تو بیدار باش و جَهاندار باش
جَهان‌دیدگان را خریدار باش

به‌جز داد و خوبی مکُن در جهان
پناهِ کِهان باش و فرّ‌ِ مِهان

به دینارْ کم ناز و بخشنده باش
همان داددِه باش و فرخنده باش

مزن بر کم‌آزار بانگِ بلند
چو خواهی که بختت بود یارْمند
#فردوسی

باشد که:
سرَت برتر از کاویانی‌درفش


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar
🪸
🪸🪸

بکوشیم تا نیکی آریم و داد
خُنُک آن‌که پندِ پدر کرد یاد

بدانید کان کو منی‌فش بوَد
برِ مِهترانْ سختْ ناخَوش بوَد

دگر هر که دارد ز هر کارْ ننگ
بوَد زندگانیّ و روزیْش تنگ

درِ آز باشد دلِ سِفلَه‌مرد
برِ سِفلَگان تا توانی مگرد

هرآن‌کس که دانش نیابی برَش
مکُن ره‌گذر تا زیَد بر درَش
#فردوسی

امید آن‌که:
دلت زنده باشد به فرهنگ و هوش


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar
🌺
🌺🌺

خرَد همچو آب‌ست و دانش زمین
بِدان کین جدا وان جدا نیست زین

خردمند گر* مردمِ پارسا
چو جایی سخن رانَد از پادشا

همه سَخته باید که رانَد سخن
که گفتارِ نیکو نگردد کهن

نباید که گویی به جز نیکُوی
وگر بد سراید نگر نشنوی

چه گفت آن سخن‌گوی پاسخ‌نیوش
که دیوار دارد به گفتار گوش
#فردوسی
_
*گر=یا

امید که:
چو شهریورت باد پیروزگر
به نام بزرگیّ و فرّ و هنر


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

🔥 شهریورگان جشنی در ستایش داد و دهش


🍃🍂 شهریورگان در افسانه‌ها زمانی است که امشاسپند شهریور یا شهریاری شایسته با «سروَه» یا «سئوروَ» که دیو شهریاری بد و ستمکار بود به ستیز برخاست. شهریورگان با کشاورزی نیز در پیوند بود و با آغاز برداشت پاییزی فراورده‌های کشاورزی هم‌زمان می‌شد. از این‌رو گمان می‌رود که یکی از آیین‌های شهریورگان، داد و دَهِش میان مردم بود.

🍃🍂 #فردوسی در #شاهنامه درباره‌ی داد و دهش سروده است:
فریدون فرخ فرشته نبود
ز مشک و ز انبر سرشته نبود
به داد و دهش یافت آن نیکویی
تو داد و دهش کن فریدون تویی

🍃🍂 ایرانیان در جشن شهریورگان پس از نیایش اهورامزدا و دادن خوراک به تهیدستان، برای شادباش‌گویی نزد پادشاه می‌رفتند. همچنین توپال(فلز)های کهنه را از انبارها بیرون آورده و سپید و نو می‌کردند. سپس به شادی و پایکوبی می‌پرداختند. از آنجا که شهریورگان یکی از جشن‌های آتش در ایران بود، آتش‌افروختن نیز از آیین‌های همیشگی آن بود.

🍃🍂 در سده‌های دیرتر زنان ایرانی نیم‌تنه(جلیقه)هایی داشتند که روی آن دانگ (سکه) دوخته و آذین شده بود و در این روز آن را بر تن می‌کردند. گفته می‌شود دانگ در هفت‌سین نوروزی برای «سین» داشتن سکه نیست. دانگ نماد امشاسپند شهریور در هفت‌سین است، چرا که این امشاسپند نگهبان توپال‌های جهان بود.

🍃🍂 هم‌زمان با روز شهریورگان روز جشن بمو و گرامی‌داشت جان سپردن مانی پیامبر کیش مزدیسنا در میان مانویان برگزار می‌شد.

🍃🍂 امروز در برخی از شهرهای کویری و گرم چون یزد و کرمان جشن شهریورگان را گرامی می‌دارند.


