تصویری از تمدنی رنگارنگ (معرفی كتاب دولت‌ها و سلسله‌های حاكم بر قلمرو اسلام)

✍️محسن آزموده

تصور عمومی و رایج از قلمرو اسلام در طول بیش از ١٤ قرن سرزمین وسیعی است كه از شبه ‌قاره هند و چین شروع می‌شود و تا اسپانیا و شمال آفریقا تداوم می‌یابد. ظهور اسلام در قرن هفتم میلادی با گسترش سریع و چشمگیر آن در همان سده‌های نخستین همراه بود. مسلمانان برآمده از اعراب بادیه‌نشین شبه ‌جزیره عربستان خیلی زود توانستند دو امپراتوری بزرگ اما رو به زوال زمانه خود یعنی ایرانیان و رومیان را شكست دهند و دامنه اقتدار خود را بر بخش‌های وسیعی از جهان بگسترانند.

⬅️ ادامه‌ی جستار

#گزیده #معرفی_کتاب #تمدن_اسلامی #صادق_سجادی #لین_پل #بارتولد #خلیل_ادهم #احمد_سعید_سلیمان

🌐 http://islahweb.org/

🆔 @islahweb

🕋تحلیل اخلاقی، تمدنی و فرهنگی از هجرت پیامبر اسلام ﷺ

✍️اصلاحوب

یکی از مهم‌ترین محورهای تأمل در سیره‌ی نبوی است. هجرت نه تنها یک حرکت جغرافیایی بلکه دگرگونی‌ای عمیق در ساحت‌های اخلاق فردی، بنیان‌گذاری تمدنی و تحول فرهنگی بود. در ادامه، این سه بعد را جداگانه اما در پیوندی درهم‌تنیده بررسی می‌کنیم:

۱. تحلیل اخلاقی: هجرت به‌مثابه تجلی اراده، صبر و وفا

هجرت پیامبر ﷺ و یارانش، اوج وفاداری به باور و اصول اخلاقی اسلام در شرایط سخت بود. پیامبر ﷺ با وجود سال‌ها شکنجه، تحقیر، محاصره اقتصادی و تهدید جانی در مکه، دست به مقابله‌ی خشن نزد و در عوض، راه هجرت را برگزید. این تصمیم، نشانه‌ای از اخلاق مقاومت بی‌خشونت و انتخاب راهی برای حفظ جان و ایمان بود.

مهم‌ترین جلوه‌های اخلاقی هجرت:

* وفاداری به عهد الهی: هجرت گسستن از منافع شخصی و دنیوی بود در راه وفاداری به مأموریت پیامبرانه.

* ایثار و همدلی: انصار مدینه با مهاجران، نه‌تنها هم‌خانه شدند بلکه هستی خود را با آنان قسمت کردند؛ الگویی بی‌مانند از همبستگی اخلاقی.

* شجاعت در عین عقلانیت: هجرت از روی ترس نبود بلکه تصمیمی شجاعانه برای بازآفرینی فرصت دعوت و پاسداری از جان مؤمنان بود.

* مدارا با دشمن: پیامبر ﷺ حتی در هجرت نیز به دشمنی با قریش نپرداخت بلکه در پی کاهش درگیری و یافتن زمینی نو برای کاشت بذر ایمان بود.

۲. تحلیل تمدنی: آغاز یک جامعه‌ی دینی-سیاسی نو

هجرت پیامبر ﷺ به یثرب، سرآغاز شکل‌گیری اولین دولت مدنی بود؛ دولتی که با میثاق مدینه پایه‌ریزی شد و در آن اصول همزیستی، عدالت اجتماعی، مسئولیت‌پذیری و تفکیک حوزه‌ها برقرار گردید. این رویداد از لحاظ تمدنی، نقطه‌ی عطفی در تاریخ اسلام و تاریخ جهان به‌شمار می‌آید.

نکات برجسته‌ی تمدنی هجرت:

* تشکیل دولت-ملت معنوی: پیامبر ﷺ با تشکیل جامعه‌ای که دین، اخلاق و نظم سیاسی در آن پیوند خورده بود، نخستین الگوی حکومت معنوی را پایه‌گذاری کرد.

* نوآوری در همزیستی دینی: در میثاق مدینه، یهودیان، مسلمانان و قبایل مختلف، در کنار هم با حقوق و مسئولیت‌های متقابل پذیرفته شدند؛ الگویی از پلورالیسم مدنی.

* عدالت‌محوری به‌جای قبیله‌گرایی: اسلام با نفی قوم‌گرایی و جایگزین کردن آن با اخوت ایمانی، ساختار اجتماعی مدینه را متحول ساخت.

* مؤلفه‌های تمدن‌ساز مانند وقف، مسجد، آموزش، و مشارکت مدنی از هجرت به بعد معنا و مصداق یافتند.

۳. تحلیل فرهنگی: تولد فرهنگ اسلامیِ مهاجر و انصار

هجرت، تولد فرهنگی نوین بود که نه‌فقط بر پایه دین، بلکه بر اساس تعامل، ادغام، و بازتعریف هویت‌ها شکل گرفت. فرهنگ اسلامی که در مدینه شکوفا شد، نه تقلیدی از فرهنگ‌های پیشین بود و نه نفی‌کننده کامل آن‌ها، بلکه بازسازی اخلاقی و فرهنگی جامعه بر اساس پیام توحیدی بود.

