ادب‌سار
14.9K subscribers
4.97K photos
123 videos
21 files
866 links
آرمان ادب‌سار
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی

instagram.com/AdabSar

گردانندگان:
بابک
مجید دُری @MajidDorri
پریسا امام‌وردیلو @New_View

فروشگاه ادبسار: @AdabSar1
Download Telegram
August 24, 2019
ادب‌سار
🔥🔥 @AdabSar 🔥 و شهریورت باد پیروزگر به نام و بزرگی و فرّ و هنر! #شاهنامه #فردوسی 🔥 آشنایی با جشن‌های ایرانی 🔥 جشن شهریورگان یا آذرجشن 🍃🍂 شهریورگان یکی از جشن‌های بسیار کهنِ ده روزِ نخستِ شهریور از دسته‌ی جشن‌های دوازدگانه‌ی سال در ایران باستان بود که پس…
August 25, 2019
🌧 @AdabSar

آشنایی با جشن‌های ایرانی
#جشن_آبانگان - استوره‌ی آناهیتا


اینک آب‌ها را می‌ستاییم، آب‌های فروچکیده و گردآمده و روان شده و خوب کـُنش اهورایی را!
برگرفته از نسک "یسنا"


☔️ جشن آپانگان یا #آبانگان برای ستایش آناهیتا، ایزدبانوی آب‌های روان، ستایش ستاره‌ی ناهید یا زهره و ستایش آمودریا(رود جیهون) و همه آب‌های روی زمین در آبان‌روز از آبان‌ماه برگزار می‌شد. آبان‌روز نام روز دهم هر ماه در ایران باستان بود. آبانگان، جشن باران‌خواهی و پاسداشت آب‌های روان و ایستای روی زمین همچون سرچشمه‌ها، رودها، دریاها، دریاچه‌ها، کاریزها، آبشارها و جوی‌ها بود.

🌧 "آبان‌یشت" بخش بزرگی از اوستا است که در آن آناهیتا، ایزدبانو و نگهبان آب‌ها ستایش شده است. در آبان‌یشت، آناهیتا زنی جوان، خوش‌اندام، بلندبالا، زیباچهره و درخشان، با بازوان سپید، کمربند تنگ بر میان بسته، به گوهر آراسته، با گردن‌بند زرین، گوشواری چهارگوش در گوش، تاگ(تاج)ی با سد(صد) ستاره‌ی هشت‌گوش بر سر، کفش‌هایی درخشان در پا، با بالاپوشی زرین و پرچینی از پوست سگ آبی است. او گردونه‌ای با چهار اسب سپید دارد. این اسب‌ها ابر، باران، برف و تگرگ هستند. خانه‌اش در بالاترین جایگاه آسمان است و بر کرانه‌ی هر دریاچه‌ای، خانه‌ای آراسته، با سد پنجره‌ی درخشان و هزار ستون خوش‌تراش دارد. او از فراز ابرهای آسمان، به فرمان اهورامزدا، باران و برف و تگرگ را فرو می‌باراند.

🌊 از #آناهیتا با ویژگی‌های چنگ‌نواز، پاک و توانا نیز یاد شده است و این نام به مانک(معنی) پاک و بی‌آلایش است.
در آبان‌یشت آمده است: "اوست برومندی که در همه‌جا بلندآوازه است. من اهوره‌مزدا او را به نیروی خویش، هستی بخشیدم تا خانه و روستا و شهر و کشور را بپرورم و پشتیبان و پناه‌بخش و نگاهبان باشم."
آناهیتَ، اناهید یا آناهیتا در باور ایرانیان باستان مادر ایزد میترَ یا مهر، دلدادگی، دوستی و خوش پیمانی بوده است و میترَ نیز نماد خورشید، روشنایی و نیرومندی بود. ستایش آنان درایران به پیش از پیدایش کیش زرتشتی بازمی‌گردد.

☔️ در گذشته‌های دور پادشاهان و مردم برای آناهیتا کُرپان(قربانی) می‌کردند. هوشنگ، جمشید، فریدون، گرشاسپ و آژی‌دهاک برخی از این پادشاهان بودند.
نیایشگاه‌های آناهیتا در کنار رودها و آب‌ها ساخته می‌شد. گفته می‌شود نیایشگاه‌هایی که امروز با نام‌های دخترانه همچون بی‌بی شناخته می‌شوند، بازمانده نیایشگاه‌های آناهیتا است. برخی از پژوهشگران پَتیست(نذری)هایی چون بی‌بی سه‌شنبه را بازمانده‌ی آیین‌های بزرگداشت آناهیتا می‌دانند.

🎞 فرتور(عکس): ویرانه‌های یکی از پرستشگاه‌های آناهیتا - کنگاور، کرمانشاه
bit.ly/2NxSMCg

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- هفته‌نامه امرداد
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۴- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی #رحیم_عفیفی
۵- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۶- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
۷- جشن آبانگان، روز ملی پاسداشت آب #شاهین_سپنتا

📜 بیشتر بخوانید:
t.me/AdabSar/4912
t.me/AdabSar/15198
t.me/AdabSar/15199

🌂 @AdabSar
November 1, 2019
🌧 @AdabSar

آشنایی با جشن‌های ایرانی
پیدایش #جشن_آبانگان

☔️ ایرانیان، هزاران سال پیش از این، ارزش آب را دریافته بودند و جشن‌هایی چون آبانگان، خوردادگان، تیرگان، آبریزگان، آبسالان و... که دست‌کم بیش از ۱۰ جشن بود، به بهانه‌ی پاسداشت آب برگزار می‌شد. تا جایی که گفته می‌شود تیرداد اشکانی برای جنگ با رومیان، به‌جای راه آبی، راه دشوار زمینی را برگزید تا آب را نیالاید.
جشن #آبانگان نیز جشن ارج نهادن و پاسداری از آب، آناهیتا (ایزدبانوی آب) و آب‌های پاک زمین بود.

