⬆️ معماری نقشه‌کشیدن نیست. معماری خلق فضایی است که داستان زندگی در آن به وقوع می‌پیوندد یا به‌تعبیر آن اصطلاح رایج در محافل معماری ایران، «معماری ظرف زندگی» است. بنابراین از همین عامل، یعنی داستان مرتبط با طراحی هر فضای معماری می‌توان به‌عنوان عاملی برای ایجاد امکان نقد طرح‌های معماری بهره برد. جریان مورد نظر ما باید لزوم نگاشتن داستانی کوتاه در حد یک صفحۀ A4 را برای هر پروژۀ طراحی معماری در هر مقیاسی به‌عنوان بخشی مهم از وظایف معمار یا گروه طراحی نهادینه کند. یعنی همان‌گونه‌که طراحی و تحویل پلان‌ها، نماها، مقاطع، جزئیات اجرایی، تصاویر سه‌بعدی و... جزء جدایی‌ناپذیر مسئولیت معمار هستند، نوشتۀ مذکور هم باید چنین جایگاهی پیدا کند. برگ برنده در ایجاد و موفقیت این جریان این است که هر‌چه‌بیشتر همگانی و عمومی شود؛ به‌صورتی‌که تمامی کارفرمایان خواستار داستان طرح خود باشند و دریافت آن را مانند سایر مدارک معماری پروژه از شروط اصلی قرارداد خود با معمار قلمداد کنند؛ در این صورت هیچ معمار یا سازندۀ بنایی نمی‌تواند از آن فرار کند. در نتیجه در قدم اول معماری کشور از بی‌داستانی رهایی می‌یابد و ازآنجاکه همین «داستان» معیار نقد طرح قرار خواهد گرفت، اندک‌اندک این جریان داستان‌نگاشتن از امری صوری و ظاهری و فرمالیته خارج شده و به جزئی موثر در فرآیند طراحی پروژه‌ها تبدیل خواهد شد. این داستان قرار نیست نوشته‌ای ادبی باشد، قرار نیست طولانی باشد. بلکه یک نوشته در حد یک کاغذ A4 خواهد بود ولی همین نوشتۀ کوتاه می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد.
اکنون این سؤال مطرح است که چگونه می‌توان از یک داستان مختصرِ یک صفحه‌ای، برای نقد یک طرح معماری یا یک بنا بهره برد. پیش از پاسخ‌گویی به این سؤال باید به این مسئله توجه داشت که آن نوعی از نقد که در این نوشته در پی به‌جریان‌انداختن آن هستیم، نقدی کاملاً تخصصی و عمیق نیست؛ اما می‌تواند مقدمه‌ای برای فراهم‌شدن شرایط، جهت انواع عمیق‌تر از نقد معماری باشد. به‌هر‌روی آن نقدی که در اینجا صحبت از آن داریم بر مبنای میزان مطابقت معماریِ بنا، با آن داستان نگاشته‌شده است و اینکه تا چه حد طراحی معماری پروژه، بستر یا ظرف یا مکانی متناسب با داستان مذکور است. خودِ داستان و چگونگی زندگی فرض‌شده برای استفاده‌کنندگان موضوع نقد نیست؛ بلکه میزان موفقیت طراحی معماری بنا در خلق جایی که آنچنان داستانی داشته باشد موضوع این نقد است. مشخص است که این نوع نقد با توجه به آنچه بیان شد، سخت‌گیرانه و عمیق نیست: اول اینکه معمار باید برای زندگی در هر مکانی که طراحی می‌کند، داستانی متصور باشد؛ دوم اینکه معماریِ پروژه باید جهت تحقق آن داستان زندگی، طراحی شده باشد.
سه نکته در این نوشتار مورد توجه قرار گرفت:
- توجه و علاقۀ عمومی (حتی اگر ظاهری و سطحی) در جامعه به نقد و نقد کردن.
- ویژگی‌های خاص دوران ما که امکان ایجاد جریان‌ها و حرکت‌های همگانی و فراگیر را در جهت هدفی خاص فراهم می‌آورد (برای مثال #نقد_عمومی_معماری ، #معماری_داستان_میخواهد و ...).
- رابطۀ تنگاتنگ معماری با زندگی و امکان بهره‌گیری از همین رابطه برای نقد طرح‌های معماری.
این سه در کنار هم مثلثی را به وجود می‌آورند که به اعتقاد نگارندۀ این نوشتار و به طریقی که شرح آن رفت، می‌تواند معماری امروز ایران را از بی‌نقدی برهاند و آغازگر جریانی در جهت بهبود وضعیت معماری کشور باشد.
@Koubeh
اکنون این سؤال مطرح است که چگونه می‌توان از یک داستان مختصرِ یک صفحه‌ای، برای نقد یک طرح معماری یا یک بنا بهره برد. پیش از پاسخ‌گویی به این سؤال باید به این مسئله توجه داشت که آن نوعی از نقد که در این نوشته در پی به‌جریان‌انداختن آن هستیم، نقدی کاملاً تخصصی و عمیق نیست؛ اما می‌تواند مقدمه‌ای برای فراهم‌شدن شرایط، جهت انواع عمیق‌تر از نقد معماری باشد. به‌هر‌روی آن نقدی که در اینجا صحبت از آن داریم بر مبنای میزان مطابقت معماریِ بنا، با آن داستان نگاشته‌شده است و اینکه تا چه حد طراحی معماری پروژه، بستر یا ظرف یا مکانی متناسب با داستان مذکور است. خودِ داستان و چگونگی زندگی فرض‌شده برای استفاده‌کنندگان موضوع نقد نیست؛ بلکه میزان موفقیت طراحی معماری بنا در خلق جایی که آنچنان داستانی داشته باشد موضوع این نقد است. مشخص است که این نوع نقد با توجه به آنچه بیان شد، سخت‌گیرانه و عمیق نیست: اول اینکه معمار باید برای زندگی در هر مکانی که طراحی می‌کند، داستانی متصور باشد؛ دوم اینکه معماریِ پروژه باید جهت تحقق آن داستان زندگی، طراحی شده باشد.