✍ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #جشن_شهریورگان #شهریورگان #آذرجشن


📚 بن‌مایه‌ها:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر استوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
۲- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح

🔥 @AdabSar

چو روزِ تو آمد جهاندار باش
خردمند باش و بی‌آزار باش

نگر تا نپیچی سر از دادخواه
نبخشی ستمکارگان را گناه

زبان را مگردان به گردِ دروغ
چو خواهی که تاج از تو گیرد فروغ

روانَت خرَد باد و دستور شرم
سخن گفتن خوب و آوازِ نرم

بِنِه کینه و دور باش از هوا
مبادا هوا بر تو فرمان‌روا
#فردوسی

آرزو دارم:
همیشه دلت مهربان باد و گرم

گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

سخن‌چین و بی‌دانش و چاره‌گر
نباید که یابد به پیشت گذر

ز نادان نیابی جز از بتّری
نگر سوی بی‌دانشان ننگری

چنان دان که بی‌شرم و بسیارگوی
نبیند به نزد کسی آب‌روی

خرَد را مِه و خشم را بنده‌ دار
مشو تیز با مردِ پرهیزگار

نگر تا نگردد به گِرد تو آز
که آز آورَد خشم و بیم و نیاز
#فردوسی

هماره:
سرَت سبز باد و تن و جان درُست


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

همه بُردباری کن و راستی
جدا کن ز دلْ کژّیّ و کاستی

بپرهیز تا بد نگردَدت نام
که بدنامْ گیتی نبیند به کام

ز راه خرَد هیچ‌گونه متاب
پشیمانی آرَد دلت را شتاب

درنگ آورَد راستی‌ها پدید
ز راه خرَد سَر نباید کشید

سرِ بُردباران نیاید به خشم
ز نابودنی‌ها بخوابند چشم

وگر بُردباری ز حد بگذرد
دلاور گمانی به سستی برَد
#فردوسی

امید که:
مبیناد چشمت بدِ روزگار


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوشن‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی

@AdabSar

هر آن‌کس که باشد خداوندِ گاه
میانجی خرَد را کنَد بر دو راه

نَه سستی نَه تیزی به کاراندرون
خرَد باد جانِ تو را رهنمون

نگه دار تا مردمِ عیب‌جوی
نجویَد به نزدیکِ تو آب‌ِروی

ز دشمن مکُن دوستی خواستار
وگر چند خوانَد تو را شهریار
#فردوسی

مهربانِ من:
جَهان را به مِهرِ تو بادا نیاز


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

اگر در فَرازی و گر در نِشیب
نباید نهادن سر اندر فِریب

به دل نیز اندیشه‌ی بد مدار
بداندیش را بَد بوَد روزگار

سپهبَد کجا* گشت پیمان‌شکن
بخندد بدو نامداراَنجمن

خرَد گیر کآرایش جان توست
نگهدارِ گفتار و پیمان توست

نگر تا نسازی ز بازویْ گنج
که بر تو سرآید سرای سپنج
#فردوسی
____
*کجا=که

امید که هماره:
بمانی چنین شاد با مهر و داد


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

مزن رای جز با خردمندمرد
از آیینِ شاهان پیشی مگرد

به لشکر بترسان بداندیش را
به ژرفی نگه کن پس و پیش را

ستاینده‌ای کو ز بهرِ هوا
ستاید کسی را همی ناسزا

شکست تو جویَد همی زان سخن
ممان تا به پیشِ تو گردد کهن

کسی کِش ستایش بیاید به کار
تو او را ز گیتی به مردم مدار
#فردوسی

امید آن‌که:
به مِهر و به داد و به خوی و خرَد
زمانه همی از تو رامش برَد


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

‌
چو کاوه برون شد ز درگاه شاه
بر او انجمن گشت بازارگاه

همی بر خروشید و فریاد خواند
جهان را سراسر سوی داد خواند

از آن چرم کاهنگران پشت پای
بپوشند هنگام زخم درای

همان کاوه آن بر سر نیزه کرد
همان‌گه ز بازار برخاست گَـرد...

