گستره‌ی درازا در پهنای فرهنگ پارسی، جایی برای «وسعتِ طول در عرض» تازی نمی‌گذارد!
این‌گونه نیست؟

#وسعت = گستره
#طول = درازا
#عرض = پهنا

✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
☀️🌳 @AdabSar

🪴 در روزگاری که دانشمندان، نوشتارهای دانشیک(علمی) خود را به زبان تازی می‌نوشتند، کسانی چون پورسینا(ابن سینا) و خواجه نصیر توسی هم بودند که بر پارسی نوشتن و کاربرد واژگان پارسی پای می‌فشردند و شاید پورسینا بیش از دیگران. در اینجا چند نمونه از واژه‌های پارسی به کار رفته و برابر تازی آن‌ را در نوشته‌های این دو دانشمند ببینید:

📗 پورسینا:
شایدبود = #امکان
جانور = #حیوان
درازا/درازی = #طول
پهنا = #عرض
کُنا = #فاعل
کنندگی = #فاعلیت
کنش = #فعل
مایه = #ماده
هرآینگی بودن = #محدث (مُحْدَث)

📗 توسی:
اندهگین = #غمگین
بار گرفتن = #لقاح پذیرفتن
به خواب گراییدن = #قصد خواب داشتن
ناکردن = #عدم_فعل
چیز = #شئ
خرامیدن = به #تکلف رفتن


📗 برگرفته از:
- تارنمای فرهنگستان زبان و ادب پارسی
- نوشتار «خواجه نصیر طوسی و زبان و ادب پارسی» از #محمد_معین

🪴@AdabSar

☂ در هزاره‌ی گذشته ادب‌وَران(ادیبان) بسیاری برای پاسداری از زبان پارسی کوشیدند. به دور از دادمندی(انصاف) است که زنده داشتن و بالندگی پارسی را تنها دستاورد کوشش چند اندیشمند و ادب‌مند(ادیب) بدانیم. در اینجا با نمونه‌هایی از واژه‌های پارسی که #نظامی_گنجوی در چامه‌های خود به‌کار برده است، آشنا می‌شویم. این واژه‌ها در نبیگ(کتاب) «گنجینه‌ی گنجه‌ای» چاپ و در تارنمای #فرهنگستان زبان و ادب پارسی هم‌رسانی شده است:


▫️اِستادگار: #خادم ، نگهبانی که ایستاده پاسبانی کند
▪️بخت‌گویی: #شانس و خوش‌شانسی، یاری بخت
▫️پیش‌خورد: #چاشنی_غذا ، #پیش_غذا
▪️جان‌درازی: #طول_عمر
▫️جهان‌درنگی: تاخیر جهان در انجام مقاصد
▪️شَه‌انگیز: کیش کردن شاه در بازی شترنگ(شطرنج)
▫️کَژمَژ زبان: کسی که #لکنت_زبان دارد ، کودکی که تازه زبان گشوده است
▪️نژاده: #اصیل

☂ @AdabSar