ادب‌سار
14.8K subscribers
4.99K photos
123 videos
21 files
873 links
آرمان ادب‌سار
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی

instagram.com/AdabSar

گردانندگان:
بابک
مجید دُری @MajidDorri
پریسا امام‌وردیلو @New_View

فروشگاه ادبسار: @AdabSar1
Download Telegram
🌱🕊 @AdabSar
yon.ir/Adabsar01

🕊 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🕊 بخش نخست - بهمنگان، جشن خردورزی


🕊🌱 "جشن بهمنگان" یا "جشن بهمنجه" در "بهمن‌روز" از بهمن‌ماه برابر با دوم بهمن در ایران باستان برگزار می‌شد. بهمنگان از واژه‌ی اوستایی "وهومنه" وهو(خوب)+منه(من، منش و اندیشه) درست شده است. وهومنه، وهومن، وهمن و سپس بهمن و بهمنش به چم بهترین اندیشه، اندیشه‌ی نیک، منش نیک و من نیک است و بهمنگان جشنی در ستایش درستکاری است. بهمن در آیین‌های کهن ایران یکی از ویژگی‌های ایزد یکتاست.
"فرهنگ مهر" در نیپیک(کتاب) "فلسفه زرتشت" نوشته است که شش فرشته‌ی اهورامزدا، هریک پاسدار زیست‌بوم(محیط زیست)، جانواران و آدمیان بودند که نخستین آن‌ها فرشته‌ی وهومن یا بهمن پاسدار جانوران سودمند، تندرستی و نیک‌اندیشی در روی زمین بود. از این رو در جشن بهمنگان ایرانیان بیش از هر جشن و آیین دیگری از کشتن و آسیب رساندن به جانوران پرهیز می‌کردند.

🕊🌱 بر پایه‌ی باورهای کیش زرتشتی، زرتشت پیامبر ایرانی برای دریافت پیام‌های اهورامزدا از فرشته‌ی وهومن یاری می‌گرفت. در "گاتها" آمده است که زرتشت به یاری او پیامبر شد. بر پایه‌ی این باورها نیکوکاران در سرای وهومن یا همان بهشت جای دارند. در نسک(کتاب)های دینکرد و بندهش نوشته شده که وهومن نخستین آفریده‌ی خداست. از این رو نخستین روز هر ماه(اورمزد) نام پروردگار است و روز دوم ماه وهومن/بهمن نام دارد. ایشمَه(خشم)، آز (بیش‌خواهی و اندیشه‌ی نادرست) و اَکوُمَن(اندیشه‌ی بد و اهریمنی) دیوهایی هستند که امشاسپند بهمن با آنان می‌ستیزد. او در جهان مینوی(معنوی) نماد منش نیک اهورامزدا و در جهان ماتکیک(مادی) پاسبان جانوران سودمند است ولی با آدمیان نیز سروکار دارد. چرا که اندیشه‌ی نیک در هستی آدمی و کار او جایگاه به‌سزایی دارد.

🕊🌱 »خروس» نشان ویژه‌ی اين روز بود. زیرا باور داشتند كه از ميان جانوران خروس همانند سروش(از فرشتگان خدا) با بانگ هوشياری و بيداری خود نویدبخش روزی روشن با انديشه‌ای روشن و سپيد است. همچنین رنگ سپید رنگ ویژه و گل یاسمن سپید گل ویژه‌ی بهمن و جشن بهمنگان بود. این جشن پیش از تازش مغولان در ایران فراگیر بود. در زمان صفویان نیز برخی از آیین‌های آن زنده شد.

🕊🌱 جشن بهمنگان از جشن‌هایی است که در چامه و ادب ایرانی نیز نمود بسیاری داشته است.
اورمزد و بهمن و بهمنجنه فرخ بود
فرخت باد اورمزد و بهمن و بهمنجنه
منوچهری

فرخش باد و خداوندش فرخنده کناد
عید فرخنده و بهمنجنه و بهمن‌مه را
فرخی

رسم بهمن گیر و از سر تازه کن بهمنجنه
ای درخت ملک بارت عز و بیداری تنه
منوچهری

🕊🌱 بهمنگان در ایران نماد مردان نیک‌اندیش بود و بسیاری گمان می‌برند که روز مرد و پدر در ایران برابر با جشن بهمنگان باشد. در این یادداشت می‌توانید درباره‌ی گزینش روزی ایرانی برای مردان و پدران بیشتر بخوانید:
https://t.me/AdabSar/10523

📜 بخش دوم یادداشت بهمنگان را بخوانید:
https://t.me/AdabSar/12822

✍🏼 #پریسا_امام_وردی
#جشن_های_ایرانی #بهمنگان #جشن_بهمنگان
______________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- التفهیم "ابوریحان بیرونی"
۳- اصل و نسب دین‌های ایرانیان باستان #عبدالعظیم_رضایی
۴- گاتها #ابراهیم_پورداود
۵- فرهنگ ایران باستان #ابراهیم_پورداود
۶- جشن‌ها و آیین‌های شادمانی در ایران #ابوالقاسم_آخته

