در تقویم ایران باستان، هر روز سال یک نامی داشته است و دومین روز هر ماه، «بهمن» نامیده می‌شده است. بنابراین در ماه بهمن که یازدهمین ماه سال است، دومین روز، نام ماه و نام روز یکی می‌شود؛ یعنی می‌شود بهمن‌روز از ماه بهمن! این روز را جشن می‌گرفته‌اند.

در صفحه انجمن زرتشتیان تهران در مورد این جشن آمده است: «روز دوم بهمن‌ماه به نام بهمن خوانده می‌شود که مربوط به امشاسوند بهمن است و به مناسبت هم‌نام بودن ماه و روز به بهمنگان و یا بَهْمَنْجَه نامیده می‌شود. امشاسپند بهمن، بنا به نوشته‌های باستان و اوستا، نگهبان چهارپایان سودمند است.»

در قرون اولیه پس از فروپاشی ساسانی که هنوز بسیاری از جشن‌ها و آیین‌های ایرانی نزد مردم برگزار می‌شد و مشهور بود، شاعران هم به جشن بهمن اشاره‌ها می‌کردند. انوری از جمله سروده است:

«بعدها کز سر عشرت همه روز افکندی / سخن رفتن و نارفتن ما در افواه / اندر آمد ز در حجره من صبحدمی / روز بهمنجنه یعنی دوم بهمن‌ماه »

[ یعنی: صبح دوم بهمن شد و گاه جشن آمد و پیکی از ناحیه شاه، شاعر را دعوت به دربار کرد… ]

ابوریحان بیرونی و علی‌بن طوسی و چند تن دیگر از نویسندگان ایرانی‌تبار به این جشن و آیین‌هایش اشاره کرده‌اند. ابوریحان در کتاب التفهیم می‌گوید: در این روز شیر خالص و پاک می‌خورند و معتقدند که حافظه تقویت می‌شود و فراموشی می‌برد. در خراسان، دانه‌های روغنی را با گوشت می‌پزند و با تره می‌خورند. یکی از کامل‌ترین مقالات در مورد این جشن در دانشنامه جهان اسلام یافتنی‌ست. از جمله در دانشنامه جهان اسلام با تکیه بر منابع آمده است که «بهمن» نام گیاهی بوده و بهمن‌چنه به معنای روز چیدن این گیاه هم هست که خوردن آن را فرخنده می‌دانستند. بنابراین، مقارنه سه نام «بهمن»، یکی نام روز، دیگری نام ماه، و دیگری نام گیاه، موجب خجستگی این وقت بوده است. در همین منبع آمده است که ایرانیان تا روزگار مغول این جشن را پاس می‌داشته‌اند.

رنگ سپید و خروس، از دیگر نشان‌های این وقت از سال بوده است.

#هویت #آیین #جشن #فستیوال #دین #دین_مزدایی #امشاسپندان
‏@dialogue1402