‌
محسن رضایی: این که شهدای خدمت به عدد هشت رسیده و لحظاتی قبل از شهادت طوفان عظیمی در آسمان مشهد پیدا شد، معلوم است که این شهادت خیلی معنا دارد
فلسفه این شهادت را فقط عرفای بزرگ می دانند.
نکات بسیار مهم در فلسفه شهادت ایشان است.


‼️اظهارات محسن رضایی درباره "طوفان آسمان مشهد" و رسیدن شمار "شهدای خدمت" به عدد خاص، نمونه‌ای آشکار از قدسی‌سازی رویدادها و افراد است؛ تلاشی برای پیوند زدن یک سانحه مشکوک با مفاهیم عرفانی و ماورایی که نه تنها از واقع‌گرایی فاصله می‌گیرد، بلکه با رواج خرافات، مانع بررسی عقلانی و واقع‌گرایانه از اتفاق می‌شود.
این رویکرد، با مقدس‌کردن شخصیت‌ها و تقلیل امر به مفاهیم رمزی، با پنهان کردن واقعیت در تلاش برای ارتقا و ساختن جایگاه معنوی برای افرادی است که ناکارآمدی آنها آسیب‌های جدی به کشور و مردم ایران وارد کرده‌است.

#شهادت #قدسی_سازی #خرافه #حکومت_ایدئولوژیک #شیعه_گری #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

🔹 ایدئولوژی به‌مثابه ابزاری برای شستشوی مغزی!

پیام همراهان

کارل مارکس در تحلیل ساختارهای قدرت، ایدئولوژی را نه ابزار آگاهی، بلکه سازوکار آگاهی کاذب می‌دانست. از نظر او، طبقه‌ی حاکم با تحمیل ارزش‌ها و باورهای خود بر کل جامعه، این توهم را پدید می‌آورد که وضع موجود طبیعی، اخلاقی و غیرقابل تغییر است. این آگاهی کاذب، عاملی است که موجب می‌شود فرودستان، نه تنها علیه ستم سر برندارند، بلکه خود به بازتولید آن کمک کنند.

نظام‌های توتالیتر قرن بیستم، از جمله فاشیسم، استالینیسم و حکومت‌های دینی، بسیار خوب آموختند که سلطه‌ی پایدار، تنها با سرکوب فیزیکی ممکن نیست؛ بلکه مهندسی ذهن و تسخیر آگاهی مردم، کارآمدترین ابزار سلطه است. در این میان، جمهوری اسلامی ایران یکی از نمونه‌های برجسته بهره‌برداری سازمان‌یافته از ایدئولوژی در چارچوب دینی‌ـ‌سیاسی است.

بیایید ببینیم این بهره‌برداری چگونه و در چه سطوحی رخ می‌دهد:

۱. قدسی‌سازی قدرت سیاسی

در جمهوری اسلامی، نهاد ولایت فقیه به‌عنوان امتداد اراده‌ی الهی معرفی می‌شود. انتقاد از این ساختار، نه صرفاً مخالفت سیاسی، بلکه عدول از دین و اخلاق تلقی می‌شود. این مکانیسم، قدرت را فراتر از نقد قرار می‌دهد و با پیوند زدن میان مشروعیت الهی و اقتدار سیاسی، امکان هرگونه مقاومت مدنی را از درون سرکوب می‌کند.

۲. ساختن دشمن‌های دائمی و بازتولید ترس

از آغاز انقلاب تاکنون، گفتمان رسمی جمهوری اسلامی همواره بر دشمنانی چون «آمریکا»، «صهیونیسم»، «فتنه‌گران» و «جریان نفوذ» تأکید داشته است. این سازوکار، دو کارکرد اساسی دارد: نخست، انحراف توجه مردم از مسائل داخلی؛ دوم، بسیج روانی جامعه در اطراف قدرت. در چنین فضایی، حاکمیت خود را «سنگر مقاومت» در برابر تهدیدات معرفی می‌کند، و خواسته‌های اصلاح‌طلبانه، به‌سادگی در هیاهوی «دشمن» گم می‌شوند.

۳. استفاده از رسانه و آموزش برای تولید شبه آگاهی

رسانه‌های رسمی، نظام آموزشی، و تبلیغات دینی، به‌شکلی سیستماتیک در خدمت بازتولید گفتمان ایدئولوژیک قرار گرفته‌اند. کودکان از نخستین سال‌های تحصیل با مفاهیمی چون «شهادت»، «انتظار»، «استکبارستیزی» و «ولایت» مواجه می‌شوند. هدف، شکل دادن به ذهنیتی است که با نظم موجود نه‌تنها سازگار، بلکه همدل و وفادار باشد.