سه نکته در این نوشتار مورد توجه قرار گرفت:
- توجه و علاقۀ عمومی (حتی اگر ظاهری و سطحی) در جامعه به نقد و نقد کردن.
- ویژگی‌های خاص دوران ما که امکان ایجاد جریان‌ها و حرکت‌های همگانی و فراگیر را در جهت هدفی خاص فراهم می‌آورد (برای مثال #نقد_عمومی_معماری ، #معماری_داستان_میخواهد و ...).
- رابطۀ تنگاتنگ معماری با زندگی و امکان بهره‌گیری از همین رابطه برای نقد طرح‌های معماری.
این سه در کنار هم مثلثی را به وجود می‌آورند که به اعتقاد نگارندۀ این نوشتار و به طریقی که شرح آن رفت، می‌تواند معماری امروز ایران را از بی‌نقدی برهاند و آغازگر جریانی در جهت بهبود وضعیت معماری کشور باشد.
@Koubeh
Forwarded from انجمن مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
باور به نحوست تربیع در آثار معماری
چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۳۹۶
#سمینار #تربیع #معماری_ایرانی #عمادالدین_شیخ‌الحکمایی
@Anjoman_Motaleat
چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۳۹۶
#سمینار #تربیع #معماری_ایرانی #عمادالدین_شیخ‌الحکمایی
@Anjoman_Motaleat
Forwarded from انجمن مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
میراث معماری مدرن و چالش‌های پیش‌رو
یکشنبه، ۳دی ماه ۱۳۹۶
#سمینار #معماری_معاصر #اسکندرمختاری
@Anjoman_Motaleat
یکشنبه، ۳دی ماه ۱۳۹۶
#سمینار #معماری_معاصر #اسکندرمختاری
@Anjoman_Motaleat
The Cult of Futurism
مذهب آینده گرایی
🖊 سعید خاقانی
سرکی کوتاه به سایت دانشکدۀ «سای‌آرک» (Sci-Arch) کافیست تا آدرنالین خون آدم بالا برود. از سای‌آرکی‌ها می‌خواهند که آن‌جا را توصیف کنند، یکی می‌گوید «تخیل فراتر از مرزها»، دیگری می‌گوید «در یک کلمه سای‌آرک یعنی بووووم»، چیزی شبیه به آتش‌بازی که ما با دهان باز و متحیر به آن چشم دوخته‌ایم. رباط‌ها ماکت می‌سازند و دانشجویان طرح‌هایی در باب نقش معماری پازلی در شکل‌گیری اجتماع فراکتال آینده ارائه می‌کنند. هرچند بخشی از تحیر ما ماحصل جادوی تصویر است، تصاویری که برای ما بیرونی‌ها، تحیر و تخدیر می‌سازد، اما انگار در واقعیت هم آن‌جا بازی دیگری در جریان است. حس می‌کنی که چقدر عقب هستی و وقتی در ایران زندگی کنی، می‌گویی «ما کجاییم و آن‌ها کجا»! جمله‌ای که در این روزگار پرحسرت ما، ذیل خیلی از پست‌های تلگرامی که خوبی آن‌ور آبی‌ها را نشان می‌دهد، نوشته می‌شود. چه خاکی باید بر سرمان بریزیم یا کمی رسمی‌تر، چه باید بکنیم؟
⭕️
ادامهٔ این مطلب را در وب‌سایت کوبه یا با کلیک روی Instant View بخوانید.
http://telegra.ph/sa1-02-14
http://koubeh.com/skh6/
@koubeh
#سای_آرک
#آینده_گرایی
#معماری_آلترناتیو
مذهب آینده گرایی
🖊 سعید خاقانی
سرکی کوتاه به سایت دانشکدۀ «سای‌آرک» (Sci-Arch) کافیست تا آدرنالین خون آدم بالا برود. از سای‌آرکی‌ها می‌خواهند که آن‌جا را توصیف کنند، یکی می‌گوید «تخیل فراتر از مرزها»، دیگری می‌گوید «در یک کلمه سای‌آرک یعنی بووووم»، چیزی شبیه به آتش‌بازی که ما با دهان باز و متحیر به آن چشم دوخته‌ایم. رباط‌ها ماکت می‌سازند و دانشجویان طرح‌هایی در باب نقش معماری پازلی در شکل‌گیری اجتماع فراکتال آینده ارائه می‌کنند. هرچند بخشی از تحیر ما ماحصل جادوی تصویر است، تصاویری که برای ما بیرونی‌ها، تحیر و تخدیر می‌سازد، اما انگار در واقعیت هم آن‌جا بازی دیگری در جریان است. حس می‌کنی که چقدر عقب هستی و وقتی در ایران زندگی کنی، می‌گویی «ما کجاییم و آن‌ها کجا»! جمله‌ای که در این روزگار پرحسرت ما، ذیل خیلی از پست‌های تلگرامی که خوبی آن‌ور آبی‌ها را نشان می‌دهد، نوشته می‌شود. چه خاکی باید بر سرمان بریزیم یا کمی رسمی‌تر، چه باید بکنیم؟
⭕️
ادامهٔ این مطلب را در وب‌سایت کوبه یا با کلیک روی Instant View بخوانید.
