Forwarded from گفت‌وشنود
اندیشه سیاسی در اسلام معاصر
حمید عنایت
معرفی کتاب
برای دانش‌آموختگان رشته فلسفه در ایران و علاقه‌مندان عمومی ادبیات فلسفی، حمید عنایت بیش‌تر با ترجمه‌اش از کتاب «فلسفه هگل»، اثر والتر استیس، مشهور است. اما این پژوهشگر که متأسفانه فقط پنجاه سال عمر کرد، از ترجمه و تألیف آثار متعددی از خود به جا گذاشت. با این حال، یک نگاه کلی به عناوین آثارش و از جمله همین کتاب «اندیشه سیاسی در اسلام معاصر»، علاقه‌ی او را به اسلام‌گرایی و آنچه که تجدد فکر اسلامی و شیعی می‌خواند، نشان می‌دهد.
حمید عنایت از خانواده‌ای روحانی بود. گفته می‌شود که پدرش بر اثر اصلاحات دوران رضاشاه، لباس روحانیت را کنار گذاشت و محضرداری می‌کرد. مانند اغلب نخبگان ایرانی، عنایت سوابقی با حزب توده داشت و باز چنان که یک الگوی کلی و بسیار تکرار شونده در میان نخبگان ایرانی آن سالهاست، پس از جدایی از حزب توده به جریان‌های اسلام‌گرا تقرب پیدا کرد. او سمپات با محمد مصدق و جبهه‌ی موسوم به ملی بود و به نظر می‌رسد که به مرور، به اصل خانوادگی خود که دیانت اسلام بود، بازگشته باشد. در بخش یاد و سپاس در انتهای مقدمه‌ای که عنایت بر کتاب خود «اندیشه‌ی سیاسی در اسلام معاصر» می‌نویسد، مرتضی مطهری را «متفکری اصیل و خلاق و مسلمانی به تمام معنی انسان‌دوست» معرفی می‌کند و می‌آورد: «اگر دوستی این‌جانب با مرحوم مرتضی مطهری استاد فلسفه‌ی اسلامی دانشگاه تهران نبود، اندیشه‌ی اصلی این کتاب به خاطرم خطور نمی‌کرد.»
اندیشه‌ی اصلی کتاب، مروری کلی بر دلالت‌های سیاسی سنت اسلامی بود؛ یعنی بازتابی از دلبستگی‌های سیاسی مرحوم عنایت و بسیاری از همفکران همنسل‌اش. آنها که عمری تحت سیطره‌ی حکومتی تجددخواه و توسعه‌گرا به سبک اروپایی زندگی کرده بودند، نسبت به میراث اسلامی خوش‌گمان بودند و تصور می‌کردند با احیاء فکر اسلامی و با تأکید بر نواندیشی و تجدد داخل پارادایم‌های اسلامی، می‌توان انتظار دورانی درخشان‌تر داشت.
خود او در مقدمه بر «اندیشه سیاسی در اسلام معاصر» می‌نویسد: «… این کتاب آن‌قدرها که به اندیشه‌های اسلامی می‌پردازد به اندیشه‌هایی که مسلمانان طبق برداشت خود عرضه داشته‌اند نمی‌پردازد. منظور آن است که به اندیشه‌های اسلامی‌ای می‌پردازد که در جامه‌ی اصطلاحات و مقولات رسمی فقه و کلام و سایر معارف اسلامی بیان شده، هرچند ممکن است بسیاری از آنها غیرسنتی و غریب و نامعهود بنماید.» به عبارت دیگر، او در این کتاب نه چندان بر آن عده که تحت عنوان «روشنفکر دینی» یا «نواندیش دینی» مشهور شدند متمرکز بوده است که بر روحانیت نواندیش و تجددخواه. نمونه این روحانیت از جمله نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی‌ست که…
برای مطالعه ادامه این یادداشت به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:
https://dialog.tavaana.org/political-thought-in-islam/
#اسلام #اسلام‌گرایی #اندیشه_اسلامی #تجدد_دینی #نوگرایی_دینی #نواندیشی_دینی #حمید_عنایت #رواداری
@Dialogue1402
حمید عنایت
معرفی کتاب
برای دانش‌آموختگان رشته فلسفه در ایران و علاقه‌مندان عمومی ادبیات فلسفی، حمید عنایت بیش‌تر با ترجمه‌اش از کتاب «فلسفه هگل»، اثر والتر استیس، مشهور است. اما این پژوهشگر که متأسفانه فقط پنجاه سال عمر کرد، از ترجمه و تألیف آثار متعددی از خود به جا گذاشت. با این حال، یک نگاه کلی به عناوین آثارش و از جمله همین کتاب «اندیشه سیاسی در اسلام معاصر»، علاقه‌ی او را به اسلام‌گرایی و آنچه که تجدد فکر اسلامی و شیعی می‌خواند، نشان می‌دهد.