سراینده: #فردوسی

آواز با شکوه و شگفت‌انگیز «شهرام ناظری»
از جُنگ (آلبوم) بسیار زیبای «درفش کاویانی»
پارَک (قطعه) دهم: «کاوه آهنگر»


#جشن_مهرگان #مهرگان

☀️🏔 @AdabSar

هرآن‌کس که او از گنهکار چَشم
بخوابید و آسان فروبُرد خَشم

فزونیش هر روز افزون شود
شتاب آورَد دل پُر از خون شود

هرآن‌کس که با آبِ دریا نَبَرد
بجوید نباشد خرَدمندمرد

کمان دار دل را زبانت چو تیر
تو این گفته‌های من آسان مگیر

زبان و خرَد با دلت راست کُن
همی‌ران ازآن‌سان که خواهی سخُن
#فردوسی

امید که:
خجسته بوَد گردش روزگار


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

هرآن‌کس که اندر سرَش مغز بود
همه رای و گفتارِ او نغز بود

هرآن‌گه که باشی تو با رای‌ْزن
سخن‌ها بیارای بی‌انجمن

گرَت رای با آزْمایش بوَد
همه‌روزَت اندر فزایش بوَد

شود جانَت از دشمن آژیرتر
دل و مغز و رایَت جهانگیرتر

کسی را کجا* پیش‌رو شد هوا
چنان دان که رایَش نگیرد نَوا
#فردوسی
*کجا=که

امید که هماره:
ز تو چشم‌ِ گردن‌کشان دور باد


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

‌
اگر دوست یابد تو را تازه‌روی
بیفزاید این نام را رنگ و بوی

تو با دشمنت رو پُرآژنگ دار
بداندیش را چهره بی‌رنگ دار

بکش جان و دل تا توانی ز رشک
که رشک آورَد گرم و خونین سرشک

هرآن‌گه که رشک آورَد پادشا
نکوهش کند مردم پارسا
#فردوسی


و در این هفته:
تو پدرود باش و مرا یاد دار


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی

@AdabSar

‌
هنر کی بود تا نباشد گهر
نژاده کسی دیده‌ای بی‌هنر؟
#فردوسی


هنرمند راستین اوست که خود را به هر جای و به هر کس درمی‌گسترد؛ ما را از ما می‌پردازد تا از خویش بیاکَنَد. او گوشه‌های تاریک ذهن و دل را می‌کاود، چهره‌هایی ناشناخته از ما را در ژرفای جانمان می‌جوید، بدر می‌کشد، آشکار می‌دارد که بر خود ما دیری پوشیده مانده‌اند. ما گونه‌ها و چهره‌هایی دیگر از خود را به افسون هنر او در وی بازمی‌یابیم و می‌آزماییم. هنرمند به نهانخانه‌ی نهاد ما راه می‌برد. بیگانه‌ای است که هنوز از گردِ راه نارسیده، یار یکدله‌ی ما، همدلِ همراز ما می‌گردد.


#میرجلال_الدین_کزازی
🎨 زیباشناسی سخن پارسی

۲۵ اکتبر، روز جهانی هنرمند گرامی باد.

