توانست از قساوت عباسیان جان سالم به در ببرد، از شمال آفریقا بگریزد و به اندلس برسد. او در آنجا والی منطقه یعنی یوسف‌بن عبدالرحمن فهری را شکست داد و بر شبه‌جزیرۀ ایبری چیره شد. بدین‌سان در سال ۷۵۶ میلادی دولت امویان اندلس تأسیس شد. عبدالرحمان در آغاز، خطبه را به نام عباسیان می‌خواند، اما پس از مدتی از این کار دست کشید و با استفاده از عنوان «امیر»، به‌صورت مستقل حکومت خود را برقرار کرد. بعدها با تسلط آل بویه بر بغداد و تضعیف موقعیت خلفای عباسی، عبدالرحمان سوم رسماً خویش را خلیفۀ مسلمانان نامید.

🔴 ممنوعیت سراسری
🟡 ممنوعیت منطقه‌ای
🟢 بدون ممنوعیت

آیا باید استفاده از گوشی‌های هوشمند در مدارس ممنوع شود؟ در سراسر اروپا، دولت‌ها به‌طور فزاینده‌ای درحال محدود کردن استفاده از گوشی‌های هوشمند در مدارس هستند؛ روندی که در سال ۲۰۲۵ شتاب گرفته است. کشورهایی همانند فرانسه، ایتالیا، یونان و فنلاند، ممنوعیت‌های سراسری را اجرا کرده‌اند یا در آستانۀ اجرای آن هستند. استدلال آن‌ها این است که تلفن‌های همراه هوشمند باعث اختلال در یادگیری و آسیب به سلامت روان می‌شوند. موافقان ممنوعیت می‌گویند چنین اقداماتی تمرکز و تعامل اجتماعی و انضباط در کلاس را بهبود می‌بخشد. در مقابل، منتقدان هشدار می‌دهند که قوانین سخت‌گیرانه می‌تواند سواد دیجیتال و ارتباط با خانواده را محدود کند. با افزایش پژوهش‌هایی که استفادۀ بیش از حد از موبایل‌های هوشمند را با افت عملکرد تحصیلی و اضطراب بیشتر مرتبط می‌دانند، این بحث و جدل همچنان ادامه دارد و نقشۀ اروپا از رویکرد کشورها نسبت به فناوری در کلاس درس همچنان درحال تغییر است.

در این نقشه کشورهایی را می‌بینیم که نامشان در زبان بومی با شکل انگلیسی و بین‌المللی آن کاملاً فرق دارد.

🇫🇮 فنلاند: سومی (Suomi)
🇪🇪 استونی: اِستی (Eesti)
🇩🇪 آلمان: دویچ‌لند (Deutschland)
🇦🇹 اتریش: اوسترایش (Österreich)
🇭🇺 مجارستان: ماگیارورسَگ (Magyarország)
🇭🇷 کرواسی: هِرواتسکا (Hrvatska)
🇦🇱 آلبانی: شچیپِریا (Shqipëria)
🇲🇪 مونته‌نگرو: تسرنا گُرا (Crna Gora)
🇬🇷 یونان: اِلادا (Ellada)
🇬🇪 گرجستان: ساکارتوِلو (Sakartvelo)
🇦🇲 ارمنستان: هایاستان (Hayastan)

🇸🇾 سوریه نیز رسماً استقلال کوزوو را رسمیت شناخت: وزارت امور خارجۀ سوریه روز چهارشنبه، ۲۹ اکتبر ۲۰۲۵ با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشور پس از برگزاری یک نشست سه‌جانبه در ریاض، کشور جمهوری کوزوو را به‌عنوان کشوری مستقل و دارای حاکمیت به رسمیت شناخته است. این نشست با حضور احمد الشرع (رئیس‌جمهور سوریه)، محمد بن سلمان آل سعود (ولیعهد عربستان سعودی) و خانم ویوسا عثمانی (رئیس‌جمهور کوزوو) برگزار شد و در آن بر تقویت روابط دوجانبه و درک متقابل، موضوعِ به‌رسمیت‌شناسی و همکاری مشترک، تأکید شد.

