Forwarded from گفت‌وشنود
غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری، شاعر، فیلسوف، ستاره‌شناس و ریاضیدان بزرگ ایرانی، نگاه شکاکانه‌ای به جهان و مفاهیم دینی و فلسفی داشت.
در اشعارش، بارها تردید و پرسش‌گری نسبت به باورهای رایج، سرنوشت انسان، مفهوم بهشت و دوزخ، و عدالت الهی مشاهده می‌شود.
خیام به‌جای پذیرش کورکورانه‌ی آموزه‌ها، با ذهنی کاوشگر و پرسش‌گر به جهان می‌نگریست.
او در برابر قطعیت‌های ظاهری، شک را نه نشانه‌ی ضعف، بلکه بخشی از مسیر دانایی و ابزاری برای رسیدن به درک عمیق‌تر می‌دانست.
این نگاه، خیام را به چهره‌ای فراتر از زمان خود بدل کرده است؛ متفکری که فلسفه را در بستر شعر جاری ساخت.
در جهان‌بینی خیام، شک مقدمه‌ای است برای تفکر و سنجش. او نه برای نفی حقیقت، بلکه برای گشودن راهی به سوی حقیقتِ ناب شک می‌کند. به همین دلیل، شکاکیت خیام را باید بخشی از خرد و عقلانیت او دانست؛ چرا که تنها خردمند است که می‌پرسد، تردید می‌ورزد و در پی پاسخ می‌گردد.
خیام، با نگاه شکاکانه‌اش، ما را به تأمل دعوت می‌کند؛ تأملی که با شک آغاز می‌شود و با آگاهی ژرف‌تر از هستی و انسان ادامه می‌یابد. در جهانی که قطعیت‌های ساده‌انگارانه حاکم‌اند، شک خیامی فرصتی برای رهایی از جزم‌اندیشی و پروازی به سوی فهم آزاد است.
#خیام #شک_گرایی #خردگرایی #جزم_اندیشی #نقد_دین #گفتگو_توانا
@Dialogue1402
غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری، شاعر، فیلسوف، ستاره‌شناس و ریاضیدان بزرگ ایرانی، نگاه شکاکانه‌ای به جهان و مفاهیم دینی و فلسفی داشت.
در اشعارش، بارها تردید و پرسش‌گری نسبت به باورهای رایج، سرنوشت انسان، مفهوم بهشت و دوزخ، و عدالت الهی مشاهده می‌شود.
خیام به‌جای پذیرش کورکورانه‌ی آموزه‌ها، با ذهنی کاوشگر و پرسش‌گر به جهان می‌نگریست.
او در برابر قطعیت‌های ظاهری، شک را نه نشانه‌ی ضعف، بلکه بخشی از مسیر دانایی و ابزاری برای رسیدن به درک عمیق‌تر می‌دانست.
این نگاه، خیام را به چهره‌ای فراتر از زمان خود بدل کرده است؛ متفکری که فلسفه را در بستر شعر جاری ساخت.
در جهان‌بینی خیام، شک مقدمه‌ای است برای تفکر و سنجش. او نه برای نفی حقیقت، بلکه برای گشودن راهی به سوی حقیقتِ ناب شک می‌کند. به همین دلیل، شکاکیت خیام را باید بخشی از خرد و عقلانیت او دانست؛ چرا که تنها خردمند است که می‌پرسد، تردید می‌ورزد و در پی پاسخ می‌گردد.
خیام، با نگاه شکاکانه‌اش، ما را به تأمل دعوت می‌کند؛ تأملی که با شک آغاز می‌شود و با آگاهی ژرف‌تر از هستی و انسان ادامه می‌یابد. در جهانی که قطعیت‌های ساده‌انگارانه حاکم‌اند، شک خیامی فرصتی برای رهایی از جزم‌اندیشی و پروازی به سوی فهم آزاد است.
#خیام #شک_گرایی #خردگرایی #جزم_اندیشی #نقد_دین #گفتگو_توانا
@Dialogue1402
👍14
Forwarded from گفت‌وشنود
سوگیری اعتقادی (Belief Bias) یکی از پیچیده‌ترین خطاهای شناختی است که به‌طور مستقیم در فرآیند استدلال و داوری افراد تأثیر می‌گذارد. این سوگیری به گرایشی اشاره دارد که در آن افراد تمایل دارند اعتبار یک استدلال را نه بر اساس منطق و شواهد، بلکه بر پایه هماهنگی آن با باورهای پیشینی خود ارزیابی کنند. در نتیجه، حتی استدلال‌هایی که از نظر منطقی ضعیف یا غلط هستند، اگر در راستای باورهای فرد باشند، پذیرفته می‌شوند؛ و در مقابل، استدلال‌های منطقی ولی ناسازگار با باورها، رد می‌شوند.
این خطای ذهنی به‌ویژه زمانی خطرناک می‌شود که باورها در هسته هویتی افراد یا گروه‌ها جای گرفته باشند. انسان‌ها به‌راحتی می‌توانند در دام این سوگیری گرفتار شوند و حقیقت را تنها در چارچوب اعتقادات خود تعریف کنند. در چنین حالتی، باور به‌جای آنکه نتیجه‌ای از مشاهده و تفکر باشد، به فیلتری برای انتخاب و تفسیر واقعیت بدل می‌شود. این فیلتر به‌تدریج، دید فرد را نسبت به دگراندیشی، نقد، و حتی حقیقت کور می‌کند.
