اندیشکده خرد جنسی

مردمشناسیِ خلانوشته‌ها

✍دکتر محسن بدره

خلانوشته، نوشته ای است که در خلا می نویسند. و ملحق می شود به آن، رسم تصاویر و اشکال و ... در چنین جایی. خلا که خودمانی همان خلأ (مهموزالاخر) است به معنی فضایی خالی از غیر و هم ریشه خلوت است. و خلا می گویند چون آدم ها (البته نه همه شان) فرایند دفعشان را در چنین جایی انجام می دهند و دوست ندارند دیگران را در این راحتی شریک کنند. و البته خب، خیلی از آدم ها خودشان هم به دلایلی دوست ندارند کسی آن ها را اینگونه شریک کند. هر دو طرف دلایل خودشان را دارند.

به تناسب رابطه(ضدرابطه)ای که حواس پنجگانه (در اصل چهار حس بساوایی، شنوایی، بویایی، بینایی؛ شاید به علاوه برخی شعورهای فراحسی دیگر) با مولفه های مختلف چنین فضایی برقرار می کنند چنین فضایی از بساطت مکانی در می آید و به یک سامانه کنشی-واکنشی ذهنی-روانی تبدیل می شود. این سامانه را ادراک فرد به بدن خود (اندام ها، برهنگی شان و ...) که شامل شرم، بدجنسی، لذت، هراس و ادراک های دیگری است یاری کرده و متناظرا همین سامانه کنشی-واکنشی در روان هر فرد نیز شکل می گیرد. پس می توان گفت که آدم ها یک خلای سر خود دارند که مرتبا تجسم بیرونی اش را در خلا تجربه می کنند. مستراح (restroom) است یعنی جایی که می شود کاری کرد که جاهای دیگر نمی توان. جایی که آدمی راحت می شود از زوائدی که باید دفعشان کند. شبیه چیزهایی که روان آدمی همیشه می خواهد آن ها را در خلای خودش قی یا به هر نحو دیگری دفع کند؛ عقده ها (جنسی و غیر آن)، فحش، نفرت، عشق ممنوعه، و از این قبیل.

و خلا راحتی آدم با خود است. آن راحتی که با هیچ کس دیگر ندارد. و چون این راحتی در بیرون از این فضا شرم می انگیزد معمولا نام های کنایی به خود می گیرد و آدم ها مایل نیستند آن را متناسب با خود مطلب نامگذاری کنند. نام های خلا (بیت الخلا)، مستراح، دستشویی، سرویس بهداشتی و ... که در فارسی امروزه استفاده می شوند. و در انگلیسی restroom، W. C.، و از این قبیل. و در عربی اهل آداب آن را حمام می گویند. (یک بار که یکی از دوستان مترجم که راهنمای یک گروه عرب بود، به خاطر عدم توجه به این نکته و پشت گوش انداختن درخواست های مکرر یکی از میهمانان برای حمام، نزدیک بود کار دستش بدهد و خلا و ملأش را با هم یکی بکند.)

اما خلا نوشته، نوشته ای است که با خلا نسبت دارد. و تا اندازه زیادی برونداد سامانه کنشی-واکنشیِ ذهن-روان شخصی است که در خلا چیزی می نویسد. و کلی دلیل و علت می تواند پشت این برونداد خوابیده باشد. مثلا برای کسانی که نیاز جنسی دارند رابطه بصری شخص با برهنگی خود به نوشتن عباراتی با درونمایه جنسی بینجامد. این درونمایه ها یا آرزومندی اند (که معمولا با عبارات تمنّیات نوشته می شوند)، یا انتقام از حرمان جنسی اند (که با عبارات انشائی از قبیل فحش بیان می شوند)، یا وصف متلذذانه اند و ... .

یا برای دانش آموزی که آدم توسری خوری است و نمی تواند در فضای مدرسه گردن کلفتی ها را ولو با فحش و حرف در ملأ چاره کند، شرایط نفرت انگیز خلا همراه با خلوتی که حاصل آن فضاست، نوشته شدن فحش های انتقامی یا نسبت های راست و دروغی را در پی داشته باشد.

و و و.

و به همان نسبتی که شخص در جامعه بودنِ یک جامعه سهیم می شود، خلا نوشته ها نیز با ذهن-روان جامعه نسبت پیدا می کنند. و آنچه که در خلا می نویسند به دلیل محو شدن هویت نشانه ای فردی (اسم، عناوین و القاب، تحصیلات، طبقه، و ...)، اتفاقا نسبت نزدیک تری با واقعیت های نهفته جامعه پیدا می کند.

در خلا می نویسد چون می خواهد حرفی زده باشد یا بیانی داشته باشد یا واکنشی نشان داده باشد، بدون اینکه همه بدانند که کی نوشته است. خلانوشته ها امضا محفوظ هستند. اما می خواهند بگویند که ما هستیم و ما اینطور هستیم و شما دوست ندارید که ما حرفمان را به شما بزنیم ولی خودمان دوست داریم. و چون هویت های شناخته شده و بیرونی محو می شوند، هویت های دیگری سر بر می آورند: هویت روانی-شخصیتی، هویت پنهان (هویت های دوم، سوم و ...)، هویت واکنشی-بازتابی (معمولا بر علیه هویت ترویج شده) و ... . شاید به فرویدی ها حق بدهم اگر بگویند که خلا و خلانوشته هایش استعاره ناخودآگاه فرد-اجتماع باشد.

از این جهت خلانوشته ها داده های نابی هستند چون خلانویس ها می دانسته اند که اگر هم کسی تحسینشان کند و برایشان دست بزند، نامشان را نخواهد دانست. چون می دانسته اند در اینجا دیگر نباید از کسی بترسند. آنجا جولانگاه حماسه هایشان بوده. می دانسته اند کسی در ازای این نحوه بیانشان پول، احترام، ارادت و چیز دیگری نثارشان نمی کند. پس خلانوشته ها چون داده های مردمشناختی-جامعه شناختی نابی هستند، اهمیت دارند.

@kherad_jensi

👍12❤5

3.39K views11:41