🍁🌻🍂🌾
@AdabSar

🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن گاهنباری "ایاسرم"

🍃🍂 روزهای پایانی مهر هم‌زمان است با یکی دیگر جشن‌های شش‌گانه‌ی گاهنباری که در پنج روز برگزار می‌شد و واپسین روز آن همراه با جشنی بزرگ بود.

🍃🍂 گاهشمار(تقویم) گاهنباری، کهن‌ترین سامانه‌ی گاهشماری ایران بود که گمان شده است خود به جا مانده از گاهشماری ساده و باریک‌بینانه‌ای باشد که سال را به چهار موسم و چهار نیمه‌ی موسم بخش می‌کرد و جشن‌های گاهنباری در هر یک از موسم‌ها و میانه‌ی آن‌ها برگزار می‌شد. نخستین روز تابستان نیز آغاز سال نو بود. اکنون نیز در میان کشاورزان و روستاییان شمارشی همچون چهلم بهار، بیست روز به تابستان و... دیده می‌شود. در نگر داشته باشید که در اینجا از زمانی بسیار پیش‌تر از هخامنشیان و پیدایش کیش زرتشتی سخن می‌گوییم و فردید(منظور) زمانی است که هیچ‌چیز رویدادنگاری نمی‌شد.

🍃🍂 پس از آن، بیست‌وپنجم تا سی‌ام مهر(اشتادروز تا انارام روز) با چهارمین جشن گاهنباری که گاهنبار/گاهان‌بار "ایاسرم" نام دارد، برابری کرد. "ایاسرم" به مانک آغاز سرما و میانه‌ی پاییز است که بر پایه‌ی باورهای کهن گامه(مرحله)ی چهارم از شش گام آفرینش در این روزها رخ داد و گیاهان آفریده شدند.

🍃🍂 ابوریحان بیرونی در "آثارالباقیه" نوشته است که ایرانیان نیمه‌ی هر موسم(فصل) را بسیار مَهَند(مهم) می‌شمردند و در خوارزم به آن "اجغار" می‌گفتند.

🍃🍂 گمان می‌رود که جشن‌های گاهانباری هشت‌گانه بودند ولی از جشن‌های پایان بهار و نیمه‌ی زمستان نشانی دیده نمی‌شود. از این‌رو گفته می‌شود که ساسانیان در کهن‌نگاری‌ها، در آیین‌های کهن دستبَری(تحریف) کرده‌اند، باور به آفرینش شش‌گانه را به آن افزودند، برای هماهنگی با گاهشمار مزدیسنایی دو گاهنبار را زدوده‌اند و هماهنگی و زمان‌بندی آن را برهم زده‌اند.
با این دیدگاه، درباره‌ی زمان گرامیداشت گاهنبار ایاسرم گفته می‌شود که باید آن را هم‌زمان با جشن میانه‌ی پاییز یا پاییزانه در نیمه‌ی آبان بدانیم.

🍃🍂 برای آشنایی با جشن‌های گاهنباری دیگر به این پیوندها بنگرید:
t.me/AdabSar/8501
t.me/AdabSar/8008
t.me/AdabSar/6969
t.me/AdabSar/6564

گردآوری و نگارش: #پریسا_امام_وردی
___________________
برگرفته از:
۱- جشن‌های ایرانی
نویسنده: #پرویز_رجبی
۲- جشن‌های ایران باستان
نویسنده: #محمدحسین_موسوی
۳- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی
نویسنده: #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
__________________
#فرهنگ_ایران #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری

@AdabSar
🌾🍁🍂🌻

🍁🌻🍂🌾
@AdabSar

🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن گاهنباری "ایاسرم"

🍃🍂 روزهای پایانی مهر هم‌زمان است با یکی دیگر جشن‌های شش‌گانه‌ی گاهنباری که در پنج روز برگزار می‌شد و واپسین روز آن همراه با جشنی بزرگ بود.

🍃🍂 گاهشمار(تقویم) گاهنباری، کهن‌ترین سامانه‌ی گاهشماری ایران بود که گمان شده است خود به جا مانده از گاهشماری ساده و باریک‌بینانه‌ای باشد که سال را به چهار موسم و چهار نیمه‌ی موسم بخش می‌کرد و جشن‌های گاهنباری در هر یک از موسم‌ها و میانه‌ی آن‌ها برگزار می‌شد. نخستین روز تابستان نیز آغاز سال نو بود. اکنون نیز در میان کشاورزان و روستاییان شمارشی همچون چهلم بهار، بیست روز به تابستان و... دیده می‌شود. در نگر داشته باشید که در اینجا از زمانی بسیار پیش‌تر از هخامنشیان و پیدایش کیش زرتشتی سخن می‌گوییم و فردید(منظور) زمانی است که هیچ‌چیز رویدادنگاری نمی‌شد.

🍃🍂 پس از آن، بیست‌وپنجم تا سی‌ام مهر(اشتادروز تا انارام روز) با چهارمین جشن گاهنباری که گاهنبار/گاهان‌بار "ایاسرم" نام دارد، برابری کرد. "ایاسرم" به مانک آغاز سرما و میانه‌ی پاییز است که بر پایه‌ی باورهای کهن گامه(مرحله)ی چهارم از شش گام آفرینش در این روزها رخ داد و گیاهان آفریده شدند.

🍃🍂 ابوریحان بیرونی در "آثارالباقیه" نوشته است که ایرانیان نیمه‌ی هر موسم(فصل) را بسیار مَهَند(مهم) می‌شمردند و در خوارزم به آن "اجغار" می‌گفتند.

🍃🍂 گمان می‌رود که جشن‌های گاهانباری هشت‌گانه بودند ولی از جشن‌های پایان بهار و نیمه‌ی زمستان نشانی دیده نمی‌شود. از این‌رو گفته می‌شود که ساسانیان در کهن‌نگاری‌ها، در آیین‌های کهن دستبَری(تحریف) کرده‌اند، باور به آفرینش شش‌گانه را به آن افزودند، برای هماهنگی با گاهشمار مزدیسنایی دو گاهنبار را زدوده‌اند و هماهنگی و زمان‌بندی آن را برهم زده‌اند.
با این دیدگاه، درباره‌ی زمان گرامیداشت گاهنبار ایاسرم گفته می‌شود که باید آن را هم‌زمان با جشن میانه‌ی پاییز یا پاییزانه در نیمه‌ی آبان بدانیم.