💧 در استوره‌های ایرانی، آب دومین پیشکش خداوند به زمین است و "آناهیتا" نگهبان آن. از این‌رو آب و آناهیتا نمادهای پاکی تن و روان بودند و جشن آبانگان، جشن بزرگداشت پالایش تن و روان از زشتی و پلشتی بود. برپایه‌ی نوشته‌های نسک پهلوی بندهش، گل نیلوفر آبی یا سوسن خورآیی(شرقی) نشان ماه آبان، جشن آبانگان و آناهیتا ایزدبانوی آب‌ها است.

🌧 یکی از پایه‌های پیدایش جشن آبانگان این است که در پی جنگ‌های دراز ایران و توران، افراسیاب تورانی دستور داد تا کاریز(قنات)ها و نهرهای ایران را ویران کنند. پسر تهماسب که "زَو" نام داشت بر افراسیاب پیروز شد و او را از ایران راند. سپس دستور داد تا کاریزها و نهرهای ویران شده در جنگ لایروبی شوند. بار دیگر آب در نهرها روان شد و مردم بالندگی آب‌ها را جشن گرفتند.
همچنین گفته می‌شود پس از هفت یا هشت سال خشکسالی در ایران، در ماه آبان باران بارید و خرمی و سرسبزی بازآمد. بیماری و نداری مردم به پایان رسید و از آن زمان جشن آبانگان با شادی بیشتری برپا شد.

🌂 ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه نوشته است: «...آبان روز دهم آبان ماه است و آن را عید می‌دانند که به جهت همراه بودن دو نام، آبانگان می‌گویند. در این روز زو پسر تهماسپ از سلسله‌ی پیشدادیان به شاهی رسید، مردم را به کندن کاریزها و نهرها و بازسازی آن‌ها فرمان داد. در این روز به کشورهای هفت‌گانه خبر رسید که فریدون، بیوراسب [آژی‌دهاک یا همان ضحاک] را اسیر کرده، خود به پادشاهی رسیده و به مردم دستور داده است که خانه و زندگی خود را دارا شوند...»

🎞 فرتور(عکس): گل نیلوفر آبی یا خورایی(شرقی)
bit.ly/2C3XjqQ

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- هفته‌نامه امرداد
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۴- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی #رحیم_عفیفی
۵- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۶- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
۷- جشن آبانگان، روز ملی پاسداشت آب #شاهین_سپنتا

📖 بیشتر بخوانید:
t.me/AdabSar/4912
t.me/AdabSar/15197
t.me/AdabSar/15199

🌂 @AdabSar
November 1, 2019
🌧 @AdabSar

آشنایی با جشن‌های ایرانی
آیین‌های #جشن_آبانگان

☔️ واژه‌ی "آبان" نماد آب‌های پاک و به چم (معنی) آب‌های پاک و هنگام آب و باران و برگرفته از آپَه یا اپَه در پارسی باستان و آپ در پارسی پهلوی است. این آخشیج (عنصر) همراه آخشیج‌های آتش، خاک و هوا پایه‌های چهارگانه زندگی بوده و مردم آن‌ها را می‌ستودند. آلوده کردن آن‌ها هم گناه بزرگی بود. هریک از چهار آخشیج ایزدبانو یا ایزدی داشتند که با پیدایش کیش زرتشتی امشاسپند یا فرشته نامیده شدند.

🌧 هرودت نوشته است که ایرانیان درهیچ رودی پیشاب(ادرار) نمی‌کنند، آب دهان و بینی نمی‌اندازند و دست‌هایشان را در آن نمی‌شویند. آن‌ها شستن دست و تن را در آب روان نمی‌پذیرند و آن را آلوده نمی‌کنند. زیرا به رودخانه و آب ارج می‌نهند. استرابون نیز نوشته ایرانیان تن خود را در چارچوبی به نام آبزن می‌شویند تا آب بیهوده از دست نرود. آن‌ها در آب روان مردار و هرچه ناپاک است، نمی‌اندازند!

💧 ایرانیان در جشن آبانگان جامه‌ی سپید می‌پوشیدند و در کنار رودها و دریاها نیایش می‌کردند و سپس به پایکوبی می‌پرداختند. پس از پیدایش کیش زرتشتی، خواندن سروده‌ی "آبان‌یشت" یا "آپ‌زور/آب‌زور" به آیین‌های این جشن افزوده شد. ساخت و نوسازی کاریز (قنات)، آب‌انبار، جوی، سرچشمه، چاه، آب‌بند و پل از آیین‌های دیگر نگهداشت و بهره‌برداری بهینه از آب بود. یک نمونه از این کوشش ساخت پالایشگر آب زیگورات چغازنبیل است.

گفته می‌شود اگر در روز جشن آبانگان باران می‌بارید، مردان آب‌تنی می‌کردند و اگر نمی‌بارید، زنان تن به آب می‌سپردند.
مردم ایران به بهانه‌های گوناگون بر پاسداشت زیست‌‌بوم گواهی می‌دادند؛ ارزش و جایگاه آب، این پیشکش بی‌مانند هستی را می‌دانستند؛ سرسبزی، زندگی، پاره‌های پرهام (عناصر طبیعت) و پیشکش‌های گیتی را می‌ستودند و برای بالندگی خاک ایران می‌کوشیدند و نام‌های فراوانی که برگرفته از سرسبزی و آبادنی زمین بود، برای فرزندان خود برمی‌گزیدند. چنانچه یکی از ویژگی‌های سه‌گانه‌ی رنگ، بو و مزه‌ی آب دگرگون می‌شد، از آن برای آشامیدن و شست‌وشو بهره نمی‌بردند.

