☀️🕊
جشن مهرگان از آن دسته جشن‌هایی است که با گذر سده‌ها زمان برگزاری و آیین‌های آن کمی دگرگون شده ولی بنیاد و ریشه‌ی آن برجاست. پژوهشگران گفته‌اند که #جشن_مهرگان ریشه در روزگار مهرپرستی ایرانیان دارد. آنان پیشینه‌ی دینی ایران را در چهار بخش دیو پرستی، مهر پرستی، مزدیسنی و اسلامی می‌شناسند. در روزگار دیوپرستی که مردم هیچ شناختی از پدیده‌ها نداشتند، رخدادهای پرهامیک(طبیعی) را کار دیوها می‌دانستند و آنان را برای فرو نشاندن خشم‌شان نیایش می‌کردند. پس از آن مهر پرستی در سرزمین‌های کهن ایران و هند پدید می‌آید و از راه ارمنستان و کاپادوکیه در سرزمین‌های بسیاری از جهان گسترش می‌یابد. هتا(حتی) آیین ترساگری(مسیحیت) و جشن‌های کریسمس از آن برآمده و با شب چله‌ی ما گذشته‌ای یکسان دارد.

گفته شده که تیرداد اشکانی شهریار ارمنستان برای گسترش آیین مهر به رم رفت و پس از آن سد(صد)ها نگاره‌ی برجسته از ایزد مهر یا میترا بر سنگ‌های این سرزمین تراشیده شد. در یکی از این سنگ‌نگاره‌ها ایزد مهر با یک خنجر گاوی را می‌کشد. بر پایه‌ی نوشته‌های سنگی و گِلی کاسپی‌های ایران سه هزار سال پیش در پیمان‌نامه‌های خود به مهر سوگند می‌خوردند. در سنگ‌نبشته‌های یافته شده در «بغازکوی» آسیای کوچک از مهر یا میترا یاری خواسته‌اند. دیرینگی این سنگ‌نوشته‌ها را ۱۴۰۰ سال پیش از برآمدن مسیها(مسیح) برآورد کرده‌اند. در دانگ(سکه)های یونانی نام Mitro نگاشته شده است. در این دانگ‌ها نام آذر Athro نیز دیده می‌شود. در سنگ‌نوشته‌های هخامنشی نیز پنج بار نام مهر آمده است. مهر پرستی با آمدن زرتشت و پیدایش باورهای مزدیسنی کمرنگ شد.

yun.ir/5yu8bb
✍ #پریسا_امام_وردیلو

📗 برگرفته از:
-شناخت اساطیر ایران، #جان_راسل_هینلز
-جهان اسطوره‌شناسی، #جلال_ستاری
-جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی، #حسام_الدین_مهدوی

#جشن_های_ایرانی #مهرگان
☀️🕊 @AdabSar

🕊☀️ باورهای افسانه‌ای جشن مهرگان
b2n.ir/MitraIndia

☀️ #مهرگان پس از نوروز دومین و بزرگ‌ترین جشن ایران باستان بود و می‌توان گفت این دو جشن آیین‌ها و افسانه‌های همانندی داشتند. در زمان ساسانیان مردم باور داشتند که خداوند در نوروز یاکَند(یاقوت) و در مهرگان زبرجد را آفرید. 

☀️ کُرپن‌ها و کاوی‌ها دو تیره از ایرانیان در زمانه‌ی مهرپرستی یا خورشیدپرستی بودند که در راه ایزد مهر گاوهای بسیاری را در کوهی که نیایشگاه‌شان بود، می‌کشتند و گوشت آن‌ها را رها می‌کردند تا خوراک دیگر جانوران شود. در افسانه‌های زرتشتی درباره پیامبری زرتشت گفته شده که گئوشورون(روح گاو) در پیشگاه اهورامزدا نالید و از ستم آنان گلایه کرد. اهورامزدا پیامبری فرستاد تا با کرپان(قربانی) کردن جانوران در راه باورها و بیش‌روی(افراط) در هر کاری بستیزد. واژه‌ی قربانی ریشه در نام این تیره‌ی باستانی دارد.

☀️ در نگاره‌های برجسته‌ی رومی چنان‌که در این فرتور(عکس) می‌بینید (t.me/AdabSar/19176) ایزد مهر گاو را دنبال می‌کند و هنگامی که گاو خسته شد، او را با خنجر می‌کشد. سپس از مغز تیره(نخاع) گاو بنشن(حبوبات) پدید می‌آید و از خون او تاک‌ها می‌رویند تا موبدان و مغان در نیایش‌های گروهی می بنوشند. در این هنگام اهریمن و دستیارانش می‌کوشند تا از این رخداد شگرف جلوگیری کنند ولی خدا آهنگ آن داشت که ایزد مهر با این جانور پیشکش شده به درگاهش زندگی جهان را جانی تازه بخشد.

☀️ در افسانه‌های ایرانی نمود بیرونی مهر، تابش و روشنی هنگام سپیده‌دم و شامگاه(غروب) است. ولی در افسانه‌های ترسایی(مسیحی) مهر در غاری تاریک از دوشیزه‌ای به نام ناهید زاده شد. در افسانه‌های کهن زنان می‌توانستند از باد نیز باردار شوند.

☀️ گفته شده که در هند باستان میترا یا میتره/میثرَه(ریشه میثاق) با ایزد باد به نام «ورونه» همراه بود. میثره همان پیمان و میثاق بود و ورونه هم راستی و درستی. در نیایش‌ها این دو نام را می‌آمیختند و میتره-ورونه را می‌ستودند. در افسانه‌های هندی از هنگامی که ایزد هوم یا نگهبان گیاه هوم به دست میترا و دیگر ایزدان کشته شد، بهره‌ی میترا از کشته‌ی هوم شیره‌اش بود که به سرتاسر زمین فروریخت و گیاهان و جانوران از آن پدید آمدند.

☀️ باورهای مهرپرستی چنان ژرف و ریشه‌دار است که رفتارها و روش‌هایی از آن به روزگار ما هم رسیده است. نگاه کردن به آسمان هنگام نیایش خدا، همانند کردن خدا به شید(نور/هو النور) به‌ویژه خورشید و کشتار دلخراش و سنگدلانه جانوران در دید همگان و به انگیزه‌ی دوری از چشم‌زخم و گزند چند نشانه از آن هستند. 


✍ #پریسا_امام_وردیلو

📗 برگرفته از:
-جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
-جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
-اساطیر و آیین‌های باستانی جهان #غلامرضا_معصومی

☀️ فرتور: نگاره‌ای هندی از ایزد مهر
#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان

☀️🕊 @AdabSar