🍃🍂 برای آشنایی با جشن‌های گاهنباری دیگر به این پیوندها بنگرید:
t.me/AdabSar/8501
t.me/AdabSar/8008
t.me/AdabSar/6969
t.me/AdabSar/6564

گردآوری و نگارش: #پریسا_امام_وردی
___________________
برگرفته از:
۱- جشن‌های ایرانی
نویسنده: #پرویز_رجبی
۲- جشن‌های ایران باستان
نویسنده: #محمدحسین_موسوی
۳- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی
نویسنده: #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
__________________
#فرهنگ_ایران #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری

@AdabSar
🌾🍁🍂🌻

🌾 @AdabSar

🌱 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌻 گاهنبار مدیو شهیم

🌾 پیدایش گاهنبار را از روزگار پیشدادیان و جمشید پیشدادی می‌دانند. گاهنبارها با پیشه‌ی ایرانیان که کشاورزی و دامداری بود گره خورده بودند. گاهنبار در آغاز جشن کشاورزی بود. هریک از گاهنبارها برابر با زمانی است که دگرگونی‌های بنیادین برای کشاورزان رخ می‌داد و این دگرگونی‌ها با خود جشن و شادی می‌آورد.

🌻 گاهنبار یا گاهانبارها جشن ستایش آفرینش بودند. ولی نباید فراموش کرد که بیشتر جشن‌های باستانی ریشه‌ی زیستی داشتند. جشن‌های گاهنباری نیز سال را برای کشاورزان بخش‌بندی می‌کردند. پژوهشگران کنونی می‌گویند در زمان باستان که هنوز گاهشمار(تقویم) هفته و ماه نبود ایرانیان برای بخش‌بندی سال یک سال را به چهار وَرشیم(فصل) بخش می‌کردند و هر ورشیم را با برگزاری جشنی در میانه‌ی آن به دو بخش می‌کردند و این بخش‌بندی راهکاری ساده ولی باریک‌بینانه برای شمارش روزها و آگاه شدن از آغاز و پایان سال بود. یکی دیگر از انگیزه‌های برگزاری جشن‌های نیمه‌ی بهار، تابستان، پاییز و زمستان این بود که کشاورزان و دامداران بتوانند برای کشت‌وکار خود برنامه‌ریزی کنند. در گذشته‌های دور به این جشن‌ها گاهنباری می‌گفتند.

🌱 پژوهشگران بر این باورند که جشن‌های گاهنباری هشت جشن بودند. ولی موبدان ساسانی با دستبَری(تحریف) آیین‌های کهن دو جشن را زدوده‌اند تا جشن‌های گاهنباری شش‌گانه شود و با شش گام آفرینش در باورهای مزدیسنایی و برخی از باورهای دینی نوساخته‌ی این موبدان هماهنگ گردد. از سویی جشن‌ها را دارای ریشه‌ی دینی بنمایانند. به گفته‌ی آنان سال گاهنباری از هنگام دگرگونی(انقلاب) تابستانی یا نخستین روز تابستان(بلندترین روز سال) آغاز می‌شد و پس از هفت پاره‌ی زمانی(سه پایان ورشیم و چهار میانه) به آغاز سال پسین می‌رسید. پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر ورشیم‌ها دارای جشن گاهنباری نبود و جشن آغاز سال نو به‌شمار می‌رفت.

🌾 چنانچه جشن‌های گاهنباری را شش‌گانه بدانیم گاهنبار "میدیو شهیم" روزهای یازدهم تا پانزدهم تیر در پنج روز برگزار می‌شد. این نام دارای ریشه‌ی اوستایی و به چمار (معنی) میانه‌ی تابستان است. این جشن دومین جشن گاهنباری سال و نماد دومین گام آفرینش یا پدیدار شدن آب است. به باور ایرانیان آب دومین آفریده‌ی آفریدگار بود.

🌱 آیین جشن‌های گاهنباری گرد هم آمدن و ستایش برای دَهِش‌های زمین بود. خوان(سفره) مهمانی گاهنباری باید همه‌جا گسترده می‌شد، مردم جویای روز و روزگار هم می‌شدند و با داد و بخشندگی رفتار می‌کردند. در بندهش آمده است: «اگر کسی در سال یک‌بار به [جشن]گاهان‌بار برود بر کارهای نیکی که کرده‌است افزوده خواهد شد.»

🌻 انگیزه و زمان برگزاری جشن‌های گاهانباری بر پایه‌ی داده‌های کنونی:
- گاهنبار مدیو زَرِم، نیمه‌ی اردیبهشت، آفرینش آسمان
- گاهنبار مدیو شهیم، نیمه‌ی تیر، آفرینش آب
- گاهنبار پَیتَ شهیم، پایان شهریور، آفرینش زمین
- گاهنبار اَیاسَرِم، پایان مهر، آفرینش گیاه
- گاهنبار مِدیارِم، بیستم دی، آفرینش جانواران
- گاهنبار هَمَسپَت مَیدیم، واپسین روز اسپند، آفرینش مردمان

✍ #پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان #اردشیر_آذرگشسب
۲- دیدی نو از دینی کهن #فرهنگ_مهر
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
____________
#جشن_های_ایرانی #جشن_گاهنباری #تیرگان

🌾 @AdabSar

🌻🌾 @AdabSar

🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن گاهنباری «ایاسرم»

🍃🍂 پایان مهر هم‌زمان است با یکی دیگر از جشن‌های شش‌گانه‌ی گاهنباری که در پنج روز برگزار می‌شد و واپسین روز آن همراه با جشنی بزرگ بود.

🍃🍂 گاهشمار(تقویم) گاهنباری کهن‌ترین سامانه‌ی گاهشماری ایران بود که گمان شده است خود به‌جامانده از گاهشماری ساده و باریک‌بینانه‌ای باشد که بتوانند یک سال را بخش‌بندی کنند تا هم زمان فرارسیدن سرما و گرما را بدانند و هم برای کشاورزی برنامه‌ریزی کنند. به گمان، نخستین روز تابستان نیز آغاز سال نو بود. در نگر داشته باشید که در اینجا از زمانی بسیار دور سخن می‌گوییم که هیچ‌چیز رویدادنگاری نمی‌شد. اکنون در میان کشاورزان و روستاییان شمارشی همچون چهلم بهار، بیست روز به تابستان و... دیده می‌شود.
ابوریحان بیرونی نوشته است که ایرانیان نیمه‌ی هر فَرشیم(فصل) را بسیار مَهَند(مهم) می‌شمردند و در خوارزم به آن «اَجغار» می‌گفتند.