http://telegra.ph/sa1-02-14
http://koubeh.com/skh6/
@koubeh
#سای_آرک
#آینده_گرایی
#معماری_آلترناتیو
Telegraph
مذهب آینده گرایی
سرکی کوتاه به سایت دانشکدۀ «سای‌آرک» (Sci-Arch) کافیست تا آدرنالین خون آدم بالا برود. از سای‌آرکی‌ها می‌خواهند که آن‌جا را توصیف کنند، یکی می‌گوید «تخیل فراتر از مرزها»، دیگری می‌گوید «در یک کلمه سای‌آرک یعنی بووووم»، چیزی شبیه به آتش‌بازی که ما با دهان باز…
خشونت علیه مردگان
سیده‌شیرین حجازی
«من در صحن مطهر حضرت عبدالعظیم، سخنرانی پرشوری ایراد کردم و گفتم دورۀ قرارگرفتن بناهای زشت و زیبا در کنار هم، پس از انقلاب اسلامی ایران، دیگر به پایان رسیده و مردم مسلمان ایران نمی‌توانند در کنار مزار شهیدان به‌خون‌خفته و چهره‌های درخشان تاریخ اسلام، مانند حضرت عبدالعظیم، مقبرۀ جنایتکارانی مانند رضا‌خان، ناصرالدین شاه قاجار و حسنعلی منصور و دودمان پهلوی را تحمل نمایند. باید به هر وسیله‌ای که شده، مقبره‌های سردمداران کفر و الحاد تخریب شود.
مردم لحظه‌به‌لحظه تکبیر می‌گفتند و ابراز شادی می‌کردند. من حدود سه ربع ساعت برای مردم صحبت کردم و صحن حرم مملو از جمعیت شد.
با صدور فرمان حرکت به‌سوی مقبرۀ پهلوی، مردم بسیج شدند. آن‌ها در همان دقایق اولیه خیلی تلاش کردند، ولی در عمل مشاهده شد که مقبره به‌قدری محکم ساخته شده که هیچ بیل و کلنگی به آن کارگر نیست. البته، مواد منفجره و سایر لوازم را هم تهیه کرده بودیم. از طرف سازمان رادیو و تلویزیون هم آمده بودند تا فیلمبرداری کنند.
مردم ستم‌کشیده از دست این دودمان، به‌ویژه سالخوردگان حضرت عبدالعظیم، بی‌اندازه فعالیت می‌کردند یکی سنگ‌ها را می‌شکست و دیگری پله‌ها را می‌کند و سومی به در و پنجره حمله می‌کرد و خلاصه، هر کس کاری می‌کرد.
سرانجام، کار به گریدر و بلدوزر و جرثقیل و وسایل قوی مکانیکی کشید. ساعت، حدود 4:30 بعدازظهر بود که از طرف بنی‌صدر پیام آوردند، مبنی‌بر اینکه از تخریب مقبره دست بردارید. من اعتنا نکردم، ولی کم‌کم، کار جدی شد و جناب آقای میرسلیم، سرپرست وزارت کشور، نامۀ رسمی مرقوم و اعلام نمود که دستور از طرف شورای انقلاب و شخص آقای بنی‌صدر است و شما باید به هر نحو که شده، دست از تخریب بردارید، وگرنه مجبوریم طبق مقررات با شما عمل کنیم، یعنی شما را توقیف می‌کنیم.
من دیدم که دیگر جای تأمل نیست. لذا گفتم که به آقای بنی‌صدر بگویید هر‌چه میخواهد، طبق مقررات انجام دهد و ما هم اینجا هستیم و تا مقبره را با خاک یکسان نکنیم، از اینجا خارج نخواهیم شد.»
⭕️ ادامهٔ این مطلب را در وب‌سایت کوبه یا با کلیک روی Instant View بخوانید.
http://telegra.ph/sh10-02-19
http://koubeh.com/sh10/
#سیده_شیرین_حجازی
#معماری_معاصر
#مقابر
#یادداشت
سیده‌شیرین حجازی
«من در صحن مطهر حضرت عبدالعظیم، سخنرانی پرشوری ایراد کردم و گفتم دورۀ قرارگرفتن بناهای زشت و زیبا در کنار هم، پس از انقلاب اسلامی ایران، دیگر به پایان رسیده و مردم مسلمان ایران نمی‌توانند در کنار مزار شهیدان به‌خون‌خفته و چهره‌های درخشان تاریخ اسلام، مانند حضرت عبدالعظیم، مقبرۀ جنایتکارانی مانند رضا‌خان، ناصرالدین شاه قاجار و حسنعلی منصور و دودمان پهلوی را تحمل نمایند. باید به هر وسیله‌ای که شده، مقبره‌های سردمداران کفر و الحاد تخریب شود.
مردم لحظه‌به‌لحظه تکبیر می‌گفتند و ابراز شادی می‌کردند. من حدود سه ربع ساعت برای مردم صحبت کردم و صحن حرم مملو از جمعیت شد.
