بازتعریف فردیت در ساحت عمومی:
کنشگری به مثابه مقاومت در عصر سرکوب

دکتر حسن باقری‌نیا، فعال مدنی، در این ویدئو می‌گوید:
هانا آرنت میان "کار" و "کنش" تمایز قائل می‌شود. به باور او، کار آن بخش از فعالیت انسانی است که به چرخه‌ زندگی روزمره، تأمین معاش و درآمد بازمی‌گردد. اما کنش، حوزه‌ای متفاوت است: کنش به مجموعه‌ای از روابط انسانی و تعاملات اجتماعی اطلاق می‌شود که هدف آن، ایجاد تغییر در وضعیت سیاسی و اجتماعی است.

او معتقد است که ما انسان‌ها با کنشگری هویت پیدا می‌کنیم. در جوامع توده‌وار و نظام‌های تمامیت‌خواه، تلاش می‌شود تا فردیت انسان‌ها از میان برداشته شود و همه در قالب جماعتی هم‌رنگ، مطیع و تابع رهبر درآیند. اما کنشگری، اثبات فردیت ماست. ما از طریق کنش اجتماعی و سیاسی، نه‌تنها هویت‌های تازه‌ای برای خود خلق می‌کنیم، بلکه زمینه‌ساز خلاقیت جمعی، شکل‌دهی به تاریخ و فرهنگ، و در نهایت، دگرگونی اجتماعی می‌شویم.

کنشگری از نظر اخلاقی و سیاسی اهمیت ویژه‌ای دارد. آرنت از مفهومی دیگر به نام کنش نمادین (Symbolic Action) نیز سخن می‌گوید؛ کنش‌هایی که جنبه نمادین دارند اما تأثیر اجتماعی عمیقی بر جای می‌گذارند.
برای نمونه، می‌توان به اعتراضات خیابانی، اعتصابات عمومی، خلق آثار هنری اعتراضی، سخنرانی‌های تاریخی مانند «رویایی دارم» از مارتین لوتر کینگ، برگزاری یادبود برای جان‌باختگان راه آزادی (مانند جاویدنامان ۱۴۰۱) و دیدار از زندانیان سیاسی اشاره کرد. این‌ها همه، نمونه‌هایی از کنش‌های نمادینی هستند که می‌توانند ساختارهای سرکوبگر را به چالش بکشند.
او در پایان، با طرح این پرسش تأمل‌برانگیز می‌گوید:
«شما چه کنش‌های نمادین دیگری پیشنهاد می‌کنید تا بتوانیم از دل یک نظام تمامیت‌خواه و مستبد دینی، به سوی آزادی عبور کنیم؟»


مرتبط:
انسان‌ها در عصر ظلمت، اثر هانا آرنت
https://tavaana.org/hannah-arendt-men-in-dark-times/
درس‌نامه کنشگری در ایران امروز؛ پایه‌ها و روش‌ها
https://tavaana.org/textbook-activism101/

#کنشگری #فردیت #استبداد #هویت_فردی #هانا_آرنت #حسن_باقری_نیا #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

تأثیر نظام استبدادی بر اخلاق عمومی و روابط انسانی – روایت دکتر حسن باقری‌نیا

آیا نظام سیاسی بر اخلاق و رفتار شهروندانش تأثیر دارد؟ زیستن در یک فضای استبدادی چه بلایی بر سر مردم می‌آورد؟
دکتر حسن باقری‌نیا در ویدیویی به این پرسش‌ها می‌پردازد و با طرح مثال‌هایی ملموس، نشان می‌دهد چگونه سیاست، رفتار اجتماعی و اخلاقی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
او می‌گوید:
«اگر ما بخواهیم جامعه‌ای داشته باشیم که آدم‌ها در آن با هم همدلی داشته باشند، دیدگاه‌های همدیگر را بفهمند و بتوانند خودشان را جای هم بگذارند، آیا این ویژگی می‌تواند تحت تأثیر نظام سیاسی باشد؟
بله، بنا به دلایلی که عرض می‌کنم، این ویژگی می‌تواند از فضای سیاسی تأثیر بپذیرد.»
دکتر باقری‌نیا توضیح می‌دهد که همدلی و درک متقابل نیازمند زیستن در فضایی با امنیت روانی، اعتماد و نبود ترس است. در فضایی که بی‌اعتمادی، رعب و وحشت حاکم است، گفتگوهای صادقانه و ارتباطات باز (Open Communication) از بین می‌روند.
او مثال می‌زند:
«سال‌ها در دانشگاه زندگی کردم. فرض کنید همکارم به من می‌گوید "ظهر شده، بیا بریم نماز جماعت". من نه به نماز جماعت و نه حتی به نماز باور دارم. اگر فضا باز و امن باشد، می‌توانم به‌راحتی بگویم: "شما راحت برو نمازتو بخون، بعد با هم ناهار می‌خوریم. من نماز نمی‌خوانم."
اما وقتی در فرم استخدامی یا ارزشیابی سالانه، نماینده آقای خامنه‌ای یا وزارت اطلاعات باید بررسی کند که "فلانی نماز می‌خواند یا نه"، چطور می‌شود آدمی راست و صادق بود؟ چطور می‌شود در این فضا اعتماد را تجربه کرد؟»
او ادامه می‌دهد:
«ترس از اینکه امسال صلاحیت عمومی‌ام تأیید نشود، چگونه می‌تواند اجازه گفتگوی همدلانه با همکارم را بدهد؟
زیستن در فضای استبدادی، اخلاق را هم فاسد می‌کند.»
در پایان، دکتر باقری‌نیا با لحنی هشداردهنده می‌گوید:
«برای رهایی جامعه‌مان از حکمرانی نالایقانی که چنین فضای مسمومی را ایجاد کرده‌اند، باید تلاش کنیم.»

#اعتماد #همدلی #گفتگو #آزادی #استبداد #گزینش #ترس #ریاکاری #حسن_باقری_نیا #گفتگو_توانا

@Dialogue1402