🍃🍂 بر پایه‌ی آگاهی اندک و به‌جا‌مانده، بیست‌وپنجم تا سی‌ام مهر(اشتادروز تا انارام روز) چهارمین جشن گاهنباری که «ایاسرم» نام دارد برگزار می‌شد. ایاسَرِم به مانَک(معنی) آغاز سرما و میانه‌ی پاییز است که بر پایه‌ی باورهای کهن، گامه(مرحله)ی چهارم از شش گام آفرینش در این روزها رخ داد و گیاهان آفریده شدند.
گمان می‌رود که جشن‌های گاهانباری هشت‌گانه بودند ولی از جشن‌های پایان بهار و نیمه‌ی زمستان نشانی دیده نمی‌شود. از این‌رو گفته می‌شود که ساسانیان در آیین‌نگاری کهن دستبَری(تحریف) کرده‌اند تا باور به آفرینش شش‌گانه را به آن بیافزایند و با گاهشمار مزدیسنایی هماهنگ کنند.
با این دیدگاه درباره‌ی زمان گرامیداشت گاهنبار ایاسرم گفته می‌شود که باید آن را هم‌زمان با جشن میانه‌ی پاییز یا پاییزانه در نیمه‌ی آبان بدانیم.

🍃🍂 برای آشنایی با جشن‌های گاهنباری دیگر به این پیوندها بنگرید:
t.me/AdabSar/14892
t.me/AdabSar/14556
t.me/AdabSar/13747
t.me/AdabSar/13308

✍ #پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
۲- جشن‌های ایران باستان #محمدحسین_موسوی
۳- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
_____________
#جشن_های_ایرانی #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری #مهرگان

🌾🌻 @AdabSar

🧶❄️ @AdabSar

🧶 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🧣 گاهنبار چهره میدیاریم


❄️ گاهنبار «چهره میدیاریم گاه» یکی از آیین‌های بسیار کهن ایرانی بود که از مهرروز تا ورهرام‌روز از دی برابر با ۱۶ تا ۲۰ این ماه برگزار می‌شد. در باورهای اساتیری، این گاهنبار گاه آفرینش جانوران بود. میدیاریم به چمار(معنی) میانه آرامش یا هنگام آرامش کشاورزان و دامداران بود. آیین‌های گاهنباری در ایران باستان، در پنج روز برگزار می‌شدند.


🧶 گاهنبار/گاهنبار/گاهبار یا گَهَنبار در افسانه‌ها و استوره‌ها، روزهایی بودند که به باور پیشینیان، خدا جهان را آفرید. در نسک(کتاب) "زند" نوشته شده که اهورامزدا یا خدا، جهان را در شش "گاه" آفرید. آغاز هر گاهی نامی دارد و در آغاز هر گاهی جشنی سازند. برای آگاهی از گاهنبارها در یسنا چنین آمده است:

- میدیوزَرِیم، نخستین گاهنبار و زمان آفرینش آسمان بود و در میانه‌های اردی‌بهشت برگزار می‌شد.
- میدیوشـِیم، دومین گاهنبار، زمان آفرینش آب و ۱۵۰ روز پس از آغاز سال برگزار می‌شد.
- پَـیته‌شَـهیم سومین گاهانبار روز سی‌ام شهریور و روز ۱۸۰ام سال برگزار می‌شد و زمان آفرینش زمین بود.
- اَیاسرم چهارمین گاهنبار و زمان آفرینش گیاهان بود که ۲۱۰ روز پس از آغاز سال برگزار می‌شد.
- میدیارِم پنجمین گاهنبار و در روز ۲۹۰ سال آغاز می‌شد. این گاهنبار ویژه آفرینش جانوران بود.
- هَمَسپَتمَدُم در پنج روز پایانی سال برگزار می‌شد که به باور آن‌ها زمان آفرینش مردمان بود.
هریک از جشن‌های ششگانه‌ی گاهنبار پنج روزه بود و روز پنجم جشن بزرگی برپا می‌شد.


❄️ آرمان‌های برگزاری گاهانبار:
- نیایش اهورامزدا، آفرینگان‌خوانی و بزرگداشت آفریده‌های ماتکیک و مینویی (مادی و معنوی)
- داد و دهش، پیشکش کردن و بهره‌مند شدن از یاری یکدیگر. پیشکش کردن به یکدیگر "میزد" نام داشت.
- همازوری/همبستگی میان مردمان. جشن‌های گاهنباری همچون بسیاری دیگر از جشن‌های ایرانی، گروهی برگزار می‌شد. شوربختانه امروز این آرمان وارونه شده است.
- شادی راستین، پایدار و خردمندانه.


🧣 از آنجا که گاهنبارها برای بزرگداشت آفرینش برگزار می‌شدند، بر خوان(سفره) نمادین آن نشانه‌هایی از هفت امشاسپند/فرشته می‌گذاشتند:
- نیایش‌نامه برای یادکردن از امشاسپند سپنته‌مینو و ستایش آفرینش آدمی.
- شیر و تخم‌مرغ به نشانه امشاسپند وهومن(بهمن) و آفرینش چهارپایان.
- آتشدانی از آتش و بوی خوش به نشانه آفرینش آتش و امشاسپند اردیبهشت که نگهبان آتش بود.
- آوند(ظرف) رویین و مسین به نشانه‌ی آفرینش آسمان و امشاسپند شهریور که فرشته نگهبان توپال(فلز) بود.
- آوندی پر از آب به نشانه آفرینش آب و امشاسپند خرداد که نشانه‌ی رسایی بود.
- گلدانی از گیاهان همیشه سبز به نشانه آفرینش گیاهان و امشاسپند بی‌مرگی و جاودانگی.
- خوان گاهنبار به نشانه امشاسپند سپندارمذ و آفرینش زمین بر روی زمین چیده می‌شد. به نشانه‌ی مهر پاک، فروتنی و پایبندی به پیمان در خوان میوه می‌گذاشتند. سپندارمذ/سپندارمزد نگهبان زمین و میوه‌های آن بود.


🧶 درباره‌ی برخی از جشن‌های گاهنباری و هنایش(تاثیر) آن بر زندگی کشاورزی و دامداری بیشتر بخوانید:
https://t.me/AdabSar/15243
https://t.me/AdabSar/14278


✍ #پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- گاهشماری گاهنباری، کهن‌ترین نظام گاهشماری شناخته‌شده در ایران #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- زمستان #انجوی_شیرازی
۳- مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان #اردشیر_آذرگشسب
۴- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی

#جشن_های_ایرانی #دیگان #گاهنبار #جشن_گاهنباری

🧶❄️ @AdabSar

🌾 @AdabSar

🌱 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌻 گاهنبار مدیو شهیم

🌾 پیدایش گاهنبار و جشن‌های گاهنباری را از روزگار پیشدادیان و جمشید پیشدادی می‌دانند. گاهنبارها با پیشه‌ی ایرانیان که کشاورزی و دامداری بود گره خورده بودند. گاهنبار در آغاز جشن کشاورزی بود. هریک از گاهنبارها برابر با زمانی است که دگرگونی‌های بنیادین برای کشاورزان رخ می‌داد و این دگرگونی‌ها با خود جشن و شادی می‌آورد.