۴. معنابخشی ایدئولوژیک به فقر و سختی

نظام ایدئولوژیک جمهوری اسلامی، با بهره‌گیری از مفاهیم دینی مانند «زهد»، «صبر» و «جهاد»، تلاش می‌کند فقر و محرومیت را نه به‌عنوان پیامد سیاست‌های غلط، بلکه به‌عنوان امتحان الهی یا فضیلتی معنوی بازنمایی کند. در چنین دستگاهی، عدالت اجتماعی به تعویق می‌افتد و اعتراض به شرایط معیشتی، نوعی ناسپاسی تلقی می‌شود.

۵. وعده‌دادن رستگاری آینده برای توجیه رنج اکنون

یکی از مؤثرترین ابزارهای ایدئولوژیک نظام، ارجاع مداوم به ظهور منجی (امام زمان) و «عدالت موعود» است. این گفتمان، وضع ناعادلانه‌ی موجود را گذرا و مقدمه‌ای بر تحقق آرمان‌شهر دینی می‌نمایاند. نتیجه آن است که مردم، به جای اقدام برای تغییر، به انتظار و تسلیم سوق داده می‌شوند.

🔚 جمع‌بندی

جمهوری اسلامی از ایدئولوژی، نه صرفاً به عنوان مجموعه‌ای از باورهای دینی، بلکه به‌عنوان سازوکار حفظ قدرت بهره می‌گیرد. در این نظام، ایدئولوژی همچون پرده‌ای ضخیم، واقعیت‌های تلخ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را می‌پوشاند، و مردم را به پذیرش داوطلبانه سلطه سوق می‌دهد. این همان چیزی است که مارکس، با صراحت تمام، آگاهی کاذب می‌نامید؛ آگاهی‌ای که نه آگاه می‌کند، بلکه در خدمت تداوم ناآگاهی است.

#ایدئولوژی #حکومت_فقهی #قدسی سازی #دیگری_ستیزی #گفتگو_توانا

@Dialigue1402

‌


جمهوری اسلامی از آغاز دهه ۶۰ جنگ ایران و عراق را «دفاع مقدس» نامید؛ تعبیری که آن را از یک تجربه تاریخی پیچیده به یک روایت قدسی و غیرقابل پرسش تبدیل کرد. در این روایت رسمی، شهدا نه انسان‌هایی واقعی با ترس‌ها و تردیدها، بلکه «برگزیدگان الهی» معرفی می‌شوند که با امام زمان در ارتباط بوده و از امدادهای غیبی برخوردارند.

این قدیس‌سازی دو کارکرد اصلی دارد: نخست، مشروعیت‌بخشی به نظام؛ چراکه اگر شهدا واسطه‌های عالم غیب باشند، مخالفت با حکومت مساوی است با خیانت به خون آن‌ها. دوم، کنترل اجتماعی؛ به زنان گفته می‌شود بی‌حجابی پایمال کردن خون شهداست، و به جوانان هشدار داده می‌شود که هر سبک زندگی متفاوت، انکار آرمان شهداست.

اما این گفتمان هرگونه پرسشگری را به خط قرمز بدل کرده است. پرسش‌هایی چون: چرا پس از آزادسازی خرمشهر در سال ۱۳۶۱ آتش‌بس پذیرفته نشد؟ چرا در عملیات کربلای ۴ با وجود لو رفتن کامل، نیروها به میدان فرستاده شدند و تلفات انسانی سنگین دادند؟ چرا فرماندهان نسبت به جان رزمندگان بی‌تفاوت بودند؟ همه این‌ها پرسش‌هایی مشروع اما ممنوعه هستند که در روایت رسمی جایی ندارند. حتی انتقادهای فرماندهانی چون حسن باقری، که از بی‌توجهی به تلفات گسترده انسانی گلایه کرده بود، سانسور یا بازنویسی ایدئولوژیک می‌شوند.

این الگو محدود به گذشته نیست. پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی با اسرائیل نیز هنوز امکان پرسشگری وجود ندارد. هیچ‌کس مجاز نیست بپرسد سهم تصمیمات حاکمان جمهوری اسلامی در شعله‌ور شدن این جنگ و تحمیل هزینه‌ها بر مردم چه بوده است. همانند جنگ هشت‌ساله، نقش حاکمان نادیده گرفته می‌شود و تنها یک روایت قهرمانانه برجسته می‌گردد.