حمید عنایت از خانواده‌ای روحانی بود. گفته می‌شود که پدرش بر اثر اصلاحات دوران رضاشاه، لباس روحانیت را کنار گذاشت و محضرداری می‌کرد. مانند اغلب نخبگان ایرانی، عنایت سوابقی با حزب توده داشت و باز چنان که یک الگوی کلی و بسیار تکرار شونده در میان نخبگان ایرانی آن سالهاست، پس از جدایی از حزب توده به جریان‌های اسلام‌گرا تقرب پیدا کرد. او سمپات با محمد مصدق و جبهه‌ی موسوم به ملی بود و به نظر می‌رسد که به مرور، به اصل خانوادگی خود که دیانت اسلام بود، بازگشته باشد. در بخش یاد و سپاس در انتهای مقدمه‌ای که عنایت بر کتاب خود «اندیشه‌ی سیاسی در اسلام معاصر» می‌نویسد، مرتضی مطهری را «متفکری اصیل و خلاق و مسلمانی به تمام معنی انسان‌دوست» معرفی می‌کند و می‌آورد: «اگر دوستی این‌جانب با مرحوم مرتضی مطهری استاد فلسفه‌ی اسلامی دانشگاه تهران نبود، اندیشه‌ی اصلی این کتاب به خاطرم خطور نمی‌کرد.»
اندیشه‌ی اصلی کتاب، مروری کلی بر دلالت‌های سیاسی سنت اسلامی بود؛ یعنی بازتابی از دلبستگی‌های سیاسی مرحوم عنایت و بسیاری از همفکران همنسل‌اش. آنها که عمری تحت سیطره‌ی حکومتی تجددخواه و توسعه‌گرا به سبک اروپایی زندگی کرده بودند، نسبت به میراث اسلامی خوش‌گمان بودند و تصور می‌کردند با احیاء فکر اسلامی و با تأکید بر نواندیشی و تجدد داخل پارادایم‌های اسلامی، می‌توان انتظار دورانی درخشان‌تر داشت.
خود او در مقدمه بر «اندیشه سیاسی در اسلام معاصر» می‌نویسد: «… این کتاب آن‌قدرها که به اندیشه‌های اسلامی می‌پردازد به اندیشه‌هایی که مسلمانان طبق برداشت خود عرضه داشته‌اند نمی‌پردازد. منظور آن است که به اندیشه‌های اسلامی‌ای می‌پردازد که در جامه‌ی اصطلاحات و مقولات رسمی فقه و کلام و سایر معارف اسلامی بیان شده، هرچند ممکن است بسیاری از آنها غیرسنتی و غریب و نامعهود بنماید.» به عبارت دیگر، او در این کتاب نه چندان بر آن عده که تحت عنوان «روشنفکر دینی» یا «نواندیش دینی» مشهور شدند متمرکز بوده است که بر روحانیت نواندیش و تجددخواه. نمونه این روحانیت از جمله نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی‌ست که…
برای مطالعه ادامه این یادداشت به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:
https://dialog.tavaana.org/political-thought-in-islam/
#اسلام #اسلام‌گرایی #اندیشه_اسلامی #تجدد_دینی #نوگرایی_دینی #نواندیشی_دینی #حمید_عنایت #رواداری
@Dialogue1402
Forwarded from گفت‌وشنود
تنها در دنیای موسیقی نیست که چهره‌های جدید با محتواهای خلاقانه تازه ظهور می‌کنند؛ تنها در دنیای سینما این‌طور نیست؛ تنها در قلمرو فناوری نیست که ابتکارهای تازه رخ می‌دهد. در واقع یک حیات اجتماعی پویا در تمامی شئون خود پویا خواهد بود و محتواهای تازه برای عرضه خواهد داشت.