با صدور فرمان حرکت به‌سوی مقبرۀ پهلوی، مردم بسیج شدند. آن‌ها در همان دقایق اولیه خیلی تلاش کردند، ولی در عمل مشاهده شد که مقبره به‌قدری محکم ساخته شده که هیچ بیل و کلنگی به آن کارگر نیست. البته، مواد منفجره و سایر لوازم را هم تهیه کرده بودیم. از طرف سازمان رادیو و تلویزیون هم آمده بودند تا فیلمبرداری کنند.
مردم ستم‌کشیده از دست این دودمان، به‌ویژه سالخوردگان حضرت عبدالعظیم، بی‌اندازه فعالیت می‌کردند یکی سنگ‌ها را می‌شکست و دیگری پله‌ها را می‌کند و سومی به در و پنجره حمله می‌کرد و خلاصه، هر کس کاری می‌کرد.
سرانجام، کار به گریدر و بلدوزر و جرثقیل و وسایل قوی مکانیکی کشید. ساعت، حدود 4:30 بعدازظهر بود که از طرف بنی‌صدر پیام آوردند، مبنی‌بر اینکه از تخریب مقبره دست بردارید. من اعتنا نکردم، ولی کم‌کم، کار جدی شد و جناب آقای میرسلیم، سرپرست وزارت کشور، نامۀ رسمی مرقوم و اعلام نمود که دستور از طرف شورای انقلاب و شخص آقای بنی‌صدر است و شما باید به هر نحو که شده، دست از تخریب بردارید، وگرنه مجبوریم طبق مقررات با شما عمل کنیم، یعنی شما را توقیف می‌کنیم.
من دیدم که دیگر جای تأمل نیست. لذا گفتم که به آقای بنی‌صدر بگویید هر‌چه میخواهد، طبق مقررات انجام دهد و ما هم اینجا هستیم و تا مقبره را با خاک یکسان نکنیم، از اینجا خارج نخواهیم شد.»
⭕️ ادامهٔ این مطلب را در وب‌سایت کوبه یا با کلیک روی Instant View بخوانید.
http://telegra.ph/sh10-02-19
http://koubeh.com/sh10/
#سیده_شیرین_حجازی
#معماری_معاصر
#مقابر
#یادداشت
Telegraph
خشونت علیه مردگان
«من در صحن مطهر حضرت عبدالعظیم، سخنرانی پرشوری ایراد کردم و گفتم دورۀ قرارگرفتن بناهای زشت و زیبا در کنار هم، پس از انقلاب اسلامی ایران، دیگر به پایان رسیده و مردم مسلمان ایران نمی‌توانند در کنار مزار شهیدان به‌خون‌خفته و چهره‌های درخشان تاریخ اسلام، مانند…
Forwarded from انجمن مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
تحلیل انتقادی گفتمان‌های مسلط در مطالعات نظری معماری اسلامی
چهارشنبه ۹ اسفند ۱۳۹۶
#سمینار #مطالعات_نظری #معماری_اسلامی #صادق_رشیدی
@Anjoman_Motaleat
چهارشنبه ۹ اسفند ۱۳۹۶
#سمینار #مطالعات_نظری #معماری_اسلامی #صادق_رشیدی
@Anjoman_Motaleat
دلهره‌های دیده نشدۀ معماری ایرانی در آثار سینمایی
🖊 علی پوررجبی l دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشگاه تهران
صحنۀ اول:
فضای پرنور، حوض آبی، ماهی‌های قرمز داخل حوض، پرتو پنجره‌های مشبک روی زمین، فرش پرنقش‌ونگار گسترده بر کف اتاق، کوچه تنگ خلوت و رد شدن پیرمرد دوچرخه سوار با صدای زنگ دوچرخه‌اش از کوچه، مادربزرگ مهربان نشسته کنار سماور روی تخت در حیاط، افتادن سیب‌هایی که پدربزرگ خریده در یک حرکت آهسته توی آب، «بچه‌های آسمان» خوشحال و خندان بازی کنان در کوچه و حیاط و …
این‌ها تصاویری است که در ذهن ما ازفضای یک خانۀ قدیمی در فیلم های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی در یکی دو دهۀ اخیر ساخته شده است . این کلیشه‌ها به خودی خود نه خوب است و نه بد، دروغ و توهم نیست و انعکاس دهنده بخشی از واقعیت‌های معماری خانه‌های قدیمی و زندگی موجود در آن‌هاست اما این‌ها همه واقعیت نیست. این کلیشه‌ها وقتی آن قدر تکرار می‌شوند که راه را بر سایر تصویرها می‌بندند و به تنها واقعیت ممکن تبدیل می‌شوند باید شکسته شوند تا راه نظر را بر خیال نبندند. این تصورات آن چنان غالب شده‌اند که حتی معماران نیز بیشتر بر این باورند که «آرامش» تنها حسی است که از خانه‌های قدیمی می‌توان گرفت و در خانه‌های قدیمی مادربزرگ‌ها همیشه کنار سماور نشسته بودند و دختران جوان خانه همیشه در حال پختن حلیم نذری بوده و همیشه کبوترها از گوشۀ بام با نگاه ناگهانی پسر جوان عاشق خانه به آن‌ها پرواز می‌کردند. اما می‌توان معماری گذشته را جور دیگری هم دید.