🍂 "جشن انار" یا "انارچینی" که در روزهای آبان در بخش تارم و روستاهای انبوده‎ و رودبار الموت کاسپین(قزوین) برگزار می‌شود، ریشه در جشن آبانگان دارد. جشن انار همراه با شادی، پایکوبی و نواختن ساز و سرنا است. در گذشته چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند شمرده می‌شد. انار، نشانه‌ی آناهیتا ایزدبانوی آب و باروری است.

🌧 اکنون پیشنهاد چند تن از کنشگران زیست‌بوم(محیط زیست) این است که روز جشن آبانگان روز میهنی پاسداشت آب نام‌گذاری شود تا در کشور ما که همواره با کمبود آب روبرو است، به بهره‌برداری درست و ارجمندانه از آب که ریشه در گذشته‌ی دور ما دارد، نگاه ویژه‌ای شود. شاید که بتوان دوباره بخش‌هایی از فرهنگ والای ایرانی را بازسازی کرد.
آبان ‌روز است و ماه آبان
خرّم گردان به آب رَز، جان
مسعود سعد سلمان

🎞 فرتور(عکس): نگاره‌ای نمادین از آناهیتا و جشن آبانگان
goo.gl/Fc44PQ

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- هفته‌نامه امرداد
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۴- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی #رحیم_عفیفی
۵- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۶- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
۷- جشن آبانگان، روز ملی پاسداشت آب #شاهین_سپنتا

📜 بیشتر بخوانید:
t.me/AdabSar/4912
t.me/AdabSar/15197
t.me/AdabSar/15198

🌂 @AdabSar
November 1, 2019
August 23, 2020
ادب‌سار
🔥🔥 @AdabSar 🔥 و شهریورت باد پیروزگر به نام و بزرگی و فرّ و هنر! #شاهنامه #فردوسی 🔥 آشنایی با جشن‌های ایرانی 🔥 بخش نخست - جشن شهریورگان یا آذرجشن 🍃🍂 شهریورگان یکی از جشن‌های بسیار کهنِ ده روزِ نخستِ شهریور از دسته‌ی جشن‌های دوازدگانه‌ی سال در ایران باستان…
August 24, 2020
☔️ @AdabSar

آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن آبانگان
بخش نخست: افسانه‌ی آناهیتا


اینک آب‌ها را می‌ستاییم، آب‌های فروچکیده و گردآمده و روان شده و خوب کـُنش اهورایی را!
برگرفته از «یسنا»


☔️ جشن آپانگان یا #آبانگان برای ستایش آناهیتا، ایزدبانوی آب‌های روان، ستایش ستاره‌ی ناهید یا زهره و ستایش آمودریا یارود جیهون و همه‌ی آب‌های روی زمین در آبان‌روز از آبان‌ماه برگزار می‌شد. آبان‌روز نام روز دهم هر ماه در ایران باستان بود. آبانگان، جشن باران‌خواهی و پاسداشت آب‌های روان و ایستای روی زمین همچون سرچشمه‌ها، رودها، دریاها، دریاچه‌ها، کاریزها، آبشارها و جوی‌ها بود.

🌧 در «آبان‌یشت» (بخشی از اوستا)، آناهیتا، ایزدبانو و نگهبان آب‌ها ستایش شده است. در آبان‌یشت، آناهیتا زنی جوان، خوش‌اندام، بلندبالا، زیباچهره و درخشان، با بازوان سپید، کمربند تنگ بر میان بسته، به گوهر آراسته، با گردن‌بند زرین، گوشواری چهارگوش در گوش، تاگ(تاج)ی با سد(صد) ستاره‌ی هشت‌گوش بر سر، کفش‌هایی درخشان در پا، با بالاپوشی زرین و پرچینی از پوست سگ آبی است. او گردونه‌ای با چهار اسب سپید دارد. این اسب‌ها ابر، باران، برف و تگرگ هستند. خانه‌اش در بالاترین جایگاه آسمان است و بر کرانه‌ی هر دریاچه‌ای، خانه‌ای آراسته، با سد پنجره‌ی درخشان و هزار ستون خوش‌تراش دارد. او از فراز ابرهای آسمان، به فرمان اهورامزدا، باران و برف و تگرگ را فرو می‌باراند.

🌊 از آناهیتا با ویژگی‌های چنگ‌نواز، پاک و توانا نیز یاد شده است و این نام به مانک(معنی) پاک و بی‌آلایش است.
در آبان‌یشت آمده است: «اوست برومندی که در همه‌جا بلندآوازه است. من اهوره‌مزدا او را به نیروی خویش، هستی بخشیدم تا خانه و روستا و شهر و کشور را بپرورم و پشتیبان و پناه‌بخش و نگاهبان باشم.»
آناهیتَ، اناهید یا آناهیتا در باور ایرانیان باستان مادر ایزد میترَ یا مهر، دلدادگی، دوستی و خوش پیمانی بوده است و میثرَه(میترَ/میترا) نیز نماد خورشید، روشنایی و نیرومندی بود. ستایش آنان درایران به پیش از پیدایش کیش زرتشتی بازمی‌گردد.

☔️ در گذشته‌های دور پادشاهان و مردم برای آناهیتا کُرپان(قربانی) می‌کردند. هوشنگ، جمشید، فریدون، گرشاسپ و آژی‌دهاک برخی از این پادشاهان بودند.
نیایشگاه‌های آناهیتا در کنار رودها و آب‌ها ساخته می‌شد. گفته می‌شود نیایشگاه‌هایی که امروز با نام‌های دخترانه همچون بی‌بی شناخته می‌شوند، بازمانده نیایشگاه‌های آناهیتا هستند. برخی از پژوهشگران پَتیست(نذری)هایی چون بی‌بی سه‌شنبه را بازمانده‌ی آیین‌های بزرگداشت آناهیتا می‌دانند.