🌻 گاهنبار یا گاهانبارها جشن ستایش آفرینش بودند. ولی نباید فراموش کرد که بیشتر جشن‌های باستانی ریشه‌ی زیستی داشتند. جشن‌های گاهنباری نیز سال را برای کشاورزان بخش‌بندی می‌کردند. پژوهشگران کنونی می‌گویند در زمان باستان که هنوز گاهشمار(تقویم) هفته و ماه نبود ایرانیان برای بخش‌بندی سال یک سال را به چهار وَرشیم(فصل) بخش می‌کردند و هر ورشیم را با برگزاری جشنی در میانه‌ی آن به دو بخش می‌کردند و این بخش‌بندی راهکاری ساده ولی باریک‌بینانه برای شمارش روزها و آگاه شدن از آغاز و پایان سال بود. یکی دیگر از انگیزه‌های برگزاری جشن‌های نیمه‌ی بهار، تابستان، پاییز و زمستان این بود که کشاورزان و دامداران بتوانند برای کشت‌وکار خود برنامه‌ریزی کنند. در گذشته‌های دور به این جشن‌ها گاهنباری می‌گفتند. چنانچه این دیدگاه درست باشد، ما باید هشت گاهنبار در گاهشمار باستانی داشته باشیم ولی اکنون تنها نام شش گاهنبار را می‌دانیم.

🌱 پژوهشگران بر این باورند که جشن‌های گاهنباری هشت جشن بودند. ولی موبدان ساسانی با دستبَری(تحریف) آیین‌های کهن دو جشن را زدوده‌اند تا جشن‌های گاهنباری شش‌گانه شود و با شش گام آفرینش در باورهای مزدیسنایی و برخی از باورهای دینی نوساخته‌ی این موبدان هماهنگ گردد. از سویی جشن‌ها را دارای ریشه‌ی دینی بنمایانند. به گفته‌ی آنان سال گاهنباری از هنگام دگرگونی(انقلاب) تابستانی یا نخستین روز تابستان(بلندترین روز سال) آغاز می‌شد و پس از هفت پاره‌ی زمانی(سه پایان ورشیم و چهار میانه) به آغاز سال پسین می‌رسید. پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر ورشیم‌ها دارای جشن گاهنباری نبود و جشن آغاز سال نو به‌شمار می‌رفت.

🌾 چنانچه جشن‌های گاهنباری را شش‌گانه بدانیم گاهنبار "میدیو شهیم" روزهای یازدهم تا پانزدهم تیر در پنج روز برگزار می‌شد. این نام دارای ریشه‌ی اوستایی و به چمار (معنی) میانه‌ی تابستان است. این جشن دومین جشن گاهنباری سال و نماد دومین گام آفرینش است که در آن آب پدید آمد. به باور ایرانیان آب دومین آفریده‌ی آفریدگار بود.

🌱 آیین جشن‌های گاهنباری گرد هم آمدن و ستایش برای دَهِش‌های زمین بود. خوان(سفره) مهمانی گاهنباری باید همه‌جا گسترده می‌شد، مردم جویای روز و روزگار همدیگر می‌شدند و با داد و بخشندگی رفتار می‌کردند. در بندهش آمده است: «اگر کسی در سال یک‌بار به [جشن]گاهان‌بار برود بر کارهای نیکی که کرده‌است افزوده خواهد شد.»

🌻 انگیزه و زمان برگزاری جشن‌های گاهانباری بر پایه‌ی داده‌های کنونی:
- گاهنبار مدیو زَرِم، نیمه‌ی اردیبهشت، آفرینش آسمان
- گاهنبار مدیو شهیم، نیمه‌ی تیر، آفرینش آب
- گاهنبار پَیتَ شهیم، پایان شهریور، آفرینش زمین
- گاهنبار اَیاسَرِم، پایان مهر، آفرینش گیاه
- گاهنبار مِدیارِم، بیستم دی، آفرینش جانواران
- گاهنبار هَمَسپَت مَیدیم، واپسین روز اسپند، آفرینش مردمان

✍ #پریسا_امام_وردیلو
________________
📚 برگرفته از:
۱- مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان #اردشیر_آذرگشسب
۲- دیدی نو از دینی کهن #فرهنگ_مهر
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
________________
#جشن_های_ایرانی #جشن_گاهنباری #تیرگان

🌾 @AdabSar

🌻🌾 @AdabSar

🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن گاهنباری «ایاسرم»

🍃🍂 پایان مهر هم‌زمان است با یکی دیگر از جشن‌های شش‌گانه‌ی گاهنباری که در پنج روز برگزار می‌شد و واپسین روز آن همراه با جشنی بزرگ بود.

🍃🍂 گاهشمار(تقویم) گاهنباری کهن‌ترین سامانه‌ی گاهشماری ایران بود که گمان شده است خود به‌جامانده از گاهشماری ساده و باریک‌بینانه‌ای باشد که بتوانند یک سال را بخش‌بندی کنند تا هم زمان فرارسیدن سرما و گرما را بدانند و هم برای کشاورزی برنامه‌ریزی کنند. به گمان، نخستین روز تابستان نیز آغاز سال نو بود. در نگر داشته باشید که در اینجا از زمانی بسیار دور سخن می‌گوییم که هیچ‌چیز رویدادنگاری نمی‌شد. اکنون در میان کشاورزان و روستاییان شمارشی همچون چهلم بهار، بیست روز به تابستان و... دیده می‌شود.
ابوریحان بیرونی نوشته است که ایرانیان نیمه‌ی هر فَرشیم(فصل) را بسیار مَهَند(مهم) می‌شمردند و در خوارزم به آن «اَجغار» می‌گفتند.

🍃🍂 بر پایه‌ی آگاهی اندک و به‌جا‌مانده، بیست‌وپنجم تا سی‌ام مهر(اشتادروز تا انارام روز) چهارمین جشن گاهنباری که «ایاسرم» نام دارد برگزار می‌شد. ایاسَرِم به مانَک(معنی) آغاز سرما و میانه‌ی پاییز است که بر پایه‌ی باورهای کهن، گامه(مرحله)ی چهارم از شش گام آفرینش در این روزها رخ داد و گیاهان آفریده شدند.
گمان می‌رود که جشن‌های گاهانباری هشت‌گانه بودند ولی از جشن‌های پایان بهار و نیمه‌ی زمستان نشانی دیده نمی‌شود. از این‌رو گفته می‌شود که ساسانیان در آیین‌نگاری کهن دستبَری(تحریف) کرده‌اند تا باور به آفرینش شش‌گانه را به آن بیافزایند و با گاهشمار مزدیسنایی هماهنگ کنند.
با این دیدگاه درباره‌ی زمان گرامیداشت گاهنبار ایاسرم گفته می‌شود که باید آن را هم‌زمان با جشن میانه‌ی پاییز یا پاییزانه در نیمه‌ی آبان بدانیم.