🌱🕊 @AdabSar
🌱🕊 @AdabSar
goo.gl/19jb1M


🕊 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🕊 بخش دوم و پایانی - آیین‌های بهمنگان


🕊🌱 جشن بهمنگان جشنی فراگیر در ایران باستان و جشنی در ستایش نیک‌اندیشی و پاسداری از جانوران بود. آیین‌های این جشن پس از هزاران‌سال دستخوش دگرگونی‌های فراوانی شد.

🕊🌱 پوشیدن جامه‌ی سپید یکی از آیین‌های کهن جشن بهمانگان بود. ایرانیان با این کار نمادین از هرگونه ناپاکی و آلودگی بیزاری می‌جستند. سپس به دیدار یکدیگر می‌رفتند و گل‌های یاسمن سپید به یکدیگر پیشکش می‌کردند. در جشن بهمنگان نوشیدن شیر، نوشیدنی‌های گیاهی و خوردن گیاهان نیک شمرده می‌شد. از آنجا که این روز نماد نگهداری از جانوران بود آیین نَبُر یا پرهیز از خوردن گوشت از آیین‌های این روز بود ولی با گذر زمان دستخوش دگرگونی‌هایی شد. زیرا بیرونی در «التفهیم» نوشته است که به هنگام بهمنگان در خراسان مهمانی بزرگی می‌دهند و آشی به نام دانگو از هر دانه خوراکی، گوشت، تره و سبزی می‌پزند. در پختن این آش هر کس یا خانواده دانگ(سهم) داشت و برای فراهم کردن آن می‌کوشید. این کار نمادی از همکاری گروهی بود. شاید نام دانگو از همین آیین دانگی گرفته شده است. هرچند "دانکو" نیز به چم بنشن است که می‌تواند همان "دانگو" باشد.
ابوریحان بیرونی نوشته است: ایرانیان در این روز گل بهمن زرد و سپید را با شیر می‌خوردند و باور داشتند که این کار فراموشی را از میان برده و به یاده‌ورزی(تقویت حافظه) می‌انجامد. مردم پارس(شیراز کنونی) نیز از بُنشَن(حبوبات) و گوشت خوراک می‌پختند و با شیر می‌خوردند تا بر بیماری فراموشی چیره شوند.
در این آیین‌ها ایرانیان پس از خوردن و آشامیدن از آفریدگار برای داده‌هایش سپاسگزاری می‌کردند.
اسدی توسی در نیپیک «لغت فرس» نوشته است که ایرانیان باستان در جشن بهمنجنه خوراکی آمیخته از بهمن سپید، ماهی، ماست و تره می‌خوردند.
گیاهان بهمن سرخ، زرد و سپید گیاهانی همچون هویج بودند که آن را با شیر می‌آمیختند و خوراکی نیروبخش و گندزُدای(ضدعفونی‌کننده‌ی) تَن درست می‌کردند.
بر پایه‌ی نوشته‌های بیرونی چیدن گیاهان از کنار رودخانه‌ها و جوی‌ها، روغن گرفتن از گیاهان، سوزاندن و دود کردن گیاهان گندزدا از دیگر آیین‌های بهمنگان بود. او ریشه‌ی این آیین را از جاماسب، وزیر گشتاسب می‌دانست ولی امروز نویسندگان در درستی آن شک دارند زیرا در زمان باستان این ماه بسیار سرد بود و گیاهی از زمین نمی‌رویید مگر در بخش‌های خوش آب‌وهوا و کمابیش گرم!

🕊🌱 بهمنگان می‌تواند روزی نمادین در ستایش خردورزی و اندیشه، دوستی با زیست‌بوم و زندگی بر پایه‌ی همیاری آدمیان باشد. باورها و آیین‌های افسانه‌ای و نمادین بهمنگان چشم‌اندازی از زندگی در آشتی و جهانی آرام را به باورمندانش می‌نمایاند.

📜 بخش نخست یادداشت بهمنگان را بخوانید:
https://t.me/AdabSar/12821

✍🏼 #پریسا_امام_وردی
#جشن_های_ایرانی #بهمنگان #جشن_بهمنگان
______________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- التفهیم "ابوریحان بیرونی"
۳- اصل و نسب دین‌های ایرانیان باستان #عبدالعظیم_رضایی
۴- گاتها #ابراهیم_پورداود
۵- فرهنگ ایران باستان #ابراهیم_پورداود
۶- جشن‌ها و آیین‌های شادمانی در ایران #ابوالقاسم_آخته

🌱🕊 @AdabSar