صحنۀ دوم:
زیرزمین تاریک، خرت و پرت‌های انباشته در آن، دیوارهای ستبر، پیچ و خم راهرو، پستوی تیره و تار، سایه‌های بلند نقش و نگار پنجره‌ها روی دیوارها و کف اتاق، صدای تق تق قدم‌های زنی که روی کف چوبی اتاق راه می‌رود، سوراخ سمبه‌ها و فضاهای تودرتو، سایه‌روشن‌ها، پیرزنی تنها نشسته در گوشۀ اتاق، و …
این‌ها تصاویری است کمتر دیده‌شده از خانه‌ها قدیمی، تصاویری که در فیلم‌های دهۀ پنجاه و شصت کم و بیش حضور دارند، اما انگار دیده نمی‌شوند، انگارنه انگار که این فیلم‌ها در همین خانه‌های قدیمی ساخته شده‌اند و انگار کسی زیرزمین تاریک را بخشی از خانه‌های قدیمی نمی‌داند بلکه حوض و فواره فقط از عناصر یک خانۀ قدیمی هستند. اگر از کودکان قدیم و بزرگسالان امروز از خانه‌های دایی فلان و عمه بهمانشان بپرسید، شاید از زیرزمین ترسناک و پستوی تیره و تار رازآلوده‌اش خاطره‌ای داشته باشند که برایتان تعریف کنند اما چرا معماران هم کمتر از این «ناشناختگی و رازآلودی» خانه‌ها سخن می‌گویند و بیشتر از آرامش حرف می‌زنند؟
اما در آثار سینمایی این ویژگی‌های معماری خانه‌های قدیمی کم‌وبیش منعکس شده است و در فیلم مستند گذر و درنگ دیده می‌شود. فیلمی که با تدوین مجدد فیلم‌هایی که علی‌اکبر صارمی از آثار معماری ایرانی بین سال‌های 45 تا 52 گرفته بود ساخته شده است. صارمی در این فیلم‌ها دقیقاً به همین جنبه از معماری ایرانی توجه کرده است. وقتی اولین بار با این فیلم مواجه می‌شوید به‌جای آرامش از قل‌قل فواره و بازی بازتاب نور روی دیوارهای کاشی‌کاری‌شده، حس ترسی که از زوایای تیز و تند، سایه‌روشن‌های ترسناک، و زنان مشکی‌پوش القا می‌شود حال و هوای دیگری از معماری ایرانی را به یادمان می‌اندازد.
این نوع مواجه با معماری ایرانی با بافت‌های روستایی ایران در دهۀ پنجاه و شصت در آثار سینمایی ایران به‌وضوح دیده می‌شود. سینماگران برای نشان‌دادن احساس دلهره، تشویش، اضطراب، حتی خشونت به معماری آپارتمان‌های بی‌حس و حال امروزی رجوع نکرده‌اند بلکه همۀ این احساسات را در همین فضاهای قدیمی که معماران مملو از آرامش توصیفشان می‌کنند به تصویر کشیده‌اند. رجوع معماران به این آثار سینمایی شاید بتواند آن‌ها را از چرخۀ تکراری که معماری قدیمی ایران را بیش از همه چیز «آرام» می‌داند بیرون بیاورد.
#یادداشت #معماری_ایرانی #معماری_و_سینما #طراحی_صحنه #علی_پوررجبی
⭕️ لینک نوشته در وب‌سایت کوبه:
http://koubeh.com/ap5/
@Koubeh
🖊 علی پوررجبی l دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشگاه تهران
صحنۀ اول:
فضای پرنور، حوض آبی، ماهی‌های قرمز داخل حوض، پرتو پنجره‌های مشبک روی زمین، فرش پرنقش‌ونگار گسترده بر کف اتاق، کوچه تنگ خلوت و رد شدن پیرمرد دوچرخه سوار با صدای زنگ دوچرخه‌اش از کوچه، مادربزرگ مهربان نشسته کنار سماور روی تخت در حیاط، افتادن سیب‌هایی که پدربزرگ خریده در یک حرکت آهسته توی آب، «بچه‌های آسمان» خوشحال و خندان بازی کنان در کوچه و حیاط و …
این‌ها تصاویری است که در ذهن ما ازفضای یک خانۀ قدیمی در فیلم های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی در یکی دو دهۀ اخیر ساخته شده است . این کلیشه‌ها به خودی خود نه خوب است و نه بد، دروغ و توهم نیست و انعکاس دهنده بخشی از واقعیت‌های معماری خانه‌های قدیمی و زندگی موجود در آن‌هاست اما این‌ها همه واقعیت نیست. این کلیشه‌ها وقتی آن قدر تکرار می‌شوند که راه را بر سایر تصویرها می‌بندند و به تنها واقعیت ممکن تبدیل می‌شوند باید شکسته شوند تا راه نظر را بر خیال نبندند. این تصورات آن چنان غالب شده‌اند که حتی معماران نیز بیشتر بر این باورند که «آرامش» تنها حسی است که از خانه‌های قدیمی می‌توان گرفت و در خانه‌های قدیمی مادربزرگ‌ها همیشه کنار سماور نشسته بودند و دختران جوان خانه همیشه در حال پختن حلیم نذری بوده و همیشه کبوترها از گوشۀ بام با نگاه ناگهانی پسر جوان عاشق خانه به آن‌ها پرواز می‌کردند. اما می‌توان معماری گذشته را جور دیگری هم دید.