🍃🍂 برای آشنایی با جشن‌های گاهنباری دیگر به این پیوندها بنگرید:
t.me/AdabSar/14892
t.me/AdabSar/14556
t.me/AdabSar/13747
t.me/AdabSar/13308

✍ #پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
۲- جشن‌های ایران باستان #محمدحسین_موسوی
۳- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
_____________
#جشن_های_ایرانی #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری #مهرگان

🌾🌻 @AdabSar

🧶 جشن گاهنبار چهره میدیاریم
❄️ زمانی که جانوران پدید آمدند


🧣 گاهنبار «چهره میدیاریم‌گاه» بر پایه‌ی افسانه‌ها، گاه یا هنگام آفرینش جانوران و یکی از آیین‌های بسیار کهن ایران بود که از «مهرروز» تا «ورهرام‌روز» از دی برابر با ۱۶ تا ۲۰ این ماه برگزار می‌شد. «میدیاریم» به چمار(معنی) میانه‌ی آرامش یا هنگام آرامش کشاورزان و دامداران بود. نباید فراموش کرد که بیشتر جشن‌های باستانی دارای ریشه‌ی زیستی و در پیوند با زندگی کشاورزی بودند.


🧶 گاهنبار/گاهنبار/گاهبار یا گَهَنبار در افسانه‌ها، روزهایی بودند که به باور پیشینیان، خدا جهان را آفرید. در نسک(کتاب) «زند» نوشته شده که اهورامزدا یا خدا، جهان را در شش «گاه» آفرید. آغاز هر گاهی نامی دارد و در آغاز هر گاهی جشنی سازند. برای آگاهی از گاهنبارها در «یسنا» چنین آمده است:

- میدیوزَرِیم، نخستین گاهنبار و زمان آفرینش آسمان بود و در میانه‌های اردی‌بهشت برگزار می‌شد.
- میدیوشـِیم، دومین گاهنبار، زمان آفرینش آب و ۱۵۰ روز پس از آغاز سال برگزار می‌شد.
- پَـیته‌شَـهیم سومین گاهانبار روز سی‌ام شهریور و روز ۱۸۰ام سال برگزار می‌شد و زمان آفرینش زمین بود.
- اَیاسرم چهارمین گاهنبار و زمان آفرینش گیاهان بود که ۲۱۰ روز پس از آغاز سال برگزار می‌شد.
- میدیارِم پنجمین گاهنبار و در روز ۲۹۰ سال آغاز می‌شد. این گاهنبار ویژه آفرینش جانوران بود.
- هَمَسپَتمَدُم در پنج روز پایانی سال برگزار می‌شد که به باور آن‌ها زمان آفرینش مردمان بود.
هریک از جشن‌های ششگانه‌ی گاهنبار پنج روزه بود و روز پنجم جشن بزرگی برپا می‌شد.


❄️ آرمان‌های برگزاری گاهانبار:
- نیایش اهورامزدا، آفرینگان‌خوانی و بزرگداشت آفریده‌های ماتکیک و مینویی (مادی و معنوی)
- داد و دهش، پیشکش کردن و بهره‌مند شدن از یاری یکدیگر. پیشکش کردن به یکدیگر «میزد» نام داشت.
- همازوری/همبستگی میان مردمان. جشن‌های گاهنباری همچون بسیاری دیگر از جشن‌های ایرانی، گروهی برگزار می‌شد.
- شادی راستین، پایدار و خردمندانه.


🧣 از آنجا که گاهنبارها برای بزرگداشت آفرینش برگزار می‌شدند، بر خوان(سفره) نمادین آن نشانه‌هایی از هفت امشاسپند یا فرشته می‌گذاشتند:
- نیایش‌نامه برای یادکردن از امشاسپند سپنته‌مینو و ستایش آفرینش آدمی.
- شیر و تخم‌مرغ به نشانه‌ی امشاسپند وهومن(بهمن) و آفرینش چهارپایان.
- آتشدانی از آتش و بوی خوش به نشانه‌ی آفرینش آتش و امشاسپند اردیبهشت که نگهبان آتش بود.
- آوند(ظرف) رویین و مسین به نشانه‌ی آفرینش آسمان و امشاسپند شهریور که فرشته‌ی نگهبان توپال(فلز) بود.
- آوندی پر از آب به نشانه‌ی آفرینش آب و امشاسپند خرداد که نشانه‌ی رسایی بود.
- گلدانی از گیاهان همیشه سبز به نشانه‌ی آفرینش گیاهان و امشاسپند بی‌مرگی و جاودانگی.
- خوان گاهنبار به نشانه‌ی امشاسپند سپندارمذ و آفرینش زمین بر روی زمین چیده می‌شد. به نشانه‌ی مهر پاک، فروتنی و پایبندی به پیمان در خوان میوه می‌گذاشتند. سپندارمذ/سپندارمزد نگهبان زمین و میوه‌های آن بود.


@AdabSar
✍ #پریسا_امام_وردیلو
______________
📚 برگرفته از:
۱- گاهشماری گاهنباری، کهن‌ترین نظام گاهشماری شناخته‌شده در ایران #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- زمستان #انجوی_شیرازی
۳- مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان #اردشیر_آذرگشسب
۴- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
______________
#جشن_های_ایرانی #دیگان #گاهنبار #جشن_گاهنباری

🧶❄️ @AdabSar

🌾 جشن‌های میانه‌ی تیر
گاهنبار میدیوشهیم و جشن خام‌خواری

☀️ میدیوشهیم یا میدیوشِم (میذیویی‌شِمَه در پارسی اوستایی) به چَم(معنی) میانه‌ی تابستان است و گاهانبار میدیوشهیم پس از گاهانبار میدیوزَرِم در میانه‌ی بهار، دومین گاهنبار سال، هنگام آفرینش آب و هنگام درو به‌شمار می‌رفت. در گاهشمار(تقویم) کهن ایران که گاهشمار گاهنباری بود، سال نو با تابستان آغاز می‌شد و میدیوشم نخستین گاهانبار سال بود. جشن‌های گاهانباری در ایران شش‌گانه و نشانه‌ی شش گام آفرینش بودند. در پنج روز برگزار می‌شدند که چهار روز آن گردهمایی، گفت‌وگو درباره کار و آماده شدن می‌گذشت و روز پنجم جشن بزرگی برپا می‌شد. گاهنبار میدیوشم از یازدهم تا پانزدهم تیر برگزار می‌شد.