ویژگی‌های فرهنگی هجرت:

* بازتعریف هویت فرد و امت: فرد از قبیله جدا می‌شود و هویت خود را در ایمان و امت می‌یابد؛ مفهومی فرهنگی که بی‌سابقه بود.

* الگوی تازه‌ی مناسبات انسانی: ارزش‌هایی چون احترام به اقلیت، حق همسایگی، رعایت حقوق زنان و فقرا به‌تدریج تبدیل به اصول فرهنگی شدند.

* هم‌زیستی مهاجر و میزبان: فرهنگ مدینه با پذیرش مهاجران، ظرفیتی از رواداری و مهربانی را از خود نشان داد که نمونه‌ای کم‌نظیر در تاریخ بشری است.

* آغاز گفتمان علم و حکمت: با هجرت، آموزش قرآن، تنظیم صفوف نماز، مدیریت اجتماعی و تدوین حقوق، فرهنگی نو در باب خرد جمعی و معنویت متعادل پایه‌گذاری شد.

نتیجه‌گیری

هجرت پیامبر اسلام ﷺ یک تحول درونی، یک نوزایی اجتماعی، و یک انقلاب تمدنی-فرهنگی بود. هجرت نه تنها نجات مؤمنان از ظلم، بلکه نقطه‌ی آغاز ساختن الگویی اخلاق‌مدار از جامعه‌ی انسانی بود. الگویی که در آن اخلاق و سیاست، دین و فرهنگ، ایمان و عقل، دست در دست هم دادند تا جهانی نو ممکن شود.

#هجرت #پیامبر #مدینه #تمدن_اسلامی #اخلاق_نبوی #میثاق_مدینه #جامعه_قرآنی #مهاجر #انصار #فرهنگ_اسلامی #تاریخ_اسلام #سیره_نبوی #اخوت_ایمانی #مدارای_دینی

🌐اصلاحوب را در فضای مجازی دنبال کنید:

🔗سایت | 🔗اینستاگرام | 🔗آپارات | 🔗تلگرام

📌چرا «هجرت» مبدأ تقویم در اسلام است؟

تهران- ایرنا- مرحوم علی شریعتی در تحلیل اهمیت هجرت می‌پرسد این تامل برانگیز نیست که اسلام از میان بسیاری رخدادِ مهم مثل فتح مکه یا میلاد پیامبر (ص)، هجرت را مبدا تاریخ می‌کند؟ جز این است که اسلام می‌کوشد انسان و جامعه را با تشویق به هجرتِ انفسی و آفاقی، از رکود و توقف و انجماد و انحطاط برهاند؟

📖 مطالعه کامل در لینک زیر
🔗 اصلاحوب

#هجرت #پیامبر #مدینه #تمدن_اسلامی #اخلاق_نبوی #میثاق_مدینه #جامعه_قرآنی #مهاجر #انصار #فرهنگ_اسلامی #دولت_اسلامی #تاریخ_اسلام #سیره_نبوی #اخوت_ایمانی #مدارای_دینی #گزیده

🌐اصلاحوب را در فضای مجازی دنبال کنید:

🔗سایت | 🔗اینستاگرام | 🔗آپارات | 🔗تلگرام

📌آیا در جهان مدرن امکان تشکیل امت در حوزه‌های دینی و غیره در قالب‌های متعدد وجود دارد؟

✍ محمد حامدی

پرسش از امکان‌پذیری تشکیل امت در دنیای مدرن، مستلزم درک عمیق‌تری از ماهیت انسان و نیازهای فردی و جمعی اوست. بر اساس یافته‌های انسان‌شناسی، انسان موجودی ذاتاً اجتماعی است.

🔗ادامه‌ی متن را در اصلاحوب بخوانید

#امت_اسلامی #جهان_مدرن #زندگی_جمعی #انسان_مدرن #همبستگی #نظام_اجتماعی #تشکل_دینی #همکاری_بین‌المللی #تمدن_اسلامی #مفهوم_امت #ضرورت_اجتماع #جامعه_دینی #مردم‌سالاری_دینی #ادیان #مؤسسات_بین‌المللی

🌐اصلاحوب را در فضای مجازی دنبال کنید:

🔗سایت | 🔗اینستاگرام | 🔗آپارات | 🔗تلگرام

📌دومین جلسه‌ی حضوری هیئت اجرایی مرکزی جماعت با مسئولان استان‌ها برگزار شد

تهران ـ پایگاه اطلا‌ع‌رسانی اصلاح

با حضور دبیرکل جماعت، دومین نشست حضوری هیئت اجرایی مرکزی با مسئولان استان‌ها در تهران برگزار شد.

📎 متن کامل خبر را در اصلاح‌وب بخوانید:

#هیئت_اجرایی_مرکزی #مسئولان_استان‌ها #جماعت_دعوت_و_اصلاح #عبدالرحمن_پیرانی #یعقوب_خرسند #نشست_تهران #مسئولیت‌پذیری #تمدن_اسلامی #فقه_مقاصدی #اصلاحوب #جماعت #گزارش_عملکرد #آموزش_تخصصی #توانمندسازی_جوانان #نقش_بانوان #ستاد_حامی #انسجام_و_وفاق #وحدت #حرکت_تمدنی

📲 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید: 

🔸 اینستاگرام 🔸 تلگرام 🔸 وب‌سایت 🔸 آپارات