🎞 فرتور(عکس): ویرانه‌های یکی از پرستشگاه‌های آناهیتا در کنگاور استان کرمانشاه
bit.ly/2NxSMCg

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- هفته‌نامه امرداد
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۴- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی #رحیم_عفیفی
۵- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۶- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
۷- #جشن_آبانگان روز ملی پاسداشت آب #شاهین_سپنتا

📜 درباره‌ی نام #آناهیتا بخوانید:
t.me/AdabSar/4912

☔️ @AdabSar
October 30, 2020
ادب‌سار
☔️ @AdabSar آشنایی با جشن‌های ایرانی جشن آبانگان بخش نخست: افسانه‌ی آناهیتا اینک آب‌ها را می‌ستاییم، آب‌های فروچکیده و گردآمده و روان شده و خوب کـُنش اهورایی را! برگرفته از «یسنا» ☔️ جشن آپانگان یا #آبانگان برای ستایش آناهیتا، ایزدبانوی آب‌های روان،…
🌧☔️ @AdabSar

آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن آبانگان
بخش دوم پیدایش #جشن_آبانگان

☔️ ایرانیان، هزاران سال پیش از این، ارزش آب را دریافته بودند و جشن‌هایی چون آبانگان، خوردادگان، تیرگان، آبریزگان، آبسالان و... که دست‌کم بیش از ۱۰ جشن بود، به بهانه‌ی پاسداشت آب برگزار می‌شد. تا جایی که گفته می‌شود تیرداد اشکانی برای جنگ با رومیان، به‌جای راه آبی، راه دشوار زمینی را برگزید تا آب را نیالاید.
جشن #آبانگان نیز جشن ارج نهادن و پاسداری از آب، آناهیتا (ایزدبانوی آب) و آب‌های پاک زمین بود.

💧 در استوره‌های ایرانی، آب دومین پیشکش خداوند به زمین است و «آناهیتا» نگهبان آن. از این‌رو آب و آناهیتا نمادهای پاکی تن و روان بودند و جشن آبانگان، جشن بزرگداشت پالایش تن و روان از زشتی و پلشتی بود. برپایه‌ی نوشته‌های نسک پهلوی بندهش، گل نیلوفر آبی یا سوسن خورآیی(شرقی) نشان ماه آبان، جشن آبانگان و آناهیتا ایزدبانوی آب‌ها است.

🌧 یکی از پایه‌های پیدایش جشن آبانگان این است که در پی جنگ‌های دراز ایران و توران، افراسیاب تورانی دستور داد تا کاریز(قنات)ها و نهرهای ایران را ویران کنند. پسر تهماسب که «زَو» نام داشت بر افراسیاب پیروز شد و او را از ایران راند. سپس دستور داد تا کاریزها و نهرهای ویران شده در جنگ لایروبی شوند. بار دیگر آب در نهرها روان شد و مردم بالندگی آب‌ها را جشن گرفتند.
همچنین گفته می‌شود پس از هفت یا هشت سال خشکسالی در ایران، در ماه آبان باران بارید و خرمی و سرسبزی بازآمد. بیماری و نداری مردم به پایان رسید و از آن زمان جشن آبانگان با شادی بیشتری برپا شد.

🌂 ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه نوشته است: «...آبان روز دهم آبان ماه است و آن را عید می‌دانند که به جهت همراه بودن دو نام، آبانگان می‌گویند. در این روز زو پسر تهماسپ از سلسله‌ی پیشدادیان به شاهی رسید، مردم را به کندن کاریزها و نهرها و بازسازی آن‌ها فرمان داد. در این روز به کشورهای هفت‌گانه خبر رسید که فریدون، بیوراسب [آژی‌دهاک یا همان ضحاک] را اسیر کرده، خود به پادشاهی رسیده و به مردم دستور داده است که خانه و زندگی خود را دارا شوند...»

🎞 فرتور(عکس): گل نیلوفر آبی یا خورایی(شرقی)
bit.ly/2C3XjqQ

#پریسا_امام_وردیلو
______________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- هفته‌نامه امرداد
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۴- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی #رحیم_عفیفی
۵- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۶- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
۷- جشن آبانگان، روز ملی پاسداشت آب #شاهین_سپنتا

🌂 @AdabSar
October 31, 2020
ادب‌سار
🌧☔️ @AdabSar آشنایی با جشن‌های ایرانی جشن آبانگان بخش دوم پیدایش #جشن_آبانگان ☔️ ایرانیان، هزاران سال پیش از این، ارزش آب را دریافته بودند و جشن‌هایی چون آبانگان، خوردادگان، تیرگان، آبریزگان، آبسالان و... که دست‌کم بیش از ۱۰ جشن بود، به بهانه‌ی پاسداشت آب…
🌧🌂 @AdabSar

آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن آبانگان
بخش سوم و پایانی: آیین‌های آبانگان

☔️ واژه‌ی «آبان» نماد آب‌های پاک و به چم (معنی) آب‌های پاک و هنگام آب و باران و برگرفته از آپَه یا اَپَه در پارسی باستان و آپ در پارسی پهلوی است. این آخشیج (عنصر) همراه آخشیج‌های آتش، خاک و هوا پایه‌های چهارگانه زندگی بوده و مردم آن‌ها را می‌ستودند. آلوده کردن‌شان هم گناه بزرگی بود. هریک از چهار آخشیج ایزدبانو یا ایزدی داشتند که با پیدایش کیش زرتشتی امشاسپند یا فرشته نامیده شدند.

🌧 هرودت نوشته است که ایرانیان درهیچ رودی پیشاب(ادرار) نمی‌کنند، آب دهان و بینی نمی‌اندازند و دست‌هایشان را در آن نمی‌شویند. آن‌ها شستن دست و تن را در آب روان نمی‌پذیرند و آن را آلوده نمی‌کنند. زیرا به رودخانه و آب ارج می‌نهند. استرابون نیز نوشته ایرانیان تن خود را در چارچوبی به نام آبزن می‌شویند تا آب بیهوده از دست نرود. آن‌ها در آب روان مردار و هرچه ناپاک است، نمی‌اندازند!