🌻 گاهنبارها کهن‌ترین جشن‌های ایرانی بودند. بر پایه‌ی افسانه‌ها آسمان، آب، زمین، گیاه، جانوران و آدم در این شش گام آفریده شدند. واژه‌ی گاهنبار برآمده از گاثا یا گاسا به مانک(معنی) گاه بوده و با گات‌ها هم‌ریشه است. در پارسی پهلوی به آن گاسانبار می‌گفتند.
شش گاهنبار سال آیین یکسانی داشتند و ایرانیان باستان در پایبندی به این آیین‌ها سختگیر بودند. اگر کسی از آن سر می‌پیچید، رانده(طرد) می‌شد و نمی‌توانست برای رسیدن به بهشت از پل چینوَت بگذرد. واژه‌ی چینوَت در پارسی باستان به سَرتاک در پارسی پهلوی و صراط در عربی دگرگون شد. گاهانبارها ویژه‌ی بخش کردن سال و برنامه‌ریزی برای کشاورزی بودند.

🌾 اگرچه جشن‌های گاهنباری کهن‌ترین جشن‌ها هستند، ولی پژوهشگرانی هستند که می‌گویند همه شش گاهنبار در آغاز پدید نیامده بود و در سال تنها دو گاهنبار در میانه‌ی هفت ماه تابستان و میانه‌ی پنج ماه زمستان داشتیم و گاهنبار میدیوشم از کهن‌ترین آن‌هاست. از اینجا می‌توان دریافت که روزهای گرم سال بسیار بیشتر از روزهای خنک و سرد بودند. درباره‌ی گاهنبار میدیوشم واژه‌ی کهن «واسْتْرْیُو داتَه ایْنْیَه» به‌کار رفته است. پژوهش‌ها می‌گویند این به مانک زمان درو و برداشت سبزه، کاه و برخی از فراورده‌های کشاورزی است و نشان می‌دهد که کشاورزی در ایران بسیار کهن‌تر از آن است که تاکنون گفته شده و آریایی‌ها از آغاز با کشاورزی آشنا بودند.

👈درباره‌ی راز پیدایش جشن‌های گاهنباری و گاهنبار میدیوشم در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/14278

👈درباره‌ی آیین‌های سختگیرانه و داستان‌های افسانه‌ای گاهنبارها در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/18636


🍋 جشن خام‌خواری
در نوشته‌های ابوریحان بیرونی با نام «عَمَس» یا «غفس» یاد شده و به‌گمان از آیین‌های سغد، خوارزم و فرارودان (ماوراءالنهر) باشد. در این روز مردم از هرگونه فراورده‌ی جانوری و خوراک پخته شده دوری می‌کردند.

👈درباره‌ی انگیزه‌های جشن خام‌خواری و آیین‌های در پیوند با خوراک بیشتر بخوانید:
t.me/AdabSar/16633

✍ #پریسا_امام_وردیلو
〰〰〰〰〰
📒 بن‌مایه‌ها:
- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
- آیین برگزاری جشن‌های ایران باستان #اردشیر_آذرگشسب
- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی

#جشن_های_ایرانی #جشن_گاهنباری #جشن_خام_خواری #گاهنبار #تیرگان

☀️🌻 @AdabSar

🍃🍂 گاهشمار(تقویم) گاهنباری کهن‌ترین سامانه‌ی گاهشماری ایران بود که گمان شده است خود به‌جامانده از گاهشماری ساده و باریک‌بینانه‌ای باشد که بتوانند یک سال را بخش‌بندی کنند تا هم زمان فرارسیدن سرما و گرما را بدانند و برای کشاورزی برنامه‌ریزی کنند.

🍃🍂 جشن‌های گاهانبار یا گاسانبار شش‌گانه بودند و با آمیختن با استوره‌های زرتشتی آفرینش هر یک نماد آفرینش یکی از هستارها و باشندگان جهان شدند. گفته‌اند که «گاس» در پارسی باستان به مانک وَرشیم(فصل) بود که به «گاه» دگرگون شد.

🍃🍂 جشن‌های گاهنباری پنج‌زوره بودند و جشن بزرگ آن در روز پنجم برگزار می‌شد. پنجمین روز گاهانبار ایاسرم ۲۱۰ روز پس از نوروز برابر با روزهای پایانی مهر برپا می‌شد.

____________
👈درباره‌ی گاهنبار ایاسرم بخوانید:
t.me/AdabSar/15110

👈درباره‌ی راز پیدایش جشن‌های گاهنباری بخوانید:
t.me/AdabSar/18836

👈درباره‌ی افسانه‌های شگفت‌انگیز و آیین‌های سختگیرانه گاهنبارها بخوانید:
t.me/AdabSar/18636

👈 درباره‌ی کارکرد جشن‌های گاهنباری در زندگی گذشتگان بخوانید:
t.me/AdabSar/16580
____________
#جشن_های_ایرانی #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری #مهرگان

🌾🌻 @AdabSar

🌎 آن گاه که زمین آفریده شد


🌍 «گاهنبار پتیه‌شهیم/پیته‌شهیم» واپسین جشن از جشن‌های تابستان در ایران و در پیوند با جشن‌های کشاورزی بود که از اشتاد روز تا انارام روز (۲۶ تا ۳۰) شهریور برگزار می‌شد. پَیته‌شَهیم به چَـم (معنی) پایان تابستان، هنگام برداشت فراورده‌های کشاورزی و سومین جشن از جشن‌های گاهنباری بود. گاهنبارها از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی بودند. در افسانه‌ها این جشن یادآور سومین گام آفرینش است و هنگام آفریده شدن زمین.

🌏 جشن‌های شش‌گانه‌ی گاهانباری هر یک پنج روزه بودند و روز پنجم جشن بزرگی برپا می‌شد. روز پنجم گاهانبار پتیه‌شهیم در ایران برابر با سد و هشتادمین روز سال بود. گاهانبار سوم جشن کشاورزی هم بود و امروز در روزهای گوناگون پایان شهریور و با گردآوری دانه‌ها در کشتزارها، برداشت بُنشن و آغاز چیدن میوه‌های پاییزی در باغ‌ها برگزار می‌شود و به آن «دانه‌آور» نیز می‌گویند.

🌎 شش جشن فراگیر و گسترده‌ی گَهَنبار در سال با باور آفرینش زمین در شش گام برگزار می‌شدند و هر یک از این جشن‌ها پنج روزه بودند و روز پایانی آن جشن بزرگی برپا می‌شد و مردم به نیایش و یاری مستمندان می‌پرداختند.
- گاهانبار نخست، میدیوزرم، نیمه‌های اردیبهشت، گاه آفرینش آسمان.
- گاهنبار دوم، میدیوشم، نیمه‌های تیر، گاه آفرینش آب.
- گاهنبار سوم، پتیه‌شهیم، پایان شهریور، گاه آفرینش زمین.
- گاهانبار چهارم، اَیاسَرِم، پایان مهر، گاه آفرینش گیاه.
- گهنبار پنجم، میدیارم، دهه‌ی سوم دی‌، گاه آفرینش جانوران.
- گهنبار ششم، همس‌پت‌میدیم، پایان اسپند، گاه آفرینش آدمی.