🇽🇰 در بیانیۀ وزارت امور خارجه سوریه آمده است که جمهوری عربی سوریه، با تأکید بر حق ملت‌ها در تعیین سرنوشت و در چهارچوب تعهد خود به تقویت صلح و ثبات در بالکان و جهان، جمهوری کوزوو را به‌عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت به رسمیت می‌شناسد. بیانیه همچنین تأکید کرد که این تصمیم در چهارچوب سیاست کلی دولت سوریه برای گسترش همکاری و گشودگی به‌سوی کشورهای مختلف، با هدف تأمین منافع مشترک و تقویت دوستی میان ملت‌ها، اتخاذ شده است.

🇸🇾🇽🇰 در این بیانیه همچنین از نقش عربستان سعودی در تسهیل گفت‌وگو و ایجاد شرایط مساعد برای شناسایی کوزوو قدردانی شده است. دمشق اعلام کرد که سوریه مایل است هرچه زودتر روابط دیپلماتیک با کوزوو را برقرار کند و همکاری‌ها را در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به‌سود دو کشور و دو ملت گسترش دهد.

اتحادیۀ کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN) یکی از تأثیرگذارترین بلوک‌های منطقه‌ای در جهان، با بیش از ۷۰۰ میلیون نفر جمعیت و شامل برخی از سریع‌ترین اقتصادهای درحال رشد است. این اتحادیه در سال ۱۹۶۷ میلادی توسط اندونزی 🇮🇩، مالزی 🇲🇾، فیلیپین 🇵🇭، سنگاپور 🇸🇬 و تایلند 🇹🇭 برای ترویج صلح و همکاری منطقه‌ای در دوران جنگ سرد تشکیل شد. در سال‌های بعد، برونئی 🇧🇳، ویتنام 🇻🇳، لائوس 🇱🇦، میانمار 🇲🇲 و کامبوج 🇰🇭 نیز به آن پیوستند. آسه‌آن نقشی کلیدی در تجارت جهانی دارد، چراکه میان چین 🇨🇳 و هند 🇮🇳 قرار گرفته و پلی میان اقیانوس آرام و اقیانوس هند به شمار می‌آید. کشورهای عضو آسه‌آن از پویاترین اقتصادهای جهان هستند و سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در زمینه‌های تولید و انرژی و فناوری جذب می‌کنند. اکنون نیز در سال ۲۰۲۵ میلادی، کشور تیمور شرقی 🇹🇱 رسماً به‌عنوان یازدهمین عضو آسه‌آن پذیرفته می‌شود و این بلوک را پس از ۲۶ سال گسترش می‌دهد.

راهنمای رنگ‌های نقشه:
🟧 اسپانیایی
🟩 پرتغالی
🟥 انگلیسی
🟦 فرانسوی
🟪 هلندی
🟨 اسپانیایی و گوارانی
🟫 اسپانیایی و زبان‌های بومی

زبان اسپانیایی در بیشتر کشورهای آمریکای جنوبی زبان رسمی شناخته می‌شود و میراث سده‌ها استعمارگری اسپانیا بوده است. اما بااین‌حال، نقشۀ زبانی آمریکای جنوبی بسیار متنوع‌تر از تصورات رایج است. پرتغالی که در کشور برزیل 🇧🇷 تکلم می‌شود، دومین زبان رسمی رایج است و با توجه به وسعت برزیل، در مجموع پرتغالی پرگویش‌ترین زبان در سراسر قاره محسوب می‌شود. در گویان 🇬🇾 زبان رسمی انگلیسی است. در سورینام 🇸🇷 زبان هلندی رسمیت دارد. در گویان فرانسه 🇬🇫 نیز فرانسوی زبان رسمی است. برخی کشورها زبان‌های بومی را نیز در کنار اسپانیایی به رسمیت شناخته‌اند. در پاراگوئه 🇵🇾 زبان گوارانی جایگاه ویژه‌ای دارد و اکثریت مردم بدان تکلم می‌کنند، درحالی‌که بولیوی 🇧🇴 بیش از ۳۰ زبان بومی از جمله کچوا و آیمارا را به رسمیت می‌شناسد.