در کشور ما ایران در دهه‌های اخیر، حیات دینی حقیقتا پویا بوده و چهره‌ها و شخصیت‌هایی ظهور کرده‌اند که اگر با آنها برخورد سخت نمی‌شد، قادر به ایجاد تشکل و سازمان‌های نو دینی هم بودند.
معاونت «فرق و مذاهب» در وزارت اطلاعات، دهه‌هاست که مسئول مستقیم سرکوب پویایی‌های دینی در حیات اجتماعی ایرانیان است. بعضی از این چهره‌ها یا خیزش‌های معنوی کاملا نوظهور بوده‌اند و خود را ادامه هیچ سنت کهنی معرفی نمی‌کرده‌اند. بعضی دیگر، قدیمی‌ترند و محصول تحولات دینی در صدها سال گذشته بوده‌اند.
از نمونه چهره‌های جدید پیمان فتاحی ملقب به ایلیا م. رام‌الله یا محمدعلی طاهری بنیان‌گذار عرفان حلقه است. از چهره‌های کمی قدیمی‌تر حسینعلی نوری ملقب به بهاءالله است که در قرن نوزدهم میلادی آیین بهایی را در ایران تاسیس کرد. این آیین به جهت سرکوب شدید در خاستگاه خود، در خارج از ایران گسترش یافت و اکنون در سراسر دنیا پیرو دارد؛ بنا به منابع موجود تعداد پیروان آیین بهایی در سراسر جهان، پنج تا هشت میلیون نفر است. بهاییان هنوز در ایران زندگی می‌کنند و هر از گاهی اخبار تلخ زندان و شکنجه و مصادره اموال و گاهی حکم اعدام پیروان بهایی به رسانه‌ها مخابره می‌شود.
نظر به این‌که پژوهش در تکاپوی نوآورانه دینی در میان ایرانیان و گسترش رواداری را بخشی از وظایف خود می‌دانیم، به سراغ چهره‌های جوان و سرزنده‌ای می‌رویم که با علاقه و بی‌باکانه رخ نشان می‌دهند، از گفت‌وگو استقبال می‌کنند و از هویت خود می‌گویند.
یکی از این چهره‌های جوان که خود را پژوهشگر تاریخ اندیشه می‌نامد و هم‌اکنون در تابستان ۱۴۰۳ دانشجوی دکتری رشته تاریخ در دانشگاه کمبریج است ایقان شهیدی، هم‌وطن بهایی و زندانی سیاسی سابق، است. او مهربانانه و با حوصله درخواست ما برای گفت‌وگو را پذیرفت و چنانچه در ادامه می‌خوانید، دقیق و مستند، همه آنچه به خاطرش رنج بسیار کشیده بود را با ما در میان گذاشت.
برای مطالعه این مصاحبه به صفحه گفت‌وشنود رجوع کنید:
https://dialog.tavaana.org/iqan-shahidi-bahai-faith/
#ایمان_بهایی #آیین_بهایی #نوگرایی_دینی #دین #ادیان_نوظهور #حضرت_بهاءالله #نیایش #انفرادی #ایستادگی #گفتگو
@dialogue1402
در کشور ما ایران در دهه‌های اخیر، حیات دینی حقیقتا پویا بوده و چهره‌ها و شخصیت‌هایی ظهور کرده‌اند که اگر با آنها برخورد سخت نمی‌شد، قادر به ایجاد تشکل و سازمان‌های نو دینی هم بودند.