این در تضاد آشکار با تجربه کشورهایی چون آلمان و ژاپن است. آلمان پس از جنگ جهانی دوم با سیاست Vergangenheitsbewältigung («رویارویی با گذشته») به مسئولیت‌های تاریخی خود اعتراف کرد و یادمان‌هایش بر رنج انسانی و پیشگیری از تکرار فجایع متمرکز شدند. ژاپن نیز در موزه‌های صلح هیروشیما و ناگازاکی پیام اصلی‌اش را بر نفی جنگ و صلح‌طلبی گذاشت، نه اسطوره‌سازی حزبی.

🔻 در جمهوری اسلامی اما جنگ به ابزاری برای تثبیت ایدئولوژی و کنترل اجتماعی تقلیل یافته است. چنین راهبردی شاید در کوتاه‌مدت انسجام نمادین ایجاد کند، اما در بلندمدت به بی‌اعتمادی عمومی، گسست نسلی، و بی‌اعتبار شدن ارزش‌های انسانی می‌انجامد. جامعه‌ای که به جای درس گرفتن از گذشته، در اسطوره‌های قدسی گرفتار شود، محکوم به تکرار همان خطاها خواهد بود.
#قدیس_سازی
#قدسی_سازی
#گفتگو_توانا

@Dialogue1402

‌
خمینی:
«شهید نظر می‌کند به وجه‌الله»

داستان‌های مقدس در نظام‌های استبدادی چه کارکردی دارند؟

انسان موجودی داستان‌گوست؛ روایت‌ها زندگی و رفتار ما را شکل می‌دهند. داستان‌های مقدس، زمانی که مطلق و غیرقابل نقد شوند، به ابزار قدرتمندی برای نظام‌های استبدادی تبدیل می‌شوند. این ابزار هم مشروعیت حاکمان را تثبیت می‌کند و هم کنترل جامعه را تسهیل می‌نماید.

کارکردهای اصلی داستان‌های مقدس در نظام‌های استبدادی

1. مشروعیت‌بخشی به قدرت: روایت‌های مذهبی یا ایدئولوژیک، قدرت حاکمان را الهی یا فراانسانی جلوه می‌دهند و مخالفت با آن‌ها را گناه یا دشمنی قلمداد می‌کنند.

مثال تاریخی: اتحاد شوروی با روایت «پرولتاریا بر جهان مسلط خواهد شد».

مثال نازی‌ها: «برتری نژاد آریایی» برای توجیه نسل‌کشی.

مثال معاصر: جمهوری اسلامی ایران با روایت «پرچم انقلاب باید به دست امام زمان برسد» یا «از حرم حضرت زینب دفاع کنید» بسیاری از شهروندان را در جنگ عراق و عملیات‌های نظامی در سوریه به عنوان سپر انسانی و نیروهای داوطلب قربانی کرد.

2. انسجام و هویت جمعی: داستان‌های مقدس هویت مشترک و وفاداری اجتماعی ایجاد می‌کنند، به گونه‌ای که جامعه با اهداف نظام همسو شود.

3. سرکوب و کنترل مخالفت‌ها: داستان‌های مطلق، هر مخالفتی را به عنوان گناه یا دشمنی تعبیر می‌کنند و ابزار سانسور، سرکوب و خشونت فراهم می‌آورند.

4. توجیه اقدامات خشونت‌آمیز و قربانی کردن مردم: این روایت‌ها می‌توانند اعمال ظالمانه نظام را مشروع جلوه دهند و جان انسان‌ها را به عنوان ابزار تحقق اهداف نظام قربانی کنند.

باور به دین یا هر ایدئولوژی در واقع باور به داستانی است که بشر ساخته است. تفاوت اساسی در این است که آیا این داستان را قدسی و مطلق می‌دانیم یا می‌پذیریم که ساخته دست بشر است و قابلیت نقد و تغییر دارد.

داستان‌ها می‌توانند انسجام، همدلی و رشد اجتماعی ایجاد کنند، اما وقتی مطلق و قدسی شوند، ابزار مشروعیت‌بخشی، سرکوب و قربانی کردن مردم می‌شوند. همان‌گونه که یوال نوح هراری در کتاب انسان خردمند اشاره می‌کند، آگاهی و نقد تنها سپر ما در برابر اسارت روایت‌های توتالیتر و راه حفظ آزادی و امنیت جان و فکر انسان‌هاست.

