📝 چه کسی گناهکار است؟ #سروش_محلاتی
♦️بسیاری از کسانیکه درباره ارتکاب جرائم اظهارنظر میکنند، حلقه آخر را مورد داوری قرار داده و محکوم میکنند مثلا اگر عده ای در اثر فقر و بیکاری دست به سرقت زده و یا به مواد مخدر پناه میبرند و یا با شرکت در تظاهرات غیر قانونی به اموال عمومی خسارت زده اند، مستحق مجازات تلقی میشوند و در نتیجه حلقه های پیشین و زمینه های آن نادیده گرفته میشود.
🔸متاسفانه این تلقی به فقه نیز نسبت داده میشود و گمان میرود که از نظر شرعی مباشران را باید مورد ملامت قرار داد. ولی آیا این برداشت با مبانی فقهی سازگار است؟
🔻موضع فقه اسلامی را با تامل در این مثال میتوان فهمید: در نظر بگیرید مردی چند همسر گرفته و نتوانسته نیازهای عاطفی آنان را تامین کند و در اثر این کوتاهی، برخی از آن همسران به گناه افتاده و گرفتار رابطه حرام شده اند، در اینجا چه کسی گناهکار بوده و مقصر است؟
🔹قشری گرایان همسران متخلف را محکوم کرده و مجازات میکنند زیرا در شرایط "اکراه" یا "اضطرار" و سلب اختیار نبوده و وظیفه داشته اند که در برابر تمایلات خود برای گناه مقاومت کنند.
🔹این جماعت اگر بخواهند "رافت" خود را نشان دهند از گناه آن زنان اندکی کاهش داده و آن شوهر را هم ملامت میکنند. ولی آیا واقعا حکم شرعی چنین است؟ و بطور کلی در شرایط سخت روحی یا مادی، که جرایم افزایش یافته و شاهد رفتارهای خلاف هستیم آیا باید دستهای فقرآفرین و سیاست های استضعاف ساز را نادیده و بدنبال فرودستان بود؟
🔸 آیا آن همسر مجرم است که با وجود فشار روانی نتوانسته عفت خود را حفظ کند ویا آن شوهر بظاهر بیگناه، گناهکار است؟ کسی که بر عائله خود میافزود و در تامین نیازهای طبیعی آنان بی اعتنا بود و با این شیوه آنها را در معرض فساد قرار میداد؟
🔹به این دو روایت توجه کنید:
کلینی از امام صادق(ع): من جمع من النساء ما لا ینکح فزنی منهن شئ فالاثم علیه.
صدوق از حضرت علی(ع): من اتخذ من الاماء اکثر مما ینکح فالاثم علیه ان ببین.
🔹این روایات میگوید: گناه سنگین رفتار آن زوجه خلاف کار، به گردن زوج اوست! در اینجا حتی سخنی از مشترک بودن گناه بین آنها نیست و در "اِثم"، کسی که مباشرت در معصیت داشته، هیچ سهمی ندارد!
🔸بسیار دور از منطقِ اخلاق و شرع است که مسئولیت عاملان اصلی فقر و فلاکت را نادیده انگاشته و گناه انان را بر ضعیفان قرار دهیم. دین میگوید بار گناه ضعیفان هم بر گردن کسانی است که با محروم کردن ایشان از حداقل حقوقشان، زمینه طغیان انها را فراهم می آورند.
@maktubmed
♦️بسیاری از کسانیکه درباره ارتکاب جرائم اظهارنظر میکنند، حلقه آخر را مورد داوری قرار داده و محکوم میکنند مثلا اگر عده ای در اثر فقر و بیکاری دست به سرقت زده و یا به مواد مخدر پناه میبرند و یا با شرکت در تظاهرات غیر قانونی به اموال عمومی خسارت زده اند، مستحق مجازات تلقی میشوند و در نتیجه حلقه های پیشین و زمینه های آن نادیده گرفته میشود.
🔸متاسفانه این تلقی به فقه نیز نسبت داده میشود و گمان میرود که از نظر شرعی مباشران را باید مورد ملامت قرار داد. ولی آیا این برداشت با مبانی فقهی سازگار است؟
🔻موضع فقه اسلامی را با تامل در این مثال میتوان فهمید: در نظر بگیرید مردی چند همسر گرفته و نتوانسته نیازهای عاطفی آنان را تامین کند و در اثر این کوتاهی، برخی از آن همسران به گناه افتاده و گرفتار رابطه حرام شده اند، در اینجا چه کسی گناهکار بوده و مقصر است؟
🔹قشری گرایان همسران متخلف را محکوم کرده و مجازات میکنند زیرا در شرایط "اکراه" یا "اضطرار" و سلب اختیار نبوده و وظیفه داشته اند که در برابر تمایلات خود برای گناه مقاومت کنند.
🔹این جماعت اگر بخواهند "رافت" خود را نشان دهند از گناه آن زنان اندکی کاهش داده و آن شوهر را هم ملامت میکنند. ولی آیا واقعا حکم شرعی چنین است؟ و بطور کلی در شرایط سخت روحی یا مادی، که جرایم افزایش یافته و شاهد رفتارهای خلاف هستیم آیا باید دستهای فقرآفرین و سیاست های استضعاف ساز را نادیده و بدنبال فرودستان بود؟
🔸 آیا آن همسر مجرم است که با وجود فشار روانی نتوانسته عفت خود را حفظ کند ویا آن شوهر بظاهر بیگناه، گناهکار است؟ کسی که بر عائله خود میافزود و در تامین نیازهای طبیعی آنان بی اعتنا بود و با این شیوه آنها را در معرض فساد قرار میداد؟
🔹به این دو روایت توجه کنید:
کلینی از امام صادق(ع): من جمع من النساء ما لا ینکح فزنی منهن شئ فالاثم علیه.
صدوق از حضرت علی(ع): من اتخذ من الاماء اکثر مما ینکح فالاثم علیه ان ببین.
🔹این روایات میگوید: گناه سنگین رفتار آن زوجه خلاف کار، به گردن زوج اوست! در اینجا حتی سخنی از مشترک بودن گناه بین آنها نیست و در "اِثم"، کسی که مباشرت در معصیت داشته، هیچ سهمی ندارد!
🔸بسیار دور از منطقِ اخلاق و شرع است که مسئولیت عاملان اصلی فقر و فلاکت را نادیده انگاشته و گناه انان را بر ضعیفان قرار دهیم. دین میگوید بار گناه ضعیفان هم بر گردن کسانی است که با محروم کردن ایشان از حداقل حقوقشان، زمینه طغیان انها را فراهم می آورند.
@maktubmed