صحنۀ دوم:
زیرزمین تاریک، خرت و پرت‌های انباشته در آن، دیوارهای ستبر، پیچ و خم راهرو، پستوی تیره و تار، سایه‌های بلند نقش و نگار پنجره‌ها روی دیوارها و کف اتاق، صدای تق تق قدم‌های زنی که روی کف چوبی اتاق راه می‌رود، سوراخ سمبه‌ها و فضاهای تودرتو، سایه‌روشن‌ها، پیرزنی تنها نشسته در گوشۀ اتاق، و …
این‌ها تصاویری است کمتر دیده‌شده از خانه‌ها قدیمی، تصاویری که در فیلم‌های دهۀ پنجاه و شصت کم و بیش حضور دارند، اما انگار دیده نمی‌شوند، انگارنه انگار که این فیلم‌ها در همین خانه‌های قدیمی ساخته شده‌اند و انگار کسی زیرزمین تاریک را بخشی از خانه‌های قدیمی نمی‌داند بلکه حوض و فواره فقط از عناصر یک خانۀ قدیمی هستند. اگر از کودکان قدیم و بزرگسالان امروز از خانه‌های دایی فلان و عمه بهمانشان بپرسید، شاید از زیرزمین ترسناک و پستوی تیره و تار رازآلوده‌اش خاطره‌ای داشته باشند که برایتان تعریف کنند اما چرا معماران هم کمتر از این «ناشناختگی و رازآلودی» خانه‌ها سخن می‌گویند و بیشتر از آرامش حرف می‌زنند؟
اما در آثار سینمایی این ویژگی‌های معماری خانه‌های قدیمی کم‌وبیش منعکس شده است و در فیلم مستند گذر و درنگ دیده می‌شود. فیلمی که با تدوین مجدد فیلم‌هایی که علی‌اکبر صارمی از آثار معماری ایرانی بین سال‌های 45 تا 52 گرفته بود ساخته شده است. صارمی در این فیلم‌ها دقیقاً به همین جنبه از معماری ایرانی توجه کرده است. وقتی اولین بار با این فیلم مواجه می‌شوید به‌جای آرامش از قل‌قل فواره و بازی بازتاب نور روی دیوارهای کاشی‌کاری‌شده، حس ترسی که از زوایای تیز و تند، سایه‌روشن‌های ترسناک، و زنان مشکی‌پوش القا می‌شود حال و هوای دیگری از معماری ایرانی را به یادمان می‌اندازد.
این نوع مواجه با معماری ایرانی با بافت‌های روستایی ایران در دهۀ پنجاه و شصت در آثار سینمایی ایران به‌وضوح دیده می‌شود. سینماگران برای نشان‌دادن احساس دلهره، تشویش، اضطراب، حتی خشونت به معماری آپارتمان‌های بی‌حس و حال امروزی رجوع نکرده‌اند بلکه همۀ این احساسات را در همین فضاهای قدیمی که معماران مملو از آرامش توصیفشان می‌کنند به تصویر کشیده‌اند. رجوع معماران به این آثار سینمایی شاید بتواند آن‌ها را از چرخۀ تکراری که معماری قدیمی ایران را بیش از همه چیز «آرام» می‌داند بیرون بیاورد.
#یادداشت #معماری_ایرانی #معماری_و_سینما #طراحی_صحنه #علی_پوررجبی
⭕️ لینک نوشته در وب‌سایت کوبه:
http://koubeh.com/ap5/
@Koubeh
Koubeh
دلهره‌های دیده نشدۀ معماری ایرانی در آثار سینمایی – کوبه
Forwarded from انجمن مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
نشست #معماری_آلترناتیو؛ تمرین معماری خارج از دانشگاه
سعید حقیر
کامران صفامنش
هومن طالبی
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، نگارخانه
یکشنبه ۲۳ اردیبهشت، ساعت ۱۲ تا ۱۴
@Anjoman_Motaleat
سعید حقیر
کامران صفامنش
هومن طالبی
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، نگارخانه
یکشنبه ۲۳ اردیبهشت، ساعت ۱۲ تا ۱۴
@Anjoman_Motaleat
Forwarded from انجمن مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
نشست #معماری_آلترناتیو؛ تجربه‌ی دانشگاه: فرصت‌ها و تهدیدها
افرا غریب‌پور
غلامرضا اسلامی
پویا خزائلی
نشید نبیان
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، نگارخانه
دوشنبه ۲۴اردیبهشت، ۱۲تا ۱۴
@Anjoman_Motaleat
افرا غریب‌پور
غلامرضا اسلامی
پویا خزائلی
نشید نبیان
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، نگارخانه
دوشنبه ۲۴اردیبهشت، ۱۲تا ۱۴
@Anjoman_Motaleat
Forwarded from انجمن مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
نشست #معماری_آلترناتیو؛ جریان‌های موازی دانشگاه
محمدیاسر موسی‌پور
یحیی اسلامی
کاوه بذرافکن
الهام رضوی
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، نگارخانه
سه‌شنبه ۲۵اردیبهشت، ساعت ۱۲ تا ۱۴
@Anjoman_Motaleat
محمدیاسر موسی‌پور
یحیی اسلامی
کاوه بذرافکن
الهام رضوی
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، نگارخانه
سه‌شنبه ۲۵اردیبهشت، ساعت ۱۲ تا ۱۴
@Anjoman_Motaleat
▪️«هنر هست ولی کم هست»
🖋علی پوررجبی| کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران از دانشگاه تهران
در انتهای قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم بشر در حال کشف بود. کشف طبیعت و بهره‌برداری از آن. نفت، سنگ‌های معدنی، اکسیژن هوا، الماس، همه و همه در حال کشف و بهره‌برداری بودند. در آن تاریخ هیچ کس فکر نمی کرد که ممکن است روزی عناصر طبیعی تمام شوند. حدوداً یک قرن طول کشید تا بشر بفهمد ذخایر نفت محدود است. آب شیرین ممکن است تمام شود و کمبود یخ‌های قطبی می‌تواند زندگی در زمین را تهدید کند. ازاین‌رو کم‌کم سازمان‌های حفظ محیط‌زیست و انجمن‌های ملی و بین‌المللی شکل گرفتند. این سازمان‌ها به‌مثابه نفس لوامۀ بشر مهارکنندۀ خواسته‌های نامحدود او از منابع محدود طبیعی هستند.