💧 ایرانیان در جشن آبانگان جامه‌ی سپید می‌پوشیدند و در کنار رودها و دریاها نیایش می‌کردند و سپس به پایکوبی می‌پرداختند. پس از پیدایش کیش زرتشتی، خواندن سروده‌ی «آبان‌یشت» یا «آپ‌زور/آب‌زور» به آیین‌های این جشن افزوده شد. ساخت و نوسازی کاریز (قنات)، آب‌انبار، جوی، سرچشمه، چاه، آب‌بند و پل از آیین‌های دیگر نگهداشت و بهره‌برداری بهینه از آب بود. یک نمونه از این کوشش ساخت پالایشگر آب زیگورات چغازنبیل است.

گفته می‌شود اگر در روز جشن آبانگان باران می‌بارید، مردان آب‌تنی می‌کردند و اگر نمی‌بارید، زنان تن به آب می‌سپردند.
مردم ایران به بهانه‌های گوناگون بر پاسداشت زیست‌‌بوم گواهی می‌دادند؛ ارزش و جایگاه آب، این پیشکش بی‌مانند هستی را می‌دانستند؛ سرسبزی، زندگی، پاره‌های پرهام (عناصر طبیعت) و پیشکش‌های گیتی را می‌ستودند و برای بالندگی خاک ایران می‌کوشیدند و نام‌های فراوانی که برگرفته از سرسبزی و آبادنی زمین بود، برای فرزندان خود برمی‌گزیدند. چنانچه یکی از ویژگی‌های سه‌گانه‌ی رنگ، بو و مزه‌ی آب دگرگون می‌شد، از آن برای آشامیدن و شست‌وشو بهره نمی‌بردند.

🍂 «جشن انار» یا «انارچینی» که در روزهای آبان در بخش تارم و روستاهای انبوده‎ و رودبار الموت کاسپین(قزوین) برگزار می‌شود، ریشه در جشن آبانگان دارد. جشن انار همراه با شادی، پایکوبی و نواختن ساز و سرنا است. در گذشته چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند شمرده می‌شد. انار، نشانه‌ی آناهیتا ایزدبانوی آب و باروری است.

🌧 اکنون پیشنهاد چند تن از کنشگران زیست‌بوم(محیط زیست) این است که روز جشن #آبانگان روز میهنی پاسداشت آب نام‌گذاری شود تا در کشور ما که همواره با کمبود آب روبرو است، به بهره‌برداری درست و ارجمندانه از آب که ریشه در گذشته‌ی دور ما دارد، نگاه ویژه‌ای شود. شاید که بتوان دوباره بخش‌هایی از فرهنگ والای ایرانی را بازسازی کرد.
آبان ‌روز است و ماه آبان
خرّم گردان به آب رَز، جان
مسعود سعد سلمان

🎞 فرتور(عکس): نگاره‌ای نمادین از آناهیتا و جشن آبانگان
goo.gl/Fc44PQ

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- هفته‌نامه امرداد
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۴- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی #رحیم_عفیفی
۵- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۶- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
۷- #جشن_آبانگان روز ملی پاسداشت آب #شاهین_سپنتا

🌂 @AdabSar
November 1, 2020
🪴 «جشن خردادگان» جشن یکی از امشاسپندان برگزیده‌ی اهورامزدا است که در جهان مینوی نماد تندرستی و رسایی تن و جان است و در زمین از تن و جان پاسداری می‌کند. #جشن_خردادگان در خردادروز از خردادماه برگزار می‌شد. خرداد نام روز ششم ماه بود. امشاسپند خرداد نگهبان آب و وابسته به آناهیتا بود. در افسانه‌ها، آناهیتا سرور همه‌ی آب‌های زمین بود. در «بن‌دهش» و «گزیده‌های زاداسپرم» فرشته‌ی خرداد سرور روزها، ماه‌ها و سال‌ها و سرور جهان بود زیرا هستی جهان و آبادانی زمین وابسته به آب است. در «یشت‌ها» خرداد نابودکننده‌ی مردار، ناخوشی و دیو گندیدگی بود. در گذشته در این روز ایرانیان در کنار آب‌ها پایکوبی و برای پیروزی او بر دیو تشنگی نیایش می‌کردند.
از دید بی‌مرگی خرداد و امرداد در کنار هم‌اند و به جشن‌های این دو ماه «فرازمندی و پایندگی»(کمال و دوام) می‌گفتند.

🏞 درباره‌ی جشن خردادگان و رویارویی افسانه‌ای امشاسپند خرداد با دیوهای گرسنگی و تشنگی بخوانید:
t.me/AdabSar/16356

#پریسا_امام_وردیلو

📗 برگرفته از: جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح

🪴 فرتور: سوسن سپید، نماد جشن خردادگان
🌳 @AdabSar
May 28, 2021
ادب‌سار
☀️🕊 جشن مهرگان از آن دسته جشن‌هایی است که با گذر سده‌ها زمان برگزاری و آیین‌های آن کمی دگرگون شده ولی بنیاد و ریشه‌ی آن برجاست. پژوهشگران گفته‌اند که #جشن_مهرگان ریشه در روزگار مهرپرستی ایرانیان دارد. آنان پیشینه‌ی دینی ایران را در چهار بخش دیو پرستی، مهر…
🕊☀️ باورهای افسانه‌ای جشن مهرگان
b2n.ir/MitraIndia

☀️ #مهرگان پس از نوروز دومین و بزرگ‌ترین جشن ایران باستان بود و می‌توان گفت این دو جشن آیین‌ها و افسانه‌های همانندی داشتند. در زمان ساسانیان مردم باور داشتند که خداوند در نوروز یاکَند(یاقوت) و در مهرگان زبرجد را آفرید. 