معاونت «فرق و مذاهب» در وزارت اطلاعات، دهه‌هاست که مسئول مستقیم سرکوب پویایی‌های دینی در حیات اجتماعی ایرانیان است. بعضی از این چهره‌ها یا خیزش‌های معنوی کاملا نوظهور بوده‌اند و خود را ادامه هیچ سنت کهنی معرفی نمی‌کرده‌اند. بعضی دیگر، قدیمی‌ترند و محصول تحولات دینی در صدها سال گذشته بوده‌اند.
از نمونه چهره‌های جدید پیمان فتاحی ملقب به ایلیا م. رام‌الله یا محمدعلی طاهری بنیان‌گذار عرفان حلقه است. از چهره‌های کمی قدیمی‌تر حسینعلی نوری ملقب به بهاءالله است که در قرن نوزدهم میلادی آیین بهایی را در ایران تاسیس کرد. این آیین به جهت سرکوب شدید در خاستگاه خود، در خارج از ایران گسترش یافت و اکنون در سراسر دنیا پیرو دارد؛ بنا به منابع موجود تعداد پیروان آیین بهایی در سراسر جهان، پنج تا هشت میلیون نفر است. بهاییان هنوز در ایران زندگی می‌کنند و هر از گاهی اخبار تلخ زندان و شکنجه و مصادره اموال و گاهی حکم اعدام پیروان بهایی به رسانه‌ها مخابره می‌شود.
نظر به این‌که پژوهش در تکاپوی نوآورانه دینی در میان ایرانیان و گسترش رواداری را بخشی از وظایف خود می‌دانیم، به سراغ چهره‌های جوان و سرزنده‌ای می‌رویم که با علاقه و بی‌باکانه رخ نشان می‌دهند، از گفت‌وگو استقبال می‌کنند و از هویت خود می‌گویند.
یکی از این چهره‌های جوان که خود را پژوهشگر تاریخ اندیشه می‌نامد و هم‌اکنون در تابستان ۱۴۰۳ دانشجوی دکتری رشته تاریخ در دانشگاه کمبریج است ایقان شهیدی، هم‌وطن بهایی و زندانی سیاسی سابق، است. او مهربانانه و با حوصله درخواست ما برای گفت‌وگو را پذیرفت و چنانچه در ادامه می‌خوانید، دقیق و مستند، همه آنچه به خاطرش رنج بسیار کشیده بود را با ما در میان گذاشت.
برای مطالعه این مصاحبه به صفحه گفت‌وشنود رجوع کنید:
https://dialog.tavaana.org/iqan-shahidi-bahai-faith/
#ایمان_بهایی #آیین_بهایی #نوگرایی_دینی #دین #ادیان_نوظهور #حضرت_بهاءالله #نیایش #انفرادی #ایستادگی #گفتگو
@dialogue1402
Forwarded from گفت‌وشنود
صفحه گفت‌وشنود را دنبال کنید: @dialogue1402
نصر حامد ابوزید، متفکر نواندیش مصری، در کتاب «اصلاح اندیشه اسلامی» به بررسی عمیق گفتمان‌های مختلف در جوامع مسلمان‌نشین پرداخته و به بیانی دیگر تلاش کرده است نشان دهد که اسلام تنها یک رویکرد و تفسیر ندارد.