بد نیست نگاهی گذار به اتفاقات هنر در همین دوران بیندازیم. در موسیقی دبوسی از گام‌های پنج صدایی موسیقی شرق آسیا برای خلق آثارش استفاده کرد، کمی بعد موسیقی جز از ترکیب عناصر بومی موسیقی آفریقا با موسیقی غربی در آمریکا شکل گرفت. در نقاشی ایده‌های هنر انتزاعی قوام یافت و از صورتک‌های آفریقایی در خلق آثار جدید تأثیر گرفتند و در معماری نیز کم‌وبیش کشف ایده‌های هنری در جریان بود و همۀ این جریان‌ها چهرۀ جهان را در آغاز قرن بیستم به سرعت تغییر می‌دادند. سازمان‌های حفظ میراث‌فرهنگی همچون قوۀ لوامۀ مهارکنندۀ بشر در مقابل خواست نامحدود نوسازی هنر و فرهنگ شکل گرفت. سازمان‌هایی که سعی کردند افسارِ گسیختهٔ بشر را مهار کنند و میراث هنری را حفظ کنند.
خلاصه‌ای بسیار گذرا از منظری خاص از آن چه بر فرهنگ و هنر جهان گذشته گفتیم. سرگذشت آن چه بر طبیعت و هنر گذشته است به نظر مشابه می‌آیند اما موضوع بحث ما این تشابه نیست، می‌خواهیم دربارۀ تفاوت نگاه به میراث طبیعی و میراث هنری بحث کنیم.
#معماری_مدرن #میراث_فرهنگی #هنر_مدرن
⭕️ ادامۀ متن را می‌توانید در سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
http://koubeh.com/ap4-2/
@Koubeh
🖋علی پوررجبی| کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران از دانشگاه تهران
در انتهای قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم بشر در حال کشف بود. کشف طبیعت و بهره‌برداری از آن. نفت، سنگ‌های معدنی، اکسیژن هوا، الماس، همه و همه در حال کشف و بهره‌برداری بودند. در آن تاریخ هیچ کس فکر نمی کرد که ممکن است روزی عناصر طبیعی تمام شوند. حدوداً یک قرن طول کشید تا بشر بفهمد ذخایر نفت محدود است. آب شیرین ممکن است تمام شود و کمبود یخ‌های قطبی می‌تواند زندگی در زمین را تهدید کند. ازاین‌رو کم‌کم سازمان‌های حفظ محیط‌زیست و انجمن‌های ملی و بین‌المللی شکل گرفتند. این سازمان‌ها به‌مثابه نفس لوامۀ بشر مهارکنندۀ خواسته‌های نامحدود او از منابع محدود طبیعی هستند.
بد نیست نگاهی گذار به اتفاقات هنر در همین دوران بیندازیم. در موسیقی دبوسی از گام‌های پنج صدایی موسیقی شرق آسیا برای خلق آثارش استفاده کرد، کمی بعد موسیقی جز از ترکیب عناصر بومی موسیقی آفریقا با موسیقی غربی در آمریکا شکل گرفت. در نقاشی ایده‌های هنر انتزاعی قوام یافت و از صورتک‌های آفریقایی در خلق آثار جدید تأثیر گرفتند و در معماری نیز کم‌وبیش کشف ایده‌های هنری در جریان بود و همۀ این جریان‌ها چهرۀ جهان را در آغاز قرن بیستم به سرعت تغییر می‌دادند. سازمان‌های حفظ میراث‌فرهنگی همچون قوۀ لوامۀ مهارکنندۀ بشر در مقابل خواست نامحدود نوسازی هنر و فرهنگ شکل گرفت. سازمان‌هایی که سعی کردند افسارِ گسیختهٔ بشر را مهار کنند و میراث هنری را حفظ کنند.
خلاصه‌ای بسیار گذرا از منظری خاص از آن چه بر فرهنگ و هنر جهان گذشته گفتیم. سرگذشت آن چه بر طبیعت و هنر گذشته است به نظر مشابه می‌آیند اما موضوع بحث ما این تشابه نیست، می‌خواهیم دربارۀ تفاوت نگاه به میراث طبیعی و میراث هنری بحث کنیم.