در جوامع چندفرهنگی و متکثر، سوگیری اعتقادی می‌تواند عامل مهمی در شکل‌گیری تعصبات مذهبی، ایدئولوژیک یا فرهنگی باشد. افراد ممکن است از پذیرش حقیقتی که با آموزه‌های دینی یا فرهنگی‌شان در تضاد است، سرباز زنند، حتی اگر آن حقیقت با شواهد قوی همراه باشد. این نوع «نابینایی شناختی» می‌تواند زمینه‌ساز نارواداری، دشمنی و رد هرگونه گفت‌وگوی سازنده میان گروه‌ها شود. در چنین فضایی، حقیقت قربانی وفاداری به باورها می‌شود.
از منظر روان‌شناختی، این پدیده ریشه در نیاز ذهن انسان به انسجام شناختی دارد. ما دوست داریم دنیایمان قابل پیش‌بینی و هماهنگ با باورهایمان باشد. اما این تمایل، اگر با خودآگاهی و تفکر انتقادی همراه نباشد، به جزم‌اندیشی و تعصب کور منتهی خواهد شد. یکی از مصداق‌های رایج این وضعیت، رد علم یا شواهد پزشکی از سوی کسانی است که به آموزه‌های سنتی یا اعتقادات خاص پایبندند، صرفاً به این دلیل که آن شواهد با باورهایشان سازگار نیست.
برای رهایی از دام سوگیری اعتقادی، نخست باید بپذیریم که باورهای ما ممکن است غلط، ناقص یا نیازمند بازنگری باشند. گشودگی ذهن، تمرین تردید سازنده، و توانایی شنیدن دیدگاه‌های مخالف بدون احساس تهدید، مهارت‌هایی حیاتی‌اند. در جهانی که حقیقت پیچیده‌تر از همیشه شده است، تنها با آگاهی از محدودیت‌های ذهن خود می‌توانیم از کور شدن توسط باورها پیشگیری کنیم و به درک عمیق‌تری از خود و دیگران برسیم.
#سوگیری_شناختی #سوگیری_اعتقادی #جزم_اندیشی #گفتگو_توانا
@Dialogue1402
سوگیری اعتقادی (Belief Bias) یکی از پیچیده‌ترین خطاهای شناختی است که به‌طور مستقیم در فرآیند استدلال و داوری افراد تأثیر می‌گذارد. این سوگیری به گرایشی اشاره دارد که در آن افراد تمایل دارند اعتبار یک استدلال را نه بر اساس منطق و شواهد، بلکه بر پایه هماهنگی آن با باورهای پیشینی خود ارزیابی کنند. در نتیجه، حتی استدلال‌هایی که از نظر منطقی ضعیف یا غلط هستند، اگر در راستای باورهای فرد باشند، پذیرفته می‌شوند؛ و در مقابل، استدلال‌های منطقی ولی ناسازگار با باورها، رد می‌شوند.
این خطای ذهنی به‌ویژه زمانی خطرناک می‌شود که باورها در هسته هویتی افراد یا گروه‌ها جای گرفته باشند. انسان‌ها به‌راحتی می‌توانند در دام این سوگیری گرفتار شوند و حقیقت را تنها در چارچوب اعتقادات خود تعریف کنند. در چنین حالتی، باور به‌جای آنکه نتیجه‌ای از مشاهده و تفکر باشد، به فیلتری برای انتخاب و تفسیر واقعیت بدل می‌شود. این فیلتر به‌تدریج، دید فرد را نسبت به دگراندیشی، نقد، و حتی حقیقت کور می‌کند.
در جوامع چندفرهنگی و متکثر، سوگیری اعتقادی می‌تواند عامل مهمی در شکل‌گیری تعصبات مذهبی، ایدئولوژیک یا فرهنگی باشد. افراد ممکن است از پذیرش حقیقتی که با آموزه‌های دینی یا فرهنگی‌شان در تضاد است، سرباز زنند، حتی اگر آن حقیقت با شواهد قوی همراه باشد. این نوع «نابینایی شناختی» می‌تواند زمینه‌ساز نارواداری، دشمنی و رد هرگونه گفت‌وگوی سازنده میان گروه‌ها شود. در چنین فضایی، حقیقت قربانی وفاداری به باورها می‌شود.
از منظر روان‌شناختی، این پدیده ریشه در نیاز ذهن انسان به انسجام شناختی دارد. ما دوست داریم دنیایمان قابل پیش‌بینی و هماهنگ با باورهایمان باشد. اما این تمایل، اگر با خودآگاهی و تفکر انتقادی همراه نباشد، به جزم‌اندیشی و تعصب کور منتهی خواهد شد. یکی از مصداق‌های رایج این وضعیت، رد علم یا شواهد پزشکی از سوی کسانی است که به آموزه‌های سنتی یا اعتقادات خاص پایبندند، صرفاً به این دلیل که آن شواهد با باورهایشان سازگار نیست.
برای رهایی از دام سوگیری اعتقادی، نخست باید بپذیریم که باورهای ما ممکن است غلط، ناقص یا نیازمند بازنگری باشند. گشودگی ذهن، تمرین تردید سازنده، و توانایی شنیدن دیدگاه‌های مخالف بدون احساس تهدید، مهارت‌هایی حیاتی‌اند. در جهانی که حقیقت پیچیده‌تر از همیشه شده است، تنها با آگاهی از محدودیت‌های ذهن خود می‌توانیم از کور شدن توسط باورها پیشگیری کنیم و به درک عمیق‌تری از خود و دیگران برسیم.
#سوگیری_شناختی #سوگیری_اعتقادی #جزم_اندیشی #گفتگو_توانا
@Dialogue1402
👍10💯3