🎻 @AdabSar

بدانید کاِین چرخِ ناپایْدار
نَه پرورده دانَد نَه پروردْگار

سراسر ببندید دست از هوا
هوا را مدارید فرمان‌روا

کسی کو بپرهیزد از بدکنش
نیالاید اندر بدی‌ها تنش

بدین سوی همواره خرّم بوَد
گهِ رفتن آیدْش بی‌غم بود

پناهی بوَد گنج را پادشا
نوازنده‌ی مردمِ پارسا
#فردوسی

و پیام فردوسی در این هفته:
همه مهر جویید و افسون کنید
ز تَن آلت جنگ بیرون کنید


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
#چکامه_پارسی
@AdabSar

خُنُک آن‌که در خشمْ هشیارتر
همان بر زمینْ او بی‌آزارتر

گهِ تنگ‌دستی دلی شاد و راد
جَهانْ بی‌تنِ مردِ دانا مباد

چو بر دشمنی‌بَر توانا بوَد
به پی نسپرد ویژهْ دانا بوَد

ستیزه نَه نیک آید از نامْجوی
بپرهیز و گِردِ ستیزه مپوی
#فردوسی

و در آغاز هفته:
درود جَهان‌آفرین بر تو باد


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

سپاهیّ و دهقان و بی‌کارشاه
چنان دان که هر سه ندارند راه

به خواب اندَرَست آن‌که بی‌کار بود
پشیمان شود پس چو بیدار بود

ز گفتارِ نیکو و کَردارِ زشت
ستایش نیابیْ نَه خرّم بهشت

همه نام جویید و نیکی کنید
دلِ نیک‌ْپی‌ْمردمان مشکنید
#فردوسی

امید که:
همیشه خرَد پاسْبانِ تو باد


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

🍷
شب اورمزد آمد از ماه دی
ز گفتن بیاسای و بردار می


#فردوسی
#چله #یلدا

🍷 @AdabSar

🍷جشن سیرسور و افسانه‌ی مرگ جمشیدشاه


🧄 ماه دی در ایران باستان جشن‌های پرشماری داشت که یکی از آن‌ها جشن بسیار کهن «سیرسور» یا «سیرشور» بود.
به گفته‌ی ابوریحان بیرونی و برخی دیگر از ایران‌شناسان این جشن با سوگواری همگانی برای مرگ جمشیدشاه، پادشاه آرمانی ایران که به دست اهریمن کشته شد، پیوند داشت. نگر (توجه) داشته باشید که در روز سوگواری جمشیدشاه نیز مردم ایران آیینی داشتند که اندوه به آن راه نداشت.

🧄 گویا جشن سیرسور در «گوش‌روز» برابر با چهاردهم دی‌ماه برگزار می‌شد. «گوش» نام روز چهاردهم از هر ماه باستانی بود.
در بن‌مایه‌ها نوشته شده که در این روز مردم سیر می‌خوردند، آب انگور و می می‌نوشیدند، سیر و سبزی‌ها را با گوشت می‌پختند و می‌خوردند تا با این کار زیان‌های دیو یا اهریمن را از خود دور کنند و از اندوهی که پس از کشته شدن جمشید بر آنان رسیده بود خود را برهانند.

🧄 در افسانه‌ها و همچنین داستان‌های شاهنامه‌ی فردوسی آمده است که در زمان جمشید مرگ، رنج، تنگدستی، سرما و گرما از ایران رخت بربست و وی بهترین شیوه را برای به‌زیستی و شادکامی مردمان پدید آورد و روز بر تخت‌نشستن جمشید نوروز نامیده شد. وی نزدیک به ۶۰۰سال بر ایران فرمانروایی کرد ولی در سده‌های پایانی از راستی و راه یزدان سرپیچید و ناخرسندی و شورش در کشور پدید آمد. سپس جمشید ناگزیر از ایران گریخت و تاج و تخت به آژی‌دهاک (ضحاک) ماردوش رسید. جمشید ۱۰۰سال پنهان بود ولی در گوش‌روز از دی‌ماه آژی‌دهاک وی را در دریای چین یافت و او را به دو نیم کرد. در این زمان جمشید ۷۰۰ساله بود.
چو این گفته شد فر یزدان ازوی
بگشت و جهان شد پر از گفت‌وگوی
#شاهنامه #فردوسی

🧄 ایرانیان در این روز خوردن چربی را ناپسند می‌دانستند و همواره بیش‌رَوی (افراط) در خوردن چربی نکوهش می‌شد.
همچنین خوردن سیر پخته و خام و دیگر خوراک‌های ویژه‌ی این روز نشان از رویارویی با سرما و پیشگیری از بیماری‌ها داشت. امروز هم سیر را گیاه تندرستی نامیده‌اند. در داستان‌ها آمده است که خوردن گوشت پس از زمان جمشیدشاه در میان ایرانیان رواگ (رواج) یافت.

🧄 در گوش‌روز از دی‌ماه و روز جشن سیرسور فرستادن فرزندان به آموزشگاه و آموختن دانش و پیشه نیک شمرده می‌شد. همچنین اکنون در میان زرتشتیان چهار روز در ماه ویژه‌ی گیاه‌خواری است که به این روزها نَـبُـر می‌گویند. یکی از این روزها گوش‌روز برابر با چهاردهم هر ماه است. نبر به چَم (معنی) سر نبریدن و کشتار نکردن جانوران است.

🧄 انجمن خوراک ایران به پاس این آیین باستانی روز چهاردهم دی را «روز میهنی خوراک» (روز ملی تغذیه) نامید. در چند سال گذشته در این روز برنامه‌هایی برای بهبود خوراک و تندرستی برگزار شد.


🧄 درباره‌ی جشن خام‌خواری بخوانید:
t.me/AdabSar/20901

✍🏼 #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #جشن_سیرسور #دیگان #سیرسور


🧄 برگرفته از:
- آثارالباقیه «ابوریحان بیرونی»
- تارنمای «ایران‌بوم»
- برهان قاطع «محمدحسین خلفتبریزی»
- فرهنگ نام‌های شاهنامه «منصور رستگار فسایی»

🍷 @AdabSar