☀️ کُرپن‌ها و کاوی‌ها دو تیره از ایرانیان در زمانه‌ی مهرپرستی یا خورشیدپرستی بودند که در راه ایزد مهر گاوهای بسیاری را در کوهی که نیایشگاه‌شان بود، می‌کشتند و گوشت آن‌ها را رها می‌کردند تا خوراک دیگر جانوران شود. در افسانه‌های زرتشتی درباره پیامبری زرتشت گفته شده که گئوشورون(روح گاو) در پیشگاه اهورامزدا نالید و از ستم آنان گلایه کرد. اهورامزدا پیامبری فرستاد تا با کرپان(قربانی) کردن جانوران در راه باورها و بیش‌روی(افراط) در هر کاری بستیزد. واژه‌ی قربانی ریشه در نام این تیره‌ی باستانی دارد.

☀️ در نگاره‌های برجسته‌ی رومی چنان‌که در این فرتور(عکس) می‌بینید (t.me/AdabSar/19176) ایزد مهر گاو را دنبال می‌کند و هنگامی که گاو خسته شد، او را با خنجر می‌کشد. سپس از مغز تیره(نخاع) گاو بنشن(حبوبات) پدید می‌آید و از خون او تاک‌ها می‌رویند تا موبدان و مغان در نیایش‌های گروهی می بنوشند. در این هنگام اهریمن و دستیارانش می‌کوشند تا از این رخداد شگرف جلوگیری کنند ولی خدا آهنگ آن داشت که ایزد مهر با این جانور پیشکش شده به درگاهش زندگی جهان را جانی تازه بخشد.

☀️ در افسانه‌های ایرانی نمود بیرونی مهر، تابش و روشنی هنگام سپیده‌دم و شامگاه(غروب) است. ولی در افسانه‌های ترسایی(مسیحی) مهر در غاری تاریک از دوشیزه‌ای به نام ناهید زاده شد. در افسانه‌های کهن زنان می‌توانستند از باد نیز باردار شوند.

☀️ گفته شده که در هند باستان میترا یا میتره/میثرَه(ریشه میثاق) با ایزد باد به نام «ورونه» همراه بود. میثره همان پیمان و میثاق بود و ورونه هم راستی و درستی. در نیایش‌ها این دو نام را می‌آمیختند و میتره-ورونه را می‌ستودند. در افسانه‌های هندی از هنگامی که ایزد هوم یا نگهبان گیاه هوم به دست میترا و دیگر ایزدان کشته شد، بهره‌ی میترا از کشته‌ی هوم شیره‌اش بود که به سرتاسر زمین فروریخت و گیاهان و جانوران از آن پدید آمدند.

☀️ باورهای مهرپرستی چنان ژرف و ریشه‌دار است که رفتارها و روش‌هایی از آن به روزگار ما هم رسیده است. نگاه کردن به آسمان هنگام نیایش خدا، همانند کردن خدا به شید(نور/هو النور) به‌ویژه خورشید و کشتار دلخراش و سنگدلانه جانوران در دید همگان و به انگیزه‌ی دوری از چشم‌زخم و گزند چند نشانه از آن هستند. 


#پریسا_امام_وردیلو

📗 برگرفته از:
-جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
-جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
-اساطیر و آیین‌های باستانی جهان #غلامرضا_معصومی

☀️ فرتور: نگاره‌ای هندی از ایزد مهر
#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان

☀️🕊 @AdabSar
October 10, 2021
ادب‌سار
🕊☀️ افسانه‌ی ایزد مهر، تابنده و پرفروغ پس از هزاران سال ☀️ مهرپرستی پایه و بنیاد پیدایش #جشن_مهرگان است و هنوز نشانه‌های آن در ریشه‌ی باورهای آدمی دیده می‌شود. می‌گویند مهر پرستی گام‌های آغازین آدمی برای یکتاپرستی بود. کیش مهر پرستان در سرزمین‌های بسیاری…
🕊☀️ مهر پرستی به زندگی امروز هم رنگ می‌زند

☀️ در یادداشت‌های پیشین نمونه‌های پراکنده‌ای از جای پای مهرپرستی بر باورهای امروز آوردیم. به گمان دانستن گوشه‌هایی از آن برای ما شگفت‌آور است. جشن‌هایی چون #مهرگان پیشینه‌ی رازآلودی دارند.

☀️ گفته شده که ورزش‌های باستانی امروز ریشه در آیین مهر دارند. مهریان آیین‌های خود را در اشکفت(غار) برگزار می‌کردند زیرا نماد گستره‌ی آسمان و پهنه‌ی زمین بود. در پایان هم از جوی آبی در نزدیکی آن می‌نوشیدند زیرا شگون داشت. در جاهایی که اشکفت نبود، نیایشگاه مهر در زیر زمین و نزدیکی آب ساخته می‌شد و بزرگان کیش مهر در گود آن نمایشی برگرفته از جنگ ایزد مهر با گاو بازی می‌کردند. به گمان این گود جایگاه نمایش دلیری ایزد مهر بود. زورخانه‌های امروزی هم ساختار همانندی با آن دارند. ورزش‌های باستانی همان نمایش دلیری، پهلوانی و زورمندی است. همچنین زورخانه‌های ایران تا چند دهه پیش در کنار آب‌ها ساخته می‌شدند. نیایشگاه‌های مهریان همچون زورخانه‌ها گنجایش کمی داشتند و هرکسی نمی‌توانست به سادگی به آن راه یابد.
زنگ از دیگر همانندی‌هاست که در گذشته برای نشان دادن مهر و امروز برای درون شدن پهلوان وارسته نواخته می‌شد. زنگ کلیساها نیز به همین داستان برمی‌گردد.
برهنگی پهلوانان در گود و بسنده کردن به لُنگ به این افسانه برمی‌گردد که مهر هنگام زایش جامه‌ای ندارد و با برگ انجیری پوشیده می‌شود.