#حکومت_ایدئولوژیک #قدسی_سازی #شهید #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

‌
آیا دهان رهبر، دهان امام زمان است؟
وقتی حسن‌زاده آملی و بهجت به شخصیت‌پرستی دامن زدند!
پیام همراهان

حسن‌زاده آملی، که گاه «علامه» نیز خوانده می‌شود، درباره رهبر جمهوری اسلامی گفته بود:

«گوش‌تان به دهان رهبر باشد، چون ایشان گوششان به دهان حجت‌بن‌الحسن (عج) است.»

این جمله در ظاهر توصیه‌ای مذهبی است، اما در عمق خود نمونه‌ای روشن از تقدس‌سازی قدرت و تقویت کیش شخصیت است. وقتی سخن یک مرجع دینی چنین القا می‌کند که رهبر سیاسی نماینده امر الهی است، اطاعت از او نه فقط الزام سیاسی، بلکه واجب معنوی جلوه می‌کند. مرز میان احترام مشروع و اطاعت کورکورانه محو می‌شود.

آیت‌الله بهجت، از دیگر مراجع برجسته شیعه، نیز در مواردی سخنانی تمجیدی درباره رهبر گفته بود که به همین روند شخصیت‌پرستی دامن می‌زند. چنین اظهاراتی جایگاه مراجع و اعتبار دین را خدشه‌دار می‌کند و نشان می‌دهد که حتی بزرگ‌ترین شخصیت‌های دینی می‌توانند با سخنان خود، آزادی اندیشه و ایمان مستقل را محدود کنند.

این تقدس‌سازی در حالی است که رهبر جمهوری اسلامی در بیش از ۳۶ سال رهبری، در معرض اتهامات متعددی بوده است؛ از جمله صدور دستور برای کشتار و سرکوب معترضان و اتخاذ سیاست‌هایی که بر زندگی مردم تأثیر گسترده داشته است. پرسش این است که چگونه مراجع تقلید می‌توانند در برابر این مسائل، سکوت کرده یا به تقدیس او بپردازند.

دین وقتی ابزار مشروعیت سیاسی شود، از حوزه وجدان و اخلاق فردی خارج می‌شود. بسیاری از زندانیان سیاسی، همچون ابوالفضل قدیانی، مصطفی تاج‌زاده و مهدی محمودیان و.... تنها جرم‌شان نقد رهبری است.

جامعه دینی باید مطالبه‌گر بوده و مراجع را پاسخگو کند و اجازه ندهد شخصیت‌پرستی از زبان مراجع و شخصیت‌های دینی طرح شود. دینداران آگاه نیک میدانند که دین نباید ابزار قدرت شود و ایمان کورکورانه و ایدئولوژیک هرگز پذیرفته نیست و موجب خسران است.
#قدسی_سازی #مهدویت #مرجعیت_شیعه #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

‌
علامه مجلسی: «حکومت صفویه حتماً به حکومت امام زمان متصل می‌شود!»
رؤیای اتصال حکومت به امام زمان؛ از مجلسی تا خامنه‌ای!

✍️پیام همراهان

🔹️در تاریخ ایران، کمتر دوره‌ای را می‌توان یافت که دین و سیاست تا این اندازه در هم تنیده باشند. صفویان با رسمی‌کردن تشیع، نخستین حکومت شیعی متمرکز در ایران را بنیان نهادند و برای تثبیت اقتدار خود به پشتوانه‌ی فقه و کلام نیاز داشتند. در این میان، علامه محمدباقر مجلسی، محدث و فقیه نامدار قرن یازدهم هجری، نقشی تعیین‌کننده یافت. او در اواخر دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین، با نفوذ معنوی و علمی خود، کوشید سلطنت صفویه را نه صرفاً حکومت دنیوی، بلکه گامی در مسیر ظهور امام زمان معرفی کند. نقل است که گفته بود:

🔷️«حکومت صفویه حتماً به حکومت امام زمان متصل می‌شود.»


