آموزشکده توانا

جنسیت زدگی یعنی چه؟
زبان و ادبیات جنسیتی به چه معناست؟
goo.gl/lDfELW
جنسیت زدگی تعصب یا تبعیضی است که زنان بر اساس جنسیت خود تجربه می‌کنند.
به عبارت دیگر رفتار، گفتار، منش و یا هر واکنشی که از اعتقاد به فرودستی زنان برخاسته باشد و باورهای اجتماعی ناشی از آن، راه را بر فعالیت های زنان ببندد، جنسیت زدگی یا کلیشه های جنسیتی میگویند.
این اصطلاح در قیاس با نژاد پرستی ساخته شده و هر دو اصطلاح بیانگر رشد نوعی آگاهی نسبت به ستمی است که نسبت به زنان و رنگین پوستان اعمال می‌شود.

زبان و ادبیات جنسیتی یعنی کاربرد کلمات و اصطلاحاتی « بی ادبانه، ناعادلانه و نامربوط » بین عموم مردم که پیامدهای منفی ای مثل تحقیر و توهین را برای یک جنس به همراه دارد.

زبان جنسیتی استمرار دهنده فرهنگ جنسی است که بر اساس وجود رابطه سلسله مراتبی در آن، یک جنس از موقعیت برتر و بالاتری در مقابل جنس دیگر قرار می گیرد و اعمال قدرت میکند.

در جامعه ای که زبان جنسیتی رایج است زنان تصویری کلیشه ای و منفی از خودشان خواهند داشت، اعتماد بنفس و عزت نفس پایین تری نسبت به مردان دارند و در نتیجه بیشتر منزوی میشوند. آنها جنس دوم و فرودست بودن خودشان را باور میکنند و در اکثر مواقع به فرزندان دختر و پسرشان نیز این باورها را آموزش داده و همچنان فرهنگ مردسالارانه را در جامعه و نسل های بعدی ترویج می کنند.

ادبیات و زبان فارسی سرشار از واژه ها و کلیشه های جنسیتی !

1. « خاله زنک »
زن و مرد هر دو انسانند و هر دو میتوانند همه صفات بد یا خوب را داشته باشند. مردهای زیادی پرحرف و خبرچین هستند و درباره هر چیز بی ارزش و سطحی کنجکاوی کرده و ساعت ها فکر یا زبان شان مشغول میشود اما به این مردان « خاله زنک » می گویند!
در واقع صفات منفی پرحرفی، خبرچینی، سطحی بودن و فضول بودن به زنان نسبت داده می شود حتی اگر فاعل این اعمال مردها باشند!
پیشنهاد می کنم به جای اصطلاح کلیشه ای و جنسیتی " خاله زنک " به این مردان " عمو مردک " گفته شود.
فراموش نکنیم که صفات اخلاقی جنسیت ندارند. ادبیات جنسیتی و مردسالار را کنار بگذاریم و به آن اعتراض کنیم.

2. « قول مردانه »
مردانگی فقط و فقط یک جنسیت است و نه یک ارزش یا برتری. چرا همیشه قول و قرار و راستگویی در وعده دادن، به مردان نسبت داده می شود؟
عجیب اینجاست که حتی زنان هم قول مردانه میدهند! درحالیکه منطقی تر و عادلانه تر این است که زنان « قول زنانه » و مردان « قول مردانه » بدهند.
پیشنهاد می کنم به جای ارزش گذاری بر یک جنس از واژه « شرافتمند » استفاده کنیم یا به جای کلمه جنسیتی و مردسالار " قول مردانه " بگوییم « قول واقعی، قول صددرصد » و ...
ادبیات و زبان جنسیتی و مردسالار را کنار بگذاریم و به آن اعتراض کنیم.

3. «زنان بی سرپرست یا خودسرپرست»
چندسالی ست که عبارت « زنان بی سرپرست یا خودپرست » در جامعه مان خیلی رایج شده است، این عبارت، این کلیشه جنسیتی و تبعیض آمیز را فریاد میزند که در جامعه ما زنان هم مانند کودکان نیاز به سرپرست دارند!
سرپرستی که باید حتما مرد باشد؛ پدر و یا همسر !
عبارت مردسالار « زنان بی سرپرست یا خود سرپرست» زنان مستقل را به رسمیت نمی شناسد و توانایی امرار معاش زنان را وابسته به حضور یک مرد بعنوان سایه بالای سرشان میداند.

برای اینکه بفهمیم این عبارات چقدر جنسیتی هستند کافیست به جای کلمه زنان، واژه مردان را بگذاریم و ببینیم شنونده ها چقدر از شنیدن عبارت « مردان بی سرپرست یا مردان خودسرپرست » تعجب میکنند و حتی خواهند خندید.
ادبیات جنسیتی و مردسالار را کنار بگذاریم و به آن اعتراض کنیم.

4. « خیلی مردی »
بارها و بارها دیده و شنیده ایم که وقتی میخواهند از رشادت، شجاعت، توانمندی و پشتکار یک زن تعریف کنند به او میگویند: « خیلی مردی! اون زن مثل یک مرد با مشکلات می جنگه! زنه ولی از هر مردی مردتره! اون زن برای خودش شیر مرده و ....»
نسبت دادن واژه مرد به یک زن در هر شرایطی توهین به زنان است چرا که این کلیشه جنسیتی و مردسالار را فریاد میزند که مرد بودن یک ارزش و برتری است!
اما همیشه و همه جا نسبت دادن واژه زن به مردان توهین آمیز است و نوعی تحقیر مرد به حساب می آید: « مثل زنان رفتار نکن. مثل زنها گریه نکن. مگه زن هستی که این کارا را میکنی؟ برای تنبیه اون مرد، لباس زنانه تنش کردند و ....!»
ادبیات جنسیتی و مردسالار را کنار بگذاریم و به آن اعتراض کنیم.
نوشته: طوبا اورنگ
منبع:
@orangafarin

در این متن چند نمونه از کلیشه های رایج جنسیتی مثال زده شده است، شما چه کلیشه های جنسیتی ای را می شناسید؟

https://telegram.me/joinchat/B5XELjvByQFyPHYQMdMTiQ

Instagram

توانا: آموزشكده جامعه مدنى

. #جنسیت _زدگی یعنی چه؟ زبان و #ادبیات_جنسیتی به چه معناست؟ جنسیت زدگی #تعصب یا تبعیضی است که #زنان بر اساس جنسیت خود تجربه می‌کنند. به عبارت دیگر رفتار، گفتار، منش و یا هر واکنشی که از اعتقاد به فرودستی زنان برخاسته باشد و #باورهای_اجتماعی ناشی از آن، راه…

46.3K viewsedited 14:53