🖋 #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #جشن_گاهنباری #شهریورگان #جشن_پایان_تابستان


🌍 راز پیدایش جشن‌های گاهنباری:
t.me/AdabSar/18836

افسانه‌های شگفت‌انگیز و آیین‌های سختگیرانه‌ی گاهنبارها:
t.me/AdabSar/18636

کارکرد جشن‌های گاهنباری در زندگی گذشتگان:
t.me/AdabSar/16580


🌏 @AdabSar

🍁 جشن گاهنباری «ایاسرم» و گاه آفرینش گیاهان


🍃🍂 پایان مهر هم‌زمان است با یکی دیگر از جشن‌های شش‌گانه‌ی گاهنباری که همچون گاهانبارهای دیگر در پنج روز برگزار می‌شد و روز پنجم آن همراه با جشنی بزرگ بود.

🍃🍂 گاهشمار (تقویم) گاهنباری کهن‌ترین سامانه‌ی گاهشماری ایران بود که گمان شده است خود به‌جامانده از گاهشماری ساده و باریک‌بینانه‌ای باشد که بتوانند یک سال را بخش‌بندی کنند تا هم زمان فرارسیدن سرما و گرما را بدانند و هم برای کشاورزی برنامه‌ریزی کنند. به گمان، نخستین روز تابستان نیز آغاز سال نو بود. در نگر داشته باشید که در اینجا از زمانی بسیار دور سخن می‌گوییم که هیچ‌چیز رویدادنگاری نمی‌شد. اکنون در میان کشاورزان و روستاییان شمارشی همچون چهلم بهار، بیست روز به تابستان و... دیده می‌شود.
ابوریحان بیرونی نوشته است که ایرانیان نیمه‌ی هر فَرشیم (فصل) را بسیار مَهَند (مهم) می‌شمردند و در خوارزم به آن «اَجغار» می‌گفتند.

🍃🍂 بر پایه‌ی آگاهی اندکی که به‌جا‌مانده، بیست‌وپنجم تا سی‌ام مهر (اشتادروز تا انارام روز) چهارمین جشن گاهنباری که «ایاسرم» نام دارد برگزار می‌شد. ایاسَرِم به مانَک (معنی) آغاز سرما و میانه‌ی پاییز است که بر پایه‌ی باورهای کهن، گامه(مرحله)ی چهارم از شش گام آفرینش در این روزها رخ داد و گیاهان آفریده شدند.
گمان می‌رود که جشن‌های گاهانباری هشت‌گانه بودند ولی اکنون از جشن‌های پایان بهار و نیمه‌ی زمستان نشانی دیده نمی‌شود. از این‌رو گفته می‌شود که ساسانیان در آیین‌نگاری کهن دستبَری (تحریف) کرده‌اند تا باور به آفرینش شش‌گانه را به آن بیافزایند و با گاهشمار مزدیسنایی هماهنگ کنند.
با این دیدگاه درباره‌ی زمان گرامیداشت گاهنبار ایاسرم گفته می‌شود که باید آن را هم‌زمان با جشن میانه‌ی پاییز یا پاییزانه در نیمه‌ی آبان بدانیم.


✍ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری #مهرگان


📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
۲- جشن‌های ایران باستان #محمدحسین_موسوی
۳- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی

🌾🌻 @AdabSar

🍁 جشن گاهانباری، پل رسیدن به بهشت در باور ایرانیان


🍃🍂 گاهنبارها کهن‌ترین جشن‌های ایرانی بودند. بر پایه‌ی افسانه‌ها آسمان، آب، زمین، گیاه، جانوران و آدم در این شش گام آفریده شدند. واژه‌ی گاهنبار برآمده از گاثا یا گاسا به مانک (معنی) گاه بوده و با گات‌ها هم‌ریشه است. در پارسی پهلوی به آن گاسانبار می‌گفتند.
شش گاهنبار سال آیین‌های یکسانی داشتند و ایرانیان باستان در پایبندی به این آیین‌ها سختگیر بودند. اگر کسی از آن سر می‌پیچید، رانده (طرد) می‌شد و نمی‌توانست برای رسیدن به بهشت از پل چینوَت بگذرد. واژه‌ی چینوَت در پارسی باستان به سَرتاک در پارسی پهلوی و صراط در عربی دگرگون شد. گاهانبارها ویژه‌ی بخش کردن سال و برنامه‌ریزی برای کشاورزی بودند.

🍃🍂 پیدایش گاهنبار و جشن‌های گاهنباری را از روزگار پیشدادیان و جمشید پیشدادی می‌دانند. گاهنبارها با پیشه‌ی ایرانیان که کشاورزی و دامداری بود گره خورده بودند. گاهنبار در آغاز جشن کشاورزی بود. هریک از گاهنبارها برابر با زمانی است که دگرگونی‌های بنیادین برای کشاورزان رخ می‌داد و این دگرگونی‌ها با خود جشن و شادی می‌آورد.

🍃🍂 گاهنبار یا گاهانبارها جشن ستایش آفرینش بودند. ولی نباید فراموش کرد که بیشتر جشن‌های باستانی ریشه‌ی زیستی داشتند. جشن‌های گاهنباری نیز سال را برای کشاورزان بخش‌بندی می‌کردند. پژوهشگران کنونی می‌گویند در زمان باستان که هنوز گاهشمار (تقویم) هفته و ماه نبود ایرانیان برای بخش‌بندی سال یک سال را به چهار وَرشیم (فصل) بخش می‌کردند و هر ورشیم را با برگزاری جشنی در میانه‌ی آن به دو بخش می‌کردند و این بخش‌بندی راهکاری ساده ولی باریک‌بینانه برای شمارش روزها و آگاه شدن از آغاز و پایان سال بود. یکی دیگر از انگیزه‌های برگزاری جشن‌های نیمه‌ی بهار، تابستان، پاییز و زمستان این بود که کشاورزان و دامداران بتوانند برای کشت‌وکار خود برنامه‌ریزی کنند. در گذشته‌های دور به این جشن‌ها گاهنباری می‌گفتند. چنانچه این دیدگاه درست باشد، ما باید هشت گاهنبار در گاهشمار باستانی داشته باشیم ولی اکنون تنها نام شش گاهنبار را می‌دانیم.

🍃🍂 آیین جشن‌های گاهنباری گرد هم آمدن و ستایش برای دَهِش‌های زمین بود. خوان (سفره) مهمانی گاهنباری باید همه‌جا گسترده می‌شد، مردم جویای روز و روزگار همدیگر می‌شدند و با داد و بخشندگی رفتار می‌کردند. در بندهش آمده است: «اگر کسی در سال یک‌بار به گاهان‌بار برود بر کارهای نیکی که کرده‌است افزوده خواهد شد.»