#معماری_مدرن #میراث_فرهنگی #هنر_مدرن
⭕️ ادامۀ متن را می‌توانید در سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
http://koubeh.com/ap4-2/
@Koubeh
Forwarded from باشگاه اندیشه
باشگاه_اندیشه_بازنمایی_زنان_در_آشپزخانه‌های_ایرانی_مطالعات_فضا_۱۴۰۱.MP3
105.8 MB
فایل صوتی نشست
بازنمایی زنان در آشپزخانه‌های ایرانی
با ارائه‌ی فائزه خطیب‌زاده
یکشنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۱
به همت مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر)
در باشگاه اندیشه
#مطالعات_فضا #زنان #آشپزخانه #معماری #شهر #باشگاه_اندیشه
@bashghandishe
بازنمایی زنان در آشپزخانه‌های ایرانی
با ارائه‌ی فائزه خطیب‌زاده
یکشنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۱
به همت مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر)
در باشگاه اندیشه
#مطالعات_فضا #زنان #آشپزخانه #معماری #شهر #باشگاه_اندیشه
@bashghandishe
Forwarded from باشگاه اندیشه
باشگاه_اندیشه_کنش‌گری_برای_حفظ_بافت_تاریخی؛_بازخوانی_تجربه‌ی_سمن.MP3
82 MB
فایل صوتی نشست
کنش‌گری برای حفظ بافت تاریخی؛ بازخوانی تجربه‌ی سمن «هم‌بود نصف جهان»
با ارائه‌ی محدثه انصاری و متین شریفی
سه‌شنبه ۹ اسفند ۱۴۰۱
به همت مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه
#مطالعات_فضا #معماری #شهر #سمن #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
کنش‌گری برای حفظ بافت تاریخی؛ بازخوانی تجربه‌ی سمن «هم‌بود نصف جهان»
با ارائه‌ی محدثه انصاری و متین شریفی
سه‌شنبه ۹ اسفند ۱۴۰۱
به همت مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه
#مطالعات_فضا #معماری #شهر #سمن #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
Forwarded from باشگاه اندیشه
باشگاه_اندیشه_تأثیر_مشروطه_ایرانی_بر_عمارت‌گری_ایرانیان_شهرام_یاری.MP3
26.3 MB
فایل صوتی نشست
تأثیر مشروطه ایرانی بر عمارت‌گری ایرانیان
با حضور
شهرام یاری
پژوهشگر حوزه مشروطه
یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲
به‌همت مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه و کوبه
#مطالعات_فضا #معماری #شهر #مشروطه #عمارت‌گری #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
تأثیر مشروطه ایرانی بر عمارت‌گری ایرانیان
با حضور
شهرام یاری
پژوهشگر حوزه مشروطه
یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲
به‌همت مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه و کوبه
#مطالعات_فضا #معماری #شهر #مشروطه #عمارت‌گری #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
باشگاه اندیشه. نظام آموزشی دومین مدرسه؛ دانشکدۀ معماری و شهرسازی…
فایل صوتی نشست
نظام آموزشی دومین مدرسه: دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه بهشتی(ملی)، به روايت اسناد و شواهد(دورۀ تکوین)
با حضور
یحیی سپهری
معمار و پژوهشگر تاریخ آموزش معماری
دوشنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
به همت مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه
#مطالعات_فضا #کوبه #معماری #شهر #نظام_آموزشی #دانشگاه_بهشتی #دانشگاه_ملی #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
نظام آموزشی دومین مدرسه: دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه بهشتی(ملی)، به روايت اسناد و شواهد(دورۀ تکوین)
با حضور
یحیی سپهری
معمار و پژوهشگر تاریخ آموزش معماری
دوشنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
به همت مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه
#مطالعات_فضا #کوبه #معماری #شهر #نظام_آموزشی #دانشگاه_بهشتی #دانشگاه_ملی #باشگاه_اندیشه
@bashgahandishe
Forwarded from باشگاه اندیشه
.
مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:
سلسله‌نشست‌های تاریخ‌نگاری فضا
زمستان ۱۴۰۲
نشست اول: تاریخ‌نگاری فضا چگونه ممکن می‌شود؟
دکتر آرش حیدری، محمدفرید مصلح
پنجشنبه ۲۶ بهمن‌ماه، ساعت ۱۶
نشست دوم: کاربرد تاریخ در طراحی معماری چیست؟
دکتر سعید خاقانی
پنجشنبه ۳ اسفندماه، ساعت ۱۶
نشست سوم: متون تاریخی چگونه فضا را روایت می‌کند؟
شهاب‌الدین تصدیقی
پنجشنبه ۱۰ اسفندماه، ساعت ۱۶
خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه
حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه
#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #حیدری #خاقانی #تصدیقی #باشگاه_اندیشه
@fazaschool
@bashgahandishe
مدرسه مطالعات فضا (معماری و شهر) باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:
سلسله‌نشست‌های تاریخ‌نگاری فضا
زمستان ۱۴۰۲
نشست اول: تاریخ‌نگاری فضا چگونه ممکن می‌شود؟
دکتر آرش حیدری، محمدفرید مصلح
پنجشنبه ۲۶ بهمن‌ماه، ساعت ۱۶
نشست دوم: کاربرد تاریخ در طراحی معماری چیست؟
دکتر سعید خاقانی
پنجشنبه ۳ اسفندماه، ساعت ۱۶
نشست سوم: متون تاریخی چگونه فضا را روایت می‌کند؟
شهاب‌الدین تصدیقی
پنجشنبه ۱۰ اسفندماه، ساعت ۱۶
خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳، شبستان اندیشه
حضور برای عموم آزاد و رایگان است.
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه
#مطالعات_فضا #معماری_و_شهر #تاریخ #تاریخ_فضا #تاریخ_نگاری_فضا #حیدری #خاقانی #تصدیقی #باشگاه_اندیشه
@fazaschool
@bashgahandishe