🔹️این جمله در ظاهر دعایی آرزومندانه است، اما در عمق خود تلاشی برای تقدس‌بخشی به قدرت سیاسی است؛ نوعی پیوند میان تخت و منبر که در آن پادشاه به «نایب امام» بدل می‌شود و مخالفت با سلطنت رنگ بی‌دینی می‌گیرد.
چنین تصوری از مشروعیت، با گذر زمان دگرگون شد اما از میان نرفت. پس از دوره‌های قاجار و پهلوی ــ که مشروعیت بیشتر بر نظم دنیوی یا ملی‌گرایی استوار بود ــ انقلاب ۱۳۵۷ بار دیگر همان الگوی قدیم را زنده کرد. در جمهوری اسلامی، این‌بار فقیه حاکم خود را ادامه‌ی ولایت امام زمان معرفی کرد و از زبان رسمی نظام شنیده شد که «ما پرچم را به دست امام خواهیم داد».

🔹️از صفویه تا امروز، رؤیای «اتصال حکومت به امام زمان» تلاشی بوده است برای آسمانی کردن قدرت زمینی؛ راهی برای آنکه حاکمیت مشروعیت خود را نه از مردم، بلکه از خدا بگیرد. اما هرگاه قدرت رنگ تقدس گرفته است، مرز میان ایمان و اطاعت سیاسی محو شده و نقدِ قدرت، همسنگ بی‌دینی تلقی شده است.


#مهدویت #امام_زمان #قدسی_سازی #حکومت_اسلامی #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

‌
بی‌بصیرت، فتنه‌گر، نفوذی...

وقتی استبداد در زبان خانه می‌کند!

پیام همراهان

استبداد، پیش از آن‌که در زندان‌ها مستقر شود، در واژه‌ها لانه می‌کند. زبان، نخستین قلمرو قدرت است؛ جایی که معناها مصادره می‌شوند تا ذهن‌ها فرمان‌بردار شوند. هر نظام اقتدارگرا، پیش از هرچیز، واژگان خود را می‌سازد: زبانی که به‌جای گفت‌وگو، تکلیف صادر می‌کند و به‌جای معنا، اطاعت می‌طلبد.

در دهه‌های اخیر، قدرت در جهان ایرانی، زبان دینی را به پوششی برای مشروعیت خود بدل کرده است. واژه‌هایی که در اصل حامل شور رهایی بودند – مانند انقلاب، امت، ولایت، ایمان – در چرخش سیاسی، از معنا تهی شدند. «انقلاب» دیگر یادآور دگرگونی نیست، بلکه نشانه‌ی رضایت از وضع موجود است؛ «امت» نه جمع آزاد مؤمنان، بلکه توده‌ای است که باید هم‌صدا بماند؛ و «ولایت» از معنای معنوی خود فاصله گرفته و به واژه‌ای اداری برای توجیه سلسله‌مراتب قدرت بدل شده است.

در خطابه‌های رسمی، زبان بر مدار دوگانه‌ی «ما و دشمن» می‌چرخد. تکرار خستگی‌ناپذیر واژه‌ی دشمن، جامعه را در حالت اضطرار نگه می‌دارد تا هر صدای متفاوت، تهدیدی امنیتی جلوه کند. واژه‌هایی چون بی‌بصیرت، فتنه‌گر، نفوذی برچسب‌هایی آماده‌اند برای خاموش‌کردن گفت‌وگو. این واژه‌ها نه فقط حذف می‌کنند، بلکه شرم می‌سازند؛ شرم از اندیشیدن.

منبر، خطبه و رسانه‌ی رسمی، ابزار بازتولید این معناها هستند. در آن‌ها، حقیقت نه جست‌وجو می‌شود و نه گفت‌وگو؛ بلکه اعلام می‌شود. زبان از تجربه‌ی انسانی تهی می‌شود و به فرمان تبدیل می‌گردد. این همان لحظه‌ای است که استبداد در زبان خانه کرده است.

اما رهایی نیز از همین‌جا آغاز می‌شود: از بازپس‌گیری واژه‌ها. باید زبان را از بند تقدسِ اجباری آزاد کرد. «بصیرت» باید دوباره به معنای دیدنِ آزاد بازگردد، «انقلاب» به معنای دگرگونیِ پیوسته، و «دشمن» تنها بر کسانی اطلاق شود که کرامت انسان را می‌کُشند.
اصلاح سیاسی بدون پالایش زبانی ممکن نیست. تا وقتی واژه‌ها دروغ می‌گویند، آزادی نیز دروغی بیش نخواهد بود.

#حکومت_ایدئولوژیک #قدسی_سازی #گفتگو_توانا

@Dialogue1402