✍ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری #مهرگان


📚 برگرفته از:
۱- مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان #اردشیر_آذرگشسب
۲- دیدی نو از دینی کهن #فرهنگ_مهر
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی


🍃🍂 @AdabSar

‌
🍃🍂 گاهشمار (تقویم) گاهنباری کهن‌ترین سامانه‌ی گاهشماری ایران بود که گمان شده است خود به‌جامانده از گاهشماری ساده‌ای باشد که بتوانند یک سال را بخش‌بندی کنند تا هم زمان فرارسیدن سرما و گرما را بدانند و برای کشاورزی برنامه‌ریزی کنند.

🍃🍂 جشن‌های گاهانبار یا گاسانبار شش‌گانه بودند و با آمیختن با استوره‌های زرتشتی آفرینش هر یک نماد آفرینش یکی از هستارها و باشندگان جهان شدند. گفته‌اند که «گاس» در پارسی باستان به مانک وَرشیم (فصل) بود که به «گاه» دگرگون شد.

🍃🍂 جشن‌های گاهنباری پنج‌روزه بودند و جشن بزرگ آن در روز پنجم برگزار می‌شد. پنجمین روز گاهانبار ایاسرم ۲۱۰ روز پس از نوروز برابر با روزهای پایانی مهر برپا می‌شد.

🍃🍂 گاهنبار ایاسَرِم/ایاثرم چهارمین گاهنبار سال بود و بجز انگیزه‌هایی که گفته شد، جشنی برای آغاز سرما بود. در این زمان چوپانان گاو و گوسفندان را از چراگاه تابستانی به آغل‌های زمستانی می‌بردند.


🍃🍂 درباره‌ی پیوند افسانه‌ای جشن‌های گاهنباری با جمشید پیشدادی در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/18636


✍ #پریسا_امام_وردیلو
📸 #هربرت_کریم_مسیحی
#جشن_های_ایرانی #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری #مهرگان

🍃🍂 @AdabSar

🧶❄️ گاهنبار چهره میدیاریم آن گاه که جانوران پدید آمدند


🧶 گاهنبار «چهره میدیاریم‌گاه» بر پایه‌ی افسانه‌ها، گاه یا هنگام آفرینش جانوران و یکی از آیین‌های بسیار کهن ایران بود که از «مهرروز» تا «ورهرام‌روز» از دی برابر با ۱۶ تا ۲۰ این ماه در گاهشمار باستانی ایران برگزار می‌شد. «میدیاریم» به چمار (معنی) میانه‌ی آرامش یا هنگام آرامش کشاورزان و دامداران بود. نباید فراموش کرد که بیشتر جشن‌های باستانی دارای ریشه‌ی زیستی و در پیوند با زندگی کشاورزی بودند.
گاهنبار/گاهنبار/گاهبار یا گَهَنبار در افسانه‌ها روزهایی بودند که به باور پیشینیان، خدا جهان را آفرید. در نسک (کتاب) «زند» نوشته شده که اهورامزدا یا خدا جهان را در شش «گاه» آفرید. آغاز هر گاهی نامی دارد و در آغاز هر گاهی جشنی سازند.

🧶 آشنایی با گاهنبارها بر پایه‌ی داده‌های یسنا:
- میدیوزَرِیم، نخستین گاهنبار و زمان آفرینش آسمان بود و در میانه‌های اردی‌بهشت برگزار می‌شد.
- میدیوشـِیم، دومین گاهنبار زمان آفرینش آب و ۱۵۰ روز پس از آغاز سال برگزار می‌شد.
- پَـیته‌شَـهیم سومین گاهانبار روز سی‌ام شهریور و روز ۱۸۰ام سال برگزار می‌شد و زمان آفرینش زمین بود.
- اَیاسرم چهارمین گاهنبار و زمان آفرینش گیاهان بود که ۲۱۰ روز پس از آغاز سال برگزار می‌شد.
- میدیارِم پنجمین گاهنبار و در روز ۲۹۰ سال آغاز می‌شد. این گاهنبار ویژه آفرینش جانوران بود.
- هَمَسپَتمَدُم در پنج روز پایانی سال برگزار می‌شد که به باور آن‌ها زمان آفرینش مردمان بود.
هریک از جشن‌های ششگانه‌ی گاهنبار پنج روزه بود و روز پنجم جشن بزرگی برپا می‌شد.


🧶 آرمان‌های برگزاری گاهانبار:
- نیایش اهورامزدا، آفرینگان‌خوانی و بزرگداشت آفریده‌های ماتکیک و مینویی (مادی و معنوی)
- داد و دهش، پیشکش کردن و بهره‌مند شدن از یاری یکدیگر. پیشکش کردن به یکدیگر «میزد» نام داشت.
- همازوری/همبستگی میان مردمان. جشن‌های گاهنباری همچون بسیاری دیگر از جشن‌های ایرانی، گروهی برگزار می‌شد.
- شادی راستین، پایدار و خردمندانه.


🧶 خوان گاهنبار در ستایش امشاسپندان:
از آنجا که گاهنبارها برای بزرگداشت آفرینش برگزار می‌شدند، بر خوان(سفره) نمادین آن نشانه‌هایی از هفت امشاسپند یا فرشته می‌گذاشتند:
- نیایش‌نامه برای یادکردن از امشاسپند سپنته‌مینو و ستایش آفرینش آدمی.
- شیر و تخم‌مرغ به نشانه‌ی امشاسپند وهومن (بهمن) و آفرینش چهارپایان.
- آتشدانی از آتش و بوی خوش به نشانه‌ی آفرینش آتش و امشاسپند اردیبهشت که نگهبان آتش بود.
- آوند (ظرف) رویین و مسین به نشانه‌ی آفرینش آسمان و امشاسپند شهریور که فرشته‌ی نگهبان توپال (فلز) بود.
- آوندی پر از آب به نشانه‌ی آفرینش آب و امشاسپند خرداد که نشانه‌ی رسایی بود.
- گلدانی از گیاهان همیشه سبز به نشانه‌ی آفرینش گیاهان و امشاسپند بی‌مرگی و جاودانگی.
گفتنی است خوان گاهنبار به نشانه‌ی امشاسپند سپندارمذ و آفرینش زمین بر روی زمین چیده می‌شد. به نشانه‌ی مهر پاک، فروتنی و پایبندی به پیمان در خوان میوه می‌گذاشتند. سپندارمذ/سپندارمزد نگهبان زمین و میوه‌های آن بود.


✍ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #دیگان #گاهنبار #جشن_گاهنباری


🧶 برگرفته از:
- گاهشماری گاهنباری، کهن‌ترین نظام گاهشماری شناخته‌شده در ایران «رضا مرادی غیاث‌آبادی»
- زمستان «انجوی شیرازی»
- مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان «اردشیر آذرگشسب»
- جشن‌های ایرانی «پرویز رجبی»

🧶❄️ @AdabSar