☀️ در مهرپرستی شستن تن پیش از رفتن به مهرابه یا خورآباد(خرابات) امروز در شست‌وشوی پیش از نیایش در مسلمانان، زرتشتیان و اهل حق بازنمایی شده است. اگرچه می‌گویند مهرپرستان هم این آیین را از مغتسله در بابِل که شاخه‌ای از صابئین بودند، آموختند.

☀️ فرتورها: مهرابه باستانی مراغه
yun.ir/a4fdx8

#پریسا_امام_وردیلو

📗 برگرفته از:
- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح

#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان
☀️🕊 @AdabSar
October 12, 2021
ادب‌سار
🌦🌬 خردادگان، جشن پیروزی امشاسپندبانوی خرداد و امرداد بر دیو گرسنگی و تشنگی «جشن خردادگان» جشن ستایش و پاسداشت آب در خردادروز از خردادماه، برابر با ششم خرداد در ایران باستان برگزار می‌شد. این واژه در اوستا «هئوروَتات» و نام یکی از فرشتگان مادینه(مونث) است.…

🌦🌬 «جشن خردادگان» جشن یکی از امشاسپندان برگزیده‌ی اهورامزدا است که در جهان مینوی نماد تندرستی و رسایی تن و جان است و در زمین از تن و جان پاسداری می‌کند.

#جشن_خردادگان در خردادروز از خردادماه برگزار می‌شد. خرداد نام روز ششم ماه بود. امشاسپند خرداد نگهبان آب و وابسته به آناهیتا بود.

در افسانه‌ها، آناهیتا سرور همه‌ی آب‌های زمین بود. در «بن‌دهش» و «گزیده‌های زاداسپَرم» فرشته‌ی خرداد سرور روزها، ماه‌ها و سال‌ها و سرور جهان بود زیرا هستی جهان و آبادانی زمین وابسته به آب است.

در «یشت‌ها» خرداد نابودکننده‌ی مردار، ناخوشی و دیو گندیدگی بود. در جشن #خردادگان ایرانیان در کنار آب‌ها پایکوبی و برای پیروزی او بر دیو تشنگی نیایش می‌کردند.

از دید بی‌مرگی خرداد و امرداد در کنار هم‌اند و به جشن‌های این دو ماه «فرازمندی و پایندگی»(کمال و دوام) می‌گفتند.


#پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی

📗 برگرفته از: جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح

🌬🌦 @AdabSar
May 26, 2024
🔥 شهریورگان، جشن بزرگداشت شهریاران دانا


🍃🍂 شهریورگان یکی از جشن‌های بسیار کهن ده روز نخست شهریور و از دسته‌ی جشن‌های دوازدگانه‌ی سال در ایران باستان بود که پس از پیدایش کیش زرتشتی ریخت دینی یافت. این جشن در گاهشمار کهن ایرانی برابر با روز چهارم شهریور(شهریور روز از شهریور ماه) برگزار می‌شد.
واژه‌ی شهریور برگرفته از واژه‌ی اوستایی «خشَترَه وَئیریَه» (کشور یا شهریاری + آرزو) به چمار (معنی) شهر و شهریاری شایسته، آرزو شده و نیرومند و همچنین آرمانشهر داری است. این واژه در پارسی پهلوی «خشتریور» بود.

🍃🍂 شهریور نام یکی از امشاسپندان است که در جهان مینوی نماینده‌‌ی شهریاری نیرومند و باشکوه خدا بود که بخت و دارایی به مردم ارزانی می‌داشت و در جهان گیتایی یا زمین نگاهبان توپال‌ها (فلزات) و جنگ‌ابزارها بود و سیم و زر را چنان در میان آدمیان بخش (تقسیم) می‌کرد که دیو فتنه و آشوب نتواند بر زمین رخنه کند. در افسانه‌ها او خواهان فرّ و بزرگی و نیرومندی برای مردمان و دستگیری از نیازمندان است.
شهریور میان ایزدان که با پیدایش کیش زرتشتی امشاسپند یا فرشته نامیده شدند پس از بهمن جایگاه دوم را دارد. او نمود توانایی و شکوه خدا است.

🍃🍂 «بیرونی» شهریورگان را که روز دستگیری از تهیدستان بود روز دوستی و آرزو نامید و آن را آذرجشن یا جشن آتش خواند. جشن‌های آذرگان، سده و سوری شماری دیگر از جشن‌های آتش هستند. هرچند که آتش‌افروزی آیین بیشتر جشن‌ها در ایران بود.
بیرونی از زبان «زادویه» (موبد زرتشتی که آگاهی بسیاری از آیین‌های ایرانی به بیرونی داده) نوشته که شهریورگان جشنی خانگی است. این جشن در گذشته آغازگر زمستان و سرما بود که آتش‌های بزرگ در خانه‌ها می‌افروختند و خدا را می‌ستودند و برای خوردن خوراک و برپایی جشن و شادمانی گرد هم می‌آمدند. آن‌ها باور داشتند این آتش سرمای زمستان و چیزهایی را که برای گیاهان زیان‌آور است از میان می‌برد.

🍃🍂 در گذشته‌های دور سال دو بخش تابستان بزرگ و زمستان بزرگ داشت. بهار و پاییز هم بیش از سه هزار سال درازا ندارند. یک گمان این است که شهریورگان همان آذرگان است که در پایان تابستان بزرگ برگزار می‌شد و با دگرگونی در گاهشماری(تقویم) به چهار وَرشیم(فصل)، به دو جشن بخش شده است.