🔸 عنوان و القاب رسمی:
◾️أمير المُؤمِنين وخليفةُ المُسْلِمين سُلطان الله في أرضِه الإمام أبُو جَعْفَر عبد الله المَنْصُور بن مُحمَّد بن علي بن عبد الله بن العَبَّاس بن عبد المُطَّلِب الهاشِميُّ القُرَشيُّ

ابوجعفر عبدالله منصور در حُمَیمه از نواحی شام زاده شد و در جوانی به دعوت عباسیان پیوست و متعاقب سقوط امویان و تشکیل خلافت عباسی، پس از مرگ سفاح در ۱۳۶ق به خلافت رسید و ۲۲ سال خلیفه بود. دوران او با شورش‌های پرشماری همراه شد که البته با درایت و قدرت خود توانست همه را سرکوب کند و پایه‌های خلافت اسلامی را استوار سازد. از اقدامات مهم او ساخت شهر بغداد بود که بدل به مرکز جهان اسلام شد. توفیق فتح اسلامی طبرستان نیز محصول خلافت منصور بود. وی مردی متدین بود و ائمۀ فقه را بسیار گرامی می‌داشت و با کسانی چون ابوحنیفه و مالک‌بن انس دیدار می‌کرد. منصور سرانجام در سال ۱۵۸ق هنگام سفر حج درگذشت و در مکه به خاک سپرده شد. او نه‌فقط جد بزرگ تمام خلفای عباسی پس از خود، بلکه واقعاً بنیان‌گذار حقیقی خلافت عباسی بود.

استانبول بیش از ۱۵٫۷ میلیون نفر جمعیت دارد و نه‌تنها بزرگ‌ترین شهر جمهوری ترکیه است، بلکه جمعیتش از بسیاری از کشورهای اروپایی نیز بیشتر است. این نقشه کشورهایی را در اروپا نشان می‌دهد که جمعیتشان کمتر یا بیشتر از استانبول است و دید روشنی از مقایسه میان جمعیت یک شهر و جمعیت کشورها ارائه می‌دهد.

سلطنت مملوکان در سال ۱۲۵۰ میلادی در پی شورش مملوکان وابسته به ایوبیان تأسیس شد. نخستین فرمانروای آن زنی به نام «شجرةالدرر» بود. این دولت در دوران سلطان بِیبَرس بُندُقداری (۱۲۶۰–۱۲۷۷) به‌سرعت قدرت گرفت و در عهد سیف‌الدین قایتبای (۱۴۶۸–۱۴۹۶) با وسعتی نزدیک به ۱٬۳۵۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع به گسترده‌ترین وسعت خود رسید. ممالیک پس از سقوط بغداد، با شکست قاطع مغولان توانستند ضمن بیعت با بازماندگان عباسیان خلافت اسلامی را البته به‌شکلی صوری و تحت تسلط خود احیا کنند. سلطنت مملوکان از زمان تأسیس (۱۲۵۰) تا سال ۱۳۸۲ میلادی در دست مملوکان بحری از نژاد قپچاق بود و از سال ۱۳۸۲ تا هنگام سقوط آن در ۱۵۱۷ میلادی به دست مملوکان برجی از تبار چرکس اداره می‌شد. در این دو دوره، نام رسمی دولت نیز تغییر یافت: در دورۀ مملوکان بحری دولت ترک (الدولة الترکیة) نام داشت و با روی کار آمدن مملوکان برجی به «الممالیک الشراکسه» تغییر کرد. سلطنت ممالیک با تسلط مملوکان برجی چرکسی رو به ضعف و زوال نهاد و سرانجام در سال ۱۵۱۷ میلادی توسط سلطان سلیم شاه عثمانی برافتاد.