در بخشی از این کتاب که توسط آموزشکده توانا ترجمه و منتشر شده است، نصر حامد ابوزید می‌نویسد: «واقعیت این است که جریان بنیادگرا و انحصارطلب در اندیشه اسلامی، به‌ویژه پس از رخداد شوک‌آور ۱۱ سپتامبر، بروز و ظهور رسانه‌ای بارز و حتی مسلطی داشته است. اما تمرکز اصلی این پژوهش، بر واکنش‌های ایجابی و شمول‌گرایانه آزاداندیشانی است که در نوشته‌های متفکران مسلمان بر جای مانده است؛ متفکرانی که در پی بازخوانی و بازنگری سنت اسلامی - شامل متون اصلی اسلام، یعنی قرآن و احادیث پیامبر (قول و فعل پیامبر) - بوده‌اند. بنابراین، پرسش اصلی این پژوهش از این قرار است: تا چه حد این متفکران آزاداندیش و اصلاح‌گرا درگیر نوسازی راستین اندیشه اسلامی هستند؟»
از نگاهی فراتر، کتاب «اصلاح اندیشه اسلامی» اثر ابوزید، فرصتی است برای بازاندیشی در گفتمان‌های متعدد در جوامع مسلمان‌نشین و نشانگر این واقعیت که دیدگاه‌های گوناگون، نمایانگر تحولات و پویایی‌های سیاسی و فرهنگی در این جوامع هستند. ابوزید با این اثر، راهی برای گفت‌وگو و تعمق میان جریان‌های مختلف اسلامی ارائه می‌دهد که می‌تواند به ایجاد فهم بهتر و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز میان مسلمانان کمک کند.
این لینک را کپی کنید و ترجمه را به رایگان دانلود کنید:
https://www.tavaana.org/nasr-abu-zayd-reformation-of-islamic-thought/
#گفتگو_توانا #نصر_حامد_ابوزید #اصلاح_اندیشه_اسلامی #گفتمان_اسلامی #نوگرایی_دینی #اسلام_سیاسی
صفحه گفت‌وشنود را دنبال کنید: @dialogue1402
نصر حامد ابوزید، متفکر نواندیش مصری، در کتاب «اصلاح اندیشه اسلامی» به بررسی عمیق گفتمان‌های مختلف در جوامع مسلمان‌نشین پرداخته و به بیانی دیگر تلاش کرده است نشان دهد که اسلام تنها یک رویکرد و تفسیر ندارد.
در بخشی از این کتاب که توسط آموزشکده توانا ترجمه و منتشر شده است، نصر حامد ابوزید می‌نویسد: «واقعیت این است که جریان بنیادگرا و انحصارطلب در اندیشه اسلامی، به‌ویژه پس از رخداد شوک‌آور ۱۱ سپتامبر، بروز و ظهور رسانه‌ای بارز و حتی مسلطی داشته است. اما تمرکز اصلی این پژوهش، بر واکنش‌های ایجابی و شمول‌گرایانه آزاداندیشانی است که در نوشته‌های متفکران مسلمان بر جای مانده است؛ متفکرانی که در پی بازخوانی و بازنگری سنت اسلامی - شامل متون اصلی اسلام، یعنی قرآن و احادیث پیامبر (قول و فعل پیامبر) - بوده‌اند. بنابراین، پرسش اصلی این پژوهش از این قرار است: تا چه حد این متفکران آزاداندیش و اصلاح‌گرا درگیر نوسازی راستین اندیشه اسلامی هستند؟»
از نگاهی فراتر، کتاب «اصلاح اندیشه اسلامی» اثر ابوزید، فرصتی است برای بازاندیشی در گفتمان‌های متعدد در جوامع مسلمان‌نشین و نشانگر این واقعیت که دیدگاه‌های گوناگون، نمایانگر تحولات و پویایی‌های سیاسی و فرهنگی در این جوامع هستند. ابوزید با این اثر، راهی برای گفت‌وگو و تعمق میان جریان‌های مختلف اسلامی ارائه می‌دهد که می‌تواند به ایجاد فهم بهتر و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز میان مسلمانان کمک کند.
این لینک را کپی کنید و ترجمه را به رایگان دانلود کنید:
https://www.tavaana.org/nasr-abu-zayd-reformation-of-islamic-thought/
#گفتگو_توانا #نصر_حامد_ابوزید #اصلاح_اندیشه_اسلامی #گفتمان_اسلامی #نوگرایی_دینی #اسلام_سیاسی