🍃🍂 و شهریورت باد پیروزگر
به نام و بزرگی و فرّ و هنر
در شاهنامه دو جا از شهریور نام برده شده؛ یکی آنجا که رستم نزد کیخسرو می‌رود و آغاز به بزرگداشت و ارجمند شمردن شاه می‌کند.
دیگری داستان رفتن بهرام گور به شکارگاه و کشتن شیران است که بر پایه‌ی شاهنامه روزی بود که «ابر شهریور» برآمد و همه‌جا پر از سیاهی شد.

🍃🍂 شهریور نماد سروری آرمانی خرد است که رها و آزاد از روش و کیش است.
در گات‌ها پس از ستایش شهریور از شهریاری مینویی و ویژگی‌های آن سخن رفته است:
«مرتو(انسان) از میان آن دو همچون راست‌کردار و پیشرفت‌دهنده و افزاینده منش پاک را برای خود برمی‌گزیند. ای مزدا پس هیچگاه پاسبان و رهبر دروغین و فریبکار با خودنمایی و مردم فریبی به پاکی از برای نام نیک و یاد نیک بهره‌مند نگردد.»
در نسک (کتاب) دینکرد آمده که بدترین پادشاه آن بددین و بدکنشی است که کُشنده‌ی بی‌گناهان باشد و پاداَفرَه (مجازات) یا کیفر، سزای آن کسی است که چنین دروغگویی را پادشاه کند.

🍃🍂 در نسک پهلوی بندهش آمده که گیاه شاهسپرغم یا شاهسپرم (ریحان) گیاه ویژه‌ی شهریور و آرامش‌بخش روان اندوهناک آدمی است. بوی شادی‌آفرین آن اندوه روان را می‌پالاید و چونان بوی پادشاهی است.
ابوالقاسم آخته نوشته است که شهریورگان جشن کشاورزان بود. در پایان تابستان و هنگام برداشت فراورده‌های کشاورزی، کشاورزان دست‌رنج خود را می‌دیدند و شاد می‌شدند. از سویی برای کشت پاییزه آماده می‌شدند که با نیایش و آیین‌های شاد همراه بود.

🍃🍂 امشاسپند شهریور در افسانه‌ها نرینه بود و امروز زرتشتیان روز شهریورگان را به شوند (دلیل) نماد شهریاری بر درون، خرد و رفتار، روز پدر نامیده‌اند. در ایران باستان روز نخست دی‌ماه روز خواهر و برادر(پیوند خواهر و برادری پادشاهان با مردم)، جشن بهمنگان در بهمن‌ماه روز مردان نیک‌اندیش و اسپندگان (سپندارمذگان) روز زن و زمین بود.


#پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #جشن_شهریورگان #شهریورگان #آذرجشن


📚 بن‌
مایه‌ها:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
۲- گاهشماری و جشن های ایران باستان #هاشم_رضی
۳- جشن‌ها و آیین‌های شادمانی در ایران #ابوالقاسم_آخته


🔥🔥 @AdabSar 🔥
August 24, 2024
ادب‌سار
🔥 شهریورگان و افسانه‌ی پایان یافتن پادشاهی اهریمن بر زمین 🔱 افسانه‌ی شهریورگان بازگوی‌ نبرد نخستین آدم روی زمین «گیومرت/گیومرتن» (کیومرث) با اهریمن است. در این افسانه گیومرت با یاری امشاسپند شهریور بر اهریمن پیروز شده و دوران پیروزی و شهریاری آدمیان بر زمین…
🔥 شهریورگان جشنی در ستایش داد و دهش


🍃🍂 شهریورگان در افسانه‌ها زمانی است که امشاسپند شهریور یا شهریاری شایسته با «سروَه» یا «سئوروَ» که دیو شهریاری بد و ستمکار بود به ستیز برخاست. شهریورگان با کشاورزی نیز در پیوند بود و با آغاز برداشت پاییزی فراورده‌های کشاورزی هم‌زمان می‌شد. از این‌رو گمان می‌رود که یکی از آیین‌های شهریورگان، داد و دَهِش میان مردم بود.

🍃🍂 #فردوسی در #شاهنامه درباره‌ی داد و دهش سروده است:
فریدون فرخ فرشته نبود
ز مشک و ز انبر سرشته نبود
به داد و دهش یافت آن نیکویی
تو داد و دهش کن فریدون تویی

🍃🍂 ایرانیان در جشن شهریورگان پس از نیایش اهورامزدا و دادن خوراک به تهیدستان، برای شادباش‌گویی نزد پادشاه می‌رفتند. همچنین توپال(فلز)های کهنه را از انبارها بیرون آورده و سپید و نو می‌کردند. سپس به شادی و پایکوبی می‌پرداختند. از آنجا که شهریورگان یکی از جشن‌های آتش در ایران بود، آتش‌افروختن نیز از آیین‌های همیشگی آن بود.

🍃🍂 در سده‌های دیرتر زنان ایرانی نیم‌تنه(جلیقه)هایی داشتند که روی آن دانگ (سکه) دوخته و آذین شده بود و در این روز آن را بر تن می‌کردند. گفته می‌شود دانگ در هفت‌سین نوروزی برای «سین» داشتن سکه نیست. دانگ نماد امشاسپند شهریور در هفت‌سین است، چرا که این امشاسپند نگهبان توپال‌های جهان بود.

🍃🍂 هم‌زمان با روز شهریورگان روز جشن بمو و گرامی‌داشت جان سپردن مانی پیامبر کیش مزدیسنا در میان مانویان برگزار می‌شد.

🍃🍂 امروز در برخی از شهرهای کویری و گرم چون یزد و کرمان جشن شهریورگان را گرامی می‌دارند.


#پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #جشن_شهریورگان #شهریورگان #آذرجشن


📚 بن‌مایه‌ها:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر استوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
۲- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح

🔥 @AdabSar
August 25, 2024